YA Fakauiké
Ko Hono Ikunaʻi ʻo e Ongosia Fakalaumālié
ʻAokosi 2024


Fakaʻilekitulōnika Pē: Kakai Lalahi Kei Talavoú

Ko Hono Ikunaʻi ʻo e Ongosia Fakalaumālié

ʻOku nofo ʻa e taha naʻá ne faʻú ʻi he Ngaahi Fonua Fakatahataha ʻo ʻAlepeá.

ʻI heʻeku foki mai mei heʻeku ngāue fakafaifekaú, naʻá ku ongoʻi mafasia ʻaupito fekauʻaki mo e meʻa hoko ke faí.

ʻĪmisi
ko ha tā fakatātā ʻo ha fefine loto-mamahi mo ha foʻi maka ʻoku mei ʻosi ʻi ʻolunga ʻi hono ʻulú

Naʻá ku ʻofa ʻi heʻeku misioná. Ka ʻi heʻeku foki ki ʻapi ki he ʻOtu Motu Filipainí, naʻá ku fehangahangai mo ha loto-hohaʻa lahi koeʻuhí ko ha meʻa ʻoku ou ui ko e “ongosia fakalaumālié.”

Kiate au, ʻoku ʻuhinga ʻa e ongosia fakalaumālié ki he ongoʻi mātuʻaki helaʻia ʻaupito hili hoʻo foaki ʻa e meʻa kotoa pē ʻokú ke lavá. Naʻe uesia ʻe he meʻá ni ʻeku moʻuí ʻo aʻu ki ha tuʻunga naʻá ku nofo ai ʻi hoku lokí ʻi he ʻahó kakato koeʻuhí he naʻá ku fuʻu ongosia.

ʻI heʻeku hoko ko ha taha ʻosi ngāue fakafaifekaú, naʻá ku ongoʻi ha teke mālohi mei hoku fāmilí, ngaahi kaungāmeʻá, mo e koló fekauʻaki mo ʻeku ngaahi fili ʻi he moʻuí. Naʻá ku ongoʻi hangē naʻe maʻu ʻe he kakai naʻa mau feohí ha ngaahi fakakaukau lahi fekauʻaki mo e ngaahi fili naʻá ku faí mo e meʻa ʻoku totonu ke u faí—naʻe fuʻu taulōfuʻu ia. Naʻá ku fūfuuʻi ʻa e ongo naʻá ku maʻú mei he tokotaha kotoa pē koeʻuhí naʻe ʻikai ke u loto ke fakamamahiʻi kinautolu.

ʻI he fakalau ʻa e taimí, naʻe fuʻu tōtuʻa ʻa e loto-mafasiá ke u makātakiʻi.

Naʻá ku ongoʻi ʻo hangē ko e fakamatala ʻa ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

“ʻOku faʻa hoko māmālie mai e hōloa fakalaumālié pea faingataʻa ai ke tau ʻilo e taimi ʻoku hoko aí. Hangē ko e fokotuʻunga maká, ʻe lava ke tātānaki ʻo fokotuʻutuʻunga ʻa e mamahí mo e loto-mamahí ʻi ha taimi lahi, pea mafasia ai hotau laumālié ʻo aʻu ki ha tuʻunga faingataʻa ke fuesia. Hangē ko ʻení, ʻe lava ke hoko ʻeni ʻi he taimi ʻoku fuʻu taulōfuʻu ai hotau fatongia ʻi he ngāueʻangá, ʻi ʻapi mo e siasí, pea mole ai meiate kitautolu ʻa e fiefia ʻo e ongoongoleleí. Mahalo pē te tau ongoʻi hangē ʻoku ʻikai ha tokoni te tau fai pe fuʻu faingataʻa fau ke tau moʻui ʻaki ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá.”

Neongo naʻá ku ongoʻi peheni, ka naʻe lava ke u maʻu ha nonga ʻi heʻeku tafoki ki he Tamai Hēvaní ki ha fakahinohinó. Ko ha founga ʻeni ʻe tolu naʻá ku fakahoko ai iá:

1. Ko Hono Tukuange ʻa e Ngaahi Fiemaʻu ʻa e Niʻihi Kehé

Naʻe ʻai ʻe he ngaahi fiemaʻu ʻa e niʻihi kehé ke faingataʻa kiate au ke u maʻu ʻa e nonga naʻe fiemaʻu ki heʻeku fakafokifoki ki he moʻui ʻi ʻapí ʻi heʻeku hoko ko ha taha ʻosi ngāue fakafaifekaú.

Ko ia naʻá ku lotua ʻa e hala ʻoku totonu ke u foua maʻa hoku kahaʻú peá u fakahā ki he Tamai Hēvaní ʻa e mafasia naʻá ku ongoʻí. ʻI heʻeku ngāue ke fakaafeʻi ʻa e Laumālié ki heʻeku moʻuí, naʻá ku ongoʻi naʻe ueʻi au ke u ngāue ʻi he tui lahi pea hiki ki he Ngaahi Fonua Fakatahataha ʻo ʻAlepeá ke ngāue ai. Naʻe taʻeʻamanekina ʻaupito ʻa e ueʻi fakalaumālie ko ʻení, pea naʻe fuʻu ʻohovale ha kakai tokolahi ʻi hoku koló ʻi heʻeku muimui ki he ueʻi ko ʻení.

Naʻe fakafokifā ʻeku ongoʻi ha ʻamanaki lelei lahi! Naʻá ku ongoʻi naʻe tataki au ʻe he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he Laumālié, ʻi ha fakahinohino te ne ʻomi kiate au ʻa e fakamoʻui naʻá ku fiemaʻú.

Naʻe hanga ʻe heʻeku ako ke tukuange ʻa e ngaahi fiemaʻu naʻe maʻu ʻe he kakai kehé kiate aú pea tokanga taha ki he fakahinohino ʻa e Tamai Hēvaní ʻo fakaʻatā au ke u laka atu ki muʻa ʻi he ʻamanaki lelei mo e tui.

Naʻe akonaki foki ʻa Eletā ʻUkitofa, “Te tau maʻu ha fakamoʻui fakalaumālie ʻi heʻetau mavahe mei he fakapōpōʻuli ʻo e māmaní ki he Maama taʻengata ʻo Kalaisí.”

2. Fakatauʻatāinaʻi Au mei he Fakafehoanakí

ʻI heʻeku foki ki ʻapi mei heʻeku ngāue fakafaifekaú, naʻá ku faingataʻaʻia foki ʻi hono fakafehoanaki au ki he niʻihi kehé.

Naʻe lea ʻa ʻEletā ʻUkitofa ʻo kau ki he ngaahi fakatuʻutāmaki ʻo e fakafehoanakí ʻo ne pehē: “ʻOku tau fakamoleki ha taimi mo e ivi lahi ʻi hono fakafehoanaki kitautolu ki he niʻihi kehé[.] … ʻOku tupu heni ʻetau fokotuʻu haʻatau ngaahi taumuʻa ʻoku faingataʻa ke aʻusia. Ko hono olá, ko e ʻikai ke tau teitei fakafiefiaʻi ʻetau ngaahi ngāue leleí he ʻoku ngali siʻi ia mei he meʻa ʻoku fakahoko ʻe ha taha kehe.”

Naʻá ku fuʻu tokanga taha ki he meʻa naʻe fai ʻe he kau ʻosi ngāue fakafaifekau kehé, ʻa ia naʻá ne ʻai ke u ongoʻi hangē ʻoku ʻikai ke u fuʻu fakalakalaka fēfeé. Ka ʻi heʻeku kole ki he Tamai Hēvaní ha tokoni ke liliu ʻeku tokangá mo feinga mālohi ke fai iá, naʻe siʻisiʻi ange ai ʻeku hohaʻa ki he meʻa naʻe fai ʻe he niʻihi kehé. Naʻá ku tokanga taha leva ki hoku hala makehé mo e ngaahi sitepu te u lava ʻo fakahoko ʻi he ʻaho takitaha ki heʻeku ngaahi taumuʻa fakalaumālié mo fakatuʻasinó.

3. Ko e Longomoʻui Fakalaumālié

Naʻe akoʻi au ʻe heʻeku hiki ki Tupaí ki he mahuʻinga ʻo e ngāue longomoʻuí. Neongo pe ko e hā hotau tūkungá, te tau lava ʻo feinga longomoʻui ke fai ha ngaahi liliu mo fekumi kia Kalaisi ʻi ha feituʻu pē ʻoku tau ʻi ai.

Neongo naʻe ngali fakailifia ʻa e ongoongoleleí ʻi heʻeku foki ki ʻapi mei heʻeku ngāue fakafaifekaú, ka ko hono moʻoní ko e tali ia ki heʻeku ongoʻi ongosiá ko ʻeku ngāue longomoʻui ʻi he ongoongoleleí. Naʻá ku maʻu ha nonga mo ha fakamoʻui lahi ange ʻi heʻeku feinga ke hoko ko ha konga ʻo hoku uōtí mo tuku ha taimi maʻá e ʻEikí ʻi he ʻaho takitaha.

Naʻe fakamoʻoni ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ki he fakakaukau ko ʻení, ʻo ne pehē: “ʻOku tau fiemaʻu ke fai ha moihū fakaʻaho ki he ʻEikí mo ako ʻEne ongoongoleleí. ʻOku ou kole atu ke tuku ke lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí. Tuku haʻo taimi lahi ange ki he ʻEikí. ʻI hoʻo fai iá, fakatokangaʻi ʻa e meʻa ʻoku hoko ki ho ivi fakalaumālie leleí.”

ʻI he taimi ʻoku ou fehangahangai ai mo e ongosia fakalaumālié, kuó u ʻiloʻi ʻeni ko e founga ke maʻu ai ʻa e melinó ko hono pukepuke ʻa e ivi fakalaumālié. Ko e founga ʻe taha ʻe lava ke tau fai ai ʻení ko hono liliu ʻetau tokangá ki he Fakamoʻuí mo hono tukuange ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa e niʻihi kehé.

ʻI heʻeku fai ʻení, ʻoku ou maʻu ʻa e nonga ʻoku fiemaʻu ke u laka ki muʻa ʻi he hala ʻo e fuakavá—ʻi he foʻi laka takitaha.

Paaki