Fuakava Foʻoú 2023
20–26 Māʻasi. Mātiu 13; Luke 8; 13: “Ko Ia ʻOkú Ne Telinga Ongó, Ke Ongoʻi Ia”


“20–26 Māʻasi. Mātiu 13; Luke 8; 13: ‘Ko ia ʻOkú Ne Telinga Ongó, Ke Ongoʻi Ia,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻou 2023 2022)

“20–26 Māʻasi. Mātiu 13; Luke 8; 13,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté 2023

ʻĪmisi
uite kuo maau ki he ututaʻú

20–26 Māʻasi

Mātiu 13; Luke 8; 13

“Ko ia ʻOkú Ne Telinga Ongó, Ke Ongoʻi Ia”

ʻI hoʻo laú, fakakaukau ki ha ngaahi fehuʻi ʻe ala maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí ʻi heʻenau feinga ke mahino e ngaahi pōpoaki ʻo e ngaahi tala fakatātaá. Ko e hā ʻe ngali faingataʻa ke mahinó? ʻE teuteuʻi fēfē koe ʻe hoʻo akó ke tali ʻenau ngaahi fehuʻí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Toe vakaiʻi mo e kalasí e “Ngaahi Fakakaukau ki Hono Fakatupulaki Hoʻo Ako Fakataautaha ʻa e Folofolá” ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí. Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ha ngaahi founga ne nau ngāue ʻaki ki hono ako ʻo e Mātiu 13 mo e Luke 8; 13.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e akoʻí

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

Mātiu 13:1–23

Kuo pau ke teuteuʻi hotau lotó ke tali e folofola ʻa e ʻOtuá.

  • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e tala fakatātā ʻo e tangata tūtuuʻí ke ueʻi e loto ʻo e kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí ke teuteuʻi honau lotó ke tali e folofola ʻa e ʻOtuá? Te ke lava ʻo hiki ʻa e Kau Ākongá mo e Niʻihi Kehé ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke lau ʻa e Mātiu 13:10–17 mo kumi e founga hono fakamatalaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ngaahi faikehekehe ʻi Heʻene kau ākongá mo e niʻihi kehe ne nau fanongo ki Heʻene ngaahi tala fakatātaá. Hili ia pea kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke fakatotolo ʻi he veesi 18–23, ʻo kumi ʻa e meʻa ʻokú ne ala fakatupu ke “tuli” hotau telingá pe kui hotau matá ki he ngaahi meʻa fakalaumālié. Ko e hā ha fakahinohino ʻoku tau maʻu ʻi hotau kuongá mei he ʻOtuá mo ʻEne kau tamaioʻeikí? Te tau lava fēfē ke tanumaki ha “kelekele lelei” ke ne tali ʻenau fakahinohinó? (veesi 23).

  • Te ke ala fakaafeʻi ha niʻihi tokosiʻi ʻo e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau takitaha omi mateuteu ke akoʻi ha konga ʻo e pōpoaki ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesí “Ko e Talanoa Fakatātā ʻo e Tangata Tūtuuʻí” (Liahona, Mē 2015, 32–35). Ko e hā ʻoku tānaki mai ʻe he pōpoaki ko ʻení ki heʻetau mahino fekauʻaki mo e tala fakatātā ko ʻení?

Mātiu 13:24–35, 44–53

ʻOku tokoni e tala fakatātā ʻa Sīsuú ke mahino kiate kitautolu ʻa e tupulaki, taumuʻa, mo e mahuʻinga ʻo Hono Siasí.

  • Te ke tokoniʻi fēfē ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e Siasí ʻa ia ʻoku akoʻi ʻi he ngaahi tala fakatātā ʻa Sīsū ʻi he Mātiu 13? Te ke lava ʻo lisi ha ngaahi tala fakatātā ʻe niʻihi ʻi he palakipoé (vakai, fokotuʻutuʻu ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí mo e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 337–352). ʻE lava ke ako fakafoʻituitui pe fakakulupu iiki ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha tala fakatātā ʻe taha pe lahi ange pea vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau ako fekauʻaki mo e tupulaki pea mo e ikuʻanga ʻo e Siasi ʻo Kalaisí.

ʻĪmisi
tangata ʻoku toutai ʻaki ha kupenga

Ko e puleʻanga ʻo e langí ʻoku hangē ha kupenga ʻo ha tangata toutaí.

  • Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo ʻete kau ki he Siasí mei he ongo tala fakatātā ʻo e koloa ʻoku fūfū ʻi ha ngoué mo e mataʻitofe mahuʻinga lahí ʻi he Mātiu 13:44–46? Mahalo kuo ʻosi fai ʻe ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻi hoʻo kalasí (pe ʻe ha kakai ʻoku nau ʻilo) ha ngaahi feilaulau—lalahi pe iiki—ke hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí. Fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ha ngaahi feilaulau kuo nau fai pe mamata ki hano fai ʻe ha niʻihi kehe, ke nau kau ki he Siasí. Ko e hā ha ngaahi tāpuaki kuo māʻu tupu mei ai? Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukauloto ki he meʻa ne nau ongoʻi naʻá ne ueʻi ke nau feilaulau maʻá e Fakamoʻuí.

Mātiu 13:24–30, 36–43

ʻI he fakaʻosinga ʻo e māmaní, ʻe tānaki ʻe he ʻEikí ʻa e kau angatonú pea fakaʻauha ʻa e kau faiangahalá.

  • Te ke lava fēfē ke tokoniʻi hoʻo kalasí ke nau ako ha ngaahi lēsoni mei he tala fakatātā ʻo e uité mo e teá, ʻa ia ʻe tokoni ke nau tuʻu maʻu ko ha Kāingalotu faivelengá? Kamata ʻaki hano fakaafeʻi ha mēmipa ʻo e kalasí ke ne fakamatalaʻi fakanounou ʻa e tala fakatātaá mo hono fakaʻuhingá. Ko e hā ha ngaahi lēsoni mei he tala fakatātā ko ʻení maʻa hotau kuongá? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻilo ʻoku fakaʻatā ʻe he ʻEikí ʻa Hono Kāingalotú ke nau “tupu fakataha” (Mātiu 13:30) mo e kau faiangahalá kae ʻoua kuo hoko ʻa e ututaʻú? Te tau lava fēfē ke tauhi ʻetau tui kia Sīsū Kalaisí ke mālohi, ʻi he taimi ʻoku ʻākilotoa ai kitautolu ʻe he faiangahalá? ʻE founga fēfē ha lava ʻe Kalaisi ʻo tokoniʻi kitautolu? ʻE lava ʻe he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 86:1–7 mo e fakamatala ʻa ʻEletā L. Tomu Peuli ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” ke ʻomi ha ngaahi fakakaukau kehe ki hono fakaʻaongaʻi ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní ʻo e tala fakatātā ko ʻení.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoní

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

ʻOku totonu ke tau tanumaki ʻa e leleí.

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā L. Tomu Peuli: “Kuo maʻu ʻe Sētane, ko e fili motuʻa ʻo e faʻahinga kotoa e tangatá ha ngaahi founga lahi kuó ne fakakaukauʻi ke fakamafola ʻa e teá ke mamaʻo mo lahi. Kuó ne maʻu ha ngaahi founga ke maumauʻi ai e toputapu hotau ngaahi ʻapí. Kuo mafola lahi fau e ngaahi founga angahala mo fakamāmaní pea hangē ai ʻoku ʻikai moʻoni pe ʻi ai ha toe founga ke toʻo fakaʻaufuli ai kinautolú. ʻOku nau fou mai ʻi he ʻinitanetí, televīsoné mo e ngaluʻeá ki he ngaahi meʻangāue kuo tau ngaohi ke akoʻi mo fakafiefiaʻi kitautolú. Kuo tutupu vāofi ʻa e teá mo e uité. Kuo pau ke tanumaki ʻe he taha tauhi ʻi he ngoué ʻa ia ʻoku leleí, ʻaki hono iví kotoa, ke mālohi mo fakaʻofoʻofa moʻoni, ke ʻoua naʻa matamatalelei ʻa e teá ki he sió mo e fanongó” (“Ko e Maʻu ʻo e Nonga Tuʻuloá mo e Langa ʻo e Ngaahi Fāmili Taʻengatá,” Liahona, Nōvemā 2014, 44).

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fakatefito hoʻo akoʻí ʻi he tokāteliné. Fakapapauʻi ʻoku nofotaha e ngaahi fealēleaʻaki hoʻo kalasí ʻi he ngaahi fakavaʻe fakatokāteline he folofolá. Te ke lava ʻo fai ʻeni ʻaki haʻo kole ki he kau akó ke tomuʻa lau e folofolá, fakatefito e fealēleaʻaki hoʻo kalasí ʻi he folofolá, mo kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ʻenau fakamoʻoni fekauʻaki mo e tokāteline moʻoní. (Vakai, Ko e Faiako ‘i he Founga ‘a e Fakamo‘uí, 20–21.)

Paaki