Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
ʻAho 21–27 ʻo Sepitemá. 3 Nīfai 12–16: “Ko Au ʻa e Fonó, pea mo e Māmá”


“ʻAho 21–27 ʻo Sepitemá. 3 Nīfai 12–16: “Ko Au ʻa e Fonó, pea mo e Māmá,” Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Tohi ‘a Molomoná 2020 (2020)

“ʻAho 21–27 ʻo Sepitemá. 3 Nīfai 12–16,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2020

ʻĪmisi
Ko e fakahā ʻe Sīsū ʻa e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá

Tolu Nīfai: Ko e Toko Hongofulu Mā Ua ʻEni Kuó U Filí, tā ʻe Gary L. Kapp

ʻAho 21–27 ʻo Sepitemá

3 Nīfai 12–16

“Ko Au ʻa e Fonó, pea mo e Māmá”

ʻOku ngalingali ʻe ʻilo ʻe he tokotaha takitaha ʻi hoʻo kalasí ha faʻahinga meʻa ʻoku mātuʻaki mahuʻinga kiate kinautolu ʻi he ngaahi akonaki lelei mo lahi fau ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 12–16. Tuku ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku mahuʻinga kiate kinautolú.

Lekooti ʻa e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Koeʻuhí ke maʻu ʻe he taha kotoa ha faingamālie ke vahevahe e meʻa naʻa nau ako ʻi he 3 Nīfai 12–16, te ke lava ʻo hiki ʻa e 12 ʻo aʻu ki he 16 ‘i he palakipoé. Hili ia pea ʻe lava ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ke kumi ha veesi ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ʻoku nau pehē ʻoku mahuʻingá pea hiki ʻa e fika ʻo e vēsí ʻi lalo ʻi he vahe ʻoku fekauʻaki mo iá ʻi he palakipoé. Fili ha ngaahi veesi ke lau fakataha, pea aleaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku nau mahuʻinga aí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné

3 Nīfai 12–14

ʻOku fakahinohino mai ʻe he ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí e founga ke tau hoko ai ko e kau ākonga moʻoní.

  • ʻOku fokotuʻu mai ʻe he lēsoni ʻo e uike ko ‘ení ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ‘Iate Aú—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ha ngaahi meʻa kuo fakamatala fakanounouʻi ʻi he 3 Nīfai 12–14 ke fakakakato ʻa e kupuʻi lea “Kau ākonga moʻoni ʻa Sīsū Kalaisi …” Te ke lava ʻo fehuʻi pe ʻoku ʻi ai ha mēmipa ʻo e kalasí naʻá ne fai ʻa e ʻekitivitī ko ʻení, ʻe loto fiemālie ke ne vahevahe ʻa e meʻa naʻá ne akó. Pe ko haʻo hiki ʻa e kupuʻi lea teʻeki kakato ko ʻení ʻi he palakipoé, fakataha mo e ngaahi fakamoʻoni fakafolofolá ʻo hangē ko ʻení: 3 Nīfai 12:3–16, 38–44; 13:1–8, 19–24; mo e 14:21–27 (pe ha ngaahi veesi kehe naʻá ke maʻu ʻi hoʻo ako fakafoʻituituí). ʻE lava ke fili ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi potufolofola ke lau fakafoʻituitui pe fakakulupu, pea fokotuʻu ange ha founga ke fakakakato ai ʻa e kupuʻi lea ʻi he palakipoé ʻo fakatatau mo e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi vēsí. Poupouʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakalaulauloto pea mahalo mo hiki ʻa e meʻa te nau fakahoko ke muimui faivelenga ange ai kia Sīsū Kalaisí tuʻunga ʻi he meʻa ne nau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení.

  • Koeʻuhí ke tokoni ke mahino ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ngaahi folofola ʻa e Fakamoʻuí ʻi he 3 Nīfai 12:48, te ke ala fakaafeʻi kinautolu ke nau ako e pōpoaki ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani “Ko Ia Ke Haohaoa ʻA Kimoutolu” (Ensign pe Liahona, Nōvema 2017, 40–42) ʻi he kalasí pea vahevahe ʻa e ngaahi ʻilo naʻá ne tokoniʻi kinautolu ke mahino ʻa e veesi ko ʻení.

3 Nīfai 12:21–30

ʻOku tataki ʻetau ngaahi fakakaukaú ki he ngāué.

  • ʻE lava ʻo tokoni hano aleaʻi ʻo e 3 Nīfai 12:21–30 ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau ʻiloʻi ʻa e founga ʻe lava ai ʻe he mapuleʻi ʻetau ngaahi fakakaukaú ʻo tokoni ki heʻetau ngaahi angafaí. Ke kamata ha fealēleaʻakí, te mou lava ʻo tā ha tēpile ʻi he palakipoé mo ha ngaahi ʻuluʻitohi hangē ko ʻeníNgaahi Tōʻonga Moʻui ʻOku Fie Maʻu ke Tau Fakaʻehiʻehi Mei Aí mo e Ngaahi Fakakaukau pe Ngaahi Ongo ʻOku Fakaiku ki Aí. Hili ia pea te ke lava ʻo fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kumi ʻi he 3 Nīfai 12:21–22 mo e 27–30 pea kamata fakafonu ʻa e tēpilé. Ko e hā mo ha ngaahi toe tōʻonga mo ha ngaahi fakakaukau ʻe lava ke tānaki ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ki he lisí? Te tau lava fēfē ʻo ʻai ke “ʻoua naʻa tuku ke hū ha taha ʻo e ngaahi fakakaukaú ni ki” hotau lotó? (3 Nīfai 12:29). Te tau lava fēfē ke toʻo atu kinautolu ʻi heʻenau hū maí? Hili hoʻomou lau e faleʻi ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé,” te ke ala fokotuʻu ha tēpile foʻou ʻo ʻuluʻi tohi ʻaki e Anga Faka-Kalaisi ʻOku Tau Fie Fakatupulakí mo e Ngaahi Fakakaukau ‘Oku Fakaiku ki Aí pea mou fakafonu fakakalasi ia.

3 Nīfai 13:1–8, 16–18

Kuo pau ke fakahoko ʻetau tokoní mo e lotú ʻi he ngaahi ʻuhinga totonu.

  • ʻOku ʻomi ʻe hono ako ʻo e 3 Nīfai 13 ha faingamālie ke vakaiʻi ai ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí e ʻuhinga ʻoku nau fai ai ha ngaahi ngāue leleí. Ke kamataʻi ha fealēleaʻakí, te mou lava ʻo lau fakataha ʻa e veesi 1–2 mo e 16 pea fakamatalaʻi ʻa e fakaʻuhinga ʻo e mālualoí: “Kau fakangalingali; ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea faka-Kalisi [ʻoku fakaʻaongaʻi ʻi he Fuakava Foʻoú] ko ha taha ʻokú ne fakatātaaʻi,” pe ʻtaha ʻokú ne … fakalahiʻi ha konga’”(Mātiu 6:2, futinoutia). Mahalo naʻa fiefia ha mēmipa ʻe taha pe ua ʻo e kalasí ke na fakangalingali hangē ʻokú na foaki ki he masivá pe ʻaukai. Ko e hā ʻoku hoko ai e fakangalingalí ko ha fakatātā lelei ʻo e mālualoí? Te tau fakapapauʻi fēfē ʻoku fakamātoato ʻetau ngāué, lotú, mo e ʻaukaí mo hao mei he mālualoí?

  • Hili hono fakahaaʻi e ngaahi ngāue lelei ʻoku hā ʻi he 3 Nīfai 13:1–8 mo e 16–18, ʻe lava ke aleaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí pe ko e hā ha faʻahinga meʻa te ne ʻai ha taha ke ne fai ʻa e faʻahinga meʻa ko ʻení pe ha toe ngaahi meʻa kehe ʻoku kole mai ʻe he ʻOtuá ke tau fai. Ko e hā te tau talaange ki ha taha ʻokú ne fehuʻi mai pe ko e hā ʻoku tau fai ai ha ngaahi meʻa lelei? Poupouʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ki he ngaahi meʻa fakafoʻituitui ʻokú ne ʻai ke nau fai ha ngaahi ngāue lelei hangē ko ʻení. Te tau lava fēfē ke fakahaohaoaʻi e ʻuhinga ʻoku tau fai ai ha meʻá?

3 Nīfai 14:7–11

Kapau te tau kole ha “ngaahi meʻa lelei” mei he Tamai Hēvaní, te tau maʻu ia.

  • ʻE ala ʻaonga ke tau vakaiʻi e ʻuhinga ʻo e ngaahi foʻi lea ko ʻení, ke mahino e fakaafe ʻa e ʻEikí ke tau kole, kumi, mo tukitukí. Ko e hā ʻoku ʻuhinga ki ai e ngaahi foʻi leá takitaha fekauʻaki mo e meʻa ʻoku fakaafeʻi ʻe he ʻEikí ke tau faí? ʻOku founga fēfē ʻetau kole, kumi, mo tukitukí? Kuo fakahoko fēfē ʻa e ngaahi talaʻofa ʻi he 3 Nīfai 14:7–8 ʻi heʻetau moʻuí? ʻE toe lava ke vakaiʻi foki ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí e faleʻi ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé,” ʻo kumi e ngaahi fehuʻi mo e fakaafe ʻokú ne faí. ʻOange ha taimi ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakalaulauloto mo hiki ʻenau tali ki heʻene ngaahi fehuʻí pea mo ʻenau palani ke fai ki heʻene ngaahi fakaafé.

  • Mahalo naʻa ʻikai fakapapauʻi ʻe ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e kalasí e ʻuhinga ʻa e Fakamoʻuí ʻi Heʻene folofola, “He ko ia kotoa pē ʻoku kolé, ʻokú ne maʻu” (3 Nīfai 14:8). Ko e hā ʻoku hangē ʻoku ʻikai tali ai ha ngaahi lotu ʻe niʻihi, pea ko e hā ʻoku hangē ai ʻoku tau maʻu ha tali ʻoku ʻikai ke tau fie maʻú? ʻE tokoni hano toe fakamanatu fakakalasi ha niʻihi ʻo e ngaahi potu folofolá ni ke tali ʻaki e ngaahi fehuʻi ko ʻení: ‘Īsaia 55:8–9; Hilamani 10:4–5; 3 Nīfai 18:20; mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 9:7–9; 88:64. Poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe e meʻa ne nau maʻú. ʻE ala tokoniʻi fēfē ʻe he ngaahi ʻilo ko ʻení ʻa e founga ʻo ʻetau lotú?

ʻĪmisi
learning icon

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Te ke ala fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukauloto pe ʻe fēfē kapau te nau fanongo ʻoku lotua kinautolu ʻe he Fakamoʻuí mo honau ngaahi fāmilí, ke ueʻi kinautolu ke nau lau e 3 Nīfai 17–19 ‘i ʻapi. Te nau lau ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ki ha kakai naʻa nau maʻu e aʻusia toputapu ko ʻení.

ʻĪmisi
fakaʻilonga maʻuʻanga tokoni

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Te tau lava ʻo mapuleʻi ʻetau ngaahi fakakaukaú.

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni ʻo pehē:

[“Kuo fakatatau ʻa e ʻatamaí ki ha funga siteisi ʻe lava ke fakahoko ai ha tulama pē ʻe taha ʻi he taimi ʻe taha. ‘I he tafaʻaki e tahá ʻoku ʻi ai ʻa e ʻEikí, ʻa ia ʻoku ʻofa ʻiate koé, ʻoku feinga ke fakahoko ʻi he funga siteisi ʻo hoʻo fakakaukaú, e meʻa te ne tāpuakiʻi koé. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ʻoku ʻi ai ʻa e tēvoló, ʻa ia ʻoku fehiʻa ʻiate koé, ʻoku feinga ke ne fakahoko ʻi he funga siteisi ʻo hoʻo fakakaukaú ʻa e meʻa ʻokú ne fakamalaʻiaʻi koé.

“Ko e pule koe ʻo e siteisí—ko koe te ke fili pe ko e fakakaukau fē te ne maʻu ʻa e siteisí. … Ko ho ʻīmisí ʻa e meʻa te ke fakakaukauʻí—ʻa e meʻa te ke fakangofua maʻu pē ke ne maʻu ʻa e siteisi ʻo hoʻo fakakaukaú. …

“Kapau ko e ngaahi fakakaukaú ʻokú ne ʻai e tuʻunga ʻoku tau ʻi aí, pea tā ʻoku totonu ke tau hangē ko Kalaisí, kuo pau ke tau fakakaukau faka-Kalaisi”] (“Think of Christ,” Ensign, Apr. 1984, 10–11).

ʻOku fie folofola atu e ʻOtuá kiate koe.

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni:

“Ko e hā ‘e ʻomi ʻe hoʻo fekumí maʻau? Ko e hā e poto ʻokú ke masiva aí? Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ko ha meʻa mahuʻinga ʻoku fie maʻu ke ke ʻilo pe mahino kiate koé? Muimui ki he tā sīpinga ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá. Kumi ha feituʻu longonoa te ke lava ʻo toutou ʻalu ki ai. Fakavaivaiʻi koe ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. Fakahā hake ho lotó ki hoʻo Tamai Hēvaní. Tafoki kiate Ia ke maʻu ha ngaahi tali mo ha fakafiemālie.

“Lotu ʻi he huafa ʻo Sīsū Kalaisí fekauʻaki mo hoʻo ngaahi hohaʻá, manavasiʻí, mo ho ngaahi vaivaí—ʻio, ʻa e ngaahi fakaʻānaua ʻo ho lotó. Peá ke fakafanongo leva! Tohi e ngaahi fakakaukau ʻoku haʻu ki ho ʻatamaí. Hiki e ngaahi meʻa ʻokú ke ongoʻí pea fakahoko ʻa e meʻa naʻe ueʻi koe ke ke faí.

“ʻOku fie maʻu koā ʻe he ʻOtuá ke folofola atu kiate koe? ʻIo! … ʻOku ou poupouʻi atu ke fakalahi hoʻomou tuʻunga fakalaumālie lolotongá ke maʻu e fakahā fakataautahá. …

“ʻOku lahi fau ha ngaahi meʻa ʻoku finangalo ʻa hoʻo Tamai Hēvaní ke ke ʻilo” (“Fakahā ki he Siasí, Fakahā Maʻa ʻEtau Moʻuí,” Ensign pe Liahona, Mē 2018, 95).

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Tokoni ke felangakihakeʻaki ʻa e kau akó. “Ko e tokotaha fakafoʻituitui kotoa pē ʻi hoʻo kalasí ko ha maʻuʻanga tokoni fungani ia ʻo e fakamoʻoní, ʻiló, mo e taukeí ʻi hono moʻui ʻaki e ongoongoleleí. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fevahevaheʻaki mo felangakihakeʻaki” (Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 5

Paaki