Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
ʻAho 28 ʻo Sepitemá–‘Aho 11 ʻo ʻOkatopá. 3 Nīfai 17–19: “Vakai, ʻOku Kakato ʻA ʻEku Fiefiá”


“ʻAho 28 ʻo Sepitemá– ʻAho 11 ʻo ʻOkatopá. 3 Nīfai 17–19: ’Vakai, ‘Oku Kakato ʻEku Fiefiá,‘” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Tohi ʻa Molomoná 2020 (2020)

“ʻAho 28 ʻo Sepitemá–ʻAho 11 ʻo ʻOkatopá. 3 Nīfai 17–19,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2020

ʻĪmisi
Ko e hā ʻa Sīsū ki he kakai Nīfaí

Naʻe Ulo ʻa e Maama ʻo Hono Fofongá kiate Kinautolu, tā ʻe Gary L. Kapp

ʻAho 28 ʻo Sepitemá–ʻAho 11 ʻo ʻOkatopá

3 Nīfai 17–19

“Vakai, ‘Oku Kakato ʻA ʻEku Fiefiá”

ʻOku totonu ke kamata hoʻo teuteu ke faiakó ʻaki haʻo ako fakafoʻituitui e folofolá. ʻE lava ke fakalahi ʻe he Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí hoʻo akó, pea ʻe toe lava foki ke ʻoatu ʻe he fokotuʻutuʻu ko ʻení ha ngaahi fakakaukau ke tokoni atu ke ke mateuteu.

Lekooti ʻa e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Naʻe fakaafeʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 17:1–3, ‘a e kakaí ke nau foki ki honau ngaahi ʻapí pea “teuteu [honau] ‘atamaí” kimuʻa pea nau toki foki mai ke toe akoʻi kinautolu. Te ke lava ʻo ʻeke ki hoʻo kau akó pe naʻa nau teuteu fēfē ki he fealēleaʻaki he ʻaho ní mo e meʻa naʻa nau fakakaukauloto ki aí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné

3 Nīfai 17; 18:24–25, 28–32

Ko hotau faʻifaʻitakiʻanga haohaoa ʻo e ngāue fakaetauhí ko e Fakamoʻuí.

  • ʻOku tau maʻu kotoa ha ngaahi faingamālie ke ngāue fakaetauhi ki ha niʻihi kehe, pea te tau lava kotoa ke toe lelei ange ai. Ko ha founga ʻe taha ke tau ako ai mei he sīpinga ʻo e ngāue fakaetauhi ʻa e Fakamoʻuí ke lau fakakalasi ʻa e 3 Nīfai 17 pea fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakamatala ʻi ha taimi pē te nau maʻu ai ha meʻa ʻokú ne akoʻi kinautolu ʻi he ngāue fakaetauhí. Ko e hā ʻoku tau ako ʻi he ʻulungaanga ʻo e Fakamoʻuí ʻa ia naʻá ne ʻai Ia ko ha faʻifaʻitakiʻanga maʻongoʻonga ʻo e ngāue fakaetauhí? Ko e hā ha ngaahi moʻoni ʻoku tau ʻilo fekauʻaki mo e ngāue fakaetauhí mei he hoko ʻa e Fakamoʻuí ko e faʻifaʻitakiʻangá? Te ke toe lava foki ke kumi ki ha ngaahi fakakaukau makehe ʻi he 3 Nīfai 18:24–25 mo e 28–32. Hili ia pea ʻe lava leva ke aleaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi meʻa pau ʻoku nau ongoʻi naʻe ueʻi kinautolu ke nau fai ke muimui ai ʻi he sīpinga ʻo e ngāue fakaetauhi ʻa e Fakamoʻuí.

    ʻĪmisi
    Ko Hono Tāpuakiʻi ʻe Sīsū e Fānau Nīfaí

    Vakai ki Hoʻomou Fānau Īkí, tā ‘e Gary L. Kapp

3 Nīfai 17:13–22; 18:15–25; 19:6–9, 15–36

Naʻe akoʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ki he founga ʻo e lotú.

  • Te ke lava ʻo tohiʻi ʻi he palakipoé ʻa e Ko Hai? ke tokoni ke ako ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí mei he ngaahi sīpinga lahi ʻo e lotú mo hono akoʻí ʻi he 3 Nīfai 17–19. ʻO anga fēfē? ʻI he Taimi fē? mo e Ko e hā e ʻUhingá? pea fakaafeʻi ʻa e kalasí ke nau kumi e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau fakafekauʻaki mo e lotú ʻi he ngaahi vēsí ni: 3 Nīfai 17:13–22; 18:15–25; mo e 19:6–9, 15–36. Ko e hā mo ha ngaahi ʻilo kehe ne maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi heʻenau lau e ngaahi veesi ko ʻení? ʻE ala tokoni e fakamatala ʻa ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” ki he fealēleaʻakí. Te ke lava foki ke fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe e meʻa ʻoku nau fai ke ʻuhingamālie ange ai ʻenau lotu fakatāutahá mo fakafāmilí (vakai, 3 Nīfai 18:18–21).

  • ʻOku fokotuʻu mai ʻe he lēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú— Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ha ngaahi fehuʻi ke fakakaukauloto ki ai fekauʻaki mo e lotú ʻi he taimi ʻoku lau ai e ngaahi veesi ko ʻení. Te ke lava ʻo kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha faʻahinga ʻilo ʻoku nau maʻu fekauʻaki mo e ngaahi fehuʻi ko ʻení. Pe ko haʻo fakaafeʻi ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e kalasí ke nau omi mateuteu ki he kalasí, ke aleaʻi ha faʻahinga meʻa ne nau ako fekauʻaki mo e lotú ʻi he3 Nīfai 17–19. Ko e hā naʻe ueʻi kinautolu ke nau faí ke ʻai ʻenau ngaahi lotú ke ʻuhingamālie angé?

  • Naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻa e ʻuhinga ʻoku totonu ke tau lotu maʻu ai peé (vakai, 3 Nīfai 18:15–18). ʻE ala tokoni ha lēsoni fakataumuʻa ke mahino ki hoʻo kalasí ʻa e meʻa naʻá Ne akoʻí. Hangē ko ‘ení, te ke lava ʻo fakafonu ha meʻa ʻaiʻanga vai ʻaki ha vai ke ne fakafofongaʻi e ivi tākiekina ʻo Sētané. Faʻo ha pepa molū (ʻokú ne fakafofongaʻi kitautolu) ki ha loto ipu ʻo aʻu ki he takelé (ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e lotu maʻu peé). Fulihi fakafoʻohifo ʻa e ipú, pea tekeʻi hangatonu hifo ia ki he ʻaiʻanga vaí. ʻOku totonu ke kei mōmoa pē ʻa e pepa moluú ʻi he takele ʻo e ipú, neongo ʻoku takatakaiʻi ia ʻe he vaí. Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he lēsoni fakataumuʻa ko ʻení mo e 3 Nīfai 18:15–18 fekauʻaki mo e lotú? (vakai foki, TF 10:5). ʻOku ʻuhinga ki he hā ke “lotu maʻu pē”? ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he lotú ke tau tekeʻi e ivi tākiekina ʻo Sētané? Fakakaukau ke ke tuku ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi momeniti siʻi ke nau hiki ai e meʻa ʻoku nau ongoʻi ke fai ke fakaleleiʻi ʻenau lotú.

3 Nīfai 18:1–12

ʻE lava ke fakafonu fakalaumālie kitautolu ʻi heʻetau maʻu ʻa e sākalamēnití.

  • Ke kamataʻi ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 18, te ke lava ʻo vahevahe hoʻo kalasí ki ha ngaahi kulupu pea ʻoange ki he kulupu takitaha ha taha ʻo e ngaahi potufolofola ko ʻení ke nau lau mo aleaʻi: Mātiu 26:26–28; 3 Nīfai 18:1–12; mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:75–79; 27:1–4. Hili ʻenau lau e ngaahi potufolofola ne vahe angé, ʻe lava ke fakakaukauʻi ʻe he kulupu takitaha ha fehuʻi ʻe taha pe ua fekauʻaki mo e sākalamēnití ʻa ia ʻoku tali ʻi he ngaahi veesi ko ʻeni naʻa nau laú pea hiki ʻenau ngaahi fehuʻí ʻi he palakipoé. Hili ia pea kumi ʻe he toenga ʻo e kalasí ʻi he ngaahi potufolofolá ke maʻu e tali ki he ngaahi fehuʻí. ʻE toe lava pē ke aleaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha founga te nau lava ai ʻo maʻu ha ngaahi aʻusia ʻuhingamālie ange ʻi he maʻu ʻo e sākalamēnití.

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ke “fakafonu” ‘i heʻetau maʻu ʻa e sākalamēnití? (vakai, 3 Nīfai 18:4–5, 9; 20:9). Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau aleaʻi tauhoa ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau lau fakataha e 3 Nīfai 18:1–12. Te ke toe lava foki ke fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakalaulauloto ki he taimi fakaʻosi ne nau ongoʻi kuo “fakafonu” fakalaumālie ai kinautolu ʻi he taimi ne nau maʻu ai ʻa e sākalamēnití. Mahalo te nau ala aleaʻi ha ngaahi meʻa te ne ala taʻofi pe felei kitautolu mei hano “fakafonu” ʻi he sākalamēnití pea mo vahevahe ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo ha founga ke ikunaʻi ai e ngaahi meʻa fakafeʻātungia ko iá.

3 Nīfai 19:9–15, 20–22

ʻOku kumi ʻe he kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí ʻa e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Fakakaukau ke ke kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ki ha faʻahinga meʻa ʻoku nau mātuʻaki holi ki ai. Ko e hā ʻoku nau loto ke fai ke maʻu ai e meʻa ko iá? ʻE ala fakaiku ʻeni ki ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e meʻa naʻe “holi lahi taha” ki ai ʻa e kau ākongá hangē ko hono fakamatalaʻi ʻi he 3 Nīfai 19:9–15 mo e 20–22. Ko e hā naʻe fuʻu mahuʻinga pehē ai ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení kiate kinautolú? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai kiate kitautolú? Fakatatau mo e ngaahi veesi ko ʻení, te tau lava fēfē ke fekumi faivelenga ki he takaua ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní?

ʻĪmisi
learning icon

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Naʻe folofola ʻa e ʻEikí, “‘Oku mahuʻinga ʻa e ngaahi lea ʻa ʻĪsaiá” (3 Nīfai 23:1). Ke poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau lau e 3 Nīfai 20–26, te ke lava ʻo talaange naʻe fakamatalaʻi ʻe Sīsū ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ha niʻihi ʻo e ngaahi lea “mahuʻinga” ʻa ʻĪsaiá. Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakalaulauloto ki he ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai e ngaahi lea ko ʻeni ʻa ʻĪsaiá. Poupouʻi kinautolu ke nau omi mateuteu ʻi he Sāpate kahaʻú ke vahevahe e meʻa ʻoku nau akó.

ʻĪmisi
fakaʻilonga maʻuʻanga tokoni

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Ko e mahuʻinga ʻo e lotú.

Naʻe fakamoʻoni ʻa ʻEletā Lisiate G. Sikoti ki he mahuʻinga ʻo e lotú:

“ʻOku tau lotu ki heʻetau Tamai Hēvaní ʻi he huafa toputapu ʻo Hono ʻAlo ʻOfaʻanga ko Sīsū Kalaisí. ʻOku ola lelei taha ʻetau lotú ʻi he taimi ʻoku tau feinga ai ke tau maʻa mo talangofuá, pea taau e ngaahi taumuʻá mo tau loto fiemālie ke fai ʻa e meʻa ʻokú Ne kole maí. ʻOku ʻomi ʻe he lotu ʻi he loto fakatōkilalo mo e loto falalá, ha fakahinohino mo e nonga.

“ʻOua te ke hohaʻa ki he ngali faikehe hono fakahaaʻi hoʻo ngaahi ongó. Talanoa pē ki hoʻo Tamai manavaʻofa mo loto mahinó. Ko ʻEne fānau mahuʻinga koe pea ʻokú Ne ʻofa haohaoa mo fie tokoniʻi koe. ʻI he taimi ʻokú ke lotu aí, fakatokangaʻi ʻoku ofi pea fanongo atu ʻa e Tamai Hēvaní.

“Ko ha kī ki he fakaleleiʻi ʻo e lotú ko ʻete ako ke fai e ngaahi fehuʻi ʻoku totonú. Fakakaukau ke liliu mei he kole ʻo e ngaahi meʻa ʻokú ke fie maʻú ka ke feinga moʻoni ki he ngaahi meʻa ʻokú Ne fie maʻu maʻaú. Pea ʻi hoʻo ʻiloʻi Hono finangaló, lotua ke tataki koe ke ke maʻu ha ivi ke fakahoko ia.

“Ka ʻi ai ha taimi te ke ongoʻi ai ʻokú ke mamaʻo mei heʻetau Tamaí, ʻe lava ke lahi hono ngaahi ʻuhingá. Ko e hā pe hano tupuʻanga, ʻi hoʻo hoko atu ke kole tokoní, te Ne tataki koe ke ke fai e meʻa te Ne fakafoki mai hoʻo falala ʻokú Ne ofi atú. Lotu neongo he ʻikai te ke maʻu ha holi ke lotu. ʻOku ʻi ai e taimi ʻe niʻihi ʻokú ke hangē pē ha tamasiʻi siʻí, ʻo ke fai ha fehalaaki peá ke ongoʻi he ʻikai te ke lava ʻo fakahā haʻo palopalema ki hoʻo Tamaí. Ko e taimi ʻeni ʻoku fie maʻu lahi taha ai ke ke lotú. ʻOua ʻaupito naʻa ʻi ai ha taimi te ke ongoʻi ai ʻokú ke fuʻu taʻe-taau ke ke lotu.

“ʻOku ou fifili pe ʻe ʻi ai nai ha taimi ʻe mahino ai kiate kitautolu ʻa e fuʻu mālohi lahi ʻo e lotú kae tālunga ʻetau fetaulaki mo ha palopalema faingataʻa mo fakavavevave pea tau toki ʻiloʻi ʻa e ʻikai hatau mālohi ke veteki ʻaki iá. Pea tau toki tafoki ki heʻetau Tamaí ʻo ʻiloʻi ʻi he loto fakatōkilalo ʻa ʻetau fakafalala kakato kiate Iá. ʻOku tokoni ke te kumi ha feituʻu lōngonoa ʻe lava ai ke fakahaaʻi ʻi he lea ʻa ʻetau ngaahi ongó ʻi he lōloa mo e mālohi ʻoku fie maʻú” (“Using the Supernal Gift of Prayer,” Ensign pe Liahona, May 2007, 8).

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Feinga ke maʻu ʻa e ʻofa faka-Kalaisí. Kapau ʻoku ʻi ai ha mēmipa hoʻo kalasí ʻoku fie maʻu ke fai ha fakafeohi ki ai, fakakaukau pe te ke tokoniʻi fēfeeʻi ia ke ne ongoʻi ko ha konga ia ʻo e kalasí. Hangē ko ‘ení, te ke ala fakaafeʻi ha mēmipa ʻe taha ʻo e kalasí ke tangutu he tafaʻaki ʻo e tokotahá ni mo fakamaheni kiate ia.

Paaki