Ngaahi Uiuiʻi Fakafaifekaú
Vahe 13: Uouangataha mo e Kau Takí pea mo e Kāingalotú ke Fokotuʻu maʻu ʻa e Siasí


“Vahe 13: Uouangataha mo e Kau Takí mo e Kāingalotú ke Fokotuʻu Maʻu ʻa e Siasí,” Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí: Ko ha Fakahinohino ki hono Vahevahe ʻo e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí (2023)

“Vahe 13,” Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí

ʻĪmisi
Hear Ye Him [Fanongo Kiate Ia], tā fakatātā ʻa Simon Dewey

Vahe 13

Uouangataha mo e Kau Takí mo e Kāingalotú ke Fokotuʻu Maʻu ʻa e Siasí

Fakakaukau‘i ‘Eni

  • Te u lava fēfē ke ngāue mo e kau taki fakauōtí ke fokotuʻu maʻu ʻa e Siasí?

  • Ko e hā ʻa e ngaahi fatongia ʻo e kau taki fakasiteiki mo e fakauōtí ʻi he ngāue fakafaifekaú?

  • Ko e hā ʻoku totonu ke hoko ʻi he fakataha fakafekauʻaki fakauike mo e kau taki fakauōtí?

  • Te u lava fēfē ke poupouʻi ʻa e kau takí ʻi he vahevahe ʻo e ongoongoleleí mo e fakamālohia ʻo e kāingalotu foʻoú mo e foki maí?

ʻE ngāue ʻa e kau faifekaú mo e kau taki fakalotofonuá pea mo e kāingalotú ke kumi ha kakai ke akoʻi pea taki kinautolu ki he Fakamoʻuí. ʻOku mou uouangataha ʻi hoʻomou ʻofa ki he ʻOtuá mo ʻEne fānaú. Te Ne faitokonia hoʻomou ngaahi ngāué ki ha tuʻunga te mou ngāue uouangataha ai mo e kau taki fakalotofonuá mo e kāingalotú. ʻAi hoʻomo ngāue mo kinautolú ke hoko ko ha konga mahuʻinga ʻo hoʻomo ngaahi taumuʻá mo e palaní.

ʻI hoʻomo aʻu ʻo ʻilo mo ʻofa ʻi he kau taki fakalotofonuá mo e kāingalotú, te mo fakatokangaʻi ha ngaahi founga te mo lava ai ʻo poupouʻi kinautolu ʻi honau ngaahi fatongiá mo e ngāue fakafaifekaú. Foaki ange hoʻomou ngaahi meʻafoakí mo e ngaahi talēnití ke langaki hake mo fakamālohia kinautolu.

ʻOku fakamatalaʻi ʻe he vahe ko ʻení ʻa e founga te mo lava ai ʻo ngāue mo e kāingalotú ʻi he vahevahe ʻo e ongoongoleleí mo fakamālohia ʻa e kāingalotu foʻoú mo e foki maí. Ke maʻu ha fakamatala lahi ange, vakai, vahe 23 ʻo e Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá.

Ako Fakafoʻituituí pe Fakahoá

Toe fakamanatu ʻa e talanoa ʻo e ului ʻa e Tuʻi ko Lamōnaí, hono uaifí, mo hono kakaí ʻi he ʻAlamā 18–19.

  • Ko e hā ʻa e kaunga ʻa ʻApisi ʻi he ului ko ʻení? Ko e hā naʻá ne lava ke fai naʻe ʻikai ke lava ʻo fakahoko ʻe ʻĀmoní?

  • Ko e hā ʻokú ke ako mei heʻene sīpingá fekauʻaki mo e ngāue fakataha ʻa e kāingalotú mo e kau faifekaú?

Fakakaukauʻi ʻa e ngaahi sīpinga kehe ko ʻeni ʻo e tokoni ʻa e kāingalotú ki he ngāue fakafaifekaú:

Te u lava fēfē ke fakalotolahiʻi ʻa e kau takí mo e kāingalotú ke nau muimui ʻi heʻena ngaahi sīpingá?

Ngāue Vāofi mo e kau Taki Fakalotofonuá mo e Kāingalotú

Ko e kau taki faka-Siasi fakalotofonuá mo e kāingalotú ko ho hoa-ngāue kinautolu ʻi he ngāue ʻa e ʻOtuá. Tanumaki ha fengāueʻaki ʻe tokoni ke mou ngāue fakataha ʻi hono ʻomai ʻo e ongoongolelei kuo fakafoki maí ki he fānau ʻa e Tamai Hēvaní. ʻE lava ke tāpuakiʻi koe ʻe he fengāueʻaki ko ʻení ʻi he toenga hoʻo moʻuí.

Langaki ha vā fakakaumeʻa falalaʻanga mo moʻoni mo e kau taki fakalotofonuá mo e kāingalotú. ʻAʻahi kiate kinautolu mo ʻilo honau ngaahi fāmilí, tupuʻangá, meʻa ʻoku nau manako aí, mo ʻenau taukei ʻi he Siasí. Mahuʻingaʻia moʻoni ʻi heʻenau moʻuí.

Ko e taimi te mo ʻaʻahi atu aí, fakahoko ia mo ha taumuʻa. Fakahaaʻi ʻokú ke femoʻuekina moʻoni ʻi he ngāue ki he kumí mo e akoʻí. Fakaʻapaʻapaʻi honau taimí mo e taimi-tēpilé.

Ko e taimi ʻoku mou fakataha mo akoʻi ai ʻa e ongoongoleleí ʻi honau ʻapí, feinga ke tokoni ange ke fakamālohia ʻenau tuí. Feinga ʻi he faʻa lotu ke ʻiate koe ʻa e Laumālié. Vahevahe ha ngaahi aʻusia kuó ke maʻu ʻi he ngāue fakafaifekau ʻi homou feituʻú.

ʻĪmisi
kulupu ʻoku fakataha

Poupou‘i ʻa e kau Taki Fakalotofonuá ʻi Honau Ngaahi Fatongiá

ʻOku ʻi ai ha ngaahi uiuiʻi fakatakimuʻa ʻe niʻihi ʻoku ʻi ai hanau ngaahi fatongia ki he ngāue fakafaifekaú. ʻAi ke mahino ʻoku tokoni atu ʻa e ngaahi fatongia ko ʻení ke ke poupouʻi ʻa e kau taki ko ʻení. Ko e ngaahi fakamatala ko ʻení mei he vahe 23 ʻo e Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá.

Palesiteni faka-siteikí: ʻOkú ne maʻu ʻa e ngaahi kī ʻi he siteikí ki hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí mo fakamālohia ʻa e kāingalotu foʻoú mo foki maí. ʻOkú ne fakahoko mo hono ongo tokoní ʻa e fakahinohino fakakātoa ki he ngaahi ngāue ko ʻení.

Kau Pīsopelikí: Fakafekauʻaki mo e kau palesitenisī ʻo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá mo e Fineʻofá ʻi heʻenau tataki e ngaahi ngāue ʻa e uōtí ke vahevahe ʻo e ongoongoleleí mo fakamālohia ʻa e kāingalotu foʻoú mo foki maí.

Kau palesitenisī ʻo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá mo e Fineʻofá: Taki ʻa e ngaahi ngāue fakaʻaho ʻa e uōtí ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo fakamālohia ʻa e kāingalotu foʻoú mo e foki maí. Te nau ngāue fakataha ke tataki ʻa e ngāue ko ʻení mo e fakataha alēlea fakauōtí, ʻi he malumalu hono fakafekauʻaki ʻe he pīsopé. Vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 8.2.3 mo e 9.2.3.

Taki faifekau fakauōtí (kapau kuo [‘osi ui): Fakafekauʻaki ‘a e ngāue ʻa e kāingalotu ʻo e uōtí mo e kau takí, kau faifekau fakauōtí, mo e kau faifekau taimi kakató. Kapau ‘oku ʻikai ui ha taki faifekau fakauooti, ‘e fakahoko ‘e ha mēmipa ‘o e kau palesitenisī ʻo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá ʻa e fatongia ko ʻení. Vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 23.5.3.

Toutou fehuʻi pē kiate koe, “ʻOku ou hoko nai ko ha tāpuaki ki he kau taki fakalotofonuá? Fakatupulaki ha loto ʻo e “Te u lava fēfē nai ke tokoni?”

Ako Fakahoá

Fakataimi-tēpileʻi ke talanoa nounou ai mo ha taki fakauooti. ʻEke ange pe te ke lava fēfē ʻo poupou lelei ange ki ai. Faʻu ha palani ke lelei ange.

ʻĪmisi
fakataha alēlea

Ngaahi Fakataha Fakafekauʻaki Fakauiké

Ko e fakafekauʻaki mo e kau taki fakalotofonuá—kau ai mo e kau taki ʻo e toʻu tupú—ʻoku mahuʻinga ia ki he uouangataha ʻi hoʻomou ngāue fakafaifekaú. Kapau ‘oku ʻosi ui ha taki faifekau fakauooti, te ne tataki ʻa e ngaahi fakataha fakafekauʻaki fakauiké. Ka ʻikai, ʻe tataki leva ʻe he mēmipa ʻo e kau palesitenisī ʻo e kōlomu kaumātuʻá ʻokú ne fakahoko e fatongia ko ʻení.

ʻI he ngaahi fakataha nounou, mo fakafaingofua ko ʻení te mou fakafekauʻaki ai mo e kau taki fakalotofonuá ʻa e ngaahi feinga ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo fakamālohia ʻa e kāingalotu foʻoú mo e foki maí (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 23.5.7). ʻE lava ke fakahoko fakahangatonu ʻa e ngaahi fakataha ko ʻení pe ʻi he ʻinitanetí. ʻOku totonu foki ke ke fakahoko ʻa e fakafekauʻakí ʻi ha ngaahi founga kehe ʻi he lolotonga ʻo e uiké, kau ai ʻa e tā telefoní, pōpoaki telefoní, mo e ʻīmeilí.

ʻĪmisi
ʻEletā Quentin L. Cook

“ʻE lava ke ʻaonga lahi ki he fakahoko ʻo e ngāue ke tānaki ʻa ʻIsilelí, ke ngāue faaitaha mo tokanga ke fenāpasi ʻa e palani ʻa e faifekaú mo e fokotuʻu taumuʻá pe palani mo e fokotuʻu taumuʻa ʻa e koló” (Quentin L. Cook, “Purpose and Planning,” seminā fakatakimuʻa ʻa e misioná, 25 Sune 2019).

Teuteu ki he Fakataha Fakafekauʻaki Fakauiké

Poupouʻi ʻa e kau taki fakauōtí ʻaki haʻo haʻu mateuteu ke kau ʻi he fakataha fakafekauʻaki fakauiké. Kimuʻa ʻi he fakatahá, tuku ha taimi ʻi he lolotonga ʻo e ako fakahoá ke aleaʻi ha founga ʻe lava ai ke mo kau lelei atu.

ʻAi hoʻo lekōtí ke tonu (update) ʻi he polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke maʻu ʻe he kau takí ha fakamatala totonu fekauʻaki mo kinautolu ʻoku mou ngāué. Teuteu ke ke lipooti ʻi he ngaahi ngāue mei he ngaahi fakataha kimuʻá.

Kau ʻi he Fakataha Fakafekauʻaki Fakauiké

ʻOku fakataumuʻa ʻa e ngaahi fakataha fakafekauʻaki fakauiké ke tokanga ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e fakafoʻituituí. ʻI he lolotonga ʻo e fakatahá, ʻoange ʻa e founga te ke lava ʻo poupouʻi ai ʻa e kāingalotu ʻo e uōtí, kau ai mo e toʻu tupú, ʻi hoʻo tokoni ke feau ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa e fakafoʻituituí.

Ko ha fakataha fakafekauʻaki fakauiké, ʻoku meimei ke ne kāpui ʻa e ngaahi tefito ʻe fā ko ʻení:

Te tau lava fēfē ke tokoniʻi ʻa e ngaahi meʻa ʻoku akoʻí? Ngaahi meʻa ʻe ala aleaʻi:

  • Ko e fē ʻa e kāingalotu ʻe ala kau ʻi he ngaahi lēsoni ʻi he uike ka hokó? Ko hai te ne fakaafeʻi kinautolu ke nau kaú?

  • Ko e hā ha ngaahi pole kiate kinautolu ʻoku akoʻí? ʻE tokoni fēfē ʻa e kāingalotú?

  • Ko e hā ha ngaahi fiemaʻu ʻa kinautolu kuo fakataimi-tēpileʻi hanau ʻaho papitaisó? Kuo ʻosi palani ʻa e papitaisó? (Vakai, “Ko e Ouau Papitaisó” ʻi he vahe 12.)

Te tau tokoniʻi fēfē ʻa kinautolu naʻe toki papitaisó? Ngaahi meʻa ʻe ala aleaʻi:

  • Ko hai ʻa e kāingalotu foʻou ko e ʻuluaki taʻu ʻeni ʻenau mēmipá, ʻoku maʻu houalotu sākalamēniti? Te tau tokoniʻi fēfē ha taha ʻoku ʻikai maʻulotu?

  • Ko e kāingalotu foʻou fē ʻoku ʻi ai hano ngaahi kaungāmeʻa ʻi he uōtí? ʻE tokoni fēfē ʻa e kau tangata mo e kau fafine ngāue fakaetauhí? ʻE tokoni fēfē ʻa e ngaahi kōlomu mo e ngaahi kalasi ʻa e toʻu tupú?

  • Ko e kāingalotu foʻou fē ʻoku ʻi ai haʻane ngāue pe uiuiʻi?

  • Te tau lava fēfē ke tokoniʻi ʻa e kāingalotu foʻoú ke nau kamata fakatotoloʻi ʻenau ngaahi kui kuo pekiá kae lava ʻa e ngaahi ouau fakatemipalé ʻo fakahoko maʻanautolu? ʻOku ʻi ai ha lekomeni temipale ʻa e kāingalotu foʻoú? Kapau ʻoku ofi mai ha temipale, te tau lava fēfē ʻo tokoni ke nau ō ki he temipalé ke fakahoko ʻa e papaitaisó maʻa ʻenau ngaahi kuí?

  • Ko e fē ha lēsoni mei he vahe 3 ʻoku kei fiemaʻu ke toe akoʻi? ʻE kau atu fēfē ki ai ʻa e kāingalotú?

  • Vakaiʻi ʻa e fakalakalaka ʻa e mēmipa foʻou takitaha ʻi he Ko Hoku Hala ʻo e Fuakavá .

Te tau tokoni fēfē ki he kāingalotu foki maí? Ngaahi meʻa ʻe ala aleaʻí:

  • Ko e fē ʻi he ngaahi fāmili ʻoku siasi hanau kongá ʻe lava ke ʻaʻahi pe akoʻi ʻe he kau faifekaú?

  • Ko e fē ʻi he ngaahi fāmili ʻoku siasi hanau kongá ʻe lava ke ʻaʻahi pe akoʻi ʻe he kau faifekaú?

  • Ko e fē ʻi he kāingalotu foki maí ʻoku ʻi ai hanau ngaahi kaungāmeʻa ʻi he uōtí mo ha ngaahi faingamālie taau ke nau ngāué?

  • Te tau tokoniʻi fēfē ʻa e kāingalotu ko ʻení?

Te tau maʻu fēfē ha kakai tokolahi ange ke akoʻi? Ngaahi meʻa ʻe ala aleaʻí:

  • Te tau tokoniʻi fēfē ʻa e fakafoʻituituí, kau ai mo e toʻu tupú, mo e ngaahi fāmilí ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻeni ʻo e ʻofá, vahevahé, mo e fakaafeʻí? (Vakai, “Uouangataha mo e Kāingalotú” ʻi he vahe 9.)

  • Te tau tokoni fēfē ki he kāingalotú, kau ai mo e kau taki ʻo e Palaimelí, ke fakaafeʻi ha ngaahi kaungāmeʻa ki he ngaahi ʻekivitī fakauōtí?

Ako Fakahoá

Mamata ʻi he vitiō ʻo ha fakataha fakafekauʻaki fakauike ʻi he Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 23.5.7. Ko e hā naʻá ke ako te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻi he fakataha fakafekauʻaki fakauike ka hokó? Te ke mateuteu lelei ange fēfē ke aleaʻi ʻa e ngaahi fiemaʻú mo palani mo e kau taki fakauiké? ʻI hoʻomo fakataha palani ka hokó, fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ki ha founga ke mo fakalakalaka ai.

Poupouʻi ʻa e Palani ʻa e Uōtí ki he Vahevahe ʻo e Ongoongoleleí.

ʻOku faʻu ʻe he fakataha alēlea ʻo e uōtí ha kiʻi palani faingofua ki he vahevahe ʻo e ongoongoleleí (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 23.5.6). ʻAi ke ke maheni mo e palani ko ʻení. ʻI he ngaahi fakataha fakafekauʻaki fakauiké, kumi ha ngaahi founga ke tokoniʻi ʻa e kau takí ke nau ngāueʻi ʻa ʻenau ngaahi taumuʻá. Fakahoko maʻu pē ki he kau takí ʻa e meʻa ʻokú ke fakahoko ke poupouʻi ʻa e kāingalotú ʻi he vahevahe ʻo e ongoongoleleí.

Kapau ʻoku fakaafeʻi kimoua ke mo kau ʻi ha fakataha alēlea fakauooti, mateuteu ke fai ha lipooti nounou ki he fakalakalaka ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí mo ha ngaahi ngāue naʻe vahe atu (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 29.2.5). Lau ʻa e faingamālie ko ʻení ko ha taimi ke fakatupulaki ai ʻa e loto-lahi mo e falala ʻa e kau taki fakauōtí.

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau lulululu

Fakafenāpasi ki he Ngaahi Fiemaʻu ʻo e Feituʻu Fakalotofonuá

Ko e uooti pe kolo kotoa pē ʻoku ʻi ai ʻenau ngaahi fiemaʻu makehe ke ke fakaangaanga ki ai. Te ke ala ngāue ʻi ha kiʻi kolo pe ʻi ha uooti taautaha lalahi, pe ala ngāue ʻi ha ngaahi uooti kehekehe. ʻE ʻi ai ha kau taki ʻe lahi ange ʻenau taukeí pea siʻi ange ʻa e niʻihi. ʻE ʻi ai ha kau taki ʻe niʻihi ʻe lahi ange honau taimi ʻataá ʻi he toengá.

Kumi ha ngaahi founga ke tokoni ai ki he kau taki fakalotofonuá. Te nau ala kole atu ke ke tokoni ʻo poupouʻi ʻa e kāingalotú ʻi heʻenau ngaahi ngāue fakatauhí. Te nau ala kole atu ke ke poupouʻi ʻa e kāingalotu foʻoú ke fakaafeʻi honau ngaahi kaumeʻá ke nau maʻu lotu. Te ke lava ʻo ʻoange ha ngaahi ʻilo mahuʻinga fekauʻaki mo e ngāue fakafaifekaú ʻi hono ako ko ia ʻe he kau takí mo e kāingalotú ʻa e ngaahi founga ke vahevahe ai ʻa e ongoongoleleí.

ʻI he feituʻu ʻoku fuʻu kei foʻou ai ʻa e Siasí, ʻe lava ke kole atu ʻa e kau taki fakakoló ke ke tokoni ke mahino ki he kāingalotu foʻoú ʻa e founga hono fokotuʻutuʻu ʻe he ʻEikí ʻa Hono Siasí.

Ko hoʻo ngāue mo e kau takí ʻe lava ke kehe ʻi ha ngaahi feituʻu kehekehe, ka ko e ngaahi ʻekitivitī kātoa ko ʻení ʻoku fiemaʻu ia ki hono tāpuakiʻi ʻo e fakafoʻituituí mo fokotuʻu maʻu ʻa e Siasi ʻo e ʻEikí.

Tokoniʻi ʻa e Kāingalotú ke Nau ʻOfa, Vahevahe, mo Fakaafe

Poupouʻi ʻa e kāingalotú ke nau vahevahe ʻa e ongoongoleleí ʻi ha founga angamaheni mo fakanatula. ʻOku ʻomai ʻe he Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá ha fakahinohino mo ha ngaahi vitiō ke tokoniʻi ʻa e kāingalotú mo e kau takí ke nau fakahoko ʻeni ʻaki haʻanau moʻui ʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e ʻofá, vahevahé, mo e fakaafé (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 23.1.1, 23.1.2, mo e 23.1.3), Tauhi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení, ʻi hoʻo ngāue mo e kau takí.

Te ke hoko ko ha tāpuaki ki he kau takí ʻi hoʻo poupouʻi ʻenau ngaahi feinga ʻi he ngāue ko ʻení ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ʻe tokoni ʻenau ngaahi sīpingá ki he kāingalotú ke nau kau lahi ange ʻi he vahevahe ʻo e ongoongoleleí mo e fakamālohia ʻo e kau mēmipa foʻoú mo e foki maí.

Vakai, “Uouangataha mo e Kāingalotú” ʻi he vahe 9 ki ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e poupouʻi ʻo e kāingalotú ʻi heʻenau feinga ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí.

Ako Folofolá

Ako ʻa e ngaahi veesi ko ʻení. Naʻe founga fēfē ʻa e ʻofa, vahevahe, mo e fakaafe ʻa e Fakamoʻuí mo e kau ākonga ko ʻení. Ko e hā e ngaahi tōʻonga ʻoku ueʻi ʻe he ngaahi sīpinga ko ʻení ʻi hoʻo faiakó? Te mo lava fēfē ʻo tokoniʻi ʻa e kāingalotú ke nau vahevahe ʻa e ongoongoleleí ʻi ha ngaahi founga angamaheni mo fakanatula?

ʻOfá

Vahevahe

Fakaafeʻi

Ko e taimi kotoa pē te ke ako ai, lekooti ʻa e meʻa ʻokú ke ʻiló.

ʻĪmisi
kau tangata ʻoku nau talanoa

Poupou‘i ʻa e kau Taki Fakalotofonuá ʻi he Fakamālohia ʻo e Kau Mēmipa Foʻoú

Ko e taimi ʻoku papitaiso mo hilifakinima ai ʻa e kakaí, ʻoku nau hoko ko e “kaungā kolo mo e kāinga māʻoniʻoni pea mo e fale ʻo e ʻOtuá” (ʻEfesō 2:19; vakai foki, 1 Kolinitō 12:12–27). Ngāue mo e kau taki fakalotofonuá ke tokoni ki he kau mēmipa foʻoú ʻi hono “fafanga ʻa kinautolu ʻaki ʻa e folofola lelei ʻa e ʻOtuá, ke tauhi ʻa kinautolu ʻi he hala totonú, … ʻo falala taha pē ki he ngaahi lelei ʻa Kalaisí” (Molonai 6:4).

ʻĪmisi
ʻEletā Ulisses Soares

“ʻOku kau vēkeveke mai ʻa e [kau uluí] ki he Siasí ʻi he meʻa kuo nau ʻiló. Pea kuo pau ke tau langa leva ʻi he loto-vēkeveke ko iá. … ʻE lava ʻa e kau faifekaú ʻo tokoni ke fakafeʻiloaki mo fakafehokotaki ʻa e kakai ʻoku nau akoʻí mo e kau ului foʻoú mo e kāingalotu faivelenga te nau tokoni kiate kinautolu, fanongo kiate kinautolu, fakahinohino kinautolu, mo talitali lelei kinautolu ki he lotú kimuʻa pea nau toki papitaisó. … ʻI heʻetau [ngāue fakaetauhi] kiate kinautolu ʻoku hū ʻi he vai ʻo e papitaisó, te tau fakatokangaʻi ha tokolahi ange ʻo e fānau ʻa e ʻOtuá ʻoku nau kātaki ki he ngataʻangá mo maʻu ʻa e moʻui taʻengatá” (Ulisses S. Soares, “Convert Retention,” seminā ki he kau taki fakamisioná, 25 Sune 2018).

Tokoni ki he Kau Mēmipa Foʻoú ke nau Maʻu ʻa e Houalotu Sākalamēnití

ʻOku ʻi ai hao tufakanga mahuʻinga ʻi he tokoniʻi ʻo e kau mēmipa foʻoú ke nau maʻu lotú. Ngāue mo e kau takí ke fakapapauʻi te ke tokoni pe ko e kāingalotu ʻo e uōtí ke nau maʻulotu. Ko e meʻafua ko ia ʻoku fakahaaʻi ai ha mēmipa foʻou ʻoku ʻalu ki he houalotu sākalamēnití ʻe lava ʻo tokoni atu pea ki he kau taki fakauōtí ke mou fakatokangaʻi ʻa e taimi te ne fiemaʻu ai ha fakalotolahi makehé.

ʻOku ngali ʻe lahi ange ha hoko atu ʻo e maʻu houalotu sākalamēniti ʻa e kāingalotu foʻoú mo maʻu ʻa e sākalamēnití ʻi he taimi ʻoku ʻi ai ai hanau ngaahi kaungāmeʻa ʻi he uōtí. Tokoni ke nau ongoʻi ʻoku nau kau, ʻo tautautefito ʻi he lolotonga ʻo e ʻuluaki taʻu ʻo ʻenau moʻui ʻaki ʻa e ongoongoleleí. (Vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 84:106, 108.)

Toe akoʻi ʻa e ngaahi lēsoni ʻi he Vahe 3

Tokoni ki he kau mēmipá foʻou ke hoko atu hono fakamālohia ʻo ʻenau tui ki he Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí mo ʻEne ongoongoleleí. Ko e ngaahi moʻoni mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku aka loloto ange ʻi he taimi ʻoku hoko atu ai ʻa e kau mēmipa foʻoú ke ako ʻi he Laumālié.

ʻI he hili ʻo e hilifakinimá, toe akoʻi ʻa e ngaahi lēsoni fakafaifekaú. Takimuʻa ʻi hono akoʻí. Neongo ia, fakafekauʻaki mo e kau taki fakauōtí ke lava ʻa e kau faifekau fakauōtí mo ha kāingalotu kehe ʻo kau. Ko hono toe akoʻi ʻo e ngaahi lēsoni ʻi he vahe 3 ko ha founga mahuʻinga ia ke tokoniʻi ha kau mēmipa foʻou ke “fafanga … ‘aki e folofola lelei ʻa e ‘Otuá” (Molonai 6:4). ʻI hoʻomo faiakó, fakalotolahiʻi ʻa e kau mēmipa foʻoú ke nau tauhi ʻa e kotoa ʻo e ngaahi tukupā ʻi he lēsoní.

Ako ʻa e folofolá mo e kau mēmipa foʻoú, tautautefito ki he Tohi ʻa Molomoná, mo akoʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. Tokoni ke nau vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo honau ngaahi kaungāmeʻá mo honau fāmilí. Ko e mēmipa foʻou kotoa pē ʻoku ʻi ai haʻane ngaahi fiemaʻu pau, pe te mo lava ʻo tokoni ki ai ke ne ongoʻi ʻoku ʻofaʻi mo talitali lelei.

Lipooti Fakalakalaka ʻo e Hala ʻo e Fuakavá mo e Ko Hoku Hala ʻo e Fuakavá

ʻOku maʻu ʻe he kau taki fakalotofonuá ha ngaahi maʻuʻanga tokoni ki heʻenau ngāue fakafaifekaú ʻo tatau pē mo kimoutolu. Ko e taha ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení ko e lipooti Fakalakalaka ʻo e Hala ʻo e Fuakavá, ʻoku maʻu ʻi he polokalama ʻo e Meʻangāue ʻa e Mēmipá mo e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni ʻa e Takí mo e Kalaké. ʻOku ʻai ʻe he lipooti ko ʻení ke ʻilo ʻe he kau taki fakalotofonuá ʻa e ngaahi aʻusia mahuʻinga ʻoku fiemaʻu ʻe ha taha ke ne kei fakalakalaka ʻi he hala ʻo e fuakavá kimuʻa pea ʻi he hili ʻo e papitaisó.

Ko Hoku Hala ʻo e Fuakavá ko ha maʻuʻanga tokoni ke tokoni ki he kau mēmipa foʻoú ke nau “nofo maʻu ʻi [heʻenau] tui kia Sīsū Kalaisí mo lata ʻi he Siasí” (Ko Hoku Hala ʻo e Fuakavá, iv). ʻOkú ne fakafeʻiloaki ʻa e kau mēmipa foʻoú ki he ngaahi ʻekivitií mo e ngaahi faingamālié, hangē ko e hisitōlia fakafāmilí mo e tokoni ki he ngaahi kui kuo pekiá ke nau maʻu ʻa e ngaahi ouau toputapu ʻi he temipalé. Fakalotolahiʻi ʻa e kāingalotu fakalotofonuá ke nau fakahinohino ʻa e kau mēmipa foʻoú ʻi he ngaahi aʻusia ko ʻení. Fai ha poupou ʻi hano kole.

Ako Fakafoʻituituí pe Ako Fakahoá

Ako ʻa e Ko Hoku Hala ʻi he Fuakavá. Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo ho fatongia ʻi he tokoniʻi ʻo e kāingalotú ke fakamālohia ʻa e kau ului foʻoú? Te ke lava fēfē ke poupouʻi ʻa e ngāue ʻa e fakataha alēlea fakauōtí? Ko e taimi kotoa pē ʻokú mo ako ai ʻa e vahe ko ʻení, lekooti ʻa e meʻa ʻokú ke akó.

Poupou‘i ʻa e kau Taki Fakalotofonuá ʻi he Fakamālohia ʻo e Kau Mēmipa Foki Maí.

ʻOku fili ha kāingalotu ʻe niʻihi ke ʻoua te nau toe kau ʻi he Siasí. ʻOku feinga ʻa e kau taki fakalotofonuá mo e kau mēmipa kehé ke fokotuʻu ha fetuʻutaki mālohi mo kinautolu mo tokoniʻi kinautolu. Ne folofola ʻa e Fakamoʻuí:

“He ko e faʻahinga peheé te mou kei fai atu ʻa e tokoní ki ai; he ʻoku ʻikai te mou ʻilo naʻa faifai pea nau tafoki mai ʻo fakatomala, pea haʻu kiate au mo e loto-fakamātoato moʻoni, pea te u fakamoʻui ʻa kinautolu; pea mou hoko ai ko e vaka ʻo e fakamoʻuí kiate kinautolu” (3 Nīfai 18:32).

ʻE ala kole atu ʻa e kau taki fakalotofonuá ke ke tokoni ki he kau mēmipa foki maí ke langaki ʻenau tuí. Ko e ngaahi ngāue ko ʻení ʻi he taimi lahi, ʻe fakahoko ia mo e ngaahi fāmili ʻoku kau hanau konga ki he Siasí. Fakakaukauʻi ʻi he faʻa lotu ʻa e founga te ke lava ai ʻo fakaafeʻi ʻa e Laumālié ki he ngaahi ʻapi ʻo e kau mēmipa foki maí ʻi hoʻo akoʻi ange ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí mo fakaafeʻi ke nau ngāué. Fakahaaʻi ha ongoʻi ʻofa mo ha ʻofa mamahi ki he ngaahi meʻa ʻoku nau hohaʻa ki aí.

Ka lava ʻi he ngaahi tūkungá, pea akoʻi ʻa e ongoongoleleí kiate kinautolu ʻi he ngaahi fāmili kuo teʻeki ai ke nau papitaisó. ʻE lava ʻe hoʻo ʻofá mo e poupoú ke tokoniʻi kinautolu ke fakaloloto ʻenau tui kia Kalaisí mo fakalahi ʻenau holi ke fakahoko mo tauhi ʻa e ngaahi fuakavá.

Fakafekauʻaki mo e kau taki fakalotofonuá ʻi he taimi ʻokú ke ngāue ai mo e kau mēmipa foki maí. ʻE lava ʻe he ngaahi meʻá ni ʻo maʻu ha ivi lahi ange ki he fakafoʻituituí pea mo e potu siasi fakalotofonuá.

Ako Folofolá

Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi fekauʻaki mo hono tokoniʻi ʻo kinautolu ʻe ala faingataʻaʻiá?

Naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā mo ʻAmuleki ha tokolahi naʻe hē mei he Siasí. Ko e hā te ke lava ʻo ako mei heʻenau ngaahi aʻusiá fekauʻaki mo hono fakamālohia ʻo e kau mēmipa foki maí?


Ngaahi Fakakaukau ki he Akó mo e Moʻui ʻAkí

Ako Fakafoʻituituí

  • Fakaʻaongaʻi ʻa e polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí ke faʻu ha palani ke talanoa mo e kau mēmipa foʻoú mo e kau mēmipa naʻe toki foki mai ʻoku liliu ʻenau moʻuí mo maʻulotú. Ko e hā e meʻa naʻe tokoni taha kiate kinautolú? Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó ʻa hoʻo ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e ngaahi meʻa naʻa nau aʻusiá. Ko e hā kuó ke ako ʻa ia ʻe tokoni ke ke ngāue mo kinautolu ʻokú ke lolotonga akoʻí?

  • Ako ʻa e 2 Nīfai 31:18–20; ʻAlamā 26:1–7, mo e ʻAlamā 32:32–43, mo e Molonai 6. Hiki ʻa e meʻa ʻokú ke ako mei he ngaahi veesi ko ʻení ʻo fekauʻaki mo hono fakamālohia ʻo e kau mēmipa foʻoú.

Ako Fakahoá mo e Vilo Hoá

  • Lau pea mo aleaʻi ʻa e vahe 23 ʻo e Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá. Te ke lava fēfē ke poupouʻi ʻa e kau taki fakalotofonuá ʻi honau ngaahi fatongiá?

  • ʻI he lolotonga ʻo e ngaahi fakataha fakafekauʻaki fakauiké, fehuʻi ki he kau taki fakauōtí pe ʻoku ʻi ai ha kau mēmipa foki mai ʻi homo ʻēliá te nau fiemaʻu ke mo ʻaʻahi ki ai ʻi he uiké ni. ʻI hoʻomo ʻaʻahi kiate kinautolú, mo feinga ke langa hake ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí.

  • ʻAi ke ʻiloʻi kotoa ʻa kinautolu kuo papitaiso mo hilifakinima ʻi he taʻu kuo ʻosí. Aleaʻi ʻa e lekooti ʻo ha taha ʻo kinautolu pea aleaʻi ha founga te mo lava ai ʻo ngāue mo e kau takí ʻi he fakataha fakafekauʻaki fakauike ka hokó ke tokoniʻi ʻa e tokotahá ni. Lekooti hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fokotuʻú ʻi he polokalama ʻo e Malanga ʻAki ʻEku Ongoongoleleí. Toe fakahoko ʻeni ki he papi ului takitaha ʻi homo ʻēliá.

Fakataha Alēlea Fakavahé, Ngaahi Konifelenisi Fakasouní, mo e Fakataha Alēlea Fakatakimuʻa ʻo e Misioná

  • Fakaafeʻi ha pīsope pe ha taki fakauooti kehe ke lea fekauʻaki mo hono fakamālohia ʻo e kāingalotu foʻoú mo e foki maí. Kole ki he tokotahá ni ke ne fakamamafaʻi ʻa e founga ʻe lava ai ʻa e kau faifekaú ʻo tokoní.

  • Aleaʻi ʻa e tala fakatātā ʻo e sipi heé, paʻanga naʻe molé, mo e foha maumau koloá (vakai, Luke 15). Fakaafeʻi ʻa e kau faifekaú ke nau vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau akó mo e founga ke nau lava ai ʻo fakaʻaongaʻi ia ʻi he ngāue fakafaifekaú.

Kau Taki Misioná mo e Kau Tokoni Misioná

  • Ngāue mo e kau taki fakalotofonuá ke fakalotolahiʻi kinautolu ke nau tokoniʻi ʻa e kau mēmipa foʻoú.

    • Ke fakanofo ki ha tuʻunga ʻi he lakanga fakataulaʻeikí (ʻi he kakai tangata ʻoku taʻu feʻungá).

    • Hoko ko ha houʻeiki tangata kuo vaheʻi ko ha kau ngāue fakaetauhi (mo ha kau fāfine ngāue fakaetauhi ʻi he kakai fefiné).

    • Maʻu ha lekomeni temipale ke papitaiso ʻi he temipalé maʻa ʻenau ngaahi kui kuo pekiá.

    • Teuteu ʻa e hingoa ʻo e kui kuo pekiá ke ʻave ki he temipalé.

    • Maʻu ha ngāue kuo vahe ange pe uiuiʻi ke ngāue ʻi honau uōtí pe koló.

  • ʻI hono fakafekauʻaki mo e palesiteni fakasiteikí, akoʻi ʻa e kau taki fakalotofonuá ʻi he founga ke fakahoko lelei ai ʻa e ngaahi fakataha fakafekauʻaki fakauiké.

  • ʻAi pē mo vakaiʻi ʻa e kau mēmipa foʻoú ke ʻiloʻi honau tuʻungá mo ha founga ke tokoni ai ʻa e kau faifekaú mo e kāingalotú.

  • Fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa foʻoú ke nau talanoa mo e kau faifekaú mo fakamatala ange ʻenau ngaahi aʻusia ʻi he Siasí.

Paaki