Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021
8–14 Māʻasi. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 23–26: “Fakamālohia ʻa e Siasí”


“8–14 Māʻasi. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 23–26: ‘Fakamālohiʻi ʻa e Siasí,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021 (2020)

“8–14 Māʻasi. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 23–26,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2021

ʻĪmisi
ʻEma Sāmita

8–14 Māʻasi

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 23–26

“Fakamālohia ʻa e Siasí”

Kimuʻa pea lau ʻa e fokotuʻutuʻu ko ʻení, lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 23–26 pea fakalaulauloto ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke ongoʻi te ne fakamālohia e kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí. Hili iá, pea fakakaukau leva pe ko e hā ha ngaahi maʻuʻanga tokoni e tokoni atu ki hoʻo akoʻí, ʻo kau ai e ngaahi meʻa kuo fokotuʻu atu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Ko e hā ha ngaahi tāpuaki kuo tau aʻusia ʻi heʻetau “fakafemoʻuekinaʻi ʻa [hotau] taimí ʻi he ako ʻa e ngaahi folofolá”? (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 26:1). Kuo tau ongoʻi fēfē nai ʻa e Laumālié ʻi hotau ngaahi ʻapí? Mahalo ʻe lava ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻo vahevahe ha founga ne nau ikunaʻi ai ha ngaahi fakafeʻātungia pe faingataʻa ke tuku ha taimi ki hono ako fakataautaha mo fakafāmili ʻa e folofolá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 23–26

Te tau lava kotoa ʻo fakamālohia ʻa e Siasí.

  • Mahalo te ke fie vakaiʻi mo e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa hono ʻuhinga ke “ekinaki ki he Siasí” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 25:7). Mahalo naʻa lava ʻe ha taha ʻo vahevahe hono fakaʻuhingaʻi ʻe he tikisinalé ʻa e ekinakí pe ngaahi sīpinga ʻo e ekinakí kuo nau mamata ki ai. Ko e hā ha ngaahi faingamālie ʻoku tau maʻu ke tau feekinakiʻaki ai? ʻOku fakamālohia fēfē nai ai heni ʻa e Siasí? Ko e hā ha toe meʻa ʻoku tau ako ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 23–26 ʻe lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau fakamālohia ʻa e Siasí? Te ke lava foki ʻo aleaʻi ʻa e founga ʻoku kaunga ai e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ke fakamālohia hotau ngaahi ʻapí. Ke fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki heʻetau ngāue fakaetauhí, ʻe lava ke mou toe vakaiʻi ʻa e ngaahi konga ʻo e pōpoaki ʻa Sisitā Poni H. Kōtoni “Hoko ko ha Tauhisipi” (Ensign pe Liahona, Nōvema 2018, 74–76).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 24

ʻE lava ʻe he ʻEikí ʻo hiki hake kitautolu “mei [heʻetau] ngaahi faingataʻaʻiá.”

  • Naʻe foaki mai ʻa e fakahā ko ia ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 24 ke “[fakamālohia], poupouʻi, mo fakahinohinoʻi” ʻa Siosefa pea mo ‘Ōliva lolotonga ha taimi ʻo e faingataʻá (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 24, ‘uluʻi vahé; vakai foki, Kau Māʻoniʻoní, 1:94–96). Te ke lava ʻo fakaafeʻi e kalasí ke fekumi ʻi he vahe ko ʻení ki ha ngaahi fakamoʻoni ne ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ʻa e tūkunga ne ʻi ai ʻa Siosefá. Naʻe founga fēfē hono tali ʻe he ʻEikí ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa Siosefá? ʻOku founga fēfē hono fakahoko ʻe he ʻEikí ʻa e meʻa tatau maʻatautolu he ʻaho ní? Fakakaukau ke kole ange ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ha taimi ne nau ongoʻi ʻoku ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ʻa honau tūkunga fakataautahá pea hiki hake kinautolu lolotonga ʻenau faingataʻaʻiá.

    ʻĪmisi
    Fakamoʻui ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kakaí

    Naʻá Ne Fakamoʻui ha Ngaahi Mahaki Kehekehe, tā fakatātaaʻi ʻe J. Kirk Richards

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 25

“Ko ha fefine kuo fili” ʻa ʻEma Sāmita.

  • Ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke ʻilo ha mahuʻinga fakataautaha ʻi he fakahā ko ʻeni ʻa e ʻEikí kia ʻEma Sāmitá, fakakaukau ki he ʻekitivitī ko ʻení: kole ki ha vaheua ʻe taha ʻo e kalasí ke nau fekumi ʻi he vahe 25 ki he ngaahi meʻa ne kole ange kia ʻEma ke ne faí, pea kole ange ki he vaheua ʻe tahá ke nau fekumi ki he ngaahi meʻa naʻá Ne talaʻofa te Ne faí. Fakaafeʻi kinautolu ke hiki ʻa e ngaahi meʻa ʻoku nau maʻú pea ke nau fevahevaheʻaki. ʻE lava ʻe ha niʻihi ʻo e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻo vahevahe ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku mahuʻingamālie ʻaupito kiate kinautolú.

  • Ko e hā ha ngaahi lea pe kupuʻi lea ʻi he vahe 25 ʻokú ne poupouʻi ʻa e folofola ko ia ʻa e ʻEikí kia ʻEma Sāmita ʻo pehē, “ko e fefine koe kuo fili”? (veesi 3). ʻE lava foki ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻo aleaʻi ʻa e founga hono moʻui ʻaki ʻe ʻEma ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he fakahā ko ʻení. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni lelei ko ʻení ʻa e “Thou Art an Elect Lady” (Revelations in Context, 33–39), mo e “Ngaahi Leʻo ʻo e Toe Fakafoki Maí” ʻi he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí.

  • Fakatatau ki he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 25:11–12, ko e hā ʻoku ongoʻi ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e hiva toputapú? ʻE lava ʻe he kalasí ʻo aleaʻi ha ngaahi founga ke fakaʻaongaʻi ai e ngaahi himí ke fakaafeʻi ʻaki e Laumālié ki honau ngaahi ʻapí.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 25:5, 14

ʻOku totonu ke tau feinga ke maʻu ha “laumālie ʻo e angamalū.”

  • Naʻe faleʻi ʻe he ʻEikí ʻa ʻEma ke “fai atu ʻi he laumālie ʻo e angamalū” (Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 25: 14; vakai foki, veesi 5). Ke vakaiʻi ʻa e ʻuhinga ʻo ʻení, ʻe lava ke ke hiki ʻa e Angamalū ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke tohi ʻi he tafaʻakí ʻa e meʻa ʻoku nau fakakaukau ki ai ʻi heʻenau vakai ki he foʻi leá. ʻE lava foki ke nau fekumi ʻi he vahe 25 ki he ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau ongoʻi ʻoku fekauʻaki mo e angamaluú pea vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau maʻú. Fakakaukau ke vahevahe ʻa e lea naʻe fai ʻe ‘Eletā Tēvita A. Petinā ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.” Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke angamaluú?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 25:10, 13

ʻOku totonu ke tau fekumi ki he ngaahi meʻa ʻo ha maama lelei ange.

  • Ke tokoni ki he kalasí ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e faleʻi ʻa e ʻEikí ke “liʻaki ʻa e ngaahi meʻa ʻo e māmaní, pea fekumi ki he ngaahi meʻa ʻo ha maama lelei ange” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 25: 10), te ke lava ʻo kole ange ke nau hiki ha ngaahi sīpinga ʻo ha “ngaahi meʻa ʻo e mamaní” mo ha ngaahi sīpinga ʻo e “ngaahi meʻa ʻo ha [māmani] lelei ange.” Ko e hā ha faleʻi te tau lava ʻo fevahevaheʻaki ke tokoni ke tukutaha ʻetau tokangá ki he ngaahi meʻa ʻo e taʻengatá? ʻOku fekauʻaki fēfē nai ʻa e faleʻi ʻi he veesi 13 mo e taumuʻa ko ʻení?

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni kehé

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Lahi Ange

Ko e angamaluú ko ha mālohinga.

Naʻe fakamatala ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo pehē: “ʻOku faʻa ʻave halaʻi e ʻulungaanga faka-Kalaisi ko e angamaluú ʻi hotau māmani fakaeonopōní. ʻOku mālohi e angamaluú, kae ʻikai ko e vaivai; loto vēkeveke; lototoʻa, kae ʻikai lotosiʻi; ʻoku fakamaʻumaʻu, kae ʻikai tōtuʻa; fakafeʻunga pē, kae ʻikai fiemāʻolunga; mo angaʻofa, kae ʻikai fiemeʻa. Ko e taha angamaluú ʻoku ʻikai ʻita ngofua, fakangalingali pe fiepule pea ʻokú ne fakahaaʻi fiefia ʻa e lavameʻa ʻa e niʻihi kehé” (“Angamalū mo Loto-Fakatōkilalo, ” Ensign pe Liahona, Mē 2018, 32).

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fakamoʻoni ki he ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí. ʻI hoʻo fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau ngāue ʻo fakatatau mo e meʻa ʻoku nau akó, fakamoʻoni ki he ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa mai ʻe he ʻOtuá (vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí,35).

Paaki