Seminelí
Mātiu 8; Luke 7:11–17


Mātiu 8; Luke 7:11–17

Ko e Mālohi Fakaofo ʻo Sīsū Kalaisí

ʻĪmisi
Ko ha talavou ʻoku kofu ʻaki e tupenu telió ʻokú ne tangutu ʻi ha kiʻi mohenga teketeke. ʻOku hili ʻe Sīsū hono nimá ki hono umá, ʻoku lava ke ʻasi mai ʻEne kau ākongá mei mui.

Ko e taha ʻo e ngaahi founga naʻe fakahaaʻi ʻaki ʻe Sīsū Hono mālohí naʻe fakafou ia ʻi ha ngaahi faifakamoʻui fakaofo, ʻa ia naʻe kau ai hono fokotuʻu ha foha ʻo ha uitou mei he maté. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke fakamālohia hoʻo tui ki he mālohi ʻo Sīsū Kalaisi ke fakahoko ha ngaahi mana ʻi hotau kuongá pea ʻi hoʻo moʻuí.

Fakaʻaongaʻi ʻo e naunau fakalēsoní. ʻI hoʻo teuteu ʻa e lēsoni takitaha mo ako ʻa e konga folofolá, toe vakaiʻi foki ʻi he faʻa lotu, ʻa e naunau fakalēsoní. ʻI hoʻo fakahoko iá, ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke ke fulifulihi ʻa e lēsoní ki he ngaahi fiemaʻu hoʻo kau akó. Te ke lava ʻo fili ke fakaʻaongaʻi kotoa pe ko ha konga pē ʻo e ngaahi fokotuʻu ki hono akoʻi ha konga folofolá, pe te ke liliu e ngaahi fakakaukau ʻoku fokotuʻu atú ʻo fakatatau mo e ngaahi fiemaʻu mo e tūkunga ʻoku ‘i ai hoʻo kalasí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau fehuʻi ki he kau mēmipa ʻo e fāmilí pe ngaahi kaungāmeʻá pe ko e hā ha ngaahi meʻa ne hoko ʻi heʻenau moʻuí pea ʻi he Siasí ʻoku nau pehē ko ha ngaahi mana. Fakamanatu ki he kau akó neongo ʻoku fakaofo e ngaahi mana ʻe niʻihi, ka ʻoku ʻi ai e niʻihi ʻoku faingataʻa ke fakatokangaʻi.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ngaahi Maná

Fakakaukau ke hiki ʻa e fakaʻuhinga ko ʻení ʻi he palakipoé pea fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻo ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa fakaofo naʻe hoko ʻi he folofolá (vakai ki he ngaahi fakatātā ko ʻení).

ʻĪmisi
Ko hono fakamolemoleʻi mo fakamoʻui ʻe Sīsū ha tangata.
ʻĪmisi
Fakatātā ʻo hono fakamoʻui ʻe Sīsū ha tangata kui. Ki hono fakaʻaongaʻi ʻi he Latter-day Saint Channel.

Ko e maná ko ha “meʻa makehe ʻoku hoko ko e fakatupu ʻe he mālohi ʻo e ʻOtuá. … ʻOku ʻaonga ke ʻi ai ha tui kae lava ʻo fakahoko ʻa e ngaahi maná” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ Mana,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org).

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi mana ʻokú ke saiʻia taha ai ʻoku lekooti ʻi he folofolá? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mei he ngaahi mana ko ʻení?

Kapau ʻoku malava ke fakahoko, ʻe lava ke fakaafeʻi e kau ako ne ʻikai ke nau fakahoko e ʻekitivitī teuteu ʻa e tokotaha akó kimuʻa pea toki lava ke fakaafeʻi e kalasí ke text ki ha mēmipa ʻo e fāmilí pe kaungāmeʻa ke ʻeke pe ko e hā e ngaahi meʻa ʻoku nau pehē ko e ngaahi maná. ʻE lava ke vahevahe ʻe he kau akó ʻa e ngaahi tali ko ʻení ʻi he ofi ki he fakaʻosinga ʻo e lēsoní.

Lolotonga e moʻui ʻa e Fakamoʻuí, naʻá Ne fakahoko ha ngaahi mana lahi. ʻI hoʻo ako ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻá ni ʻi he lēsoni ko ʻení pea ʻi he lolotonga ʻo e uiké, fakalaulauloto ki he founga te ke tali ʻaki e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā e meʻa ʻoku mahino kiate koe fekauʻaki mo e ngaahi maná?

  • Ko e hā ha ngaahi fehuʻi ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo kinautolu?

  • Ko e hā ha ngaahi mana ʻokú ke ʻamanaki ʻe fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí?

Mahalo te ke loto ke hiki hoʻo ngaahi talí ʻi hoʻo tohinoa akó. Kumi e ngaahi tali ki hoʻo ngaahi fehuʻi ʻi he uike ní ʻi hoʻo ako e ngaahi mana naʻe fakahoko ʻe Sīsū Kalaisí.

Ko e hā e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi maná fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí?

Ko e taukei ako folofola ʻe taha ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke ʻiloʻi lelei ange ai ʻa Sīsū Kalaisí ko hoʻo sio fakalaka atu ʻi he meʻa ʻokú Ne fakahokó pea fakalaulauloto ʻi he faʻa lotu ki he meʻa ʻoku fakahā mai ʻe Heʻene ngaahi ngāué fekauʻaki mo Hono ʻulungāngá. ʻI hoʻo laukongá, fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi hangē “Ko e hā ʻoku ou ako fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa, ngaahi meʻa ʻoku fakamuʻomuʻa ʻe he Fakamoʻuí, mo e ngaahi ʻulungaanga mei he meʻa ʻokú Ne fakahoko mo folofola ʻakí?”

Lau ʻa e Luke 7:11–17, ʻo kumi ki he ngaahi fakaikiiki ʻi he talanoá ʻa ia ʻokú ne akoʻi koe fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí. Hangē ko ʻení, tokanga ki he meʻa ʻoku tokoni atu ʻa e veesi 13 ke mahino kiate koe fekauʻaki mo e ʻuhinga naʻá Ne fakahoko ai ʻa e mana ko ʻení.  

  • Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa, ngaahi meʻa ʻoku fakamuʻomuʻa mo e ngaahi ʻulungaanga ʻo e Fakamoʻuí mei he meʻa naʻá Ne fakahoko pe folofola ʻaki ʻi Heʻene fakahoko ʻa e mana ko ʻení?

  • ‘E tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he meʻa naʻá ke akó ʻi hoʻo moʻuí ʻi he taimí ni?

Naʻe fakahoko ʻe Sīsū ha ngaahi mana lahi

Fili ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi mana ko ʻení ke ako. Hokohoko atu hoʻo tokanga ki he meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei he ngaahi fakamatala ko ʻení.

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ʻa e ngaahi ʻīmisi ko ʻení mo e ngaahi potufolofola fekauʻakí. Tuhu ki he ʻīmisi takitaha lolotonga hoʻo lau leʻolahi ʻa e fakamatala nounou ʻoku fekauʻaki mo iá. Vahevahe leva ʻa e kalasí ki ha fanga kiʻi kulupu tautau toko tolu. Vahe ki he mēmipa takitaha ʻo e kulupú ha fakamatala kehe ke ako, pea fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe mo ʻenau kulupú e fakaikiiki ʻo e fakamatala ne nau laú.

Mātiu 8:1–4 ; Maʻake 1:40–42 ʻOku fakamoʻui ʻe Sīsū ha tangata kilia.Naʻe mei fakasītuʻaʻi ha tangata kilia mei he sosaietí koeʻuhí ko e kiliá ko ha mahaki ʻoku langa, pipihi, pea taimi ʻe niʻihi ko ha mahaki tāmate. Ko e tokolahi taha ʻo e kakaí naʻa nau mei fakaʻehiʻehi mei he fakaofiofi pe ala kiate iá.

ʻĪmisi
ʻI heʻetau hoko ko ha kau mēmipa ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻoku tau tui ai ki ha vā fetuʻutaki fakataautaha mo e Fakamoʻuí. Kuó u faʻa fifili ʻi heʻeku lau e Fuakava Foʻoú mo e Tohi ʻa Molomoná pe naʻe mei fēfē nai ke ongoʻi e toʻukupu ʻo e Fakamoʻuí mo maʻu e fakamoʻuí ʻo fakafou ʻi hono ʻulungāngá. ʻOku hā ʻi he fakatātā ko ʻení ʻa e talanoa ʻi he Mātiu 8 ʻo e Fuakava Foʻoú. Naʻe tui ʻa e tangata kilia naʻe haʻu kia Sīsuú, kapau ʻe vilitaki ki ai, te ne lava ʻo fakamaʻa ia. Ne hoko e ngaahi lea mahinongofua ko e, “ke ke maʻa koe” ke ʻomi ai ha moʻui mei he siva e ʻamanakí ki he ʻamanaki leleí. Pe naʻe fēfē nai ʻa e momeniti ko iá? ʻA e vakai fakamamaʻu ʻa e tangata kuo maʻá, ki he fofonga ʻo e Fakamoʻui ʻo e māmaní.

Mātiu 8:5–8, 13 Ko e fakamoʻui ʻe Sīsū ha tamaioʻeiki ʻa ha ʻeikitau.Ko e ʻeikitaú ko ha ʻōfisa pule ia ʻo ha kau tangata ʻe toko 100 nai ʻi he kau sōtia Lomá. Naʻe fehiʻa ha kau Siu tokolahi ʻi he kuonga ʻo Sīsuú ki he kau sōtia Lomá koeʻuhí ko e ngaahi faikehekehe fakalotú pea koeʻuhí naʻa nau fakafofongaʻi ʻa e puleʻanga naʻá ne ikunaʻi kinautolú.

ʻĪmisi
Ko ha sōtia Loma ʻoku teuteu ki he taú.

Maʻake 5:1–13, 18–20 ʻOku kapusi ʻe Sīsū ʻa e tēvoló mei ha tangata naʻe nofo ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi fonualotó.Naʻe nofo ha tangata ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi fonualotó, ʻo kaikaila mo fakamamahiʻi ia. ʻI he taimi naʻe ʻikai lava ke haʻi ai ia ʻe he kakai ʻi he feituʻú ʻaki ha ngaahi sēiní, naʻa nau fakaʻehiʻehi meiate ia, ʻo tuku ia ke ne nofo toko taha pē ʻi he lotolotonga ʻo e ngaahi fonualotó.

ʻĪmisi
Tangata ʻoku teʻia ʻe ha laumālie ʻuli - ch.25-1

Fakaafeʻi e kau akó ke nau aleaʻi ʻi heʻenau ngaahi kulupú ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení ʻoku tokoni ke nau tokanga taha ki he Fakamoʻuí kae ʻikai ko e meʻa fakaofo ʻoku hokó. Fakapapauʻi ʻoku mahino ki he kau akó ʻoku fakahaaʻi ʻe he ngaahi mana ʻa Sīsū Kalaisí ʻa ʻEne ʻofa mo e manavaʻofa kiate kitautolú.

  • Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa, ngaahi meʻa ʻoku fakamuʻomuʻa mo e ngaahi ʻulungaanga ʻo e Fakamoʻuí mei he meʻa naʻá Ne fakahoko pe lea ʻaki ʻi Heʻene fakahoko ʻa e mana ko ʻení?

  • ‘E tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he meʻa naʻá ke akó ʻi hoʻo moʻuí ʻi he taimí ni?

  • Ko e hā te ke lava ʻo fakahoko ʻi he taimi ʻokú ke fiemaʻu ai e tokoni ʻa e Fakamoʻuí?

Ko e ngaahi mana ʻi hotau kuongá

Kuó ke fifili nai pe ʻoku kei fakahoko ʻe he Fakamoʻuí ha ngaahi mana ʻi he ʻahó ni? Neongo kuo teʻeki aʻusia ʻe ha kakai tokolahi ha niʻihi ʻo e ngaahi mana fakaofo ʻoku lekooti ʻi he folofolá, hangē ko hono fakamavaeuaʻi ʻo e Tahi Kulokulá pe ko hono fokotuʻu ʻo e maté, ka ʻoku mahuʻinga ke manatuʻi ʻoku kei hoko pē ʻa e ngaahi maná ʻi he ʻahó ni. Naʻe folofola ʻa e Fakamoʻuí, “Ko e ʻOtua au ʻo e ngaahi mana; pea te u fakahā ki he māmaní ʻoku ou tatau ʻi he ʻaneafí, ʻahó ni, pea taʻengata” (2 Nīfai 27:23).

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

ʻĪmisi
Tā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Dallin H. Oaks naʻe faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

“ʻOku hoko ha ngaahi mana he ʻaho kotoa pē ʻi he ngāue ʻi hotau Siasí pea mo e moʻui hotau kāingalotú. Kuo fakamoʻoniʻi ʻe hamou tokolahi ʻa e ngaahi maná, mahalo ʻo lahi ange ia he meʻa ʻoku mou fakatokangaʻí.

(Dallin H. Oaks, “Miracles,” Ensign, June 2001, 6)

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau pe fehuʻi ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni ʻOakesí?

Kimuʻa pea fakahoko e ngaahi fehuʻi ko ʻení, fakakaukau ke fakamanatu ki he kau akó ʻa e fokotuʻu ki he teuteu ʻa e tokotaha akó pe fakaafeʻi kinautolu ke nau vakaiʻi e ngaahi tali mei he kau mēmipa ʻo e fāmilí pe ngaahi kaungāmeʻa ne nau text ki ai ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní. Fakatokanga kiate kinautolu ke ʻoua ʻe vahevahe ha fakaikiiki ʻo ha meʻa ʻoku fuʻu fakatāutaha pe toputapu.

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi mana kuo fakahoko ʻe he Fakamoʻuí ko e konga ʻo hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí pea ʻi he ngāue ʻa Hono Siasí?

  • Ko e hā ha ngaahi mana kuó ke mamata ai pe ko ha niʻihi ʻokú ke ʻofa ai ʻi hoʻo moʻuí?

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi mana ko ʻení fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he founga kuo tupulaki ai ʻa e mahino ʻoku nau maʻu ki he ngaahi maná lolotonga e lēsoni ko ʻení. Fakaafeʻi foki e kau akó ke nau tokanga ki he ivi tākiekina fakaofo ʻo e ʻEikí ʻi heʻenau moʻuí. Poupouʻi kinautolu ke nau fekumi ki ha ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní ke tokoniʻi kinautolu ke maʻu e tali ki he ngaahi fehuʻi ʻoku nau kei maʻu fekauʻaki mo e ngaahi maná.

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Ko e hā ʻa e mana taupotu tahá?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

ʻĪmisi
Tā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Dallin H. Oaks naʻe faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

ʻOku uesia ʻe he ngaahi mana ʻe niʻihi ha kakai tokolahi. Ko e tumutumu ʻo e mana peheé ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí—ʻa ʻEne ikunaʻi ʻa e mate fakatuʻasinó mo fakalaumālié maʻá e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá. ʻOku ʻikai ha mana ʻe taukakapa pe fakaʻofoʻofa ange.

(Dallin H. Oaks, “Miracles,” Ensign, June 2001, 9)

ʻOku kei hoko nai he ʻahó ni ha ngaahi mana fakaofo hangē ko ia ʻoku lekooti ʻi he folofolá?

Ko ha sīpinga ʻe taha ʻo ha mana fakaofo ʻi onopōní, naʻe vahevahe ia ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī (1910–2008):

ʻĪmisi
Konga ʻo e tā ʻo Palesiteni Gordon B. Hinckley. ʻOku hili e ongo nima ʻo Palesiteni Hinckley ʻi he tafaʻaki ki mui ʻo ha sea. Ko e ʻīmisí ko e tā totonu ia ʻo Palesiteni Hinckley ʻi he 1995. Ko e tā fakaʻofisiale fakaʻosi ʻeni ʻo Palesiteni Hinckley. Naʻe pekia ʻa Palesiteni Hinckley ʻi he ʻaho 27 Sānuali 2008.

Naʻe kole mai pe te u lava ʻo ʻaʻahi ki ha fefine ʻi he falemahakí naʻe talaange ʻe he kau toketaá ʻe kui pea ʻe kui ia ʻi he hili ha uike ʻe taha. Naʻá ne kole mai pe te ma lava ʻo faingāue ki ai pea naʻá ma fakahoko ia, pea ʻokú ne pehē naʻe fakamoʻui ia ʻi ha founga fakaofo. … Naʻá ku talaange ki ai, “Naʻe ʻikai ke u fakamoʻui ho matá mei he kuí. Ko e moʻoni, naʻe fakamoʻui koe ʻe he ʻEikí. Fakamālō kiate Ia mo houngaʻia ʻiate Ia.”

(Teachings of Gordon B. Hinckley [1997], 343)

Ko e hā ʻoku ʻikai maʻu ai ʻe he kakaí ʻa e mana kotoa pē ʻoku nau fekumi ki ai ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí?

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

ʻĪmisi
Tā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Dallin H. Oaks naʻe faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

ʻOku ʻikai hoko noa pē ʻa e ngaahi maná koeʻuhí ko hoʻo kolé. … ʻOku muʻomuʻa maʻu pē ʻa e finangalo ʻo e ʻEikí. He ʻikai lava ke fakaʻaongaʻi ʻa e lakanga fakataulaʻeiki ʻa e ʻEikí ke ngāueʻi ha mana ʻoku fehangahangai mo e finangalo ʻo e ʻEikí. Kuo pau foki ke tau manatuʻi neongo kapau ʻe hoko ha mana, ka he ʻikai hoko ia ʻi he taimi ʻoku tau fakakaukau ke hoko aí. ʻOku akoʻi mai ʻe he ngaahi fakahaá ʻoku hoko ʻa e ngaahi maná “ʻi hono taimi ʻoʻona, pea ʻi heʻene founga ʻaʻana” (T&F 88:68).

(Dallin H. Oaks, “Miracles,” Ensign, June 2001, 9)

Ko e hā ka holi ai ʻa e fanga tēvolo ʻi he talanoa ʻi he Maʻake 5:11–13 ke hū ki he fanga puaká?

Naʻe fakamatalaʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá (1805–44) ʻo pehē:

ʻĪmisi
Tā ʻo e Palōfita ko Siosefa Sāmita ko e Siʻí, naʻe fakahanga e ʻulu ʻo Siosefá ke hanga fakatafaʻaki, ko e nima toʻomataʻú ʻi he kongalotó pea nima toʻohemá ʻoku puke ha ʻū laʻipepa. ʻOku hā ai ʻokú ne tui ha suti lanu melomelo mo ha sote hina mo e hēkesi.

Naʻa tau omi ki māmaní ke maʻu ha sino pea ke tau ʻoatu ia ʻi he tuʻunga haohaoa ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻi he puleʻanga fakasilesitialé. Ko e tefitoʻi moʻoni maʻongoʻonga ʻo e fiefiá ʻoku kau ai hono maʻu ʻo ha sinó. ʻOku ʻikai maʻu ʻe he tēvoló ia ha sino, pea ko hono tauteá ia. ʻOku fiefia ia ʻi ha taimi ʻoku lava ke ne maʻu ai ha sino ʻo ha tangata, pea ʻi he taimi naʻe kapusi ai ia ki tuʻa ʻe he Fakamoʻuí naʻá ne kole ke hū ʻi he fanga puaká, ʻo fakahaaʻi ai ʻa ʻene fiemālie ange ke maʻu ha sino ʻo ha puaka ʻi ha ʻikai maʻu ha sinó. Ko e meʻa moʻui kotoa pē ʻoku nau maʻu ha sinó ʻoku nau maʻu ha mālohi kiate kinautolu ʻoku ʻikai ke nau maʻu ha sinó.

ʻE hoko nai ha ngaahi mana lahi ange kimuʻa pea liuaki mai ʻa e Fakamoʻuí?

Naʻe fakamoʻoni ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo pehē:

ʻĪmisi
Tā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Russell M. Nelson naʻe faitaaʻi ʻi Sānuali 2018

ʻE fakahoko ʻe hotau Fakamoʻuí mo e Huhuʻi ko Sīsū Kalaisí ha niʻihi ʻo ʻEne ngaahi ngāue mafatukituki tahá ʻi he vahaʻa ʻo e taimí ni mo e taimi te Ne toe hāʻele mai aí. Te tau sio ki ha ngaahi fakaʻilonga fakaofo ko e ʻOtua ko e Tamaí mo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí ʻokú Na puleʻi ʻa e Siasí ni ʻi he fakaʻeiʻeiki mo e nāunau.

(Russell M. Nelson, “Fakahā maʻá e Siasí, Fakahā ki Heʻetau Moʻuí,” Ensign pe Liahona, Mē 2018, 96)

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

ʻOku hoko pea ʻe kei hoko atu pē ʻa Sīsū Kalaisi ko ha ʻOtua ʻo e ngaahi maná

Ke tokoni ke ʻilo ʻe he kau akó ʻoku kei hoko pē ʻa e ngaahi maná, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke nau ako ʻa e Molomona 9:11–21 . Fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi e ngaahi tali ki he ngaahi meʻá ni:

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi mana ʻa Sīsū Kalaisi naʻe ʻilo ʻe Molonai ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Ko e hā ha faleʻi ʻoku fai ʻe Molonai kiate kinautolu ʻoku ʻikai ke nau tui ki he ngaahi maná?

  • Ko e hā ka tuku ai hono fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi maná ʻi he lotolotonga Hono kakaí?

Ko hono kapusi ki tuʻa ʻo e ngaahi laumālie ʻulí

Hili hono ʻilo ʻe he kau akó ʻoku maʻu ʻe he Fakamoʻuí ʻa e mālohi ke kapusi ki tuʻa ʻa e ngaahi laumālie ʻulí, ʻe lava ke nau lau ʻa e kikite ʻa e Tuʻi ko Penisimaní ʻi he Mōsaia 3:5–6 . Fakaafeʻi kinautolu ke nau aleaʻi e ʻuhinga ʻe lava ai e Fakamoʻuí ʻo “kapusi ki tuʻa ʻa e kau tēvoló, pe ko e ngaahi laumālie ʻuli ʻoku nofoʻia ʻi he loto ʻo e fānau ʻa e tangatá” ( veesi 6). Fakaafeʻi kinautolu ke nau fakalaulauloto pe ʻoku ʻi ai ha faʻahinga meʻa ʻokú ne taʻofi fakalaumālie kinautolu ʻa ia te nau fie toʻo mei honau loto ʻonautolú. Fakamoʻoni ki he malava ʻa e Fakamoʻuí ke toʻo ʻa e ngaahi holi koví mei hotau lotó ʻi heʻetau tafoki kiate Ia ʻi he tuí.

Paaki