Ngaahi Uiuiʻi Fakafaifekaú
Vahe 8: Lavaʻi ʻa e Ngāué ʻi he Ngaahi Taumuʻá mo e Palaní


“Vahe 8: Lavaʻi ʻa e Ngāué ʻi he Ngaahi Taumuʻá mo e Palaní,” Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí: Ko ha Fakahinohino ki hono Vahevahe ʻo e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí (2023)

“Vahe 8,” Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí

ʻĪmisi
Go Ye Therefore (Go Ye Therefore, and Teach All Nations) [Ke ʻAlu Atu ʻa Kimoutolu (Ko Ia Ke ʻAlu ʻa Kimoutolu ʻo [Akoʻi] ʻa e Ngaahi Puleʻanga Kotoa Pē)], tā fakatātā ʻa Harry Anderson

Vahe 8

Lavaʻi ʻa e Ngāué ʻi he Ngaahi Taumuʻá mo e Palaní

Fakakaukau‘i ‘Eni

  • Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ke u fokotuʻu ha ngaahi taumuʻá?

  • ʻE lava fēfē ʻa e ngaahi meʻafua ki he uluí ʻo tokoni ke u nofotaha ki he fakalakalaka fakalaumālie ʻa e fakafoʻituituí?

  • ʻOku ou fokotuʻu fēfē ʻa e ngaahi taumuʻá, faʻu ha ngaahi palani ke lavaʻi ai kinautolu, mo fakahoko ʻeku ngaahi palaní?

  • Ko e hā e founga ʻoku ou tataki ʻaki e ngaahi fakataha palani fakauike mo fakaʻahó?

  • Te u fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke tokoni ke u lavaʻi ʻa e ngāué?

  • Ko e hā ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e ala fakamāuá? Te ne faitāpuekina fēfē ʻeku ngaahi feingá?

ʻOku vahe koe ke ke tokoni ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí ʻi ha feituʻu pau. ʻOkú Ne finangalo ke ke tāpuakiʻi ʻa e fakafoʻituituí ʻaki ʻEne ʻofá mo e moʻoní. ʻOkú Ne finangalo ke ke fakaafeʻi mo tokoniʻi kinautolu ke nau haʻu kiate Ia.

ʻOku finangalo ʻa e ʻEikí ke ke “femoʻuekina … ʻi he ngāue lelei [ko ʻení].” ʻOkú Ne kole ke ke “fai ʻa e ngaahi meʻa lahi ko [hoʻo] fili tauʻatāina pē [ʻaʻau], pea fakahoko ʻa e māʻoniʻoni lahi” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 58:27; vakai, veesi 26–29). Fai ʻa e meʻa kotoa te ke lavá, ke ke mavahe mei he uooti pe kolo kotoa naʻá ke ngāue aí, ʻoku mālohi ange ʻi he taimi naʻá ke aʻu atu ai ki aí.

ʻE tokoni atu ʻa e vahé ni ke ke ako ʻa e founga ke fokotuʻu taumuʻa aí, faʻu ha ngaahi palani ke lavaʻi ai kinautolu, mo fakahoko faivelenga hoʻo palaní. ʻOkú ne fakamatalaʻi ʻa e ngaahi meʻafua ki he uluí, ʻa ē ʻokú ne tataki hoʻo feinga ke tokoniʻi e fānau ʻa e ʻOtuá ke nau fakalakalaka fakalaumālié. ʻOkú ne ʻomi leva ha founga fokotuʻu taumuʻa faingofua te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻi he tafaʻaki kotoa pē ʻo e ngāue fakafaifekaú, kau ai hoʻo ngaahi taumuʻa fakatāutahá mo e fakahoá. ʻOkú ne toe fakamatalaʻi foki ʻa e founga tataki ʻo e ngaahi fakataha fakauike mo fakaʻaho mo ho hoá.

ʻE lava foki ke hanga ʻe he ako ke fokotuʻu e ngaahi taumuʻá mo e faʻu ʻo e ngaahi palaní ʻo tāpuakiʻi koe ʻi he toenga hoʻo moʻuí. Te ne lava ʻo tokoniʻi koe ke ke fakahoko mo tauhi ʻa e ngaahi fuakava mo e ʻOtuá, ngāue faivelenga ʻi he Siasí, tupulaki ʻi hoʻo ngāueʻangá, mo fokotuʻu ha fāmili mālohi.

Ako Folofolá

Ko e hā te ke lava ʻo ako mei he ngaahi potufolofola ko ʻení fekauʻaki mo e palani ke tokoni ʻi hono fakahoko e ngāue ʻa e ʻOtuá?

ʻĪmisi
He Healed Many of Diverse Diseases [Naʻá Ne Fakamoʻui ha Ngaahi Mahaki Kehekehe], tā fakatātā ʻa J. Kirk Richards

Tokoniʻi ha Niʻihi Kehe ke nau Ului ki he Fakamoʻuí.

Tukutaha Hoʻo Tokangá ki Hoʻo Taumuʻa Fakafaifekaú

Mahalo pē kuó ke fifili pe ko e fē ʻi ho ngaahi fatongia lahi fakafaifekaú ʻoku mahuʻinga tahá. Ko ha fehuʻi lelei ʻeni ke fakakaukauʻi ʻi hoʻo fokotuʻu ʻa e ngaahi taumuʻá mo palani ʻi he uike mo e ʻaho takitahá. Fakakaukau ki hoʻo taumuʻa ko e faifekaú, ke tokoni ʻi hono tali iá.

“Fakaafeʻi ha niʻihi kehe ke nau haʻu kia Kalaisi ʻaki hono tokoniʻi kinautolu ke nau tali ʻa e ongoongolelei kuo fakafoki maí, ʻo fakafou ʻi he tui kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí, fakatomala, papitaiso, maʻu ʻa e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, pea kātaki ʻo aʻu ki he ngataʻangá.”

Tuku ke tataki ʻe hoʻo taumuʻa fakafaifekaú hoʻo ngaahi taumuʻá mo e palaní. Tokanga pē ki he founga te ke lava ai ʻo tokoniʻi ʻa e fakafoʻituituí ke fakaʻaongaʻi ʻenau tauʻatāina ke filí ke nau ului ai ki he Fakamoʻuí mo maʻu ʻa ʻEne ongoongoleleí.

Fekumi ki he fakahinohino ʻa e Laumālié pea fealēleaʻaki mo ho hoá ʻi hoʻo fokotuʻu ʻa e ngaahi taumuʻá mo fai ʻa e palaní. Pea fakahoko leva hoʻo ngaahi palaní mo fakaʻaongaʻi fakalelei ho taimí.

ʻĪmisi
Palesiteni Dallin H. Oaks

“ʻOku ʻikai ke tau malanga mo akoʻí ke ‘ʻomai ʻa e kakaí ki he Siasí’ pe ke fakatokolahi ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí. ʻOku ʻikai ke tau malanga mo faiakó ke fakalotoʻi pē ʻa e kakaí ke nau moʻui ʻaki ha tōʻonga moʻui ʻoku toe lelei angé…. ʻOku tau fakaafeʻi ʻa e kakai kotoa pē ke nau haʻu kia Kalaisi ʻi he fakatomala, papitaiso mo e hilifakinima koeʻuhí ke fakaava hake ʻa e ngaahi matapā ʻo e puleʻanga fakasilesitialé ki he ngaahi foha mo e ngaahi ʻofefine ʻo e ʻOtuá. He ʻikai toe lava ʻe ha taha kehe ia ʻo fai ʻeni” (Dallin H. Oaks, “The Purpose of Missionary Work,” fakamafola fakasatelaite maʻá e kau faifekaú, ʻEpeleli 1995).

Ako Folofolá

Naʻe fakahoko fēfeeʻi ʻe he kau faifekau ko ʻení mo e kau palōfitá ʻa ʻenau palaní ʻi he tokoni ʻa e ʻEikí?

Ngāue Fakatatau mo e Ngaahi Tefitoʻi Fakaʻilonga ki he Uluí

Kuo ʻosi ʻomai ʻe he kau taki ʻo e Siasí ha ngaahi meʻafua ʻe ono ki he uluí. ʻOku tokoni atu ʻa e ngaahi meʻafuá ke ke tokanga ki he fakalakalaka fakalaumālie ʻa e fānau ʻa e ʻOtuá. ʻOku fakataumuʻa kinautolu ke tokoniʻi koe ke ke fakafenāpasi hoʻo ngaahi ngāue fakaʻahó mo hoʻo taumuʻa fakafaifekaú.

ʻOku hā atu ʻi lalo ʻa e ngaahi meʻafua ki he uluí.

ʻĪmisi
kau faifekau ʻoku lulululu mo ha tangata

Kakai Foʻou ʻOku Akoʻi Ko e tokotaha kotoa pē (teʻeki ai papitaiso) kuó ne ʻosi maʻu ha lēsoni ʻi ha uike (ka naʻe ʻikai akoʻi ʻi he māhina ʻe tolu kuo hilí) mo ne tali ha ʻapoinimeni ke foki ange. Ko e angamaheni e lēsoní ke fakahoko ha lotu (ʻi he taimi ʻe feʻunga aí), akoʻi ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻe taha pe lahi ange, pea fakahoko ha fakaafe.

ʻĪmisi
ko ha ongo faifekau ʻokú na faiako

Ngaahi Lēsoni ʻOku Kau Atu ki ai ha Mēmipa. Ko e lēsoni kotoa pē ʻi ha uike pau ʻa ia naʻe akoʻi ai ha taha (teʻeki ke papitaiso) pea naʻe kau atu ki ai ha mēmipa ʻo e Siasí.

ʻĪmisi
fāmili ʻi he lotú

Kakai ʻOku Akoʻi ʻOku Nau Maʻu Houalotu Sākalamēniti. Ko e tokotaha kotoa pē (teʻeki ai papitaiso) ʻokú ke akoʻi kuo maʻu houalotu sākalamēniti ʻi ha uike.

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau lotu

Kakai ʻoku ʻi ai hanau ʻAho Papitaiso. Tokotaha kotoa pē kuo loto ke papitaiso mo hilifakinima ʻi ha ʻaho pau.

ʻĪmisi
papitaisó

Kakai Kuo Papitaiso mo Hilifakinimá. Ko e mēmipa foʻou kotoa pē kuó ne maʻu ʻa e ouau ʻo e papitaisó mo e hilifakinimá pea naʻe ʻosi fakahū fakaʻilekitulōnika ʻenau fōmú ʻi ha uike pau. (Vakai, vahe 12 ki he fakaʻuhingaʻi ʻo e papi uluí mo e fakamatala ki he faʻu ʻo e ngaahi lekōtí.)

ʻĪmisi
kakai fefine ʻi he lotú

Maʻu Houalotu Sākalamēniti ʻa e Kau Mēmipa Foʻoú. Ko e kau mēmipa foʻou kotoa pē naʻe fakahū ʻenau foomu Papitaiso mo e Hilifakinimá ʻi he māhina ʻe 12 kuohilí naʻe maʻu houalotu sākalamēniti ʻi ha uike.

Ko hono fakanounoú, fakamuʻomuʻa ʻa e tokoniʻi ʻo e kakai ne nau fili ke kau ʻi he ngaahi meʻa ko ʻení. Tukutaha hoʻo ngāué ki he ngaahi ʻekivitī ko ʻení:

  • Kinautolu ʻoku tokoni atu ʻi he kumi ʻo ha kakai foʻoú.

  • Kinautolu ʻoku tokoni ki he kakaí ke nau fakalakalaka ke fakahoko mo tauhi ʻa e ngaahi fuakavá.

  • Kinautolu ʻoku tokoni ki he kakai kuo papitaiso mo hilifakinima ʻi he taʻu kuo ʻosí.

Kapau ʻoku ʻikai ke ke lava ʻo fakatokangaʻi ʻa e founga ʻe ala tokoni ai hoʻo ngaahi ngāué ki ha taha ke fakalakalaka ʻi ha founga ʻoku hāsino ai ho ngaahi meʻafuá, fakafuofuaʻi pe ko e ʻekitivitií ʻoku fakaʻaongaʻi ʻaonga ai ho taimí.

Ko e kakai ʻoku siʻi ho taimi mo kinautolú, hoko atu ʻi hono tanumaki ʻo e ngaahi meʻa ʻoku nau mahuʻingaʻia ai ʻi he ongoongoleleí. Te ke ala fakaafeʻi ʻa e kāingalotú ke nau tokoni ki ai. Te ke toe lava foki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e tekinolosiá ke fakalotolahiʻi kinautolu mo hoko atu ʻi he tokoni kiate kinautolú. Vakai, “Fakaʻaongaʻi ʻo e Tekinolosiá” ʻi he vahe 9 ki ha toe ngaahi fakakaukau.

ʻĪmisi
ʻEletā Quentin L. Cook

“Ko e kaveinga taupotu taha ʻo e palaní mo e fokotuʻu taumuʻá ke ʻai ha kau ākonga—ʻa ia, ko e ʻi ai ha kau ului kuo fakatapui ʻoku nau fai mo tauhi ʻa e ngaahi fuakava toputapú, ʻo kamata ʻaki ʻa e fuakava ʻo e papitaisó ʻo fakaiku ki he ngaahi fuakava fakatemipalé” (Quentin L. Cook, “Purpose and Planning,” seminā fakatakimuʻa ʻa e misioná, 25 Sune 2019).

Fokotuʻu ʻa e Ngaahi Meʻafua ʻo e Taumuʻá mo Faʻu ʻa e Palaní

ʻI he lolotonga ʻo e palani fakauiké, te mo fokotuʻu ai mo ho hoá ha ngaahi taumuʻa ki he ngaahi meʻafuá kotoa. ʻOku totonu ke hā mei he ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻá hoʻomo holi ke tokoniʻi ha kakai tokolahi ange ke nau aʻusia ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e uluí.

Fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa pea faʻu ha ngaahi palani ke fakahoko ʻa e ngaahi meʻa ʻokú mo mapuleʻí, te ne lava ke tokoniʻi ʻa e ola ʻo e ngaahi meʻafuá. Hangē ko ʻení:

  • Te ke ala fokotuʻu ha meʻafua ʻo e taumuʻá ke kamata akoʻi ha tokolahi pau ʻo ha kakai ʻi he lolotonga ʻo e uiké. Ko haʻo aʻusia ʻa e taumuʻá ʻe makatuʻunga ia ʻi he fili tauʻatāina ʻa ha kakai kehe. Ka ke fai ʻa e meʻa ʻokú ke lava ʻo mapuleʻí ke lava ia. Ko ha founga ʻe taha ko haʻo fokotuʻu ha taumuʻa ke talanoa mo ha tokolahi pau ʻo ha kakai foʻou ʻi he ʻaho taki taha. Pea palani leva ʻa e founga te ke fakahoko ai iá. Vakai ki he ngaahi fakakaukau ʻi he Fakamatala Fakalahi 2 ʻo e vahe ko ʻení pea ʻi he vahe 9.

  • Te ke ala fokotuʻu ha ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻá ke ʻi ai ha tokolahi pau ʻo ha kau mēmipa foʻou pe kakai ʻokú ke akoʻi ke nau maʻu houalotu sākalamēniti. Tatau ai pē pe ʻoku nau haʻu pe ʻikai, ʻe makatuʻunga ia ʻi heʻenau tauʻatāina ke filí. Ka ke fai ʻa e meʻa ʻokú ke lava ʻo mapuleʻí ke tokoniʻi ʻa e ngaahi ola ʻo e meʻafuá. Palaniʻi ʻa e taimi ke fakaafeʻi ai kinautolú mo e founga ke toe vakaiʻi aí.

  • Te ke ala fokotuʻu ha meʻafua ʻo e taumuʻá ke kau atu ʻa e kāingalotú ʻi ha ngaahi lēsoni pau he lolotonga ʻo e uiké. Ko haʻo aʻusia ʻa e taumuʻa ko iá, ʻe makatuʻunga ia ʻi he kāingalotú mo e kakai ʻokú ke akoʻí. Ka ke fai ʻa e meʻa te ke lavá, ke tokoniʻi ʻa e ola ʻo e meʻafua ko ʻení. Fokotuʻu ha taumuʻa ke ngāue mo e kau taki fakauōtí ke kau mai ʻa e kāingalotú. Pea palani ʻa e founga te ke fakafekauʻaki ai ʻenau kau maí.

ʻI hoʻomo hoá, te mo fokotuʻu ʻa e ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻa ki homo feituʻú. ʻAi ke nau makatuʻunga ʻi he (1) fakalakalaka ʻa kinautolu ʻokú mo akoʻí mo e (2) fiemaʻu ke kumi ha kakai foʻou ke akoʻí. Ko e kumi ko ia ha kakai foʻou ke akoʻí ko ha fiemaʻu maʻu pē ia.

Ko e ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻa fakalūkufa ʻo e misioná ʻoku fakatatau ia mo e ngaahi taumuʻa ʻoku fokotuʻu ʻe he ngaahi hoá takitaha.

ʻE tokoni atu ʻa e polokalama ki he Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke ke tokanga taha ki he kakaí ʻi hoʻo fokotuʻu ʻa e ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻá. ʻE toe tokoni atu foki ʻa e polokalama ko ʻení ke ke ako mei he ngaahi taumuʻa he kuohilí mo fakahaaʻi hoʻo fakalakalaka ki he ngaahi taumuʻa lolotongá.

Ko e ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻá mo e ngaahi olá ʻoku lipooti fakahangatonu ia ki he kau taki homou misioná mo e kau taki faifekau kei talavoú ʻo fakafou ʻi he polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí.

Tokanga ke ʻoua naʻá ke fakamamafa ʻi ha meʻafua ʻo e taumuʻa pē taha ʻo laka ange ʻi he toengá. ʻE tokoni atu ʻa e hokohoko tokanga ki he kotoa ʻo e ngaahi fakaʻilonga mahuʻingá ke ke toutou fakaafeʻi maʻu pē ha niʻihi kehe ke nau haʻu kia Kalaisi mo fakahoko ha ngaahi fuakava.

ʻĪmisi
Palesiteni Thomas S. Monson

“Ko e taimi ko ē ʻoku vakaiʻi ai e fakalakalaka ʻo e ngāué, ʻoku tupulaki ange ia ai. Ko e taimi ʻoku fuatatau mo līpooti ai ʻa e ngāué, ʻoku toe vave ange ai ʻene laka ki muʻá” (lea naʻe fai ʻe Thomas S. Moson, “Thou Art a Teacher from God,” Improvement Era, Dec. 1970, 101).

Ngāue Faivelenga

ʻOku finangalo ʻa e ʻEikí ke ke “ngāue ʻi he faivelenga kakato” ʻi hoʻo ngāue fakafaifekaú (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 107:99). Ko e faivelengá ko ha ngāue hokohoko, mo ʻosikiavelenga.

Ngāue faivelenga ʻi hoʻo ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻá. Fakaafeʻi ʻa e kakaí ke nau fai ʻa e ngaahi tukupā ʻoku fakatau ki he uluí. ʻE lava ke ueʻi fakalaumālie ʻe hoʻo ngāue faivelengá ke nau fakahoko ha ngaahi ngāue ʻe tokoni ke nau haʻu ai kia Kalaisí (vakai, 2 Nīfai 2:14–16).

Akoʻi ʻa e ongoongoleleí ʻi ha ngaahi founga te ne feau ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa e kakaí. Ko e tokāteliné, ʻi he taimi ʻoku mahino ai ʻi he Laumālié, ʻe meimei ke ne ueʻi fakalaumālie kinautolu ke nau ngāue, ʻo laka ange ʻi ha toe faʻahinga meʻa.

ʻI he taimi tatau, ʻiloʻi ko e ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻá ʻe makatuʻunga ia ʻi he fili tauʻatāina ʻa e niʻihi kehé. Fakaʻapaʻapaʻi maʻu pē ʻa e tauʻatāina ke fili ʻa e kakaí.

Manatuʻi ko e ngaahi meʻafuá ʻoku ʻikai ko e taumuʻa aofangatukú ia. Ka, ʻoku nau fakafofongaʻi ʻa e fakalakalaka fakalaumālie ʻe ala hoko ki ha taha, ki he papitaisó, hilifakinimá, mo e ului tuʻuloá. Ko e fakalakalaka moʻoni ʻa e kakaí ʻe makatuʻunga ia ʻi heʻenau ngaahi filí. ʻOkú ke tokoniʻi ʻenau fakalakalaká ʻaki hoʻo tui kia Kalaisi koeʻuhí ko kinautolu, ʻi hoʻo fokotuʻu ʻa e ngaahi taumuʻá, palaní, ngāue faivelenga, mo tokoniʻi kinautolu ʻi ha founga naʻe ueʻi fakalaumālie.

Founga ke Fokotuʻu ai e Ngaahi Taumuʻá mo Faʻu ha Ngaahi Palani ke Lavaʻi Kinautolú

Ko e fokotuʻu taumuʻá mo e palaní, ko ha ongo ngāue ia ʻoku fai ʻi he tui. ʻOku tala ʻe he ngaahi taumuʻá ʻa e ngaahi holi ʻo ho lotó pea mo hoʻo vīsone ke tokoniʻi koe mo e niʻihi kehé ke haʻu ki he Fakamoʻuí.

Fakakaukauʻi fakalelei ha ngaahi taumuʻa mo ha ngaahi palani te ne ʻoatu ha fakahinohino mahinó. Te nau lava ʻo tokoni atu ke ke maʻu ha kakai tokolahi ange ke akoʻi. Te nau lava ʻo tataki koe ʻi he tokoniʻi ʻo kinautolu ʻokú ke akoʻí ke fakamālohia ʻenau tui pea fakalakalaka ki he uluí.

ʻAi hoʻo fokotuʻu taumuʻá mo e palaní ke hoko ko ha aʻusia fakalaumālie. Lotu taaumaʻu, tui, fealēleaʻaki mo ho hoá, pea muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié. ʻI hoʻo palani ko ia ʻi he founga ko ʻení, te ke ongoʻi ai e ngāue ʻa e ʻEikí ʻiate koe ke tāpuakiʻi ʻa e niʻihi kehé.

ʻĪmisi
Palesiteni M. Russell Ballard

“Ko e taumuʻá ko ha ikuʻanga pe ngataʻanga, ka ko e palaní ko e halafononga ʻokú ke aʻu ai ki aí. … Ko e fokotuʻu taumuʻá ko e kamataʻangá ia mo ke sioloto ki he ikuʻangá. Pea ko e palaní ko e fokotuʻu ia ʻo ha founga ke aʻu ki he ngataʻangá” (M. Russell Ballard, “Foki ʻo Maʻu,” Liahona, Mē 2017, 62–63).

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ki he Fokotuʻu mo e Lavaʻi ʻo e Ngaahi Taumuʻá

ʻE tokoni atu ʻa e foungá ni ke ke fokotuʻu mo lavaʻi ai ʻa e ngaahi taumuʻá.

ʻĪmisi
saati fokotuʻu taumuʻá
  1. Fokotuʻu ʻi he faʻa lotu ʻa e ngaahi taumuʻá mo faʻu ʻa e ngaahi palaní. Fokotuʻu ʻa e ngaahi taumuʻa ʻoku malava ka te ne poleʻi koe mo ke fiemaʻu ʻa e tuí. Fakaʻehiʻehi mei he fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ʻoku taaukakapa pe fuʻu faingofuá. Palani ʻa e founga te ke lava ʻo lavaʻi ai kinautolú.

  2. Lekooti mo fakataimi-tēpileʻi. Lekooti hoʻo ngaahi taumuʻá mo e palaní ʻi ha taimi-tēpile fakaʻauliliki.

  3. Ngāueʻi hoʻo palaní. Ngāue faivelenga ke lavaʻi hoʻo ngaahi taumuʻá. Tui ki he ʻEikí ke tokoni atu kiate koe.

  4. Toe vakaiʻi mo muimuiʻi Fakafuofuaʻi ʻa e fakalakalaká pea lekooti maʻu pē hoʻo ngaahi ngāué. Fakakaukauʻi pe ko e hā ʻe kehe ʻi haʻo fakahoko mo ha founga ke fakaleleiʻi ai. Feliliuaki ʻa e palaní ʻo ka fiemaʻu.

ʻI hoʻo ngāue ʻaki ʻa e founga fokotuʻu taumuʻa ko ʻení, ʻe fakaivia ʻe he ʻEikí hoʻo ngaahi feingá. Te ke tupulaki ʻi ho tuʻunga ko e meʻangāue ʻi Hono toʻukupú. Te ke fakahoko ha ngaahi lelei lahi ʻi he tāpuakiʻi ʻo e fānau ʻa e Tamai Hēvaní.

Fokotuʻu ha Ngaahi Taumuʻa pea Faʻu ha Ngaahi Palani ʻi he Ngaahi Tafaʻaki Kotoa ʻo e Ngāué

Fekumi ʻi he faʻa lotu ki he fakahinohino ʻa e Laumālié ʻi hoʻo fakaʻaongaʻi ʻa e founga fokotuʻu taumuʻá ki he ngaahi tafaʻaki kotoa ʻo e ngāue fakafaifekaú. Ko hanau niʻihi ʻoku kau ai ʻeni:

  • Tokoniʻi ʻa e kakai ʻokú ke akoʻí ke nau fakalakalaka (vakai, Fakamatala Fakalahi 1 ʻi he vahe ko ʻení).

  • Kumi ʻo ha kakai foʻou ke akoʻí (vakai, Fakamatala Fakalahi 2 ʻi he vahe ko ʻení).

  • Ngāue mo e kāingalotú mo tokoni ki he kakai ʻi he koló mo e uōtí (vakai, vahe 9 mo e 13).

  • Ngāue uouangataha mo ho hoá (vakai, meʻa fika 6 ʻi he “Fakataha Palani Fakauiké”)

  • Ko e fakamālohia ʻo hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí.

  • Ko e fakatupulaki hoʻo ʻilo mo e meʻa ʻokú ke lavá, kau ai hoʻo ako lea fakafonuá (vakai, vahe 7).

Fokotuʻu ha Ngaahi Taumuʻa Taau

Fakaʻehiʻehi mei hano fokotuʻu ha ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻá maʻá e kau faifekau kehé. Neongo ia, te ke lava ʻo fakahinohino mo fakalotolahiʻi kinautolu ʻi hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e fokotuʻu taumuʻá ʻi heʻenau fokotuʻu ʻenau ngaahi taumuʻá.

Tokanga ke ʻoua naʻa fakafehoanaki mo e niʻihi kehé.

ʻOua ʻe fakaʻaongaʻi ʻa e lavaʻi ʻo e taumuʻá ko ha tuʻutuʻuni pau, ke fakalāngilangiʻi ʻe he kakaí, pe fakatonutonu pe tukuhifo ai ha taha ʻi he kakaí.

ʻĪmisi
Palesiteni Spencer W. Kimball

“ʻOku tau tui ki he fokotuʻu taumuʻá. ʻOku tau moʻui ʻi he ngaahi taumuʻá. … Ko ha taumuʻa mahuʻinga ʻe taha ko hono ʻomai ʻa e ongoongoleleí ki he kakaí kotoa. … Ko ʻetau taumuʻá ke maʻu ʻa e moʻui taʻengatá. Ko e taumuʻa maʻongoʻonga taha ia ʻi he māmaní” (Spencer W. Kimball, seminā ʻa e kau fakafofonga fakavahelahí, 3 ʻEpeleli, 1975, 6).

Fakahoko ʻa e Ngaahi Fakataha Palani Fakauiké mo e Fakaʻahó

ʻOku tokoni atu ʻa e palani fakauiké ke ke sio ki ha ʻata lahi ange mo tokanga ki he kakaí. ʻOku toe tokoni atu foki ke ke tokanga pē ki he ngaahi ʻekivitī ʻoku mahuʻinga tahá. ʻOku tokoni ʻa e palani fakaʻahó ke ke fakafenāpasi mo teuteu ke fakahoko ha ngaahi ngāue pau ʻi he ʻaho takitaha. ʻOkú ke lotó ke ke fakahoko ha ngāue ʻaonga, kae ʻikai ko e femoʻuekina pē.

ʻI he lolotonga ʻo e ngaahi fakataha palaní, fehuʻi kiate koe ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke ongoʻi ʻoku finangalo ʻa e ʻEikí ke ke faí. Kolea ha tataki fakalaumālie ke tali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi ha founga ʻoku taau mo e tūkunga pea mo e tokotaha takitaha. ʻOku totonu leva ke hāsino ʻa e ngaahi talí ʻi hoʻo ngaahi palaní.

Fakataha Palani Fakauiké

Fakahoko ha fakataha palani fakauike mo ho hoá ʻi ha ʻaho mo e taimi ʻe fokotuʻu ʻe hoʻomou palesiteni fakamisioná. Muimui ʻi he ngaahi sitepu ʻi laló.

  1. Lotua mo feinga ke maʻu ha tataki fakalaumālie. Kole ki he Tamai Hēvaní ke ne tataki koe ʻi he faʻu ʻo e palani ʻe tokoni ʻi hono fakahoko ʻo ʻEne ngaahi taumuʻá. Kole ke Ne tāpuakiʻi hoʻo ngaahi feinga ke tokoni ke fakalakalaka ʻa e kakaí mo haʻu kia Kalaisí.

  2. Fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa pea faʻu ha ngaahi palani ki he ngaahi meʻafuá kotoa ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí. Fakaʻaongaʻi ʻa e founga fokotuʻu taumuʻa ʻoku fakamatalaʻi ʻi he vahe ko ʻení. Kamata ʻAki ʻa e:

    • Kakai naʻe papitaiso mo hilifakinima ʻi he taʻu kuoʻosí.

    • Kakai ʻoku ʻi ai hanau ʻaho ke papitaisó.

    • Kakai ‘okú ke akoʻi ʻoku nau maʻu houalotu sākalamēniti.

    • Kakai foʻou ʻoku akoʻí.

    • Kāingalotu foki maí, ngaahi fāmili ʻoku mēmipa ha konga, mo e kau teuteu kaumātuʻá.

    • Kakai naʻe akoʻi kimuʻa.

    Vakai, Fakalahi 1 ʻi he vahe ko ʻení ki ha ngaahi fakakaukau ki hono fakaʻaongaʻi ʻo e founga fokotuʻu taumuʻá he fengāueʻaki mo e kakai ʻokú ke akoʻí.

  3. Fakaʻaongaʻi ʻa e founga fokotuʻu taumuʻá ke kumi ʻa e kakai ke akoʻí (vakai, Fakalahi 2 ʻi he vahe ko ʻení mo e vahe 9 ki ha tokoni ʻi he kumí).

  4. Fakaʻaongaʻi ʻa e founga fokotuʻu taumuʻá ke fokotuʻu ha vā fengāueʻaki mo e kau taki fakauōtí mo e kāingalotú. Fokotuʻu e ngaahi taumuʻá mo ʻai ha ngaahi palani ki he founga te ke tokoniʻi ai kinautolu ʻi heʻenau feinga ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí (vakai ki he ngaahi fakakaukau ʻi he vahe 9 mo e 13). Teuteu ki he fakataha fakafekauʻaki fakauike ʻa e uōtí (vakai, vahe 13).

  5. Toe fakamanatu hoʻo ngaahi palani mo e ngaahi taumuʻa ʻi he polokalama Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí. Fakapapauʻi hoʻo ngaahi ʻapoinimení mo e ngaahi fakatahá.

  6. Fakahoko ha fakataha alēlea fakahoa. ʻOku meimei ke faʻa kau heni ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení:

    • Kapau ʻe fiemaʻu, vahevahe ha ngaahi taumuʻa fakafoʻituitui ʻoku taau pea kole tokoni ki ho hoá ʻi hono fakahokó.

    • Aleaʻi ʻa e mālohinga ʻo hoʻomo fetuʻutaki mo ho hoá. Aleaʻi ha faʻahinga pole pē ʻi he talangofuá pe ngāue uouangatahá. Fakaleleiʻi ʻa e fepakipakí ʻaki hano (1) tuku ki he taha takitaha ke ne fakahaaʻi kakato ʻene fakakaukaú, (2) ʻai ke mahino mo ke tali e meʻa ʻoku hohaʻa ki ai ʻa e tokotahá, pea (3) mo fokotuʻu fakataha ha founga fakaleleiʻi ʻokú ne faitokonia ʻa e meʻa mahuʻinga taha ʻoku fai ki ai ʻa e hohaʻá.

    • Vahevahe mo ho hoá ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke pehē ko hono mālohingá. Kole ke ne fokotuʻu atu ha ngaahi meʻa ʻe lava ke ke fakalakalaka ai.

    • Fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa te ne fakaleleiʻi homo vaá.

    ʻE lava ʻa e fakataha alēlea fakahoá ʻo tokoni atu ke ke fakatupulaki ha ngaahi poto mahuʻinga te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻi hoʻo moʻui fakafoʻituituí mo fakafāmilí, ngāueʻangá, mo e ngaahi feohi kehé.

  7. Fakaʻosi ʻaki ha lotu.

Fakataha Palani Fakaʻahó

Fokotuʻu mo ho hoá ha ngaahi taumuʻa mo ha ngaahi palani ʻi ha miniti ʻe 30 he pongipongi kotoa. Muimui ʻi he ngaahi sitepu ʻi laló.

  1. Lotua mo feinga ke maʻu ha tataki fakalaumālie.

  2. Toe vakaiʻi ʻa e fakalakalaka ki he ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻa fakauiké.

  3. Toe vakaiʻi hoʻo palani ke tokoniʻi ʻa e kakai ʻokú ke akoʻí. Fakahokohoko hoʻo ngaahi feinga ke tokoniʻi kinautolu ʻoku nau fakalakalaka lahi tahá. Fakafenāpasi hoʻo ngaahi taumuʻa mo e palani fakaʻahó ʻo ka fiemaʻu.

  4. Loto ʻaki ʻa e ngaahi ngāue te ke fakahoko ʻi he ʻaho ko iá, ke kumi ha kakai foʻou ke akoʻí, pea tokoniʻi ʻa e kakai ʻokú ke akoʻí.

  5. Palani ʻa e founga te ke ngāue ai mo e kau taki fakalotofonuá pea mo e kāingalotú.

  6. Fakaʻosi ʻaki ha lotu.

Ako Fakahoá

Vakai, Fakalahi 1 mo e Fakalahi 2 ʻi he fakaʻosinga ʻo e vahe ko ʻení, ki ha ngaahi fakakaukau ki he founga fakaʻaongaʻi ʻo e founga fokotuʻu taumuʻá ʻi he akoʻí mo e kumí. ʻAi ke ke ʻilo ʻa e founga te ke lava ai ʻo fakaʻaongaʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi fakakaukau ko ʻení.

Fakaʻaongaʻi ʻo e polokalama ki he Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí

Naʻe pehē ʻe Molonai fekauʻaki mo kinautolu naʻe papitaiso ʻi hono kuongá, “Naʻe tohi honau ngaahi hingoá, koeʻuhí ke manatuʻi mo fafanga ʻa kinautolu ʻaki ʻa e folofola lelei ʻa e ʻOtuá, ke tauhi ʻa kinautolu ʻi he hala totonú” (Molonai 6:4). Ko e tauhi ko ia ʻo ha ngaahi lekooti leleí ko ha founga ia ʻe taha te ke lava ai ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ngāué

Ko e tauhi ʻo e ngaahi lekōtí ko ha konga ia hono tokangaʻi faivelenga homou feituʻú ʻi he ʻofa mo e tokanga. Tauhi ke tonu hoʻo ngaahi lekōtí pea mo fakatonutonu ki he tuʻunga fakamuimui tahá. ʻE tokoni ʻeni ke ke manatuʻi ai ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ke ke fai ke tokoni ki he kakaí.

ʻOku ʻai ʻe he polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke ke lava ʻo fakafekauʻaki mo vahevahe ʻa e fakamatala mahuʻingá mo e kau taki fakalotofonuá mo e kāingalotú ʻi he fakalakalaka mo e ngāue ʻa e kakaí.

Muimui ki he Fakahinohino ki he Fakamatalá (Data) mo e Totonu Fakafoʻituituí (Privacy)

Muimui ʻi he ngaahi fakahinohino ki he tauhi ʻo e fakamatalá mo e ʻikai fakahāhāholó ʻi he taimi ʻoku lekooti ai ʻa e ngaahi taumuʻá mo e ngaahi palaní ʻi he polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí pea ʻi he ngaahi meʻa ki hono pākí. Ki ha fakamatala, vakai, Ngaahi Tuʻunga Moʻui Fakafaifekau maʻá e Kau Ākonga ʻa Sīsū Kalaisí, 7.5.

Fai pē kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení kimuʻa peá ke toki lekooti pe vahevahe ha fakamatala ʻi he polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí, ʻīmeili, mītia fakasōsiale, tohi, pe ha toe fetuʻutaki kehe:

  • Ko e hā e ongo ʻo e tokotahá ni ʻi he meʻa ʻoku ou lekōtí?

  • Te u ongoʻi fēfē kapau ʻe vahevahe ʻe ha taha mo ha kakai kehe ʻa e faʻahinga fakamatala ko ʻení fekauʻaki mo au?

  • ‘Oku ou muimui ki he ngaahi tu’utu’uni ‘o e Siasí mo e ngaahi lao ki he fakamatala ʻikai fakahāhāholo ʻi hoku feituʻú kapau te u lekooti pe vahevahe ʻa e fakamatala ko ʻení?

ʻĪmisi
ongo faifekau ʻokú na lotu

Haʻisia

Ko e tefitoʻi moʻoni ko ʻeni ʻo e haʻisiá ʻoku mahuʻinga ia ʻi he palani taʻengata ʻa e ʻOtuá (vakai, ʻAlamā 5:15–19; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 104:13; 137:9). ʻOku tākiekina ʻe he tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻa e anga ʻo hoʻo fakakaukau mo hoʻo ongo ki he fatongia toputapu kuo foaki atu ʻe he ʻEikí. ʻOku toe tākiekina foki ʻe he haʻisiá ʻa e founga hoʻo fakahoko hoʻo ngāué.

Naʻe ʻoange ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá ha fekau, ʻi he lolotonga ʻo ʻEne ngāue ʻi māmaní, ke tokoni ke nau tupulaki, fakalakalaka, mo fakahoko ʻa ʻEne ngāué. Naʻá Ne toe ʻoange foki ha faingamālie ke nau fakamatalaʻi ai ʻa e ngāue naʻe tuku ange ke nau faí (vakai, Luke 9:10; 3 Nīfai 23:6–13). ʻI hoʻo hoko ko e faifekaú, ʻokú ke haʻisia pehē pē ki he ngāue kuo tuku atu ʻe he ʻEikí ke ke fakahokó.

Fakahoko hoʻo fokotuʻu taumuʻá mo e palaní mo e fakakaukau kuo pau ke ke fakamatala ki he ʻEikí ʻi he lotu, ʻi he ʻaho takitaha. ʻAi foki ke ke haʻisia kiate koe pea ki ho kau taki fakamisioná.

Ko e fai ko ia ha fakamatalá ʻoku totonu ke hoko ko ha aʻusia ʻo e ʻofa, mo lelei ʻoku ʻilo ai hoʻo ngaahi ngāué mo ke ʻilo ai ha ngaahi founga ʻe lava ke ke fakalakalaka ai.

Ako Folofolá

ʻOku ʻuhinga ki he hā ke haʻisa?

Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e tauʻatāina ke filí ʻi he haʻisiá?

ʻOku totonu ke fengāueʻaki fēfē ha faifekau mo ha taki fakamisiona?

Ko e hā ʻoku talaʻofa ʻe he ʻEikí kiate kinautolu ʻoku fai pau ʻi honau ngaahi fatongiá?


Ngaahi Fakakaukau ki he Akó mo e Moʻui ʻAkí

Ako Fakafoʻituituí

  • Fakakaukau ki he ngaahi sētesi ko ʻeni mei ho tohi uiuiʻí: ʻI hoʻo līʻoa ho taimí mo e tokangá ke ngāue maʻá e ʻEikí, ʻo siʻaki e ngaahi meʻa fakafoʻituitui kotoa peé, ʻe tāpuakiʻi koe ʻe he ʻEikí ʻaki ha ʻilo lahi ange mo e fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongolelei kuo fakafoki maí. Fai kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení, pea lekooti hoʻo ngaahi ongó.

    • ʻOku tuʻunga fēfē ʻa ʻeku līoa hoku taimí mo ʻeku tokangá ke tokoni ki he ʻEikí?

    • Ko e hā ha ngaahi tāpuaki kuó u aʻusia?

    • Kuo fakamālohia fēfē ʻeku fakamoʻoní?

    • Te u lava fēfē ʻo fakalakalaka?

  • Fakamoleki ha ngaahi mōmeniti siʻi ke ke fakakaukau ki ho ʻaho fakaʻosi ʻi he malaʻe ʻo e ngāue fakafaifekaú. Ko e taimi ko ē ʻe hoko ai ʻa e ʻaho ko iá:

    • ʻOkú ke fiemaʻu ke fēfē ho vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

    • Ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ke loto ke aʻu ki aí?

    Hiki ʻi ha tali ki he ngaahi fehuʻí ni takitaha, ʻi hoʻo tohinoa akó. Fakaʻaongaʻi ʻa e founga fokotuʻu taumuʻá ke palani ʻa e meʻa te ke lava ʻo fakahoko ʻi he taimí ni ke ngāueʻi ʻa e ngaahi taumuʻa ko ʻení. Lekooti hoʻo ngaahi palaní.

Ako Fakahoá mo e Vilo Hoá

  • Fakaʻaongaʻi ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke tali ʻa e ngaahi fehuʻi ʻi laló.

    • Ko e ngaahi lekōtí ʻoku ʻosi fakatonutonu mo tonu?

    • ʻE ʻaonga nai ki ha faifekau foʻou ki he feituʻú ʻa e lekooti ʻo hoʻo ngaahi feinga ke kumi ha kakai foʻou ke akoʻí?

    • Kapau te ke vakaiʻi ha polokalama he taimí ni, ʻe ʻaonga nai ke ke ʻilo ʻa e feituʻu ʻoku nofo ai ʻa e kakaí? ʻE ʻaonga atu nai ke ke ʻilo ʻenau fakalakalaká?

Fakataha Alēlea Fakavahé, Ngaahi Konifelenisi Fakasouní, mo e Fakataha Alēlea Fakatakimuʻa ʻo e Misioná

  • Fakaafeʻi ʻa e kau faifekaú ke nau vahevahe ha ngaahi aʻusia mo ha ngaahi taumuʻa naʻa nau fokotuʻu mo ha ngaahi palani naʻa nau fai ke tokoni ke fakalakalaka ʻa e kakaí. ʻE ala kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa e ngaahi taumuʻa mo e ngaahi palani ke tokoni ki he kakaí.

    • Fakatupulaki ha tui ʻoku lahi ange ki he Fakamoʻuí.

    • Fakatomala pea fai ha ngaahi liliu ke ofi ange ki he ʻOtuá.

    • Papitaiso mo hilifakinima.

    • Foki mai ki he Siasí mo fakafoʻou ʻenau fuakava ʻo e papitaisó.

  • Lau ki he kau faifekaú ha taha ʻo e ngaahi tūkunga ko ʻení. ʻAi ke vahevahe ʻa e kau faifekaú ki ha fanga kiʻi kulupu. ʻAi ke fakaʻaongaʻi ʻe he kulupú takitaha ʻa e sitepu 1 mo e 2 ʻi he founga fokotuʻu taumuʻá ke tokoni ki he kakaí ʻi he ngaahi sīpinga ko ʻeni ʻo e fakalakalaka ki he papitaisó mo e hilifakinimá. Tuku ke vahevahe ʻe he kulupú takitaha ʻa ʻenau ngaahi fakakaukaú.

    • Kuo tali ʻe ha taha ʻokú ke akoʻí ha fakaafe ke maʻu lotu ʻi he uiké ni.

    • Kuo tali ʻe ha taha ha fakaafe ke papitaiso mo ne ʻosi fokotuʻu mo koe ha taumuʻa ke papitaiso.

    • Kuo tali ʻe ha taha hoʻo fakaafe ke ne lau ʻa e Tohi ʻa Molomoná pea kuó ne tukupā ke lau ʻa e 1 Nīfai 1.

  • Fakaafeʻi ʻa e kau faifekaú ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke tokoni ke nau fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ʻoku moʻoní ʻaki:

    • Hano vakaiʻi ʻa e hisitōlia mo e fakalakalaka ʻi ha meʻafua mei he kuohilí.

    • Fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa fakaʻaho, fakauike mo fakamāhina.

    • Tānaki ha kakai ki he ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻá.

    Aleaʻi ʻa e founga ʻe lava ai ʻa e ngaahi sitepu ko ʻení ʻo tokoniʻi ʻa e kau faifekaú ke nau palani lelei ange ʻi heʻenau tokoniʻi ʻa e kakaí ke nau fakalakalaká. Kole ki he kau faifekaú ke nau fakakaukau ki he ngaahi meʻa ko ʻení:

    • Te ke fakaʻaongaʻi fēfeeʻi ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ʻi he kahaʻú ʻi hoʻo palaní?

    • Ko e hā mo ha ngaahi toe founga kuó ke maʻu ke fakaʻaongaʻi lelei ange ai ʻa e polokalamá?

Kau Taki Misioná mo e Kau Tokoni Misioná

  • Vakaiʻi maʻu pē ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ʻa e kau faifekaú. Fakaafeʻi kinautolu ke nau vahevahe ʻa e founga ʻo ʻenau fakaʻaongaʻi ia ke muimuiʻi ʻenau ngaahi taumuʻá mo e palaní pea mo tokoni ke fakalakalaka ʻa e kakaí?

  • ʻAi pē mo ke ʻaʻahi ki he ngaahi fakataha palani fakauike pe fakaʻaho ʻa e kau faifekaú.

Fakalahi 1

Fakaʻaongaʻi ʻa e Founga Fokotuʻu Taumuʻá ʻi he Ngāue mo e Kakai ʻOkú ke Akoʻí

ʻOku ʻomai ʻe he konga ko ʻení ha ngaahi sīpinga te ke ala fakaʻaongaʻi ai ʻa e founga fokotuʻu taumuʻá ke tokoniʻi ʻa e kakai ʻokú ke akoʻí.

1. Fokotuʻu ha Ngaahi Taumuʻa mo Faʻu ha Ngaahi Palani

Fakakaukauʻi ʻi he faʻa lotu ʻa e ngaahi fiemaʻu fakalaumālie ʻa e kakai ʻokú ke akoʻí. Fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa pea faʻu ha ngaahi palani ke tokoni ange ke nau feau ʻa e ngaahi fiemau ko ʻení. Fakaʻaongaʻi ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke vakaiʻi ʻa e fakalakalaka ʻa e tokotaha takitaha. Fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi meʻafua ki he uluí ke ʻilo ʻa e ngaahi ngāue ʻe tokoni ki he tokotaha takitaha ke ne fakahoko ʻa e sitepu hono hoko ʻi he haʻu kia Kalaisí.

ʻI hoʻo fokotuʻu ko ia ʻa e ngaahi taumuʻá mo fai ha ngaahi palaní, fai kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e hā ha ngaahi fili ʻoku fai ʻe he tokotahá ʻoku hā ai ha tupulaki ʻi he tui kia Sīsū Kalaisi?

  • Ko e hā e ngaahi aʻusia ʻoku maʻu ʻe he tokotahá fekauʻaki mo e Laumālié?

  • Ko e hā ha ngaahi faingataʻa ʻe ala fehangahangai mo ia?

  • Ko e hā mo ha toe meʻa te tau lava ʻo ako mei he taha ko ʻení ke tokoniʻi ai?

  • Ko e hā ʻoku fiemaʻu ke hoko ke tokoniʻi ʻa e tokotahá ni ke tui kia Sīsū Kalaisi, ongoʻi mo fakatokangaʻi ʻa e Laumālié, fakatomala, mo papitaiso?

  • ʻE founga fēfē haʻatau teuteu ki he fakataha fakafekauʻaki fakauike ʻa e uōtí ke fakakau mai ai ʻa e kau taki fakauōtí mo e kāingalotú ʻi hono tokoniʻi ʻo e tokotahá ni? (Vakai, vahe 13.)

  • Ko e hā ha ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻá te tau lava ʻo fokotuʻu ʻoku hāsino ai ʻetau tui ki he ʻEikí?

2. Lekooti mo Fakataimi-tēpileʻi Hoʻo Ngaahi Palani

Fakaʻaongaʻi ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke lekooti mo fakataimi-tēpileʻi hoʻo ngaahi taumuʻá mo palani fakaʻauliliki. ʻE tokoni ʻeni ke ke fokotuʻutuʻu ʻa e ngāué mo ʻilo ʻa e ngaahi ngāue ke fakahoko ʻi he ʻaho takitaha. Muimui ki he ngaahi lao ki he fakamatala ʻoku ʻikai fakahāhāholó ki homou feituʻú.

ʻI hoʻo lekooti ko ia mo fakataimi-tēpileʻi hoʻo ngaahi palaní, fai kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa pau te tau lava ʻo fakahoko he ʻahó ni mo e uiké ni, ke tokoniʻi e fakalakalaka ʻa e tokotahá ni?

  • Ko e hā ʻa e tokāteline (pe lēsoni) ʻe tokoni ke fakatupulaki ʻe he tokotahá ni ha tui mālohi ange kia Kalaisi mo moʻui ʻaki ʻa e ongoongoleleí? Te tau lava ʻo akoʻi fēfē ʻa e tokāteline ko ʻení ke mahino ki ai mo fakamāmaʻi ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní?

  • Ko e hā ʻa e founga mo e taimi te tau fakapapauʻi ai ʻa e ngaahi ʻapoinimení?

  • Ko e hā ʻa e ngaahi fakaafe ʻoku totonu ke tau fai pe toe muimuiʻi? Ko e hā ʻa e founga mo e taimi te tau muimuiʻi aí?

  • Ko e hā e founga mo e taimi te tau tokoni ai ki he tokotahá ke maʻulotu, lau ʻa e folofolá, lotu, mo tauhi ʻa e ngaahi tukupā ʻoku fakaiku ki he fakahoko ha ngaahi fuakava mo e ʻOtuá?

  • ʻE kau fēfē atu ʻa e kāingalotú?

  • Ko e hā ha ngaahi maʻuʻanga tokoni fakaʻinitaneti te tau lava ʻo vahevahe mo e tokotahá?

  • Ko e hā ha palani talifaki te tau lava ʻo fakahoko kapau ʻoku ʻi ai ha meʻa naʻe ʻikai hoko ʻo hangē ko e palaní?

3. Ngāueʻi Hoʻo Palaní

Ke ʻi ho lotó ha lotu ʻi he ʻahó kakato ʻi hoʻo ngāueʻi hoʻo palaní. ʻE tokoni atu ʻa e Laumālié ke ke ʻilo ʻa e feituʻu ke ke ʻalu ki aí, meʻa ke ke lea ʻakí, mo e fanga kiʻi fulihi ke faí.

ʻI he lolotonga ʻo e ʻahó, fai kiate koe ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Te tau lava fēfē ʻo ngāue ʻi he tui, mo falala ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻEikí mo fakaivia ʻetau ngaahi feinga ke tokoniʻi ʻEne fānaú?

  • Te tau lava fēfē ke mohufounga mo loto-toʻa ʻi he taimi ʻoku tau ngāueʻi ai ʻetau palaní?

  • Te tau lava fēfē ke fakafenāpasi ʻetau ngaahi palaní ki he ngaahi fiemaʻu mo e ngaahi tūkunga ʻo e kakaí?

Ko e ngaahi palaní he ʻikai hoko maʻu pē ʻo tatau mo hoʻo fakaʻamú. Anga fakafaingofua mo fakaʻaongaʻi ha ngaahi palani talifaki ʻi he taimi ʻe fiemaʻu aí.

4. Vakaiʻi mo Muimuiʻi ʻa e Fakalakalaká

Toe vakaiʻi mo ho hoá ʻa e fakalakalaka ki he ngaahi taumuʻa kuó mo fokotuʻu ke akoʻi ʻa e kakaí mo tokoni ke nau fakalakalaká. Palani ha ngaahi founga ke muimuiʻi ai. Fulifulihi hoʻo ngaahi palaní ʻo ka fiemaʻu ʻi hoʻo feinga ke aʻusia hoʻo ngaahi taumuʻá.

Fai kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • ʻOku ngaʻunu ʻa e kakai ʻokú ma akoʻí ke fakahoko ha ngaahi fuakava mo e ʻOtuá?

  • Ko e hā ha ngaahi faingataʻa ʻoku nau fehangahangai mo ia? Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻoku nau hohaʻa ki ai?

  • Ko e hā te tau lava ʻo fai ke tokoniʻi kinautolu mo poupouʻi ke nau ngāue—tonu ki ai pe fou ʻi he tekinolosiá?

  • ʻOku nau maʻu ha ngaahi aʻusia ʻi he ongoʻi ʻo e Laumālié?

  • ʻOku nau fengāueʻaki mo e kau taki ʻo e Siasí mo e kāingalotú pea mo tanumaki ha fengāueʻaki lelei? Ko hai ʻe kau ʻi he taimi hono hoko te ta akoʻi aí?

  • Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he ngaahi fehālaakí?

  • Naʻe tuʻunga fēfē ʻeta aʻusia ʻeta ngaahi taumuʻá? ʻOku ʻi ai ha meʻa ʻoku totonu ke ta fulihi pe kehe ʻeta fakahokó?

  • Ko ha taimi ʻeni ke siʻi ange ai ʻa e fetuʻutakí?

Vakai, vahe 11 ki ha ngaahi tefitoʻi moʻoni mo ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki he founga hono muimuiʻi mo e tokoniʻi e fakalakalaka ʻa e kakaí?

Fakalahi 2

Fakaʻaongaʻi ʻa e Founga Fokotuʻu Taumuʻá ʻi he Kumi ʻo e Kakai ke Akoʻí

ʻOku ʻomai ʻe he konga ko ʻení ha ngaahi sīpinga ki he founga te ke ala fakaʻaongaʻi ai ʻa e founga fokotuʻu taumuʻá ʻi he kumi ʻo ha kakai foʻou ke akoʻí. Fakaʻaongaʻi ʻa e founga ko ʻení ʻi hoʻomo palani fakauiké mo fakaʻahó.

1. Fokotuʻu ha Ngaahi Taumuʻa mo Faʻu ha Ngaahi Palani

Fakakaukauʻi ʻi he faʻa lotu mo ho hoá pe ko e hā naʻe mei fiemaʻu e he Tamai Hēvaní ke mo fakahoko ke maʻu ha kakai tokolahi ange ke akoʻí. Fakahoko ʻeni ʻi he uike mo e ʻaho takitaha. Tui ʻokú Ne teuteu ʻa e kakaí kiate koe (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 100:3–8).

Fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa kumi ʻi he ʻaho takitaha. Faʻu ha ngaahi palani ki he ngaahi ngāue ʻokú ke mapuleʻí te ne faitokonia ʻa e ngaahi ola ʻo e meʻafuá. ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa e:

  • Ko ha kakai foʻou ʻe fiha te ke talanoa mo ia fekauʻaki mo e ongoongoleleí ʻi he ʻaho takitaha.

  • ʻE tuʻo fiha haʻo ʻeke ki he kāingalotú, kakai ʻokú ke akoʻí pea mo e kakai ʻokú ke fetuʻutaki mo kinautolú pe ʻoku nau ʻilo ha taha ʻe ngali fiefanongo ki hoʻo pōpoakí.

  • Ko e hā hano vave haʻo ngāue ki ha ngaahi fakaongoongolelei (referrals) pe fakamatala ʻi he mītia fakasōsialé

Vakaiʻi ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí pea fai kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e hā naʻe mei finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke tau fai ʻi he ʻahó ni mo e uiké ni ke kumi ʻa e kakai ke akoʻí?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻafua ʻo e taumuʻa fakauiké te tau lava ʻo fokotuʻu ke maʻu ha kakai ke akoʻi?

  • Ko e hā ʻa e ʻekitivitī kumi lelei taha ki he taimi ko ʻeni ʻo e ʻahó mo e feituʻú?

  • Te tau lava fēfē ke ueʻi fakalaumālie mo poupouʻi ʻa e kāingalotu ʻo e uōtí ʻe heʻenau feinga ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí ʻo fakafou ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ʻofá, vahevahé, mo e fakaafé?

  • Ko hai ʻa e kāingalotu foʻou te tau lava ʻo fetuʻutaki ki ai ke tokoniʻi ke nau maʻu ʻa e houalotu sākalamēnití? ʻOku ʻi ai hanau ngaahi kaungāmeʻa te nau lava ʻo fakaafeʻi?

  • Te tau lava fēfē ʻo fengāueʻaki mo e fakataha alēlea fakauōtí pe ko kinautolu ʻoku kau ʻi he fakataha fakafekauʻaki fakauike ʻo e uōtí ke ʻilo ʻa e ngaahi fāmili ko e konga pē ʻoku mēmipá, kāingalotu foki maí, mo e kau teuteu kaumātuʻá ke fai ha fetuʻutaki ki ai?

  • Ko e fē ʻa e kakai ʻoku lolotonga akoʻi, kakai naʻe akoʻi kimuʻa, mo e kakai naʻe fakaongoongoleleiʻi mai, te ma lava ʻo fetuʻutaki ki ai? Te ma lava fēfē ʻo fetuʻutaki kiate kinautolu? (Aʻu tonu, ʻi he tekinolosiá, ʻi he telefoní, pe ʻi ha ngaahi founga kehe)

  • Ko e hā ha ngaahi founga foʻou te ma lava ai ʻo ʻilo ha kakai?

  • Ko e hā ha ngaahi talēniti fakafoʻituitui mo ha ngaahi mālohinga te ma lava ʻo fakaʻaongaʻi?

  • Te ta lava fēfē ke fakatupulaki ʻa ʻetau malava ke maʻu ʻa e kakai ke akoʻí?

  • Te tau lava fēfē ʻo tokoni kiate kinautolu ʻoku tau fetuʻutaki mo iá ke nau ongoʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní?

Ki ha ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi ʻekitivitī kumí, vakai, vahe 9, 10, mo e 13.

Fakaʻaongaʻi ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke tokoni atu ke ke ʻilo ʻa e ngaahi ʻekitivitī naʻe ʻaonga ʻi he kuohilí. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fakatokangaʻi ʻa e founga naʻe maʻu ai ʻa e kau ului kimui ní.

Fekumi ki ha tataki fakalaumālie pea tuʻu tauʻatāina ki ha ngaahi ongo mo ha ngaahi fakakaukau foʻou. Fakaʻehiʻehi mei he moʻunofoa ʻi ha founga angamaheni. Ko e kau faifekau ʻoku nau femoʻuekina ʻi he kumi ha kakai foʻou ke akoʻí ʻoku nau faʻa fakaʻaongaʻi ha ngaahi founga kehekehe ʻi he uike takitaha. ʻOku nau ngāueʻi maʻu pē ia.

2. Lekooti mo Fakataimi-tēpileʻi Hoʻo Ngaahi Palaní

Fakaʻaongaʻi mo ho hoá ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke lekooti mo fakataimi-tēpileʻi hoʻomo ngaahi taumuʻá mo palani fakaʻāuliliki. ʻE tokoni hono lekooti mo fakataimi-tēpileʻi hoʻomo taumuʻá ke mo ʻilo ʻa e ngāue ke faí mo e taimi ke fakahoko aí.

Fai kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e fē ʻa e taimi mo e founga ke feuʻutaki ai ki he kakaí? Ko e ha ʻa e ngaahi founga lelei tahá? Ko e fē ʻa e ngaahi feituʻu lelei tahá? Ko e fē ʻa e taimi lelei taha ʻo e ʻahó ki he ngaahi founga kehekehe ʻo e kumi ʻo e kakaí?

  • Te ta lava fēfē ke maʻu ha pōtalanoa mahuʻinga mo e kakai ʻoku tau fetaulakí?

  • ʻE founga fēfē pea ko e hā ʻa e taimi te tau kumi ai ʻi he ʻinitanetí ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e mītia fakasōsialé mo ha ngaahi tekinolosia kehe?

  • Te tau fetuʻutaki ʻi he taimi fē ki he niʻihi ne fakaongoongoleleiʻi maí?

  • Ko e hā ha palani talifaki te tau fakahoko ʻi ha taimi ʻe fehālaaki ai ʻa e toenga ʻo e ngaahi palaní?

3. Ngāueʻi Hoʻo Palaní

Feinga faivelenga ke lavaʻi hoʻo ngaahi taumuʻa ke kumi ʻa e kakai ke akoʻí. Lotu ʻi ho lotó he kotoa ʻo e ʻahó. Loto tauʻatāina ke fakafeʻiloaki mo lea ki he kakai ʻoku mou fetaulakí. ʻE tokoni atu ʻa e Laumālié ke ke ʻilo ʻa e feituʻu ke ke ʻalu ki aí, meʻa ke ke lea ʻakí, mo e fanga kiʻi fulihi ke faí.

ʻI he lolotonga ʻo e ʻahó, fai kiate koe ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Te tau lava fēfē ʻo ngāue ʻi he tui, mo falala ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻEikí mo fakaivia ʻetau ngaahi feinga ke tokoniʻi ʻEne fānaú?

  • Te tau lava fēfē ke mohu founga mo loto-toʻa ʻi he taimi ʻoku tau ngāueʻi ai ʻetau palaní?

  • Te tau lava fēfē ke fakafenāpasi ʻetau ngaahi palaní ki he ngaahi fiemaʻu mo e ngaahi tūkunga ʻo e kakaí?

  • Te tau lava fēfē ʻo tokoni ki he kakaí ke nau ongoʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní?

Ko e ngaahi palaní he ʻikai hoko maʻu pē ʻo tatau mo hoʻo fakaʻamú. Anga fakafaingofua mo fakaʻaongaʻi ha ngaahi palani talifaki ʻi he taimi ʻe fiemaʻu aí.

4. Vakaiʻi mo Muimuiʻi ʻa e Fakalakalaká

Toe vakaiʻi ʻi he faʻa lotu, ʻi he lolotonga ʻo e ʻahó mo e uiké, ʻa e fakalakalaka ʻi he aʻusia hoʻo ngaahi taumuʻa kumi ʻo ha kakai ke akoʻí. Fai kiate koe ʻa e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Naʻe tuʻunga fēfē ʻetau feinga ki heʻetau ngaahi taumuʻá mo e muimui ʻi heʻetau ngaahi palaní?

  • Ko e hā ha ngaahi liliu ʻoku totonu ke tau fai ke lavaʻi ʻetau ngaahi taumuʻa ʻi he kumi ʻo e kakaí?

  • Te tau lava fēfē ke fakaʻehiʻehi mei he tō ki ha founga angamaheni ʻoku ʻikai ʻaonga ʻi heʻetau kumi ʻo e kakai ke akoʻí?

  • Ko e hā ha faʻahinga meʻa foʻou te tau lava ʻo ʻahiʻahiʻi ʻi he lolotonga ʻo e taimi ko ʻeni ʻo e ʻahó?

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau te tau lava ʻo aleaʻi ʻi he fakataha fakafekauʻaki fakauiké ke tokoni ʻi heʻetau kumi ʻo e kakai ke akoʻí? (Vakai, vahe 13.)

Fakaʻaongaʻi mo e hoá ʻa e saati “Ngaahi Fekumí” ʻi he vahe 9 ke fakafuofuaʻi hoʻomo kumi fakauike mo fakaʻahó. Fakatokangaʻi ʻa e ngaahi meʻa ʻokú mo fakahoko leleí, pea fakakaukauʻi ha founga te mo lava ai ʻo fakaleleiʻi.

ʻI he lolotonga ʻo e ʻahó, kiʻi taʻofi ʻi ha ngaahi miniti siʻi ke fakatokangaʻi ʻa e toʻukupu ʻo e ʻOtuá ʻi hoʻomo ngāué.

Paaki