li chaab’il aj Samaria

Li chaab’il aj Samaria, xb’aan laj Dan Burr

22–28 abril

Mateo 18; Lukas 10

"K’a’ru tinb’aanu re naq tweechani li junelik yu’am?"

Il ru Mateo 18 ut Lukas 10, ut tz’iib’a li na’leb’ nakak’ul rik’in li Musiq’ej. Naq nakak’ul li musiq’anb’il na’leb’, naru taapatz’, jo’ xye li Elder Richard G. Scott, "Ma wan chik li tento tinnaw?" (“Cómo obtener guía espiritual,” Liahona, noviembre 2009, 8).

Xtz’iib’ankil li nakak’oxla

reetalil li wotzok

Xkanab’ankileb’ chi wotzok

Sa’eb’ li ch’ol a’in wan li k’a’ru k’utb’il sa’ li evangelio li jalan wi’ rik’in li k’a’ru k’utb’il chiqu xb’aan li ruchich’och’. K’a’ru li yaalil na’leb’ xe’xtaw li komon sa’eb’ li ch’ol a’in li naru nak’oxlaman naq ch’a’aj xk’ulub’ankil ut xyu’aminkil?

reetalil li k’utuk

Xk’utb’al li tzol’leb’

Mateo 18:21–35

Tento taqakuyeb’ xmaak li qas qiitz’in wi naqaj naq taakuye’q qamaak xb’aan li Qaawa’.

• Chiqajunil wan naq taa’ajmanq ru chiqu xkuyb’al xmaak li ani xrahob’tesink qe. Chan ru naru taawoksi li jaljookil ru aatin chirix li moos li ink’a’ ki’uxtaanank-u re xk’eeb’aleb’ xch’ool li komon sa’ li tzoleb’aal re te’kuyuq maak? Maare tatruuq chixtz’iib’ankileb’ li patz’om jo’ li wahi’ chiru li pizarron ut taab’oqeb’ li komon chixk’oxlankileb’ naq jun reheb’ yoo chixyaab’asinkil li jaljookil ru aatin: Ani li awa’b’ej sa’ li jaljookil ru aatin? Ani li moos li ink’a’ xkuyuk maak? K’a’ru xyaalalil lix k’as? Ani li rech moosil? K’a’ru xyaalalil lix k’as a’an? Sa’ li raqal "Xkomon chik li k’anjeleb’aal" wan resil lix nimaleb’ li wiib’ chi k’as li naru naxk’e chixnaweb’ li komon chan ru naq jalan xnimaleb’ li wiib’ chi k’as sa’ li jaljookil ru aatin. Kanab’eb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixk’oxlankil k’a’ru esilal wan choq’ reheb’ sa’ li jaljookil ru aatin a’in.

• Naru taaye reheb’ naq te’xk’oxla chan ru xyeeb’al chi ak’il li jaljookil ru aatin chirix li moos li ink’a’ ki’uxtaanank-u, li naxk’ut ajwi’ chirix li kuyuk maak jo’ chan raj ru taak’ulmanq sa’eb’ li kutan wanko wi’. (Naru te’xb’aanu li k’anjel a’in sa’ kok’ ch’uut.) Aatinanqex chirix chan ru naq li jaljookil ru aatin kixsume lix patz’om laj Pedro chirix jarub’ sut tento taakuyuq maak.

• Li video "Forgive Every One Their Trespasses: The Parable of the Unmerciful Servant" (LDS.org) naru naxtenq’aheb’ li wankeb’ sa’ laa tzoleb’aal chixtawb’al ru li jaljookil ru aatin. Rochb’een Mateo 18:34, eb’ li raqal a’in reheb’ li loq’laj hu te’ruuq chixtenq’ankileb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixtawb’al ru k’a’ut naq li Qaawa’ naraj naq taqakuyeb’ xmaak chixjunileb’ li neke’maakob’ chiqu: Mateo 6:12–15; Efesios 4:32; ut Tzol’leb’ ut Sumwank 64:7–11.

Lukas 10:25–37

Re xtawb’al li junelik yu’am, tento taqara li Dios ut eb’ li qas qiitz’in.

• A’in jun li na’leb’ li naru naxtenq’aheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixtawb’al ru chi ak’il li jaljookil ru aatin chirix li chaab’il aj Samaria: Kanab’eb’ chixk’oxlankil naq yookeb’ chixtz’ilb’al rix jun asalto ut robo sa’ li b’e naxik chalen Jerusalen toj Jeriko. Ye re junjunq komon sa’ li tzoleb’aal naq te’chalq chi kawresinb’il chi aatinak ruuchil junjunq reheb’ li ani wankeb’ sa’ li jaljookil ru aatin, ut k’a’ru ke’xb’aanu aran. Qayehaq, k’a’ut naq laj tij ut laj Levita ink’a’ ke’xaqli chixtenq’ankil li winq li toch’b’il? K’a’ut naq kixaqli laj Samaria? K’a’ chik ru li na’leb’ naru chixyeeb’al laj eechal ochochnal? K’a’ru kireek’a li winq li toch’b’il? K’e reetal naq li seraq’ tixwaklesiheb’ xch’ool li komon sa’ li tzoleb’aal chi wank jo’ li chaab’il aj Samaria ut jo’ laj eechal ochochnal, ut naq ink’a’ te’wanq jo’ laj tij ut laj Levita. Jo’q’e xe’reek’a li komon sa’ li tzoleb’aal naq chanchaneb’ li winq li q’axal kiraj xtenq’ankil? Chan ru naq xe’xk’ul xtenq’ankileb’? Chan ru naq laa’o jo’ komon sa’ li teep tooruuq chi k’anjelak sa’ komonil re xtenq’ankileb’ li qas qiitz’in, jo’ chanru ke’xb’aanu laj Samaria ut laj eechal ochochnal?

• Rochb’een xk’utb’al k’a’ru xyaalalil xraab’aleb’ li qas qiitz’in, li jaljookil ru aatin chirix li chaab’il aj Samaria naru ajwi’ naxk’ut xyaalalil lix wankil li Jesukristo chiqakolb’al. (Li na’leb’ chirix a’in naru natawman sa’ "Xkomon chik li k’anjeleb’aal.") Naru taab’oqeb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chirilb’al ru li jaljookil ru aatin, ut te’xsik’ xkomon chik li eetalil li wankeb’ chi sa’. K’a’ru naqatzol chirix li Kolonel ut chirix lix tojb’al rix li maak li kixb’aanu naq naqil ru li jaljookil ru aatin chi jo’kan?

Lukas 10:38–42

Naqasik’ ru "li jwal chaab’il" naq naqasik’ ru xb’aanunkil wulaj wulaj li k’a’ru naxk’am sa’ li junelik yu’am.

• Li qayu’am nujenaq rik’in li k’a’ru us xb’aanunkil. Li esil chirix li xMaria ut li xMarta naru chixtenq’ankileb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixk’oxlankil chan ru xsik’b’al ru "li jwal chaab’il" (raqal 42; chi’ilmanq ajwi’ li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al). Chirix rilb’al ru sa’ komonil Lukas 10:38–42, maare tatruuq chixpatz’b’al reheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chan raj ru xe’xk’ul li raatin li Kolonel wi ta wankeb’ sa’ xna’aj li xMarta. Chan ru naq a’in maare tixjal raj li k’a’ru te’xsik’ ru chirix a’an? Chan ru naru taqanaw k’a’ru sa’ li qayu’am li "jwal chaab’il"? (Lukas 10:42). Chan ru naq li raatin li Elder Dallin H. Oaks, "Bueno, Mejor, Excelente" (Liahona, noviembre 2007, 104–108) naru chixtenq’ankileb’ li komon sa’ li tzoleb’aal?

reetalil li tzolok

Xb’oqb’aleb’ chi tzolok sa’ kab’l

Ye reheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal naq sa’ rilb’al ru lix ch’olob’ahom li Kolonel chirix lix diosilal sa’ Jwan 7–10 choq’ re li tzoleb’aal re li xamaan jun chik, te’ruuq chixnawb’al chi ch’olch’o wi’chik ru naq a’an li Kristo.

reetalil li k’anjeleb’aal

Xkomon chik li k’anjeleb’aal

Mateo 18; Lukas 10

Eb’ li talento ut li denario.

Ink’a’ naqanaw chi tz’aqal jo’ nimaleb’ li k’as li yeeb’il resil sa’ li jaljookil ru aatin chirix li moos li ink’a’ kikuyuk maak (chi’ilmanq Mateo 18:23–35). A’ut sa’ li Ak’ Chaq’rab’ natawman resil naq q’axal jalan xnimal li wiib’ chi k’as—li nim a’an lajeeb’ mil talento, ut li ka’ch’in a’an cien denario.

Lix k’as li rech moosil a’an li jwal ka’ch’in, re 100 denario. Sa’ Mateo 20:2, jun denario (li jaltesinb’il ru jo’ "lajeeb’ xka’k’aal tumin") a’an li tojleb’ re k’anjelak jun kutan sa’ li awimq. Chi jo’kan, li rech moosil tento raj taak’anjelaq 100 kutan re xk’ulb’al 100 denario re xtojb’al lix k’as. A’b’anan li k’as a’in q’axal ka’ch’in chiru li k’as re 10,000 talento re li moos li ink’a’ kikuyuk maak. Sa’ Mateo 25:14–15, chixjunil lix tumin jun winq b’ihom—"lix junkab’lal"—a’an yal waqxaqib’ talento, li jaltesinb’il ru sa’ Q’eqchi’ jo’ "waqib’ mil tumin." Chi jo’kan, taa’ajmanq ru lix b’ihomaleb’ mil winq b’ihom jo’ a’an re xtojb’al lix k’as li moos li ink’a’ ki’uxtaanank-u.

najteril tumin

Li Jesus ki’aatinak chirix li tumin ut li k’as re qatzolb’al chirix li kuyuk maak.

Li k’as q’axal nim kixtoj li Jesukristo choq’ qe chiqajunqal.

Li Elder Jeffrey R. Holland kixye resil li k’a’ru kixtzol chirix lix k’as li moos li ink’a’ kikuyuk maak naq wan sa’ jun clase re Instituto:

"Laj k’utunel kixye naq xkuyb’al li k’as re jun cient denario, li tento sa’ qab’een xkuyb’al chiqib’il qib’, ut a’an ajwi’ naab’al li tumin, a’an yal ka’ch’in chiru li lajeeb’ mil talento chi k’as li xkuy li Kristo choq’ qe.

"Li k’as a’in, li qak’as laa’o, a’an jun li ajl q’axal nim, jo’ xye qe laj k’utunel, ch’a’aj xtawb’al ru xnimal. A’b’anan a’an ajwi’ li yoo chixk’utb’al li Kolonel sa’ xyeeb’al li na’leb’ a’an, chan, ut aajel ru sa’ li jaljookil ru aatin. Li Jesus kiraj naq eb’ li te’ab’inq re te’xtaw b’ayaq ru chan ru xnimal ut chan ru xchamal li maatan re li ruxtaan, lix kuyum, lix tojb’al rix li maak xb’aan.

"... Ut jultik we naq aran xb’een wa sa’ lin yu’am xweek’a b’ayaq lix nimal ru lix mayej li Kristo choq’ we—jun maatan li ra chi sa nintaw ru toj sa’ li kutan a’in. A’b’anan li maatan a’an xk’e chink’oxla xb’een wa chi us chan ru naq aajel ru naq tinkuyeb’ xmaak li jun ch’ol chik, ut tink’oxla chi jwal wi’chik k’a’ru neke’reek’a, k’a’ru neke’raj ru, ut k’a’ru li wankeb’ wi’ " ("Students Need Teachers to Guide Them" [Church Educational System satellite broadcast, 20 junio, 1992]).

Chan ru naq eb’ laj Kristiano najter ke’xk’oxla li jaljookil ru aatin chirix li chaab’il aj Samaria.

Chiru k’iila cient chihab’, eb’ laj Kristiano ke’xtaweb’ li eetalil sa’ li jaljookil ru aatin chirix li chaab’il aj Samaria li naxk’ut xyaalal lix k’anjel li Jesukristo jo’ qaKolonel. Jo’ jun eetalil, li winq li kitawe’ xb’aaneb’ laj elq’ a’an qeetalil chiqajunil laa’o. Eb’ laj elq’ naru naq a’aneb’ li maak ut li kamk. Laj Samaria naru naq a’an li Kolonel. Li ochochnal, naru naq a’an li Iglees, ut naq laj Samaria kixye naq taak’ulunq wi’chik, naru naq a’an li xkab’ xk’ulunik li Kolonel. (Chi’ilmanq John W. Welch, "El buen samaritano: Símbolos olvidados," Liahona, febrero 2007, 27–33.)

Xchaab’ilob’resinkil li qak’utum

B’aanu jo’ kixb’aanu li Kolonel. Naq nakawil ru resil chan ru naq kik’utuk li Kolonel sa’ li Ak’ Chaq’rab’, sik’ li na’leb’ sa’ lix b’aanuhom li taatenq’anq aawe chi k’utuk chi jwal chaab’il wi’chik. Jo’ jun eetalil, sa’ Lukas 10:25–37, k’a’ru kixb’aanu li Jesus re xk’utb’al chiru laj na’ol chaq’rab’ chirix chan ru xk’ulb’al li junelik yu’am?