laj Pablo sa’ tz’alam

29 julio–4 agosto

Hechos 22–28

“Tento tat-aatinaq chirix chixjunil li xawil”

Il ru Hechos 22–28 rik’in tijok sa’ laa ch’ool naq li Santil Musiq’ej tatxtenq’a chixnawb’al k’a’ru tat-aatinaq wi’ re xtenq’ankileb’ li komon sa’ laa tzoleb’aal. Tz’iib’a li na’leb’ nachal sa’ laa k’a’uxl; naru naq a’in xtiklajik li na’leb’ taak’ut.

Xtz’iib’ankil li nakak’oxla

reetalil li wotzok

Xkanab’ankileb’ chi wotzok

Ye reheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal naq te’xtz’iib’a jun raqal sa’ Hechos 22–29 li xwulak chiruheb’ sa’ li xamaan a’in. Xokeb’ lix sumenkileb’ ut yaab’asi junjunq reheb’ li raqal. B’oq junjunq reheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal re te’xye k’a’ut naq li raqal a’in xwulak chiruheb’.

reetalil li k’utuk

Xk’utb’al li tzolʼlebʼ

Hechos 22:1–21; 26:1–29

Lix nawom qach’ool a’an naq naqach’olob’ li yaal li nawb’il malaj paab’anb’il qab’aan.

• Lix ch’olob’ahom laj Pablo chiru laj Festo ut li rey aj Agripa naru nekexxtenq’a chi aatinak chirix k’a’ru xyaalal xyeeb’al lix nawom qach’ool. Naru taatikib’ rik’in xyeeb’al reheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal naq te’xnumsi wi’chik Hechos 22:1–21 ut 26:1–29. Rik’in li k’a’ru kixb’aanu laj Pablo, k’a’ru naqatzol chirix xch’olob’ankil li yaal? K’a’ chik ru li na’leb’ chirix xch’olob’ankil li yaal naqatzol rik’in li raatin li Elder M. Russell Ballard sa’ “Xkomon chik li k’anjeleb’aal”? Xb’ichankil malaj xwajb’ankil li b’ich “Lix nawom inch’ool” (Eb’ li B’ich, 78) naru taatenq’anq chixk’eeb’al xb’oqb’al li Musiq’ej sa’ lee seraq’.

• Eb’ li komon sa’ li tzoleb’aal maare ak xe’xtaw xna’leb’eb’ naq xe’xtzol li raatin laj Pablo chiru laj Festo ut li rey aj Agripa. Kanab’eb’ chixwotzb’al. K’a’ru li qatijb’al naru naqak’ul sa’ li kutan a’in rik’in li kichaq’ok wi’ li rey aj Agripa re laj Pablo? (chi’ilmanq Hechos 26:28). Eb’ li komon sa’ li tzoleb’aal maare te’ruuq chixk’oxlankil xkomoneb’ chik li ch’olob’ahom sa’eb’ li loq’laj hu li xtoch’eb’ xch’ool. (Qayehaq, wan Job 19:25–27; 2 Nefi 33:10–15; Alma 5:45–48; ut Tz. ut S. 76:22–24.) Malaj ut maare taaruuq te’xye resil jun sut naq xe’toch’e’ xch’ool xb’aan lix ch’olob’ahom anihaq chik.

• Li Profeet aj Jose Smith kixjuntaq’eeta li k’a’ru kixk’ul sa’ xch’olob’ankil xyaalal li xb’een k’utb’esink, rik’in li kixk’ul laj Pablo naq kiwan chiru li rey aj Agripa (chi’ilmanq Jose Smith—Resilal 1:24–25). Maare eb’ li komon sa’ li tzoleb’aal te’ruuq chi k’anjelak sa’ wiib’al re xtz’iib’ankil chi tustu chan ru naq juntaq’eeteb’ li wiib’ moos a’in re li Dios. Chan ru naq li ch’ina k’anjel a’in nokoxtenq’a chixtawb’al ru chan ru xwotzb’al lix nawom qach’ool, us ta ch’a’aj xb’aanunkil?

• Us ta laj Pablo ink’a’ yoo chaq chixsik’b’al li musiq’ejil k’utb’esink li kixk’ul sa’ li b’e naxik Damasko, chiru li rela’ lix yu’am kik’anjelak re xk’uulankil ut xkolb’al rix lix nawom xch’ool (chi’ilmanq Hechos 22:10, 14–16; 26:19). Li k’a’ru kixk’ul laj Pablo naru naxtenq’aheb’ li wankeb’ sa’ laa tzoleb’aal chixtawb’al ru naq re taawanq xnawom qach’ool, na’ajman ru li k’anjelak ut li mayejak. Re xtikib’ankil li aatinak chirix a’in, naru naq jun li komon sa’ li tzoleb’aal tixye resil chan ru naq xyal xq’e chixtzolb’al li wajb’ak, li b’onok, malaj li b’atz’unk. Chan ru naq xtzolb’al xkomon li seeb’al a’in chanchan xk’ulb’al ut xkawob’resinkil lix nawom qach’ool? K’a’ru tento taqab’aanu re xk’ulb’al ut re xkawob’resinkil lix nawom qach’ool? (chi’ilmanq ajwi’ Alma 5:46).

Hechos 26:9–23

Tento sa’ qab’een k’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in.

• Li Qaawa’ kixb’oq laj Pablo choq’ “aj k’anjel chiru” (Hechos 26:16), a’ut k’a’ru xyaalalil li aatin a’in? Re xtenq’ankileb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixtz’ilb’al rix chan ru naq neke’ru chi k’anjelak chiruheb’ li ras riitz’in, naru taatz’iib’a jun patz’om chiru li pizarron, jo’, “K’a’ru xyaalalil k’anjelak chiru qas qiitz’in? B’oqeb’ li komon sa’ li tzoleb’aal chixsik’b’al xsumenkil sa’eb’ li raqal a’in: Mateo 20:25–28; Hechos 26:16–18; 3 Nefi 18:29–32; K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “K’anjelak chiru.” Naq neke’xwotz li k’a’ru xe’xtaw, waklesiheb’ xch’ool chi aatinak chirix chan ru naq nokoru chi k’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in, jo’ sa’ li qab’oqb’al sa’ li Iglees.

• Li Hermano David L. Beck x’aatinak chirix lix teneb’ankileb’ li ani xe’k’uluk re li tijonelil re k’anjelak chiruheb’ li ras riitz’in, ut naab’al lix na’leb’ us choq’ reheb’ chixjunil li yookeb’ chi k’anjelak sa’ li Iglees (chi’ilmanq “Tu sagrado deber de ministrar,” Liahona, mayo 2013, 55–57). Qayehaq, k’a’ru naxk’ut chiqu li resil li xChy Johnson chirix k’anjelak chiru qas qiitz’in? Li video “El milagro del techo” (LDS.org) jo’kan ajwi’ naxk’ut xyaalal li k’anjelak chiru qas qiitz’in. K’a’ chik ru chi na’leb’ naru neke’xwotz li komon sa’ li tzoleb’aal? K’e xhoonaleb’ li komon sa’ li tzoleb’aal re te’xk’oxla ani aj-u te’ruuq chi k’anjelak chiru li xamaan a’in, ut chan ru naq te’xb’aanu.

Hechos 27

Wi noko’ab’in chiruheb’ lix profeet li Qaawa’, a’an tixk’am qab’e ut tixkol qix chiru li maa’usilal.

• Eb’ li komon sa’ laa tzoleb’aal maare wan naq xe’xtaaqe li yeeb’il xb’aaneb’ li profeet us ta jalan wi’ rik’in li na’leb’ k’eeb’il xb’aaneb’ li ninqeb’ xnawom sa’ li ruchich’och’, malaj lix na’leb’eb’ li tenamit li wankeb’ wi’. B’oq junjunq reheb’ li komon re te’chalq sa’ li tzoleb’aal chi kawresinb’il chixwotzb’al li k’a’ru xe’xk’ul. Chirix a’an, kanab’eb’ li komon chixyeeb’al chan ru naq ke’xsume li ani ke’wan sa’ li jukub’ rochb’een laj Pablo naq a’an kixye naq li jukub’ “tixk’ul naab’al li rahilal” (Hechos 27:10). Chan ru naq a’in chanchan li neke’xye li tenamit chirix li na’leb’ k’eeb’il xb’aaneb’ li profeet sa’ li kutan wanko wi’?

• K’a’ru naqatzol sa’ Hechos 27 chirix xtaaqenkileb’ lix profeet li Qaawa’? Sa’ li raatin li Elder Ronald A. Rasband sa’ “Xkomon chik li k’anjeleb’aal,” wankeb’ li patz’om naru xk’oxlankil, ut yeeb’il resil junjunq li rahilal xe’xye li profeet sa’ li kutan a’in naq tento xkolb’al qib’ chiru. Chan ru naq laa’o xoo’osob’tesiik rik’in xtaaqenkil li na’leb’ k’eeb’il xb’aaneb’ li yo’yookil profeet?

reetalil li tzolok

Xb’oqb’aleb’ chi tzolok sa’ kab’l

Re xwaklesinkileb’ xch’ool li komon sa’ li tzoleb’aal re te’ok chirilb’aleb’ ru lix taqlanb’il hu laj Pablo, naru taapatz’ reheb’ naq te’xk’oxla sa’ xk’a’uxl k’a’ru taak’ulmanq wi jun reheb’ li kab’laju chi apostol tixtz’iib’a jun li hu choq’ re li teep wankex wi’. K’a’ raj ru taqeek’a chirix li hu a’an? K’a’ raj ru tixye qe laa’o? Ye reheb’ li komon sa’ li tzoleb’aal naq te’xk’oxlaheb’ li na’leb’ a’in sa’ xk’a’uxleb’ naq te’ril ru lix hu laj Pablo reheb’ laj santil paab’anel sa’ Roma.

reetalil li k’anjeleb’aal

Xkomon chik li k’anjeleb’aal

Hechos 22–28

Xch’olob’ankil lix nawom qach’ool.

Li Elder M. Russell Ballard ki’aatinak chirix lix ch’olob’ahom laj Pablo chiru li rey aj Agripa, ut kixk’ut k’a’ru xyaalalil xch’olob’ankil lix nawom qach’ool.

“Tento naq sa’eb’ li qach’utam re testimonio mas wi’chik too’aatinaq chirix li Kolonel, eb’ li tzol’leb’ re li evangelio, li ososb’tesink nachal xb’aan lix k’ojob’ankil wi’chik li evangelio, ut li k’a’ru k’utb’il sa’eb’ li loq’laj hu. Us naq ruuchil li resil qayu’am, resil li b’eek, ut li qana’leb’ahom, taqaye tz’aqal lix nawom qach’ool. Eb’ li kanab’anb’ileb’ chi aatinak sa’eb’ li qach’utam tento raj te’xb’aanu rik’in musiq’ejil wankilal li taa’ab’imanq ut taa’eek’amanq, ut tixwaklesi lix musiq’eb’ ut lix ch’ooleb’ li qatenamit. …

“… Maare us xyeeb’al resil li qarahom ut li qab’antioxihom, a’ut a’in maawa’ li ch’olob’ank li tixloch jun xam sa’ xyu’ameb’ li qas qiitz’in. Xch’olob’ankil lix nawom qach’ool a’an “xyeeb’al xyaalal rik’in lix wankil li Santil Musiq’ej; xch’olob’ankil li yaal rik’in tiikil aatin, rik’in li k’a’ru nawb’il malaj paab’anb’il sa’ xch’ool junaq” [K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Ch’olob’ank xyaalal.”]. Wi naqach’olob’ li yaal chi ch’olch’o ru, a’an naxjal xyu’ameb’ li kristiaan. A’an li najalok ch’oolej. A’an li naru naxch’olob’ li Santil Musiq’ej sa’ xch’ooleb’ li ralal xk’ajol li Dios” (“Testimonio puro,” Liahona, noviembre 2004, 40).

Xaqliik rik’ineb’ laj b’eresinel sa’ li Iglees.

Li Elder Ronald A. Rasband xye:

“Li Dios xxaqab’eb’ laj jolominel rik’in musiq’anb’il na’leb’, b’oqb’ileb’ chaq chi k’utuk chiqu ut chixk’amb’al qab’e ut … nokohe’xb’oq chirilb’al qib’ chiru li xik’ naqanumsi rajlal kutan—jo’ ink’a’ mas xk’eeb’al xloq’al li hilob’aal kutan, toj li rahilal yeechi’inb’il re li junkab’al, toj li pleetik chirix li ach’ab’anb’il paab’ank, ut jo’kan ajwi’ li wech’ok-ib’ chirix li k’utb’esinb’il na’leb’ sa’ li qakutan. Ex was wiitz’in, ma yooko chiraab’inkil lix na’leb’eb’? …

“Naq yooko chixtiikisinkil qib’ chi uub’ej, naq naqasik’ xtaaqenkil lix na’leb’ ut xtijomeb’ laj jolominel qe, naqasik’ xtaaqenkil li Qaawa’ us ta li ruchich’och’ yoo chi xik sa’ jalan chik li b’e. Naqasik’ xchapb’al qib’ chiru li b’arb’ookil ch’iich’, wank jo’ aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, okenk sa’ lix k’anjel li Qaawa’, ut nujob’resiik “rik’in sahil ch’oolejil q’axal nim.” [1 Nefi 8:12].

Li nimla patz’om anajwan saqen ru: ma xaqxookat chixkatqeb’ laj jolominel re li Iglees sa’ li ruchich’och’ li yoo chi q’ojyino’k, re naq taapuktesi lix Saqen li Kristo?” (“Li xaqliik chixk’atqeb’ laj jolominel re li Iglees,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2016).

Xchaab’ilob’resinkil li qak’utum

Li kawresink-ib’ chi rub’elaj. “Naq nakatk’oxlak chirix chan ru naq eb’ li raqal chi na’leb’ re li evangelio te’rosob’tesiheb’ li komon sa’ laa tzoleb’aal, taachalq li na’leb’ aawik’in sa’ laa yu’am re wulaj wulaj—naq yookat chi xik sa’ trab’aaj, naq yookat chi k’anjelak sa’ kab’l, malaj naq yookat chi aatinak rik’ineb’ laa junkab’al malaj laa wamiiw. Maak’oxla li kawresink-ib’ sa’ musiq’ej jo’ jun k’anjel taak’e xhoonal chixb’aanunkil, a’b’an jun k’anjel junelik yookat chixb’aanunkil” (Li k’utuk jo’ li Kolonel, 12).