Fuakava Foʻoú 2023
17–23 ʻEpeleli. Mātiu 18; Luke 10: “Ko e Hā Te U Fai ke Maʻu ai ʻa e Moʻui Taʻengatá?”


“17–23 ʻEpeleli. Mātiu 18; Luke 10: ʻKo e hā Te u Fai ke Maʻu ai ʻa e Moʻui Taʻengatá?,ʼ” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“17–23 ʻEpeleli. Mātiu 18; Luke 10,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2023

ʻĪmisi
ko e Samēlia leleí

Ko e Samēlia Leleí, tā fakatātaaʻi ʻe Dan Burr

17–23 ʻEpeleli

Mātiu 18; Luke 10

“Ko e Hā Te U Fai ke Maʻu ai ʻa e Moʻui Taʻengatá?”

Lau ʻa e Mātiu 18 mo e Luke 10, pea lekooti hoʻo ngaahi ongo fakalaumālié. ʻI hoʻo maʻu ʻa e ngaahi ongó, te ke ala fehuʻi, hangē ko hono fokotuʻu mai ʻe ʻEletā Lisiate G. Sikotí, “ʻOku toe ʻi ai nai ha meʻa ke u ʻilo ki ai?” (“Ke Maʻu Ha Tataki Fakalaumālie,” Liahona, Nōvema 2009, 8).

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

ʻOku ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ha ngaahi sīpinga lahi ʻo e ngaahi akonaki e ongoongoleleí ʻoku kehe mei he meʻa ʻoku akoʻi ʻe he māmaní. Mahalo naʻa lava ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi sīpinga ne nau maʻu ʻi heʻenau laukonga he uike ní. ʻOku tāpuakiʻi fēfē kitautolu ʻe he ʻEikí ʻi he taimi ʻoku tau fakaʻaongaʻi ai ʻEne ngaahi akonakí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e akoʻí

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

Mātiu 18:21–35

Kuo pau ke tau fakamolemoleʻi e niʻihi kehé kapau ʻoku tau fie maʻu ha fakamolemole mei he ʻEikí.

  • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e tala fakatātā ʻo e tamaioʻeiki taʻe-manavaʻofá ke ueʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau faʻa fakamolemole ange? Mahalo te ke lava ʻo hiki ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakalaulauloto ki ai kae toe fakahoko ʻe ha taha ʻa e tala fakatātaá: Ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he tuʻí? Ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he tamaioʻeiki taʻe-manavaʻofá? Ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he kaungā-tamaioʻeikí? Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ngaahi moʻuá? Fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakalaulauloto pe ko e hā e ngaahi pōpoaki ʻoku ʻomi ʻe he tala fakatātaá kiate kinautolu fakatāutahá. (Vakai foki, “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.”)

  • ʻE lava ke ke fakaafeʻi e kalasí ke nau liliu e talanoa fakatātā ʻo e tamaioʻeiki taʻemanavaʻofá ke ne akoʻi e ngaahi lēsoni tatau fekauʻaki mo e fakamolemolé, kae ngāue ʻaki e ngaahi tūkunga mo e fakaikiiki ʻo e kuonga fakaonopōní. (Fakakaukau ke nau ngāue ki ai ʻi ha ngaahi kulupu.) Aleaʻi e founga ʻoku tali ai ʻe he talanoa fakatātaá e fehuʻi ʻa Pita fekauʻaki mo e tuʻo lahi ʻo e taimi ʻoku totonu ke fakamolemole aí.

ʻĪmisi
ʻū koini ʻo e kuonga muʻá

Naʻe folofola ʻa Sīsū fekauʻaki mo e paʻangá mo e moʻuá ke akoʻi ʻa e faʻa fakamolemolé.

Luke 10:25–37

Kuo pau ke tau ʻofa ki he ʻOtuá mo hotau ngaahi kaungāʻapí, ka tau maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.

  • Ko ha fakakaukau ʻeni ʻe lava ke maʻu mei ai ʻe he kalasí ha fakakaukau foʻou fekauʻaki mo e talanoa fakatātā ʻo e Samēlia Leleí: Fakaafeʻi kinautolu ke nau pehē pē ʻoku nau fakatotoloʻi ha keisi fakamālohi mo e kaihaʻa ʻi he hala ʻo e vahaʻa ʻo Selikō mo Selusalemá. Kole ki ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e kalasí ke nau omi mateuteu ke fakafofongaʻi e kakai kehekehe ʻi he talanoa fakatātaá mo talanoa fekauʻaki mo ʻenau kau ʻi he keisí. Hangē ko ʻení, ko e hā nai ha ngaahi ʻuhinga naʻe ʻikai tuʻu ai e taulaʻeikí mo e Līvaí ke tokoni ki he tangata kafó? Ko e hā naʻe tuʻu ai ʻa e tangata Samēliá? Ko e hā ha ngaahi fakakaukau ʻe lava ke tānaki mai ʻe he tauhi ʻo e fale tali fonongá? Ko e hā naʻe mei ongoʻi ʻe he tangata kafó fekauʻaki mo e niʻihi kehé takitaha? Fakapapauʻi ʻoku ueʻi ʻe he fealēleaʻakí e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau hangē ko e tangata Samēlia leleí mo e tauhi ʻo e fale tali fonongá, pea fakaʻehiʻehi mei he hangē ko e taulaʻeikí mo e tangata Līvaí.

  • ʻOku tali fēfē ʻe he tala fakatātā ʻo e Samēlia leleí ʻa e ngaahi fehuʻi naʻe fai ʻe Sīsū ʻi he Luke 10:25–29? Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau talanoa ki ha taimi ne nau ongoʻi ai ʻo hangē ko e “tangata ʻe toko taha” (veesi 30) naʻá ne fie maʻu vivili ha tokoní. Naʻe hoko fēfē mai ʻa e tokoní? Te tau lava fēfē ʻo ngāue ko e kau mēmipa ʻo e uōtí, ke tokoniʻi ha niʻihi kehe, hangē ko ia naʻe fai ʻe he Samēlia leleí mo e tauhi he fale tali fonongá?

Luke 10:38–42

ʻOku tau fili “ʻa e meʻa lelei” ko iá ʻaki ʻetau fai ha ngaahi fili fakaʻaho ʻoku fakatau ki he moʻui taʻengatá.

  • Hili hono lau fakataha ʻe he kalasí ʻa e Luke 10:38–42, te ke lava ʻo fehuʻi ki he kau mēmipa ʻo e kalasí pe ko e hā naʻa nau mei fai ki he faleʻi ʻa e Fakamoʻuí kapau ko Māʻata kinautolu. ʻE liliu fēfē nai ʻe he aʻusia ko ʻení ʻa ʻenau ngaahi fili ʻi he kahaʻú? Te tau lava fēfē ʻo ʻilo ʻa e ngaahi meʻa ʻi heʻetau moʻuí ʻoku fie maʻu ha taimi mo ha tokanga lahi ange ki aí? ʻE lava ke fakatotolo ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi he pōpoaki ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesí “Lelei, Lelei Ange, Lelei Tahá” (Liahona, Nōvema 2007, 104–8) ke maʻu ha faleʻi ʻe lava ʻo tokoni kiate kinautolu.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoní

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Ko e moʻua ʻi he tala fakatātā ʻo e tamaioʻeiki taʻemanavaʻofá.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani fekauʻaki mo e tala fakatātā ʻo e tamaioʻeiki taʻemanavaʻofá:

“ʻOku kehekehe pē fakamatala ʻa e kau potó fekauʻaki mo e mahuʻinga fakapaʻanga hení—pea kātaki pē ʻa e mahuʻinga fakapaʻanga ʻAmeliká—ka ke faingofua ki heʻetau talanoa fiká, kapau ko e tenali siʻisiʻi ne ʻikai lava ʻo fakamolemoleʻí, tau pehē, ko e $100 he taimí ni, ta ʻoku fakaofi atu e moʻua talēniti ʻe 10,000 ia ne fakamolemoleʻí, he $1 pilioná—pe lahi ange!

“ʻI he moʻua fakatāutahá, ko ha mataʻifika lahi moʻoni ia—mahulu hake he meʻa ʻoku tau ʻiló. (ʻIkai lava ha taha ia ʻo fakatau lahi pehē!) Ka, ko e taumuʻa ʻo e talanoa fakatātaá ni, ʻoku fakataumuʻa ia ke mahulu hake heʻetau mahinó; ʻoku fakataumuʻa ia ke mahulu hake he meʻa ʻoku tau lavá, pea mahulu hake he meʻa ʻoku tau malava ke totongi fakafokí. ʻOku ʻuhinga iá, he ʻoku ʻikai ko e ʻuhinga e talanoá ki he vākovi ʻa ha ongo tamaioʻeiki ʻi he Fuakva Foʻoú. Ka ʻoku ʻuhinga ia kiate kitautolu, ko ha fāmili hinga ʻo e tangatá—ʻoku ʻi ai hotau moʻua he matelié, ko e kau maumaufono, mo e kau pōpula kotoa kitautolu. ʻOku ʻi ai hotau moʻua kotoa, pea ko e tauteá ke tau ngāue pōpula kotoa. Pea ne tau mei nofo pehē ai pē ka ne taʻe ʻoua e ʻaloʻofa ha Tuʻi naʻá Ne fakatauʻatāinaʻi kitautolu koeʻuhí pē ko ʻEne ʻofa ʻiate kitautolú mo ʻEne ʻʻaloʻofa kiate kitautolú’ [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 121:4]” (“Ko Ia Ke Haohaoa ʻA Kimoutolu,” Liahona, Nōvema 2017, 41).

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Muimui ‘i he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí. ʻI hoʻo lau e ngaahi talanoa ʻo e akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Fuakava Foʻoú, kumi e ngaahi lēsoni ʻi Heʻene sīpingá ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke hoko ai ko ha faiako lelei angé. Hangē ko ʻení, ʻi he Luke 10:25–37, ko e hā naʻe fai ʻe Sīsū ke akoʻi e loeá fekauʻaki mo e founga ke maʻu ai ʻa e moʻui taʻengatá?

Paaki