๓๑. เอเฟซัส

ซากปรักหักพังของโรงมหรสพกรีกที่เอเฟซัส, ซึ่งอัครสาวกเปาโลเคยสั่งสอนที่นั่น. ในสมัยภาคพันธสัญญาใหม่, เอเฟซัสมีชื่อเสียงทั่วโลกเท่าที่รู้จักกันในสมัยนั้นในด้านพระวิหารอันงดงามซึ่งสร้างเป็นเกียรติแก่เทพธิดาอารเทมิส เทพธิดากรีกนอกศาสนา. ปัจจุบันเป็นซากปรักหักพัง, เอเฟซัสเคยเป็นเมืองหลวงของแคว้นเอเชียซึ่งเป็นแคว้นโรมัน และเป็นศูนย์กลางที่ยิ่งใหญ่ด้านการพาณิชย์. บรรดาช่างเงินในเมืองนี้ค้าขายรุ่งเรืองโดยการขายรูปปั้นของอารเทมิส.

เหตุการณ์สำคัญ : อัครสาวกเปาโลไปเยือนเอเฟซัสในช่วงใกล้จะสิ้นสุดการเดินทางของผู้สอนศาสนาครั้งที่สองของเขา (กิจการ ๑๘:๑๘–๑๙). ในการเดินทางครั้งที่สามของเขา เขาอยู่ในเมืองเป็นเวลาสองปี. เขาถูกบังคับให้ออกไปเนื่องจากการลุกฮือซึ่งเกิดจากช่างเงินที่สูญเสียผลประโยชน์ทางการค้าเมื่อเปาโลสั่งสอนในเชิงต่อต้านการนมัสการอารเทมิส เทพธิดาปลอม (กิจการ ๑๙:๑, ๑๐, ๒๓–๔๑; ๒๐:๑). โรงมหรสพแห่งเอเฟซัสเป็นโรงมหรสพที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่ชาวกรีกเคยสร้างมาและเป็นสถานที่ซึ่งมิตรสหายของเปาโลเผชิญกลุ่มคนร้าย (กิจการ ๑๙:๒๙–๓๑). เปาโลเขียนสาส์นฉบับหนึ่งถึงสมาชิกของศาสนจักรที่เอเฟซัสระหว่างที่เขาถูกกักขังในโรม. หนึ่งในเจ็ดสาขาของศาสนจักรในเอเชียที่หนังสือวิวรณ์กล่าวถึงตั้งอยู่ในเอเฟซัส (วว. ๑:๑๐–๑๑; ๒:๑).