Gonelalai
Neil L. Andersen
Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua
Au vakadinadinataka na nodra veivakalougatataki cecere na gonelalai kei na mamarau era na kauta mai vei keda ena bula oqo kei na veigauna tawamudu.
Ni da raica na yaloka ni matana e dua na gone, eda raica kina e dua e vakataki keda e luvena tagane ka luvena yalewa na Kalou a tucake vata tu kei keda ena bula taumada.
Oqo na madigi cecere ni dua na tagane kei na yalewa vakawati era rawa ni vakaluveni me ra vakarautaka na yagodra na luvena gonelalai vakayalo na Kalou. Eda vakabauta na vakamatavuvale, ka vakabauti ira na gonelalai.
Ni sucu mai e dua na gone mai vei rau na veiwatini, rau sa vakayacora tiko e dua na tiki ni ituvatuva nei Tamada Vakalomalagi o ya na kauti ira mai na gonelalai ki vuravura. E kaya kina na Turaga, “Raica oqo na i naki kei na lagilagi ni noqu cakacaka—me ra tucake tale mai na mate na tamata kecega ka rawata na bula tawamudu.”1 Ni bera na tucake mai na mate, me yaco mada na bula vakayago.
Sa bulia mai na Kalou na yavu ni bula vakamatavuvale. Na matavuvale sa usutu ki na ituvatuva nei Tamada Vakalomalagi ena vuravura oqo ki na veigauna tawamudu. Ni oti na nodrau duavata ena vakamau o Atama kei Ivi, e wiliki ena ivolanikalou, “A sa vakalougatataki rau na Kalou, a sa kaya vei rau na Kalou, Drau vakaluveni ka tubu me lewe vuqa, ka vakatawai vuravura.”2 Era vunautaka ena noda gauna na parofita kei na iapositolo, “Na isevu ni ivunau e solia na Kalou vei Atama kei Ivi, e baleta na kena soli vei rau na kaukauwa ni vakatubu kawa me vaka ni rau veiwatini. Me keitou vakadeitaka tale ni se tudei tikoga na Nona ivunau na Kalou vei ira na Luvena me ra tubu ka lewevuqa ka vakatawai vuravura.”3
Na ivunau oqo e sega ni guilecavi se biu vakatikitiki ena loma ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.4 Eda vakavinavinaka vakalevu sara ki na vakaitamera ni nodra vakabauta na veiwatini (vakabibi o ira na marama watida) ni sa lomadra me ra vakaluveni. Na gauna me sucu mai kina e dua na gone kei na kedra iwiliwili erau na vakatulewa ga kina vakai rau na veiwatini kei na Turaga. Oqo na vakatulewa tabu—ka dodonu me vakayacori ena masumasu yalodina ka vakayacori oqo ena vakabauta cecere.
Ena vica na yabaki sa oti a wasea vei au o Elder James O. Mason ena Vitusagavulu na italanoa oqo: “E guilecavi dredre toka na nona sucu mai na ikaono ni luvei keirau. Niu digova yani na luvei keirau yalewa vou totoka oqo, ena isususu ni se qai sucu oti ga, au a rogoca vakavinaka e dua na domo ni kaya, ‘Ena yaco tale mai e dua ka na tagane.’ Vakaveitalia, au a cici yani ki na idavodavo nei watiqu ka sa wale dina tu meu laki tukuna vua na itukutuku vinaka oqo. Na ka au cakava e veicalati sara ga na kena gauna.”5 Ni oti na veitaravi ni vica na yabaki erau sa namaka tale tiko na Masons me na tadu mai na ikavitu ni luvedrau. Sa sivi e tolu, va, lima, ono, ka vitu na yabaki. Kena itinitini, ni oti e walu na yabaki, sa qai sucu mai na ika vitu ni luvedrau—e dua na gonetagane lailai.
Ena Epereli sa oti, a vakaraitaka kina o Peresitedi Thomas S. Monson:
“Ena veika e dau veivolekati kina ena dua na gauna na ivakatagedegede ni Lotu kei na itikotiko, ena gauna oqo sa dua na maliwa levu e koto kina, ka sa rabailevu cake tikoga. …
“Na iVakabula ni kawatamata e vakamacalataki Koya ni tiko e vuravura ia e sega ni vakavuravura. O keda tale ga e rawa ni da tiko e vuravura ka sega ni vakavuravura ena noda besetaka na vakasama lasu kei na ivakavuvuli cala ka dinata tikoga na veika sa vakarota na Kalou.”6
E vuqa na domo ena vuravura nikua e tabaka sobu na bibi ni vakaluveni se vakatura tiko me lokuyarataki se yalani na iwiliwili ni gone ena dua na matavuvale. Wale ga oqo rau a vakaraitaka vei au na luvequ yalewa ena initaneti na itukutuku ni dua na marama tina Vakarisito (sega ni lewenilotu) e lima na luvena. A kaya o koya: “[Na tubu cake tiko] ena ivakarau ni bula oqo, e dredre sara me tauri e dua na vakasama vakaivolatabu me baleta na bula vakatina. … Sa vaka e vinaka cake na vuli mai na susugi gone. Sa vakakina na wavokiti vuravura. Sa vinaka ga na gagadre ni gade ena bogi ena nomu lewa ga. Sa vinaka cake na laki vakaukauwa yago ki na kena vale. Ka vinaka cake na nomu cakacaka cava ga se nuitaka mo rawata.” A kuria na marama oqo: “Na bula vakatina e sega ni qitotalei, sa ikoya e dua na veikacivi. O sega ni vakasokomuni ira mai na gone baleta nomu raica ni ra totoka cake mai na sitaba. E sega ni dua na ka mo cakava kevaka o sa galala. Sa ikoya na ka e solia kina vei iko na Kalou na kena gauna.”7
E sega ni ka rawarawa na maroroi ni gonelalai. Ena dau vuqa mai na veigauna dredre. Ratou a vodo yani ena basi e dua na tina goneyalewa kei na vitu na luvena. A taroga o draiva ni basi: “Lewa, era luvemu kece oqo? Se dua na vakatakakana?”
“Era luvequ kece,” a sauma lesu. “Ka sega ni vakatakakana!”8
Me vaka ni tubu tiko ga na taro vakavuravura, “Era luvemu kece oqo?” keimami vakavinavinakataki kemuni ena nomuni vakarautaka ena loma ni Lotu e dua na vanua tabu me baleta na matavuvale, ena vanua era rokovi ka ra vukei kina na tina vata kei ira na gonelalai.
Kivua e dua na tama ivalavala dodonu, e sega ni tiko e dua na vosa e veirauti me vakamacalataka na nona vakavinavinaka kei na nona loloma baleta na isolisoli vakaitamera nei watina ena vakasucu gone kei na nodra karoni na gonelalai.
A sotava tale ga o Elder Mason e dua na ka ni oti toka ga e vica na macawa na nona vakamau ka a vukei koya me vakaliuca na itavi ni nona matavuvale. A kaya:
“Keirau a veiwaseitaka kei Marie ni kevaka meu rawata na noqu vuli vuniwai sa na gadrevi vua me na cakacaka tikoga. E dina ga ni keirau sega ni [vinakata] me keirau cakava oqo, me qai yaco ga e muri na vakaluveni. [Ena noqu sarava tiko e dua na mekasini ni Lotu ena nodrau vale na noqu itubutubu] kau raica kina e dua na itukutuku i Elder Spencer W. Kimball, ka a lewe tu ni Kuoramu Le Tinikarua, [ka vakabibitaka kina] na itavi e baleta na vakamau. E kaya o Elder Kimball, ni dua na itavi tabu o ya na vakatubu kawa ka vakatawai vuravura. A [voleka toka] ki na Valenivolavola ni Veiqaravi ni Lotu na nodrau vale na noqu itubutubu. Au vakusakusa sara ki na valenivolavola, qai oti ga e 30 na miniti noqu wilika tiko na nona itukutuku, au dabeca sara toka ga vakababa na desi mai vei Elder Spencer W. Kimball.” (Ena sega ni rawarawa sara na ka oqo nikua.)
“Au a vakamacalataka niu vinakata meu vuniwai. Sa sega tale ni sosomitaki ia me sa tu vakawawa mada na vakaluveni. A vakarorogo sara toka vakamalua o Elder Kimball ka qai sauma sara mai ena domo malumu, ‘Baraca Mason, ena vinakata beka na Turaga mo voroka e dua vei ira na Nona ivunau bibi ena vuku ga ni nomu via vuniwai? Ena veivuke ni Turaga, sa rawa me dua na nomu matavuvale ka yaco talega mo vuniwai. Sa evei na nomu vakabauta?’”
A tomana tale o Elder Mason “A sucu na neirau ulumatua ni se bera ni oti e dua na yabaki. Keirau a cakacaka vakaukauwa sara kei Marie ka tadolava vei keirau na Turaga na katuba ni lomalagi.” Rau a vakalougatataki ena rua tale na luvedrau ni bera ni qai qeretueti mai na koronivuli ni vuli vuniwai ni oti e va na yabaki.9
E vuravura taucoko, oqo e dua na gauna dredre ni bula vakaiyau kei na veilecayaki ni bula vakailavo. Ena koniferedi raraba ni Epereli a kaya kina o Peresitedi Thomas S. Monson: “Kevaka o leqataka tiko na veika vakailavo vua na watimu kei na matavuvale, au vakadeitaka vei iko ni sega ni madualaki na nodrau qai mamaqi ka maroroi ilavo e dua na veiwatini. Vakararaba ena veigauna dredre vakaoqo eda dau qai veivolekati kina ka da vulica me da solibula ka vakatulewa ena veika dredre sara.”10
Na taro vakarisekete nei Elder Kimball “Sa evei na nomu vakabauta?” e vagolei keda ki na ivolanikalou savasava.
A sega ni sucu mai na Were o Iteni na nodrau ulumatua o Atama kei Ivi. Rau a biuta na were, ka “sa wereca na qele ko Atama [kei Ivi]. … Rau sa veiyacovi ko Atama kei Ivi na watina, a sa [sucu] … e vuqa na luvedrau, [ia ena vakabauta] a ra sa tubu me lewe vuqa ka vakatawai vuravura.”11
A sega ni tiko ena nodratou itikotiko mai Jerusalemi, na koula, siliva, kei na veika talei, ena gauna rau a cakacaka kina ena vakabauta o Liai kei Seraia, ka sucu kina o rau na luvedrau tagane o Jekope kei Josefa. A yaco ga ena lekutu. Na vosa i Liai vei Jekope na luvena tagane me vaka “ko iko na imatai ni luvequ ka sucu ena lekutu ena gauna ni noqu rarawa.”12 A kaya o Liai vei Josefa, “Ko a sucu mai na lekutu ena gauna ni [nodatou] rarawa; io, sa vakasucumi iko ko tinamu ena gauna ni [nodatou] rarawa bibi.”13
Ena ivola ni Lako Yani, rau a vakamau e dua na tagane kei na yalewa, ka rau cakacakataka na nodrau vakabauta, ka sucu kina e dua na luvedrau tagane. A sega na ivola ni veikidavaki ena mata ni katuba me vakaraitaka na nona sucu mai. Era a vunitaki koya baleta ni sa vakarota o Fero me ra “biuta laivi ki na uciwai” na gonetagane lalai kece ni Isireli.14 Ko ni kila na vo ni italanoa oqo: sa qai laki vakotori vakavinaka na gonelailai oqo ki na dua na waqa lailai caka ena kuta, vakacirimi e wai, ka qai muri koya tiko o ganena, a kunea sara o luvei Fero yalewa, ka susugi koya cake ga o tinana dina me dauniveiqaravi vua. Sa qai vakalesui na cauravou lailai oqo vei luvei Fero yalewa, ka tauri koya me luvena ka vakatokai koya me ko Mosese.
Ena italanoa lomani ni nona sucu mai e dua na gone, a sega ni ukutaki na nona rumu se nona imocemoce vou—sa nona ga na ikanakana ni manumanu na iVakabula kei vuravura.
Ena “veigauna uasivi duadua [kei] … na veigauna ca duadua,”15 o ira na Yalododonu ni Kalou, cakacaka ena vakabauta, era sega vakadua ni guilecava, vakasuka, se vakawaletaka na “ivunau ni Kalou … me vakalevutaka ka vakasinaita na vuravura.”16 Eda toso ki liu ena vakabauta—kidava na lewa me vica na levu ni gonelalai kei na kena gauna donu sa vakatau vei rau na veiwatini kei na Turaga. Me da kakua kina ni vakalewa e dua ena ka oqo.
Na nodra vakasucumi mai na gone e dua na ulutaga bibi ka na rawa me ka mosimosi sara vei ira na marama yalododonu e sega na nodra madigi me ra vakamau ka vakamatavuvale. Kivei kemuni na marama dokai, sa kila tiko na Tamada Vakalomalagi na nomuni masu kei na gagadre. Keimami sa vakavinavinakataka vakalevu na nomuni veivakauqeti totoka, oka kina na ligamuni dauloloma kivei ira na gonelalai era gadreva tu na nomuni vakabauta kei na kaukauwa.
Na vakasucu gone sa rawa talega me dua na ulutaga e vakamosi yalo vei ira na veiwatini bula dodonu era vakamau ka raica ni ra sega ni rawa ni vakaluveni ka ra sa nanamaki tiko kina vakalevu se e dua na turaga se yalewa vakawati era lalawataka e dua na matavuvale levu ka ra sa vakalougatataki ga ena dua na matavuvale lailai.
E sega ni rawa me da dau vakamacalataka rawa ena veigauna na veika dredre ni noda bula vakayago oqo. Eso na gauna sa vaka me sega ni vinaka vei keda na bula oqo—vakabibi na noda gagadre levu o ya me da cakava sara ga na veika sa vakarota vei keda na Turaga. Me vaka niu sa italai ni Turaga au sa vakadeitaka oqo vei kemuni ni sa dina sara na yalayala oqo: “O ira na lewenilotu yalodina ka sega ni vakatara vei ira na kedra ituvaki me ra ciqoma na veivakalougatataki ni vakamau kei na itubutubu tawamudu ena bula oqo era na ciqoma na veivakalougatataki kece sara ena tawamudu, [ena gauna] era rokova na veiyalayalati era a cakava vata kei na Kalou.”17
A tukuna vei au o Peresitedi J. Scott Dorius mai na Tabana ni Kaulotu ena Peru Lima West na kedrau italanoa. A kaya:
“E 25 na yabaki na neirau vakamau kei Becky ka sega ni rawa me keirau vakaluveni [se susuga] na gonelailai. Keirau a toki ena vica na gauna. A veicalati ka mosimosi ena so na gauna na neirau tadu vou yani ki na veivanua yadua oqo. Era vakataroga na lewenilotu na vuna keirau [sega kina] ni vakaluveni. Era a sega ni lomatarotaro duadua ga o ira.
“Ena gauna au a kacivi kina meu bisopi, era a [vakaraitaka] na nodra kauwai na lewe ni tabanalevu ni sega vei au na kila baleti ira na gonelalai kei ira na itabagone. Au a vakavinavinakataki ira ena nodra veitokoni ena laveliga ka kerei ira me ra vakadonuya meu vakayacora na noqu kila vakaveisusu vei ira na luvedra. Era a lomasoli mai kina.
“Keirau a wawa, rai vakayalomatua cake, ka vulica na vosota. Ni oti e 25 na yabaki ni vakamau, a tadu mai ena neirau bula e dua na cakamana ni gone dramidrami. Keirau a mai susugi Nicole yabaki rua kei Nikolai a sucu vou mai. Ena gauna oqo era qoroi keirau na tamata ena kedra totoka na makubui keirau. Keirau dredre ka kaya, ‘Era luvei keirau. A saumaki lesu na neirau bula.’”18
Kemuni na taciqu kei na ganequ, me da kakua ni vakalewa e dua na tamata me baleta na itavi tabu oqo ka nona ga na tamata yadua.
“A sa kauta [o Jisu] e dua na gonelailai … ia ni sa keveta [ka] kaya …
“O koya yadua ena vinakata e dua na gonelailai vakaoqo ena vuku ni yacaqu, sa vinakati au: ia ko koya yadua sa vinakati au, sa sega ni vinakati au ga … ko koya sa talai au mai.”19
Sa dua na veivakalougatataki qoroi eda taukena ena noda ciqoma na luvena tagane kei na luvena yalewa na Kalou ena noda vuvale.
Me da sa qai vakasaqara ena masumasu kei na yalomalua me da kila vakavinaka ka ciqoma na ivunau ni Kalou, ka vakarorogo ena rokova na domo ni Nona Yalo Tabu.
Sa usutu ni yavu tawamudu ni ituvatuva ni Kalou na matavuvale. Au vakadinadinataka na nodra veivakalougatataki cecere ni gonelalai kei na mamarau era na kauta mai vei keda ena bula oqo kei na veigauna tawamudu, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.