Mātiu 8; Luke 7:11–17
Ko e Mālohi Fakaofo ʻo Sīsū Kalaisí
Ko e taha ʻo e ngaahi founga naʻe fakahaaʻi ʻaki ʻe Sīsū Hono mālohí naʻe fakafou ia ʻi ha ngaahi faifakamoʻui fakaofo, ʻa ia naʻe kau ai hono fokotuʻu ha foha ʻo ha uitou mei he maté. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke fakamālohia hoʻo tui ki he mālohi ʻo Sīsū Kalaisi ke fakahoko ha ngaahi mana ʻi hotau kuongá pea ʻi hoʻo moʻuí.
Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó
Ngaahi Maná
Ko e maná ko ha “meʻa makehe ʻoku hoko ko e fakatupu ʻe he mālohi ʻo e ʻOtuá. … ʻOku ʻaonga ke ʻi ai ha tui kae lava ʻo fakahoko ʻa e ngaahi maná” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ Mana,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org).
-
Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi mana ʻokú ke saiʻia taha ai ʻoku lekooti ʻi he folofolá? Ko e hā hono ʻuhingá?
-
Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mei he ngaahi mana ko ʻení?
Lolotonga e moʻui ʻa e Fakamoʻuí, naʻá Ne fakahoko ha ngaahi mana lahi. ʻI hoʻo ako ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻá ni ʻi he lēsoni ko ʻení pea ʻi he lolotonga ʻo e uiké, fakalaulauloto ki he founga te ke tali ʻaki e ngaahi fehuʻi ko ʻení:
-
Ko e hā e meʻa ʻoku mahino kiate koe fekauʻaki mo e ngaahi maná?
-
Ko e hā ha ngaahi fehuʻi ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo kinautolu?
-
Ko e hā ha ngaahi mana ʻokú ke ʻamanaki ʻe fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí?
Mahalo te ke loto ke hiki hoʻo ngaahi talí ʻi hoʻo tohinoa akó. Kumi e ngaahi tali ki hoʻo ngaahi fehuʻi ʻi he uike ní ʻi hoʻo ako e ngaahi mana naʻe fakahoko ʻe Sīsū Kalaisí.
Ko e hā e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi maná fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí?
Ko e taukei ako folofola ʻe taha ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke ʻiloʻi lelei ange ai ʻa Sīsū Kalaisí ko hoʻo sio fakalaka atu ʻi he meʻa ʻokú Ne fakahokó pea fakalaulauloto ʻi he faʻa lotu ki he meʻa ʻoku fakahā mai ʻe Heʻene ngaahi ngāué fekauʻaki mo Hono ʻulungāngá. ʻI hoʻo laukongá, fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi hangē “Ko e hā ʻoku ou ako fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa, ngaahi meʻa ʻoku fakamuʻomuʻa ʻe he Fakamoʻuí, mo e ngaahi ʻulungaanga mei he meʻa ʻokú Ne fakahoko mo folofola ʻakí?”
Lau ʻa e Luke 7:11–17, ʻo kumi ki he ngaahi fakaikiiki ʻi he talanoá ʻa ia ʻokú ne akoʻi koe fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí. Hangē ko ʻení, tokanga ki he meʻa ʻoku tokoni atu ʻa e veesi 13 ke mahino kiate koe fekauʻaki mo e ʻuhinga naʻá Ne fakahoko ai ʻa e mana ko ʻení.
-
Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa, ngaahi meʻa ʻoku fakamuʻomuʻa mo e ngaahi ʻulungaanga ʻo e Fakamoʻuí mei he meʻa naʻá Ne fakahoko pe folofola ʻaki ʻi Heʻene fakahoko ʻa e mana ko ʻení?
-
‘E tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he meʻa naʻá ke akó ʻi hoʻo moʻuí ʻi he taimí ni?
Naʻe fakahoko ʻe Sīsū ha ngaahi mana lahi
Fili ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi mana ko ʻení ke ako. Hokohoko atu hoʻo tokanga ki he meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei he ngaahi fakamatala ko ʻení.
Mātiu 8:1–4 ; Maʻake 1:40–42 ʻOku fakamoʻui ʻe Sīsū ha tangata kilia.Naʻe mei fakasītuʻaʻi ha tangata kilia mei he sosaietí koeʻuhí ko e kiliá ko ha mahaki ʻoku langa, pipihi, pea taimi ʻe niʻihi ko ha mahaki tāmate. Ko e tokolahi taha ʻo e kakaí naʻa nau mei fakaʻehiʻehi mei he fakaofiofi pe ala kiate iá.
Mātiu 8:5–8, 13 Ko e fakamoʻui ʻe Sīsū ha tamaioʻeiki ʻa ha ʻeikitau.Ko e ʻeikitaú ko ha ʻōfisa pule ia ʻo ha kau tangata ʻe toko 100 nai ʻi he kau sōtia Lomá. Naʻe fehiʻa ha kau Siu tokolahi ʻi he kuonga ʻo Sīsuú ki he kau sōtia Lomá koeʻuhí ko e ngaahi faikehekehe fakalotú pea koeʻuhí naʻa nau fakafofongaʻi ʻa e puleʻanga naʻá ne ikunaʻi kinautolú.
Maʻake 5:1–13, 18–20 ʻOku kapusi ʻe Sīsū ʻa e tēvoló mei ha tangata naʻe nofo ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi fonualotó.Naʻe nofo ha tangata ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi fonualotó, ʻo kaikaila mo fakamamahiʻi ia. ʻI he taimi naʻe ʻikai lava ke haʻi ai ia ʻe he kakai ʻi he feituʻú ʻaki ha ngaahi sēiní, naʻa nau fakaʻehiʻehi meiate ia, ʻo tuku ia ke ne nofo toko taha pē ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi fonualotó.
-
Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa, ngaahi meʻa ʻoku fakamuʻomuʻa mo e ngaahi ʻulungaanga ʻo e Fakamoʻuí mei he meʻa naʻá Ne fakahoko pe lea ʻaki ʻi Heʻene fakahoko ʻa e mana ko ʻení?
-
‘E tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he meʻa naʻá ke akó ʻi hoʻo moʻuí ʻi he taimí ni?
-
Ko e hā te ke lava ʻo fakahoko ʻi he taimi ʻokú ke fiemaʻu ai e tokoni ʻa e Fakamoʻuí?
Ko e ngaahi mana ʻi hotau kuongá
Kuó ke fifili nai pe ʻoku kei fakahoko ʻe he Fakamoʻuí ha ngaahi mana ʻi he ʻahó ni? Neongo kuo teʻeki aʻusia ʻe ha kakai tokolahi ha niʻihi ʻo e ngaahi mana fakaofo ʻoku lekooti ʻi he folofolá, hangē ko hono fakamavaeuaʻi ʻo e Tahi Kulokulá pe ko hono fokotuʻu ʻo e maté, ka ʻoku mahuʻinga ke manatuʻi ʻoku kei hoko pē ʻa e ngaahi maná ʻi he ʻahó ni. Naʻe folofola ʻa e Fakamoʻuí, “Ko e ʻOtua au ʻo e ngaahi mana; pea te u fakahā ki he māmaní ʻoku ou tatau ʻi he ʻaneafí, ʻahó ni, pea taʻengata” (2 Nīfai 27:23).
Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:
“ʻOku hoko ha ngaahi mana he ʻaho kotoa pē ʻi he ngāue ʻi hotau Siasí pea mo e moʻui hotau kāingalotú. Kuo fakamoʻoniʻi ʻe hamou tokolahi ʻa e ngaahi maná, mahalo ʻo lahi ange ia he meʻa ʻoku mou fakatokangaʻí.
(Dallin H. Oaks, “Miracles,” Ensign, June 2001, 6)
-
Ko e hā ha ngaahi fakakaukau pe fehuʻi ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni ʻOakesí?
-
Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi mana kuo fakahoko ʻe he Fakamoʻuí ko e konga ʻo hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí pea ʻi he ngāue ʻa Hono Siasí?
-
Ko e hā ha ngaahi mana kuó ke mamata ai pe ko ha niʻihi ʻokú ke ʻofa ai ʻi hoʻo moʻuí?
-
Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi mana ko ʻení fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?
Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá
Ko e hā ʻa e mana taupotu tahá?
Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:
ʻOku uesia ʻe he ngaahi mana ʻe niʻihi ha kakai tokolahi. Ko e tumutumu ʻo e mana peheé ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí—ʻa ʻEne ikunaʻi ʻa e mate fakatuʻasinó mo fakalaumālié maʻá e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá. ʻOku ʻikai ha mana ʻe taukakapa pe fakaʻofoʻofa ange.
(Dallin H. Oaks, “Miracles,” Ensign, June 2001, 9)
ʻOku kei hoko nai he ʻahó ni ha ngaahi mana fakaofo hangē ko ia ʻoku lekooti ʻi he folofolá?
Ko ha sīpinga ʻe taha ʻo ha mana fakaofo ʻi onopōní, naʻe vahevahe ia ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī (1910–2008):
Naʻe kole mai pe te u lava ʻo ʻaʻahi ki ha fefine ʻi he falemahakí naʻe talaange ʻe he kau toketaá ʻe kui pea ʻe kui ia ʻi he hili ha uike ʻe taha. Naʻá ne kole mai pe te ma lava ʻo faingāue ki ai pea naʻá ma fakahoko ia, pea ʻokú ne pehē naʻe fakamoʻui ia ʻi ha founga fakaofo. … Naʻá ku talaange ki ai, “Naʻe ʻikai ke u fakamoʻui ho matá mei he kuí. Ko e moʻoni, naʻe fakamoʻui koe ʻe he ʻEikí. Fakamālō kiate Ia mo houngaʻia ʻiate Ia.”
(Teachings of Gordon B. Hinckley [1997], 343)
Ko e hā ʻoku ʻikai maʻu ai ʻe he kakaí ʻa e mana kotoa pē ʻoku nau fekumi ki ai ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí?
Naʻe pehē ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:
ʻOku ʻikai hoko noa pē ʻa e ngaahi maná koeʻuhí ko hoʻo kolé. … ʻOku muʻomuʻa maʻu pē ʻa e finangalo ʻo e ʻEikí. He ʻikai lava ke fakaʻaongaʻi ʻa e lakanga fakataulaʻeiki ʻa e ʻEikí ke ngāueʻi ha mana ʻoku fehangahangai mo e finangalo ʻo e ʻEikí. Kuo pau foki ke tau manatuʻi neongo kapau ʻe hoko ha mana, ka he ʻikai hoko ia ʻi he taimi ʻoku tau fakakaukau ke hoko aí. ʻOku akoʻi mai ʻe he ngaahi fakahaá ʻoku hoko ʻa e ngaahi maná “ʻi hono taimi ʻoʻona, pea ʻi heʻene founga ʻaʻana” (T&F 88:68).
(Dallin H. Oaks, “Miracles,” Ensign, June 2001, 9)
Ko e hā ka holi ai ʻa e fanga tēvolo ʻi he talanoa ʻi he Maʻake 5:11–13 ke hū ki he fanga puaká?
Naʻe fakamatalaʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá (1805–44) ʻo pehē:
Naʻa tau omi ki māmaní ke maʻu ha sino pea ke tau ʻoatu ia ʻi he tuʻunga haohaoa ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻi he puleʻanga fakasilesitialé. Ko e tefitoʻi moʻoni maʻongoʻonga ʻo e fiefiá ʻoku kau ai hono maʻu ʻo ha sinó. ʻOku ʻikai maʻu ʻe he tēvoló ia ha sino, pea ko hono tauteá ia. ʻOku fiefia ia ʻi ha taimi ʻoku lava ke ne maʻu ai ha sino ʻo ha tangata, pea ʻi he taimi naʻe kapusi ai ia ki tuʻa ʻe he Fakamoʻuí naʻá ne kole ke hū ʻi he fanga puaká, ʻo fakahaaʻi ai ʻa ʻene fiemālie ange ke maʻu ha sino ʻo ha puaka ʻi ha ʻikai maʻu ha sinó. Ko e meʻa moʻui kotoa pē ʻoku nau maʻu ha sinó ʻoku nau maʻu ha mālohi kiate kinautolu ʻoku ʻikai ke nau maʻu ha sinó.
ʻE hoko nai ha ngaahi mana lahi ange kimuʻa pea liuaki mai ʻa e Fakamoʻuí?
Naʻe fakamoʻoni ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo pehē:
ʻE fakahoko ʻe hotau Fakamoʻuí mo e Huhuʻi ko Sīsū Kalaisí ha niʻihi ʻo ʻEne ngaahi ngāue mafatukituki tahá ʻi he vahaʻa ʻo e taimí ni mo e taimi te Ne toe hāʻele mai aí. Te tau sio ki ha ngaahi fakaʻilonga fakaofo ko e ʻOtua ko e Tamaí mo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí ʻokú Na puleʻi ʻa e Siasí ni ʻi he fakaʻeiʻeiki mo e nāunau.
(Russell M. Nelson, “Fakahā maʻá e Siasí, Fakahā ki Heʻetau Moʻuí,” Ensign pe Liahona, Mē 2018, 96)