Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
ʻAho 30 ʻo Nōvemá–ʻAho 6 ʻo Tīsemá. Molonai 1–6: “Ke Tauhi ‘a Kinautolu ʻi he Hala Totonú”


ʻAho 30 ʻo Nōvemá–ʻAho 6 ʻo Tīsemá. Molonai 1–6: “Ke Tauhi ʻa Kinautolu ʻi he Hala Totonú,” Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Tohi ‘a Molomoná 2020 (2020)

“ʻAho 30 ʻo Nōvemá–ʻAho 6 ʻo Tīsemá. Molonai 1–6,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2020

ʻĪmisi
Ko e papitaiso ʻe ʻAlamā ʻa e kakaí ʻi he Ngaahi Vai ʻo Molomoná

Minerva Teichert (1888–1976), ʻOku fai papitaiso ʻa ʻAlamā ʻi he Ngaahi Vai ʻo Molomoná, 1949–1951, lolo ʻi he funga laupapa, ʻinisi ʻe 35⅞ x 48. Musiume ʻAati ʻo e ʻUnivēsiti ko Pilikihami ʻIongí, 1969

ʻAho 30 ʻo Nōvemá–ʻAho 6 ʻo Tīsemá.

Molonai 1–6

“Ke Tauhi ʻa Kinautolu ʻi he Hala Totonú”

Naʻe fakaʻamu ʻa Molonai ko e ngaahi meʻa naʻá ne tohí ʻe “ʻaonga” kiate kinautolu ʻe moʻui ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní (Molonai 1:4). ʻI hoʻo lau ʻi he faʻa lotu e Molonai 1–6, fakakaukauʻi e ngaahi meʻa ʻe mahuʻinga taha kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí.

Lekooti ʻa e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku malava lelei ange ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ha ngaahi ʻilo mei heʻenau ako fakatāutahá ʻi heʻenau maʻu ha kiʻi taimi ke nau manatuʻi e meʻa naʻa nau laú. Te ke ala fakaʻaongaʻi ha ngaahi miniti siʻi ʻi he kamataʻanga ʻo e kalasí ke fakamanatu ʻa e ngaahi ʻuluʻi vahe ki he Molonai 1–6. (ʻE toe lava foki ʻeni ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí naʻe ʻikai ke nau laukonga ʻi ʻapí.) Hili ia pea fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakatotolo ʻi he ngaahi vahé ha veesi ʻoku nau pehē ʻoku mahuʻinga mālie pea ʻoku nau fie vahevahe mo e toenga ʻo e kalasí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi e Tokāteliné

Molonai 2–6

Kuo pau ke fakahoko e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí hangē ko e fekau ʻe he ʻEikí.

  • Kapau ʻoku teuteu e kau mēmipa hoʻo kalasí (pe niʻihi ʻoku nau ʻofa aí) ke maʻu e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ʻe ala mahuʻinga ke fakamanatu ʻa e meʻa ne akoʻi ʻe Molonai fekauʻaki mo e ngaahi ouaú ʻi he Molonai 2–6. ʻE lava ke ngāue tauhoa ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke fakatātaaʻi ha ngaahi meʻa hangē ko ʻení. (1) ʻOku teu fakanofo ho tokouá ki he lakanga fakataulaʻeikí. Ko e hā ha faleʻi te ke lava ʻo fai mei he Molonai 3? (2) ʻOku fifili hao kaungāmeʻa mei ha tui fakalotu kehe pe ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke maʻu ʻa e sākalamēnití ʻi he uike kotoa peé. Ko e hā te ke talaangé? (vakai, Molonai 4–5). (3) ʻOku ofi ke papitaiso ho ʻofefiné, ka ʻoku ʻikai ke ne fakapapauʻi pe kuo mateuteu. Te ke tokoniʻi fēfē ia? (vakai, Molonai 6:1–3). Hili hono fakatātāʻí, ʻe lava ke aleaʻi ʻe he kalasí e meʻa ne nau ako mei he niʻihi kehé. ʻE lava foki ke nau vahevahe ʻenau fakamoʻoni fekauʻaki mo e ʻomi kinautolu ʻe he ngaahi ouau hangē ko ʻení ke nau ofi ange ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

  • Ke kamataʻi ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e teuteu ki he papitaisó, te ke lava ʻo kole ki ha mēmipa ʻo e kalasí ke ne fakamatalaʻi ʻa e ngaahi founga kuo nau teuteu ai ki he ngaahi tukupā mahuʻinga ʻi heʻenau moʻuí, hangē ko e ngāue fakafaifekaú, malí, tuʻunga ko e mātuʻá, pe ko ha ngāue foʻou. ʻOku fēfē hano fakafehoanaki ʻo e teuteu ko iá pea mo e teuteu ʻoku fie maʻu ki he papitaisó, hangē ko hono fakamatalaʻi ʻi he Molonai 6:1–3? (vakai foki, Mōsaia 18:8–10; TF 20:37). Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻoku hiki ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení ki he papitaiso? ʻOku tau ʻiloʻi fēfē pe kuo tau mateuteu ki he ouau ko ʻení? Poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakalaulauloto pe naʻe lelei fēfē ʻenau moʻui ʻaki e ngaahi tuʻunga moʻui ko ʻení talu mei heʻenau papitaisó pea mo e meʻa te nau lava ʻo fai ke lelei ange aí. Te ke lava foki ke fakaafeʻi kinautolu ke nau hiki ha ngaahi ongo ne nau maʻu pea toutou vakai ki ai.

    ʻĪmisi
    ko ha finemui ʻoku tāpuakiʻi

    ʻOku fakahoko ʻa e ngaahi ouaú ʻaki e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

Molonai 4–5

ʻOku tokoni hono maʻu ʻo e sākalamēnití ke tau ʻunu ʻo ofi ange kia Sīsū Kalaisi.

  • ʻOku fokotuʻu mai ʻe he lēsoni ki he uike ko ʻení ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ha ngaahi ʻekitivitī ʻoku fekauʻaki mo e sākalamēnití. Te ke ala fakaafeʻi ha niʻihi tokosiʻi ʻo e kau mēmipa e kalasí ke nau fakakakato e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ʻi ʻapi pea omi mateuteu ke vahevahe e meʻa ne nau akó. Te ke toe ala fakaafeʻi foki e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fevahevaheʻaki ʻa e meʻa ʻoku nau fai ke teuteuʻi kinautolu mo honau ngaahi fāmilí ke maʻu ha ngaahi aʻusia toputapu ʻi he sākalamēnití.

  • Ko hatau tokolahi kuo tuʻo lahi ʻetau fanongo ki he lotu tāpuaki ʻo e sākalamēnití, ka ʻoku tau fakakaukau lahi nai ki he ʻuhinga ʻo e fakaleá? Ke tokoni ke fakalaulauloto ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ki he ongo lotú ni, te ke lava ʻo oange ha ngaahi miniti ke nau hiki maʻuloto ai e ongo lotu tāpuaki ʻo e sākalamēnití. Hili ia pea fakaafeʻi ke nau fakafehoanaki e meʻa naʻa nau tohí mo e Molonai 4:3 mo e 5: 2.. Ko e hā e meʻa naʻe faingofua ke nau manatuʻí? Ko e hā e meʻa naʻe ngalo ʻiate kinautolú? Naʻa nau fakatokangaʻi nai ha meʻa ʻi he ongo lotú ni naʻe ʻikai ke nau fakatokangaʻi kimuʻa? Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha ngaahi foʻi lea mo ha ngaahi kupuʻi lea mei he lotu ʻo e sākalamēnití ʻoku hangē ʻoku mahuʻinga taha ia kiate kinautolú pe tokoni ke nau ongoʻi e toputapu ʻo e ouau ko ʻení. Ke fakaloloto e houngaʻia ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi he sākalamēnití, fakakaukau ke fakaafeʻi ha mēmipa ʻo e kalasí ke ne hivaʻi pe tā ha himi sākalamēniti. Te ke lava foki ke huluʻi ʻa e foʻi vitiō “Always Remener Him” (ChurchofJesusChrist.org).

Molonai 6:4–9

ʻOku fetauhiʻaki e kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí.

  • Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ha talafakatātā ke tokoni ke mahino ki he kau mēmipa ʻo e kalasí hono mahuʻinga ʻo e “fafanga … ‘aki e folofola lelei ʻa e ‘Otuá” (Molonai 6:4). Hangē ko ‘ení, ko e hā e faʻahinga fafanga ʻoku fie maʻu ke tupu ha tengaʻi ʻakau pe ha pēpē? Ko e hā ʻe hoko kapau te ke taʻetokangaʻi ha meʻa ʻoku fie maʻu ke fafangaʻi? ʻOku tatau fēfē ʻa e kau mēmipa foʻoú pe mēmipa kuo foki mai ʻo e Siasí mo ha kiʻi fuʻu ʻakau pe valevale ʻoku fie maʻu ke fafangaʻi? ʻE lava ke fakatotolo ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi he Molonai 6:4–9 ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e founga te nau lava ai ʻo “[fefafangaʻaki]” fakalaumālié. Te nau lava foki ke maʻu ha ngaahi fakakaukau ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.” Te ke lava ʻo vahevahe ha aʻusia ʻa ia ne ngāue fakaetauhi atu ai ha kaungā ākonga kiate koe. Mahalo naʻa fie vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi aʻusia tatau.

  • ʻE lava ke tokoni ʻa e Molonai 6:4–9 ke mahino ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e founga hono tāpuekina kitautolu ʻi he taimi ʻoku “lau [ai ʻa kitautolu] ki he kakai ʻo e siasi ʻo Kalaisí” mo tau maʻu lotú. Te tau fakamatalaʻi fēfē ʻa e ngaahi tāpuaki ko ʻení ki ha taha ʻokú ne fehuʻia e fie maʻu ʻo ha siasi kuo fokotuʻú? Mahalo ʻe lava ke kumi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ke maʻu ha faʻahinga meʻa te nau lava ʻo vahevahe. Pe te nau hiki ha niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki kuo nau maʻu ʻi heʻenau hoko ko e kāingalotu ʻo e Siasí (vakai, D. Todd Christofferson, “ʻUhinga ʻo e Siasí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 108–11). Ko e hā te tau lava ʻo fai ke fakapapauʻi ʻoku “manatu’i mo fafanga ʻaki e folofola lelei ʻa e ʻOtuá” hotau kaungā ākongá ʻi heʻetau “faʻa fakatahá”? Molonai 6:4–5).

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

ʻE ala vēkeveke ange ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke lau e Molonai 7–9 he uike kahaʻú kapau te ke fakamatalaʻi ange ʻoku kau ai ha ongo tohi naʻe fai ʻe Molomona ke tokoni ke kei faivelenga hono fohá ʻi he taimi faingataʻá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Fafangaʻi ʻaki e folofola ʻa e ʻOtuá

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani: “ʻOku ʻikai ke omi ʻa e kakai tokolahi ki he lotú ko e fekumi pē ki ha ngaahi moʻoni foʻou ʻo e ongoongoleleí pe ke fetaulaki mo ha ngaahi kaungāmeʻa fuoloa, neongo ʻoku mahuʻinga kotoa ia. ʻOku nau omi ke fekumi ki ha aʻusia fakalaumālie. ʻOku nau fie maʻu ha melino. ʻOku nau fie maʻu ke fakamālohia ʻenau tuí pea fakafoʻou ʻenau ʻamanaki leleí. Ko hono fakanounoú, ʻoku nau loto ke fafangaʻi kinautolu ʻaki e folofola lelei ʻa e ʻOtuá, ke fakamālohia ʻaki e ngaahi mālohi ʻo e langí” (A Teacher Come from God,Ensign, May 1998, 26).

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī ko hono fafangaʻi ʻo e kau uluí ʻaki e folofola ʻa e ʻOtuá “ko ha ngāue ia maʻá e taha kotoa. Ko ha ngāue ia ki he kau faiako fakaʻapí mo e kau faiako ʻaʻahí [kuo hoko he taimí ni ko e kau tangata mo e kau fafine ngāue fakaetauhi]. Ko ha ngāue ia ki he kau pīsopelikí, ngaahi kōlomu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ki he Fineʻofá, kau talavoú mo e kau finemuí, pea naʻa mo e Palaimelí.

“Ne u ʻi ha houalotu ʻaukai mo e fakamoʻoni ʻi he Sāpate pē kuo ʻosí. Ne tuʻu ai ha tamasiʻi taʻu 15 pe 16 nai ʻi muʻa ʻi he haʻofangá ʻo ne pehē kuo ne fakakaukau ke papitaiso.

“Pea toki tuʻu taha taha ʻa e fānau tangata ʻo e kōlomu ʻa e kau akonakí ʻo haʻu ki he maiká ke fakahaaʻi ʻenau ʻofa ki aí, ke talaange ʻokú ne fai ʻa e meʻa totonú, pea mo fakapapauʻi kiate ia te nau tuʻu fakataha mo ia mo tokoni ki ai. Ko ha aʻusia fakaʻofoʻofa ke fanongo ki he lea ʻaki ʻe he kau talavou ko ʻení ha ngaahi lea houngaʻia mo e fakalotolahi ki honau kaungāmeʻá. ʻOku ou fiemālie he ko e kotoa ʻo e fānau tangata ko ʻení, kau ai mo e taha naʻe papitaiso ʻi he uike kuo ʻosí, te nau ō ʻo ngāue fakafaifekau.

“Naʻe fehuʻi mai kiate au ʻi ha ʻinitaviu kimuí ni, ʻKo e hā ʻokú ne ʻomi kiate koe ʻa e fiemālie lahi taha ʻi hoʻo ngāue he ʻahó ni ʻi he Siasí?”

“Ko ʻeku talí: ʻKo e aʻusia fakafiemālie taha kuó u maʻú ko ʻeku mamata ki he meʻa ʻoku fai ʻe he ongoongoleleí ni maʻá e kakaí. ʻOkú ne ʻoange ha fakakaukau foʻou ʻi he moʻuí. ʻOkú ne ʻoange ha fakakaukau kuo teʻeki ai ke nau maʻu kimuʻa. ʻOkú ne tokoniʻi kinautolu ke nau fekumi ki he ngaahi meʻa ʻoku fakaʻeiʻeiki mo fakalangí. ʻOku hoko ha faʻahinga meʻa kiate kinautolu ʻoku fakaofo ke vakai ki ai. ʻOku nau hanga kia Kalaisi pea moʻui.ʻ

“… ʻOku ou kole kiate kimoutolu kotoa, ke mou kātaki ʻo tokoni ʻi he ngāué ni” (“Converts and Young Men,” Ensign, May 1997, 48).

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fekumi ki ha ueʻi fakalaumālie ʻaʻau pē. Fakaʻaongaʻi e ngaahi fokotuʻutuʻu ko ʻení ko ha maʻuʻanga fakakaukau ke ne ʻomi kiate koe ha ueʻi fakalaumāle lolotonga hoʻo fakalaulauloto ki he ngaahi fiemaʻu ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí, kae ʻikai hoko pē ko ha ngaahi fakahinohino kuo pau ke ke muimui ki ai.

Paaki