Fuakava Foʻoú 2023
27 Māʻasi–2 ʻEpeleli. Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6: “ʻOua Te Mou Manavahē”


“27 Māʻasi–2 ʻEpeleli. Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6: ‘ʻOua Te Mou Manavahē,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻou 2023 (2022)

“27 Māʻasi–2 ʻEpeleli. Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2023

ʻĪmisi
ʻaʻeva ʻa Sīsū mo e kau ākongá ʻoku nau toʻo ha ʻū kato mā

27 Māʻasi–2 ʻEpeleli

Mātiu 14; Maʻake 6; Sione 5–6

“ʻOua Te Mou Manavahē”

ʻI hoʻo teuteu ko ia ke faiako mei he Mātiu 14; Maʻake 6; mo e Sione 5–6, kumi ʻa e ngaahi pōpoaki ʻoku kaunga ki hoʻo kalasí. ʻI hoʻo fai iá, fakakaukauʻi ha founga ke fakakau ai e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi ha aʻusia mahuʻinga mo e folofolá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi ʻa e Feʻinasiʻakí

Ko ha founga ʻe taha ke kamataʻi ai ha fealeaʻakí ko hano fakaafeʻi ha niʻihi tokosiʻi ʻo e kalasí ke nau takitaha fili ha vahe mei he laukongá pea vahevahe ha pōpoaki mei he vahe ko iá, ʻa ia naʻe ʻuhingamālie kiate kinautolú. ʻI heʻenau vahevahé, ʻe lava e toenga ʻo e kalasí ke fai ha ngaahi fehuʻi pe tānaki mai ha ngaahi fakakaukau.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e akoʻí

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

Sione 5:16–47

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo ʻOfaʻanga ʻo e Tamai Hēvaní.

  • ʻI he Sione 5, ʻoku ʻomi ai ʻe Sīsū ha ngaahi ʻilo fekauʻaki mo Ia, ko ʻEne Tamaí, mo ʻEne vā fetuʻutaki mo e Tamaí. Koeʻuhí ke tokoniʻi ke ʻilo ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ngaahi fakakaukau ko ʻení, feinga ke vahevahe kinautolu ki ha ngaahi kulupu pea tuku ange ha ngaahi miniti siʻi ke nau hiki ai ʻa e ngaahi moʻoni lahi taha te nau lava ʻo maʻu ʻi he veesi 16–47 fekauʻaki mo e ʻulungaanga ʻo e ʻOtuá mo Sīsū Kalaisí, pea mo Hona vā fetuʻutakí. Fakaafeʻi e ngaahi kulupú ke taufetongi ʻi hono lau e ngaahi moʻoní mei heʻenau lisí. ʻOku tokoni fēfē ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení ke mahino ange kiate kitautolu ʻa ʻetau Tamai Hēvaní mo Hono ʻAló? Te tau lava fēfē ʻo muimui ʻi he sīpinga ʻo e talangofua ʻa Sīsū Kalaisi ki he Tamaí?

  • ʻOku fokotuʻu mai ʻe he ʻekitivitī ʻi he fokotuʻutuʻu ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí, ke tau fakatokangaʻi ʻa e taimi kotoa pē naʻe fakaʻaongaʻi ai ʻe Sīsū ʻa e foʻi lea Tamaí ʻi he Sione 5:16–47. Fakaafeʻi ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e kalasí ke vahevahe ʻa e meʻa ne nau ako ʻi heʻenau fakakakato ʻa e ʻekitivitií. Kole ange ke vahevahe ha ngaahi fakakaukau ne nau maʻu fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Hono ʻAlo ʻOfaʻangá.

Mātiu 14:15–21; Maʻake 6:33–44; Sione 6:5–14

ʻE lava ke fakalahi ʻe he Fakamoʻuí ʻetau ngaahi foaki loto-fakatōkilaló ke fakahoko ʻEne ngaahi taumuʻá.

  • Ko e hā ʻe lava ʻo tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau maʻu ha ʻuhinga fakataautaha ʻi he mana ʻo hono fafanga ʻe Sīsū ʻa e toko nima afé? ʻE lava ke ke fehuʻi ange e founga ʻoku fakatupulaki ai ʻe he laukonga fekauʻaki mo e maná, ʻenau tui ki ha malava ʻe he Fakamoʻuí ʻo tāpuekina fakataautaha kinautolú. Te nau lava ʻo talanoa fekauʻaki mo ha taimi ne nau ongoʻi ai naʻe faitokonia pe fakaivia ʻe he Fakamoʻuí ʻenau ngāué, ke tokoni ke nau lavaʻi ha faʻahinga meʻa naʻe ngali taʻemalava. ʻIkai ngata ai, kimuʻa pea fakahoko e kalasí, te ke lava ʻo kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau ʻomi ha fakatātā pe meʻa ki he kalasí ʻokú ne fakafofongaʻi ʻenau aʻusiá.

    ʻĪmisi
    ngaahi foʻi mā mo ha fanga foʻi mataʻiika

    Naʻe fakaofo hono fafanga ʻe Sīsū ha kakai ʻe toko nima afe ʻaki e foʻi mā ʻe nima mo e mataʻiika ʻe uá.

  • Te ke lava fēfē ʻo tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke fakalaulauloto lahi ange ki he mana naʻe fakamatalaʻi ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení? Ko e hā ha ngaahi fakaikiiki ʻi he fakamatala ko ʻení ʻoku nau fakatupulaki ʻetau tui ki he Fakamoʻuí? Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke fafanga fakalaumālie ai ʻe he Fakamoʻuí kitautolú? Ko e fē ha taimi kuo fafanga mo poupouʻi ai kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi?

Mātiu 14:22–33

ʻOku fakaafeʻi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi ke tau tekeʻi ʻa e ilifiá mo e veiveiuá kae lava ke tau haʻu kakato kiate Ia.

  • ʻE lava ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e fakamatala ʻi he Mātiu 14:22–33 ke fakatupulaki ʻenau tui ki he Fakamoʻuí mo ʻenau holi ke muimui kiate Iá. Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau lau e talanoa ko ʻení, ʻo tokanga makehe ki he ngaahi lea ʻa Kalaisi, Pita, pea mo e kau ʻAposetolo kehé. Naʻe tokoni fēfē nai e ngaahi folofola ʻa Sīsuú ke maʻu ʻe Pita ha tui ke mavahe mei he vaká ʻo lue ʻi he fukahi tahí? ʻOku kaunga fēfē kiate kitautolu ʻi he ʻahó ni e ngaahi naʻinaʻi ʻa Sīsū ke “fiefia” pea “ʻoua te mou manavaheé” (veesi 27)? Ko e hā te tau lava ʻo ako meia Pita fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e hoko ko ha ākonga ʻa Sīsū Kalaisi pea falala kiate Iá? ʻE lava ke ke poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau mo vahevahe ha ngaahi aʻusia, ʻa ia ne nau hangē ai ko Pitá, ʻo ngāue ke muimui ʻi he Fakamoʻuí, neongo ʻa e ʻikai pau e ikuʻangá. Kole ange ke nau vahevahe ha meʻa ne nau ako mei heʻenau ngaahi aʻusiá. Kuo fakahaofi fēfē kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi ʻi he ngaahi momeniti ʻo ʻetau manavaheé pe veiveiuá?

Sione 6:22–71

ʻI heʻetau hoko ko e kau ākonga ʻa Kalaisí, kuo pau ke tau loto-fiemālie ke tui mo tali e moʻoní, neongo ʻene faingataʻa ke fakahokó.

  • ʻE lava ke ʻomi ʻe he ngaahi meʻa ne hoko ʻi he Sione 6 ha fakakaukau ʻaonga ʻi he taimi ʻoku fehuʻia ai ʻe he kakaí ʻa e tokāteliné, hisitōliá, pe ngaahi tuʻutuʻuni ʻo e Siasi ʻo Kalaisí. Koeʻuhí ke tokoni ke mahino ki he kau mēmipa hoʻo kalasí ʻa e ngaahi meʻa ko ʻeni naʻe hokó, te ke lava ʻo hiki ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení ʻi he palakipoé ke nau tali: Ko e hā naʻe ʻamanaki ki ai ʻa e kakaí? (vakai, veesi 26). Ko e hā naʻe foaki ange ʻe Kalaisi ko ha fetongí? (vakai, veesi 51). Ko e hā naʻe ʻikai mahino ki he kakaí? (vakai, veesi 41–42, 52). Te ke lava foki ʻo fai ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke fakaʻaongaʻi ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi heʻenau moʻuí: Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo fili ke ʻaʻeva mo Kalaisi neongo ʻoku ʻi ai haʻatau ngaahi fehuʻi pe veiveiuá? (vakai, veesi 66). Ko e hā ha ngaahi tokāteline, ouau, pe “ngaahi lea [kehe] ʻo e moʻui taʻengatá,” ʻe lava ke toki maʻu pē ʻi he Siasi ʻo Kalaisi kuo fakafoki maí? (vakai, veesi 67–69). Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau mei ha ʻAposetolo ʻo e kuonga ní, vakai ki he pōpoaki ʻa Palesiteni M. Lāsolo Pālatí “Te Mau ʻAlú kia Hai?,” (Liahona, Nōvema 2016, 90–92).

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fakafanongo. “Ko e fakafanongó ko hano fakahaaʻi ia ʻo e ʻofá. … Kole ki he Tamai Hēvaní ke tokoni ʻi hono fakamahino atu kiate koe e lea ʻoku fai atu ʻe hoʻo kalasí. ʻI hoʻo tokanga lelei ki heʻenau ngaahi pōpoaki ʻoku lea ʻaki mo ʻikai lea ʻakí, ʻe mahino lelei ange ai kiate koe ʻenau fiemaʻú, mo e meʻa ʻoku nau hohaʻa mo tokanga ki aí.” (Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 35).

Paaki