Seminelí
Luke 5:1–11


Luke 5:1–11

Ko e Muimui ki he ʻEikí mo Hono Aʻusia ʻEtau Ngaahi Taumuʻa Fakalangí

ʻĪmisi
Christ standing on a seashore. He is beckoning to two men who stand near Him. The two men are holding a fishing net over a small fire. Fishing boats and fishermen are visible in the background. The painting depicts Christ calling some of His Apostles or disciples.

ʻI he taimi naʻe maʻu ai ʻe Saimone Pita, ʻAnitelū, Sēmisi, mo Sione ha “fuʻu ika lahi” hili hono fakaafeʻi kinautolu ʻe he Fakamoʻuí ke nau “tuku hifo [‘enau] kupengá” (Luke 5:4, 6), naʻa nau maʻu ha kihiʻi ʻata ʻo e meʻa te nau lava ʻo fakahoko ʻaki e tokoni ʻa e Fakamoʻuí. Naʻe fili leva ʻa e kau toutai ko ʻení ke nau tuku ʻa e meʻa kotoa pē ke muimui ʻia Sīsū Kalaisi. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke ke ongoʻi ha fakaʻamu ke muimui kia Sīsū Kalaisi koeʻuhí ke Ne lava ʻo tokoniʻi koe ke ke ikunaʻi ha meʻa lahiange ʻi he meʻa naʻá ke mei lavaʻi taʻe te Ne fakahokó.

Akoʻi e kau akó ke nau “fakatatau [ʻa e ngaahi folofolá] kiate [kinau]tolu” ( 1 Nīfai 19:24). ʻOku ʻuhinga hono fakatatau e folofolá kiate kitautolú ki hono fakafehoanaki kinautolu ki heʻetau moʻuí. Fakaʻaiʻai e kau akó ke nau ʻeke kiate kinautolu, “Ko e hā ha ngaahi tūkunga mo e ngaahi meʻa ʻi heʻeku moʻuí ʻoku hangē ko e ngaahi tūkunga mo e ngaahi meʻa ʻoku hoko ʻi he potufolofola ko ʻení?” pe “ʻOku ou faitatau fēfē mo e kakai ʻoku tau ako ki ai ʻi he folofolá? ʻI he vakai ko ia ʻa e kau akó ki he faitatau ʻo ʻenau ngaahi aʻusiá mo e kakai ʻi he folofolá, te nau lava lelei ange ke ʻiloʻi e ngaahi tokāteliné moe ngaahi tefitoʻi moʻoní pea ʻilo e founga ʻoku fakaʻaongaʻi ai e ngaahi moʻoni ko iá ʻi heʻenau moʻuí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau lotu ke ʻiloʻi e taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki heʻenau moʻuí. ʻE lava ke lau ia ʻe he kau ako ʻoku ʻi ai honau tāpuaki fakapēteliaké ʻo kumi e meʻa kuo fakahā ʻe he ʻOtuá fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa ʻo ʻenau moʻuí. ʻE ala ʻaonga ki he niʻihi kehé ʻenau talanoa mo ʻenau mātuʻá pe fekumi ki ha ngaahi fakakaukau ʻi he folofolá.

Ngaahi Polokalama Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻOku faitatau ʻa e tefitoʻi moʻoni mahuʻinga ʻi he lēsoni ko ʻení mo e tefitoʻi moʻoni ʻe taha ʻoku fakamamafaʻi ʻi he fokotuʻutuʻu ki he Mātiu 4; Luke 4–5 ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻou 2023. Fakakaukau ke langa ʻi he meʻa kuo ʻosi aleaʻi ʻe he kau akó ʻi ʻapí pea fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe mo honau ngaahi fāmilí ʻa e meʻa ne nau ako ʻi he seminelí.ʻOku ʻoatu ʻa e ngaahi fakakaukau ki he lēsoni kehé ʻi he konga “Ngaahi Polokalama Tokoni Ki he Akó” ʻi he lēsoní.

Aʻusia ha taumuʻa maʻongoʻonga ange

Tuku ha kiʻi taimi ke ke fakakaukau ai ki ha kakai ʻe niʻihi ne nau aʻusia ha ngaahi meʻa maʻongoʻonga koeʻuhí he naʻe tokoniʻi kinautolu ʻe he ʻOtuá ke mahino ʻenau taumuʻá.

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻo ha niʻihi fakafoʻituitui ʻoku lave ki ai e kau akó mei he hisitōlia ʻo e Siasí pe mei he folofolá. ʻE lava foki ke fakaʻaliʻali ha ngaahi ʻīmisi lahi ke fakamanatu ki he kau akó ʻa e niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení. Mahalo ʻe fakakaukau e kau akó ki ha kakai hangē ko Lepeká (vakai, Sēnesi 24:60), Mele (vakai, Luke 1:28–31), Saimone Pita (vakai Mātiu 4:18–19 ; Luke 5:10), pe Siosefa Sāmita (vakai Siosefa Sāmita —Hisitōlia 1:33).

  • Ko e hā ʻe mahuʻinga ai ke mahino ki ha taha ʻenau taumuʻa maʻongoʻonga tahá?

  • Ko e hā ha ngaahi faikehekehe kuó ke fakatokangaʻi ʻi he moʻui ʻa e kakai ʻoku mahino kiate kinautolu e taumuʻa ʻa e ʻOtuá maʻanautolú pea mo kinautolu ʻoku ʻikaí?

ʻE nofotaha ʻa e lēsoni ko ʻení ʻi he founga naʻe tokoniʻi ai ʻe Sīsū Kalaisi ʻa Saimone Pita (naʻe toe ʻiloa foki ko Pitá) ke ne ʻiloʻi naʻe ʻi ai ʻEne taumuʻa maʻongoʻonga ange maʻana. ʻI hoʻo akó, kumi ha fakamoʻoni ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ia ko e taimi ʻoku tau fili ai ke muimui ʻia Sīsū Kalaisí, te Ne lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke mahino pea tau aʻusia ha taumuʻa maʻongoʻonga ange ki heʻetau moʻuí.

Fakakaukau ke hiki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé ke tokoni ke manatuʻi ia ʻe he kau akó ʻi heʻenau kumi ha fakamoʻoni ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he lolotonga ʻo e lēsoní.

ʻOku ui ʻe Sīsū Kalaisi ʻa Saimone Pita ke muimui kiate Ia

Hili hono fakahoko ʻe he Fakamoʻuí ha ngaahi mana lahi ʻi Siutea, kau ai hono fakamoʻui e faʻē ʻi he fono ʻa Saimone Pitá (vakai, Luke 4:38–39)), naʻá Ne ʻalu ki he matāfanga ʻo e Anovai Kenesaleti (ko ha hingoa ʻe taha ki he Tahi Kālelí). Naʻá ne kaka hake ʻi he vaka toutai ʻo Saimone Pitá peá ne tangutu hifo ke akoʻi e falukunga kakai tokolahi ʻi he matātahí (vakai Luke 5:1–3)). ʻI he ʻosi e akonaki ʻa Sīsuú, naʻá Ne fai ha fakaafe kia Saimone Pita.

Kapau ʻe lau fakakalasi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke nau kiʻi mālōlō hili hono lau ha veesi ʻe taha pe ua pea tokoniʻi kinautolu ke nau fakakaukauloto ko Saimone Pita kinautolu. Fakaafeʻi ke nau vahevahe e meʻa ʻoku nau akó.

Lau Luke 5:4–11 . Lolotonga hoʻo laú, feinga ke ke fakakaukauloto ko Saimone Pita koe, ko ha tangata toutai taukei. Mahalo ʻe tokoni ke mahino ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea laʻalaʻaá ki ha maʻu pe fetuku ika (vakai veesi 4, futinouti a).

  • Ko e hā ha ngaahi fakaikiiki ʻokú ke ongoʻi ʻoku mahuʻinga ʻi he fakamatala ko ʻení? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe mei fakakaukau pe ongoʻi ʻe Pitá?

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke kumi ha faʻahinga fakamoʻoni ʻi he fakamatala ko ʻeni ʻo Sīsū Kalaisí ki hono tokoniʻi ʻo Pitá ke mahino kiate ia naʻe ʻi ai ha taumuʻa maʻongoʻonga ange ʻa e ʻEikí maʻana.

  • Ko e hā naʻe mei ako ʻe Pita fekauʻaki mo ia mei he aʻusia ko ʻeni mo e Fakamoʻuí?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku finangalo ai e ʻEikí ke fakalahi ʻetau vīsoné pe ko hai kitautolu mo e meʻa te tau lava ʻo faí?

Fakahoa e ngaahi aʻusia ʻa Saimone Pitá ki heʻetau ngaahi a’usiá

Te tau lava ʻo ako lahiange meí he fakamatala ko ʻení ʻaki hono fakafehoanaki e aʻusia ʻa Saimone Pitá ki he ngaahi aʻusia te tau ala maʻú. Ko e taukei ako folofola ko ʻení ʻa e meʻa naʻe ʻuhinga ki ai ʻa Nīfai ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻi heʻene pehē naʻá ne “fakatatau ʻa e ngaahi folofola kotoa pē [kiate ia]” ( 1 Nīfai 19:23). ʻE lava ke tokoniʻi kitautolu ʻi hono fakatatau ʻa e folofolá ki hotau ngaahi tūkunga fakatāutahá ke tau “fakalotoʻi kakato ange … ke tui ki he ʻEiki [hotau] Huhuʻí” pea ʻe lava ke “ʻaonga ia kiate kitautolu pea tau poto ai” ( 1 Nīfai19:23).Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke fakafehoanaki hoʻo aʻusiá mo Pita ʻaki haʻo fai ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení:Vaeua ha peesi ʻi hoʻo tohinoa akó koeʻuhí ke ke lisi ʻi he tafaʻaki ʻe taha ha ngaahi fakaikiiki fekauʻaki mo e aʻusia ʻa Pitá pea ʻi he tafaʻaki ʻe tahá te ke lava ʻo vakai ki ho tūkungá. Kapau ʻe fiemaʻu, vakai ki he folofolá mo ha faʻahinga meʻangāue fakafolofola pē ʻoku lava ke maʻu (hangē ko ʻení, vakai ki he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ Pita,” folofolá. ChurchofJesusChrist.org) ke tokoni atu ke ke tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

ʻOange ki he kau akó ʻa e fakamatala ko ʻení ʻi ha laʻipepa tufa, pe fakaʻaliʻali ia ʻi muʻa ʻi he kalasí. Fakakaukau ke mou ngāue fakataha ke tali e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo Pitá. ʻE lava leva ke kole ki he kau akó ke nau fakakaukau fakalongolongo mo tohi fekauʻaki mo ʻenau ngaahi aʻusia fakafoʻituitui.

Ko Hono Fakatatau e Ngaahi Aʻusia ʻa Pitá ki Heʻetau Moʻuí

Naʻe fakamatalaʻi fēfē ʻe Pita ia kimuʻa peá ne toki feʻiloaki mo Sīsuú?

Te u fakamatalaʻi fēfeeʻi au?

Naʻe loto fiemālie ʻa Pita ke muimui ʻia Sīsū Kalaisi pea siʻaki ʻene moʻuí ʻi heʻene hoko ko ha tangata toutaí (vakai Luke 5:11). ʻOkú ke fakakaukau ʻe kehe fēfē e moʻui ʻa Pitá kapau naʻe ʻikai ke ne fili ke muimui ki he Fakamoʻuí?

Ko e hā ʻe ala kole mai ke u tukuange ke u muimui ai kia Sīsū Kalaisí?

ʻE uesia fēfē nai ʻeku moʻuí kapau naʻá ku fili ke ʻoua te u muimui kia Sīsū Kalaisi?

Naʻe fakahoko fēfē ʻe Pita ʻa e ngaahi taumuʻa maʻongoʻonga ange ʻa e ʻEikí maʻana ʻi heʻene moʻuí?

Fakakaukau ki he folofolá, palani ʻo e fakamoʻuí, ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, pea, kapau ʻoku kaunga ki ai, ho tāpuaki fakapēteliaké.

Ko e hā ʻoku ou ako fekauʻaki mo e taumuʻa maʻongoʻonga ʻa e Fakamoʻuí maʻaku?

Ko e hā haʻaku ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ʻeku taumuʻá?

ʻĪmisi
Handout on Likening Peter’s Experience
  • Naʻe tokoniʻi fēfē koe ʻe hoʻo fakatatau ʻa e folofolá kiate koé ke ke ako pe tui lahiange kia Sīsū Kalaisi?

  • Ko e hā ha fakamoʻoni naʻá ke maʻu te tau lava ʻo aʻusia ha taumuʻa maʻongoʻonga ange ki heʻetau moʻuí ʻi he taimi ʻoku tau fili ai ke muimui kia Sīsū Kalaisí?

  • Ko e fē ha taimi kuó ke fakatokangaʻi ai ha taha ʻoku tākiekina lelei ʻe he mahino kiate ia ʻene taumuʻá?

  • Ko e hā te ke fai koeʻuhí ko e meʻa kuó ke ongoʻi pe ako he ʻahó ni?

Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Luke 5:8

. Ko e hā naʻe ui ai ʻe Pita ia ko ha “tangata angahalaʻiá”?

ʻI he taimi naʻe fuofua feʻiloaki ai ʻa Pita mo e Fakamoʻuí mo fakamoʻoni ki Hono mālohi fakaofó, naʻe fakatokangaʻi ʻe Pita ko iá “ko e tangata angahala” ʻokú ne fie maʻu lahi ʻa e mālohi huhuʻi ʻo e Fakamoʻuí ( Luke 5:8). ʻOku fakahaaʻi mai ʻe he ngaahi lea ʻa Pitá, ko e taimi ʻoku tau ʻunuʻunu ofi ai ki he ʻOtuá, ʻoku tau fakatokangaʻi ʻetau faiangahala mo taʻe-tāú, pea fiemaʻu ʻEne tokoní ke hoko ʻo hangē ko Iá.

(Lēsoni ʻa e Tokotaha Akó ʻi he Fuakava Foʻoú [2018], ChurchofJesusChrist.org)

Ko e hā ʻe lava ke fai ʻe he ʻEikí maʻatautolu ʻi heʻetau muimui kiate Iá?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni (1899–1994):

ʻĪmisi
Photograph of President Ezra Taft Benson. He is seated in a leather chair in front of a fireplace. His hands are clasped in front of him and he is wearing a large turquoise ring on one finger. Official portrait. 1986

[Ko kinautolu] ʻoku foaki ʻenau moʻuí ki he ʻOtuá te Ne lava ke ngaohi ke toe lelei ange ʻenau moʻuí ʻi he meʻa te nau lavá. Te Ne fakalahi ʻenau fiefiá, fakaʻatā ʻenau ngaahi vīsoné, fakavaveʻi ʻenau fakakaukaú, fakamālohia honau ngaahi uouá, hiki hake honau ngaahi lotó, fakatupulaki honau ngaahi tāpuakí, fakalahi honau ngaahi faingamālié, fakanonga honau ngaahi laumālié, ʻomai ha ngaahi kaungāmeʻa, pea lilingi mai ʻa e nongá. Ko ia pē ʻe mole ʻene moʻuí ʻi he ngāue ʻa e ʻOtuá te ne maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.

(Ezra Taft Benson, “Jesus Christ—Gifts and Expectations,”Ensign, Tīsema. 1988, 4)

Ngaahi Polokalama Fakalahi ki he Akó

Vitiō: “Fekumi ki he Taumuʻa Maʻongoʻonga maʻa hoʻo Moʻui: ‘Oku Mahuʻinga ‘a e Tui?”

Fakakaukau ke huluʻi e vitiō “Fekumi ki he Taumuʻa Maʻongoʻonga maʻa hoʻo Moʻui: ‘Oku Mahuʻinga ‘a e Tui?” (5:08), maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he mahuʻinga ke mahino pe ko hai kinautolu pea mo e tuʻunga te nau lava ʻo aʻusiá ʻi heʻenau muimui ki he Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. ʻE ala ʻaonga foki ki he kau akó ʻenau fakakaukau ki he ngaahi faingataʻa te nau ala fehangahangai mo ia ʻi heʻenau aʻusia ʻa e meʻa maʻongoʻonga taha te nau malavá. Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau pe ko e hā ha ngaahi ngāue te nau fai ke ikunaʻi ʻaki e ngaahi faingataʻa ko ʻení pea muimui ki he Fakamoʻuí ʻi he tui.

Naʻe tuku ʻe Pita ʻene kupenga toutaí kae muimui ki he Fakamoʻuí

Fakaafeʻi e kau akó ke talanoa ki ha ngaahi koloa mahuʻinga ʻi heʻenau moʻuí. Hili iá pea tokoniʻi ʻa e kau akó ke nau aleaʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e fili ke muimui ʻia Sīsū Kalaisi ʻi he ngaahi meʻa kehe kotoa pē.Lau ʻa e Mātiu 4:18–22 pea aleaʻi ʻa e meʻa naʻe mei ʻuhinga kia Pita mo e kau toutai kehé ke nau “liʻaki [mavahe] leva mei heʻenau kupengá” ( veesi 20)) ke muimui ʻia Sīsū Kalaisi.Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Siosefa B. Uefilini (1917–2008) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ke tokoniʻi e kau akó ke nau ʻilo pe ko e hā te ne taʻofi kitautolu mei hono tali e fakaafe ke muimui ʻia Sīsū Kalaisí:

ʻĪmisi
Last official portrait of Elder Joseph B. Wirthlin of the Quorum of the Twelve Apostles, 2004. Died December 1, 2008.

Te tau ala fakaʻuhingaʻi ha kupenga ko ha meʻa ʻokú ne fakataueleʻi pe taʻofi kitautolu mei he muimui ki he ui ʻa Sīsū Kalaisí, ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtua moʻuí. ʻOku lava pē ke hoko ʻa e kupengá ʻi he sīpinga ko ʻení ko ʻetau ngāué, meʻa ʻoku tau saiʻia ke faí, meʻa ʻoku tau fiefia aí, pea, hiliō ai ʻetau ngaahi ʻahiʻahí mo e angahalá. Ko hono fakanounoú, ʻe lava pē ke hoko e kupengá ko ha faʻahinga meʻa pē te ne fusi kitautolu ke mamaʻo mei hotau vā fetuʻutaki mo ʻetau Tamai Hēvaní pe mei Hono Siasi kuo fakafoki maí. Tuku ke u ʻoatu ha sīpinga fakaonopooni. ʻE lava ke hoko e komipiutá ko ha meʻangāue ʻaonga mo fuʻu mahuʻinga ʻaupito. Ka ʻo kapau te tau fakaʻatā ia ke ne maumauʻi hotau taimí ʻaki e ngaahi ngāue taʻeʻaonga, fakamole taimi, mo fakatupu ʻauha he taimi ʻe niʻihi, ʻe hoko ia ko ha kupenga fakatauele.

(Siosefa B. Uefilini, “Muimui Kiate Au,” Ensign, Mē 2002, 15)

Tokoni ke fakatokangaʻi ʻe he kau akó e ngaahi tāpuaki ʻo e muimui kia Sīsū Kalaisí ʻaki hono kole ange ke nau fakalaulauloto mo aleaʻi e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei Heʻene fakaafe ke muimui kiate Iá?

  • Kuo tāpuekina fēfē koe ʻe hoʻo fili ke tui kia Sīsū Kalaisí?

ʻOku tāpuekina kitautolu ʻi he taimi ʻoku tau talangofua ai ki he ngaahi fekau ʻa e ʻEikí, neongo ʻoku ʻikai mahino kakato kiate kitautolu ʻEne ngaahi ʻuhingá

Kole ki he kau akó ke nau aleaʻi ʻa e ngaahi faingataʻa ʻo e muimui ki he ngaahi fakahinohinó kae ʻikai fuʻu mahino kakato kiate kinautolu ʻa e ngaahi ʻuhingá. ʻE lava leva ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau lau ʻa e Luke 5:1–11, ʻo kumi e meʻa naʻe kole ʻe he ʻEikí kia Pita ke ne faí mo e founga naʻá ne tali ʻakí.ʻE lava ke ʻiloʻi mo aleaʻi ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau te tau fai ʻa e meʻa ʻoku kole mai ʻe he ʻEikí neongo ʻoku ʻikai mahino kiate kitautolu ʻa e ngaahi ʻuhinga ki Heʻene ngaahi fekaú, te Ne lava ʻo tāpuakiʻi lahi ange kitautolu ʻi he meʻa naʻa tau ʻamanaki ki aí.Kole ki he kau akó ke nau fakalaulauloto fakalongolongo ki he founga kuo nau mamata ai ki he tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau moʻuí pe moʻui ʻa ha niʻihi kehe.ʻE lava ke maʻu ha ngaahi sīpinga kehe ʻo e talangofua ki he ʻEikí taʻe maʻu e mahino ki he ʻuhinga ki Heʻene ngaahi fekaú, ʻi he tali ʻa Nīfai ki he fekau ke ngaohi ha seti ʻe ua ʻo e ʻū lauʻi peletí (vakai 1 Nīfai 9:5–6) mo hono fakakau ʻe Molomona e ʻū lauʻi peleti ko ʻení ʻi he Tohi ʻa Molomoná (vakai Ngaahi Lea ʻa Molomona 1:6–7).

Paaki