Fuakava Foʻoú 2023
20–26 Fēpueli. Mātiu 6–7: “Naʻá Ne Akonakiʻi ʻa Kinautolu ʻo Taau mo Ia ʻOku Mālohí”


“20–26 Fēpueli. Mātiu 6–7: ‘Naʻá Ne Akonakiʻi ʻa Kinautolu ʻo Taau mo Ia ʻOku Mālohí,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“20–26 Fēpueli. Mātiu 6–7,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2023

akonaki ʻa Sīsū ʻi he veʻe matātahí

Ko Hono Akoʻi ʻe Sīsū ʻa e Kakaí ʻi he Veʻe Matāfangá, tā fakatātaaʻi ʻe James Tissot

20–26 Fēpueli

Mātiu 6–7

“Naʻá ne Akonakiʻi ʻa Kinautolu ʻo Taau mo Ia ʻOku Mālohí”

ʻI he ʻamanaki ko ia ke ke faiakó, kamata ʻaki haʻo teuteuʻi pē koe. Ako ʻa e Mātiu 6–7, pea lekooti hoʻo ngaahi ongo fakalaumālié. ʻE tokoni ia kiate koe ke ke maʻu ha fakahā ki he founga ke feau lelei taha ai e ngaahi fiemaʻu ʻa hoʻo kalasí. Hili ia pea kumi ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení ha ngaahi fakakaukau fakafaiako.

fakaʻilonga ʻo e feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe pe ko e potufolofola fē ʻi he Malanga he Moʻungá ʻoku nau ongoʻi ʻoku lahi taha hono fie maʻu he kuonga ní. Poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau tānaki atu ki he ngaahi fakakaukau ʻa e tokotaha takitaha.

fakaʻilonga ʻo e akoʻí

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

Mātiu 6–7

Kapau te tau fanongo mo ngāueʻi e ngaahi akonaki ʻa e ʻEikí, ʻe langa ʻetau moʻuí ʻi ha fakavaʻe ʻoku mālohí.

  • Ko e hā ha ngaahi akonaki pau mei he Mātiu 6–7 ʻe ʻaonga taha kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí? Fakakaukau ke hiki ʻi he palakipoé ha ngaahi fakamoʻoni folofola mei he Mātiu 6–7 ʻoku hā ai e ngaahi akonaki ko ʻení. ʻE lava ke fili ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha taha ʻo e ngaahi fakamoʻoni folofolá ke nau ako fakalongolongo pea toki hiki ʻi he palakipoé ha ngaahi moʻoni fakalaumālie ne nau ako. Kuo tākiekina fēfē ʻe he ngaahi akonakí ni ʻetau moʻuí?

  • Naʻe fakaʻosi ʻaki ʻe he Fakamoʻuí ʻEne malangá ha tala fakatātā ʻe ala tokoni ki he kau mēmipa hoʻo kalasí ke mahino ange kiate kinautolu hono mahuʻinga ke moʻui fakatatau mo e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí (vakai, Mātiu 7:24–27; vakai foki, Hilamani 5:12). Koeʻuhí ke sioloto ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ki he tala fakatātā ko ʻení, te nau lava ʻo ngāue fakataha ke faʻu ha fakavaʻe mālohi ʻo fakaʻaongaʻi ha ngaahi piliki, ipu, pe ngaahi naunau kehe pea toki siviʻi e mālohi ʻo ʻenau fakavaʻé. Mahalo te nau toe lava ʻo fakahingoa ʻenau ngaahi naunau langá ʻaki ha ngaahi meʻa te nau lava ʻo fai ke fakaʻaongaʻi ai e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí. ʻE tokoniʻi fēfē hono fai ʻoe ngaahi meʻa ko ʻení ke tau matuʻuaki e ngaahi matangi ʻo e moʻuí?

Mātiu 6:5–13

Naʻe akoʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ʻi he founga ʻo e lotú.

  • ʻE ala tokoniʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻe he ako ki he Lotu ʻa e ʻEikí, ke nau ʻilo ai e founga ke fakaleleiʻi ʻenau ngaahi lotú ʻaki haʻanau muimui ki he sīpinga ʻa e ʻEikí. Te ke lava ʻo fakaafeʻi kinautolu ke nau hiki ʻi he palakipoé ha ngaahi kupuʻi lea mei he Mātiu 6:9–13 (pe Luke 11:1–4) ʻoku hā makehe kiate kinautolú. ʻI heʻetau fakalaulauloto ki he folofola ʻa e Fakamoʻuí, ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e lotú? ʻE ala tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí haʻanau toe fakalea ha niʻihi ʻo e ngaahi kupuʻi lea ʻa e Fakamoʻuí ko ha ngaahi meʻa ia te nau ala fakaʻaongaʻi ʻi heʻenau takitaha lotú. Hangē ko ʻení, ko e “Foaki mai he ʻahó ni haʻamau meʻakaí” ʻe lava ke toe fakalea “ʻAloʻofa muʻa ʻo tokoni mai ʻi heʻeku feinga ke tokoniʻi hoku fāmilí.”

  • Hili hono lau fakakalasi e Mātiu 6:5–13, te mou ala aleaʻi ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení: Kuo fakamālohia fēfē ʻe he lotú ho vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní? Kuo tokoniʻi fēfē koe ʻe he lotú ke ke ʻiloʻi e finangalo ʻo e ʻOtuá?

Mātiu 7:7–11

ʻOku tali ʻe he Tamai Hēvaní e ngaahi lotú.

  • Te ke lava ʻo hiki ʻeni ʻi he palakipoé kole, fekumi, mo tukituki ke tokoni ke fakamālohia ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻenau tui ʻe fanongoa mo tali ʻe he ʻOtuá ʻenau ngaahi lotú. Hili ia pea ʻe lava ke kumi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha sīpinga ʻo ha kakai naʻa nau “fehuʻi,” “fekumi,” pea mo “tukituki” (hangē ko ʻení, vakai, 1 Nīfai 11:1; ʻEta 2:18–3:6; Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:11–17). Ko e hā ʻoku tau ako mei he ngaahi sīpinga ko ʻení fekauʻaki mo hono maʻu ha tali ki heʻetau ngaahi lotú?

  • ʻE lava ke maʻu ha ngaahi puipuituʻa mahuʻinga ʻo e Mātiu 7:7–11 ʻi he Liliu ʻa Siosefa Sāmita ʻo e Mātiu 7:12–17 (ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá). ʻI he ngaahi veesi ko ʻení, naʻe fakakaukau ai e kau ākonga ʻa Sīsuú ki ha ngaahi ʻuhinga ʻe ala ʻomai ʻe he kakaí ʻi he ʻikai ke nau fekumi ki he moʻoni mei he Tamai Hēvaní. Te ke ala kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ʻoku ʻi ai hanau maheni ʻoku ʻāmio ia ke ne kole ha fakahinohino pe ngaahi tāpuaki mei he ʻEikí. Ko e hā nai ha lea ʻe fai ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ke poupouʻi e kaungāmeʻa ko ʻení? Te nau ala fakaʻaongaʻi fēfē e ngaahi lea ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Mātiu 7:7–11?

Mātiu 7:15–20

Te tau lava ʻo ʻiloʻi ʻa e kau palōfita moʻoni mo loí ʻi honau ngaahi fuá.

  • Mahalo kuo ʻosi fou mai e kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí ʻi ha ngaahi fakakaukau fakapoto ʻoku loi mo ha ngaahi kākā kehe ʻa e filí, tatau ai pē ʻi he ʻinitanetí pe mei ha ngaahi maʻuʻanga fakamatala kehe. Mahalo ne nau ʻosi fanongo ʻi ha niʻihi kehe ʻoku nau fakaangaʻi e kau tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí. ʻE founga fēfē haʻo tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻa e founga ke ʻilo ai ʻa e akonaki ʻa e kau palōfita loí mo ia mei he kau palōfita moʻoní. Te ka lava ʻo fakaʻaliʻali ha ngaahi konga fuaʻiʻakau pea fehuʻi pe ko e hā te tau lava ʻo fakamahamahalo ki he ngaahi fuʻu ʻakau naʻe maʻu mei ai ʻení. ʻOku tokoni fēfē ʻa e ngāue ko ʻení ke mahino kiate kitautolu ʻa e Mātiu 7:15–20? Te mou lava foki ʻo lau fakataha ha ngaahi pōpoaki kimuí ni mei he kau palōfita moʻuí. Ko e hā ha “ngaahi fua” pe ola ʻoku ʻomi ʻe he muimui ki heʻenau faleʻí?

    fuaʻiʻakau

    Te tau lava ʻo ʻilo ʻa e kau palōfita moʻoní ʻi honau ngaahi fuá.

  • ʻE lava ʻa e Mātiu 7:15–20 ʻo tokoni ʻi hono langaki e tui ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí, ki he misiona fakalangi ʻo e Palōfita ko Siosefa Sāmitá. Ko e hā ʻa e ngaahi fua ʻo e ngāue naʻe fakahoko ʻe Siosefa Sāmitá? Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau, vakai ki he pōpoaki ʻa ʻEletā Niila L. ʻEnitasoní “Siosefa Sāmita” (Liahona, Nōvema 2014, 28–31). ʻE founga fēfē haʻatau lava ʻo fakaʻaongaʻi e tala fakatātā ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Mātiu 7:15–20 ke fai ha fakamoʻoni ki hotau ngaahi kaumeʻá mo e fāmilí fekauʻaki mo e Palōfita ko Siosefa Sāmitá?

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

ʻOua naʻá ke manavasiʻi ʻi he fakalongolongó. “ʻOku fie maʻu ha kiʻi taimi kae toki tali e ngaahi fehuʻi leleí. ʻOku fie maʻu ke fai ki ai ha fakalaulauloto, fekumi mo ha ueʻi fakalaumālie. ʻE lava ke hoko e taimi ʻokú ke fakamoleki he tatali ki he ngaahi tali ʻo ha fehuʻí, ko ha taimi toputapu ia ʻo e fakalaulaulotó. Fakaʻehiʻehi mei he fakatauele ko ia ke fakangata vave leva ʻeni ʻaki hoʻo tali pē ʻe koe hoʻo ngaahi fehuʻí pe hiki ki ha meʻa kehe” (Ko e Faiako ‘i he Founga ‘a e Fakamoʻuí, 32).