Vakavakarau ena Matabete: “Au Gadreva na Nomu Veivuke”
Henry B. Eyring
Matai ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada
Kakua ni leqataka na nomu lecaika se na kena o nanuma ni tu vei iko, ia vakasamataka na veika, o rawa ni yaco mo vakakina, ena veivuke ni Turaga.
Kemuni na taciqu, sa ka rekitaki vei au meu tiko vata kei kemuni ena noda soqoni ni vuravura raraba na matabete ni Kalou. Au na vosa ena bogi nikua me baleta na vakavakarau ni matabete, na noda kei na kena eda dau veivuke ena kena vakarautaki ena vukudra tale eso.
E vuqa vei keda ena vakataroga vakataki keda ena so na gauna, “Au sa vakarautaki au tu beka me baleta na ilesilesi ni matabete oqo?” Au na sauma ena, “Io, o sa vakarautaki tu.” Na noqu inaki nikua meu vukei kemuni mo ni kila na vakavakarau oqori ka rawata mai kina na yaloqaqa.
Me vaka o ni kila, na Matabete i Eroni e lesi me matabete ni vakavakarau. Na iwase levu cake ni Matabete i Eroni o ira na dikoni, ivakavuvuli, kei na bete gone ena maliwa ni yabaki 12 kei na 19.
Eda na vakasamataka beka ni vakavakarau ni matabete e vakayacori ena veiyabaki ni Matabete i Eroni. Ia sa tekivu vakarautaki keda voli mai na Tamada Vakalomalagi mai na gauna eda se qai tekivu vakavulici kina ena Duruna mai na Nona matanitu ni bera ni da sucu. E vakarautaki keda tiko ena bogi nikua. Ka na ia tikoga na Nona vakarautaki keda ena gauna kece eda vakatara kina Vua.
Na inaki ni veivakarautaki kece sara ki na matabete, ena bula taumada kei na bula oqo, me rauti keda kina kei ira eda qarava ena Vukuna na bula tawamudu. Eso na imatai ni lesoni ena bula taumada e okati vakaidina kina na ituvatuva ni veivakabulai, ka kena itakele o Jisu Karisito kei na Nona Veisorovaki. A sega ni da vakavulici walega ena ituvatuva ia eda a tiko talega ena kena veimatabose ka da digitaka kina.
Me vaka ni a mai ubi tu na noda vakasama ena dua na iubi ni guiguileca ena noda sucu mai, sa ganita kina me da mai vulica tale ena bula oqo na veika eda a kila tu ka dau tutaka ena dua na gauna. E tiki ni noda vakavakarau ena bula oqo me da kunea na dina talei oqori me rawa kina ni da qai soli keda tale kina ena veiyalayalati. Oqori e gadrevi kina na vakabauta, na yalomalua, kei na yaloqaqa mai vei keda ka vakakina na veivuke mai vei ira na tamata era sa kunea na dina ka wasea vata kei keda.
E rawa ni o ira na itubutubu, daukaulotu, se itokani. Ia na veivuke oqori e tiki ni noda vakarautaki. Na noda vakarautaki ki na matabete era dau okati tiko kina ena veigauna kece o ira era sa vakarautaki rawa mai me ra solia vei keda na madigi me da ciqoma na kosipeli ka digitaka me da cakava ena noda rokova na veiyalayalati me kau sobu kina ki yaloda. Me ganiti keda na bula tawamudu, sa dodonu me oka ena noda veiqaravi ena bula oqo, na noda cakacaka vagumatua mai yaloda, noda igu, noda vakasama kei na noda kaukauwa ka segata me da vakarautaki ira eso tale me ra lesu tale vata kei keda vua na Kalou.
O koya ena tiki kina ni noda vakarautaki ki na matabete ena bula oqo na madigi me da veiqaravi ka veivakavulici vei ira na tani. Ena okati beka kina me da qasenivuli ena Lotu, tama yalomatua ka dauloloma, lewe ni dua na kuoramu, kei na daukaulotu ni Turaga o Jisu Karisito. Ena vakarautaka na Turaga na madigi, ia na noda sa vakarau tu ena vakatau vei keda. Na noqu inaki ena bogi nikua meu dusia eso na digidigi bibi e gadrevi me vuavuai vinaka kina na vakavakarau ni matabete.
Na nodrau digidigi vinaka o koya e veituberi kei koya e tuberi ena vakatau ena nodrau kila eso na ka me baleta na ivakarau e dau vakarautaki ira kina na Nona italai ena matabete na Turaga.
Taumada, e dau kacivi ira na Nona tamata, qase kei na gone, ka dau kedra irairai beka ena mata vakavuravura, vei ira sara mada ga vakataki ira, ni ra ka walega ka malumalumu. E rawa ni vukica na Turaga na malumalumu laurai oqori me qaqa. Oqori ena veisautaka na ivakarau ena digitaka kina na iliuliu yalomatua o koya me tubera kei na vakarau me tubera kina. Ka na rawa talega ni veisautaka na ivakarau e raica kina na iliuliu ni matabete na madigi ni veivakatorocaketaki e soli vua.
Me da raica mada eso na ivakaraitaki. O au e dua na bete sega ni kila ka ena dua na tabanalevu levu. A qiriti au ena talevoni ena yakavi ni Sigatabu na noqu bisopi. Niu sauma, e kaya mai o koya, “O galala beka me daru lako vata? Au gadreva na nomu veivuke.” E vakamacalataka walega o koya ni vinakata meu lako vaka nona itokani ena nona laki sikova e dua na kena marama au sega ni kila, ka sa sega tu na kena ka gadrevi talega me vulica na ivakarau me vakayagataka vakavuku cake kina na nona ilavo.
Au kila ni rua na nona daunivakasala lotu dede ena nona matabisopi. Erau sa matua ruarua ka levu na ka erau kila. E dua na daunivakasala e itaukei ni dua na bisinisi levu ka qai yaco e muri me peresitedi ni kaulotu ka Vakaitutu Raraba. Na daunivakasala tale kadua e turaganilewa kilai levu ena siti ko ya.
O au na nona ivukevuke kacivi vou na bisopi ena kuoramu ni bete. E kila tu o koya ni se lailai sara na ka au kila me baleta na ivakavuvuli ni welefea. Qai lailai sara mada ga na ka au kila me baleta na vakatulewataki ni ilavo. Au se bera mada ni bau vola e dua na jeke, sega noqu akaude ni baqe, au se bera mada ga ni bau raica e dua na tuvailavo ni tamata yadua. Ia, e dina ni tu na noqu lecaika, au vakila ni vu dina mai yalona na nona kaya, “Au gadreva na nomu veivuke.”
Sa qai yaco meu kila na veika e nanuma na bisopi vakauqeti ko ya. A raica vei au e dua na madigi koula me vakarautaka e dua na matabete. Au kila ni a sega ni raica rawa mai vua na gonetagane lecaika oya ni na yaco me lewe ni Matabisopi Vakatulewa. Ia a vakayagataki au ena siga ko ya, kei na veisiga kece au kilai koya tu kina ena loma ni veiyabaki, me vaka niu dua na cakacaka ni vakavakarau ka levu na ka talei e tu mai liu vua.
E vaka me taleitaka, ia sa vakavuna na nona cakacaka. Ni keirau lesu mai vale ni oti na neirau sikova na yada leqa oya, a vakelea na motoka. A dolava na nona ivolanikalou makawa ka vakatakilakilataki tu vakalevu sara. Ka vakadodonutaki au ena yalo vinaka. E tukuna vei au niu gadreva meu vulica na ivolanikalou ka vuli vakalevu cake mai kina. Ia a raica beka ni tu vei au na malumalumu ka rawarawa niu vakavulici. Me yacova mai nikua au se nanuma tikoga na veika a vakavulica vei au ena yakavi oya. Ia au nanuma vakalevu cake na dei ni yalona ni rawa meu vuli ka vinaka cake—ia niu na vakakina.
A raibaleta na dina baleti au ki na veika e rawa ni yaco ena lomana e dua ka vakila tu ni sa ka walega ka malumalumu ka vakavuna na nona vinakata na veivuke ni Turaga, ka qai vakabauta ni na yaco mai.
E rawa ni ra digitaka na bisopi, peresitedi ni kaulotu, kei na tama me ra cakacakataka na veika e rawa ni yaco oqori. Au raica na kena yaco ena dua na gauna lekaleka sa oti ena dua na soqoni ni lolo ena nona wasea na nona ivakadinadina e dua na peresitedi ni kuoramu ni dikoni. Sa vakarau me ivakavuvuli ka biuti ira tu mai na lewe ni nona kuoramu.
A vakadinadinataka, ka rogoci e domona na veika e vakila me baleta na kena sa tubu na vinaka kei na kaukauwa vei ira na lewe ni nona kuoramu. Au se bera mada ni bau rogoca e dua me vakacaucautaka vakalevu cake e dua na isoqosoqo me vakataki koya oqo. A vakacaucautaka na nodra veiqaravi. A qai kaya ni kila ni a rawa me vukei ira na dikoni vou ena nodra vakila na bula druka baleta ni a vakadrukai ena nona curu mai ki na matabete.
Na malumalumu a vakila sa vakavuna me vosota vakalevu cake, dau loloma, ka rawa kina vakavinaka cake vua me vaqaqacotaki ira ka qaravi ira eso tale. Ena rua na yabaki oya ena Matabete i Eroni, e vaka vei au, ni sa yaco me matau vinaka ka yalomatua. Sa vulica kina o koya ni a vukei vakaperesitedi ni kuoramu ena dua na vakanananu makare ka matata me baleta na nona gagadre ni se gone sobu ena rua na yabaki. Na nona bolebole ena veigauna mai muri kei na noda ena yaco mai ni sa seyavu ka kataremoremo mai na vakanananu vaqori ena toso ni gauna kei na levu ni ka eda rawata.
A raica beka o Paula na leqa oqori ena nona ivakasala vua na nona itokani gone ni matabete, o Timoci. A vakayaloqaqataki koya ka dusimaki koya ena nona vakavakarau ki na matabete kei na nona vukea na Turaga ena nodra vakarautaki eso tale.
Rogoca mada na ka a kaya o Paula vei Timoci na nona itokani gone:
“Me kakua ni beci iko e dua ni ko sa cauravou; ia mo yaco mo nodra ivakarau era sa vakabauta, ena vosa ena ivalavala, ena loloma, ena lomadina, ena yalosavasava.
“Mo gumatua ena wilivola, ena dauveivakaroti, ena ivakavuvuli, ka yacova na noqu lako yani.
“Kakua ni weletaka na isolisoli sa tu vei iko, o koya ka soli vei iko ena parofisai, kei na veitabaki ni ligadra. …
“Vakaraici iko vinaka kei na ivakavuvuli;1 tudei kina, ni ko sa kitaka vakaoqo ko na vakabulai iko kei ira talega era sa rogoci iko.”2
Sa vakasalataki keda kece sara vakavinaka o Paula. Kakua ni leqataka na nomu lecaika se na kena o nanuma ni tu vei iko, ia vakasamataka na veika, o rawa ni yaco mo vakakina, ena veivuke ni Turaga.
Na ivunau e vakauqeti keda o Paula me da kana magiti mai kina ena noda vakavakarau ki na matabete sai koya na vosa i Karisito me da rawata kina na ivakatagedegede me ciqomi kina na Yalo Tabu. Eda na qai rawa kina ni kila na veika e vinakata na Turaga me da cakava ena noda veiqaravi ka rawata na yaloqaqa me da cakava, se cava ga na dredre eda na sotava mai muri.
Eda sa vakarautaki ki na veiqaravi ni matabete ka na dredre cake tikoga ni toso na gauna. Me vaka oqo, ena qase cake tiko na noda masela kei na noda mona ni da toso tiko. Na noda rawata me da vulica ka nanuma tiko na veika eda wilika ena seyavu yani. Me da solia na veiqaravi ni matabete e namaka vei keda na Turaga ena gadrevi kina vakalevu cake tikoga na bula vakaivakarau ena veisiga kece ni noda bula. E rawa ni da vakarautaki ki na veivakatovolei oqori ena noda tara cake na vakabauta ena veiqaravi ni da toso tiko.
Sa solia vei keda na Turaga na madigi me da vakavakarau mai na dua na ka e vakatoka o Koya me “bubului kei na veiyalayalati [ni] matabete.”3
Oqo e dua na veiyalayalati eda cakava kei na Kalou me da muria na Nona ivakaro kece sara ka veiqaravi me vaka na veiqaravi ena vakayacora o Koya kevaka a tiko eke. Ni da bula ki na ivakatagedegede oya ena kena vinaka duadua eda rawata ena tarai cake kina na igu eda na gadreva me da vosota kina ki na ivakataotioti.
Era sa vakaraitaka vei au o ira na dauveituberi cecere ena matabete na ivakarau ni kena tarai cake na igu oya: sai koya na noda vakaitovotaki me da guraka tikoga ni sa yaco mai na oca kei na rere e dau vakavuna na tu vakasuka. Era sa vakaraitaka vei au na nona dauveivakauqeti cecere na Turaga ni dau yaco mai na kaukauwa ni vosota vakayalo ni da cakacaka tiko me sivita na gauna era sa na via cegu kina eso.
Oi kemuni na veiliutaki ni matabete cecere ko ni a tara cake na igu vakayalo ena nomuni gauna vakaitabagone se tu ga vei kemuni ni sa malumalumu mai na igu vakayago.
A tiko voli vakacakacaka ena dua na siti lailai e Utah na taciqu. A ciqoma e dua na qiri ena nona otela mai vei Peresitedi Spencer W. Kimball. Sa bogi levu toka ni oti mai e dua na siga ni cakacaka kaukauwa vei taciqu ka vakatalega kina o Peresitedi Kimball, o koya a tekivuna vaqo na nodrau veitalanoa ena talevoni. E kaya o koya, “Au rogoca ni o tiko voli qo. Au nanuma ni sa bogilevu o sa na rairai davo beka ia e rawa beka ni o vukei au? Au gadreva mo noqu itokani me daru lai raica na ituvaki ni veivalenilotu kece ena siti oqo.” A lako vata kei koya ena bogi oya na taciqu, ni sega tu ni kila vinaka na kedra dau maroroi na valenilotu se dua na ka me baleta na valenilotu ka sega talega ni kila se cava na vuna e via cakava kina e dua na ka vaqori o Peresitedi Kimball ni oti e dua na siga ni cakacaka kaukauwa se cava na vuna e gadreva kina na veivuke.
Ena vica vata na yabaki i muri au a ciqoma talega e dua na qiri vakaoqo ena bogilevu ena dua na otela mai Japani. Ena gauna oya au se qai lesi vou kina meu komisina ni vuli ena Lotu. Au kila ni tiko voli ena dua na vanua ena otela oya o Peresitedi Gordon B. Hinckley ena nona ilesilesi ki Japani. Au sauma na talevoni niu se qai davo sobu sara ga meu moce, ena oca niu sa cakava oti na veika kece au nanuma ni tu vei au na kena kaukauwa meu cakava.
A taroga ena domo malua o Peresitedi Hinckley, “Na cava o sa moce kina niu tiko oqo ka wilika tiko e dua na itukutuku ka kerei vei kedaru me daru railesuva?” Au mani duri mai ka cakacaka e dina niu kila ni na vinaka cake na nona railesuva e dua na itukutuku o Peresitedi Hinckley mai na kena au rawa ni cakava. Ia a vakavuna o koya meu nanuma ni gadreva na noqu veivuke.
O Peresitedi Thomas S. Monson, ni dau oti e voleka ni veigauna ni bose kecega, ena taroga na sekeriteri ki na Mataveiliutaki Taumada, “Sa taucoko tu beka na noqu cakacaka?” Ka dau matadredre ni lako mai na kena isau: “O, io, Peresitedi, e vakakina.” Na matadredredre ni marau nei Peresitedi Monson e dau tukuna vei au e dua na itukutuku. E dau vakavuna meu vakasama, “Eso tale beka na ka e rawa niu cakava ena noqu ilesilesi?” Au dau lesu tale ki noqu valenivolavola meu laki cakacaka.
Era sa vakaraitaka vei au na qasenivuli cecere na ivakarau meu vakarautaki au kina meu maroroya na bubului kei na veiyalayalati ni sa dredre cake ena vuku ni gauna kei na yabaki. Era sa vakaraitaka ka vakavulica vei au na ivakarau meu vakaitovotaki au kina meu cakacaka vakaukauwa cake mai na kena iyalayala au nanuma niu rawata ni se tu vei na bula kei na igu.
Au sega ni rawa ni talai uasivi sara ena veiauwa kece, ia e rawa niu tovolea meu sasaga vakaukauwa cake mai na kena ivakarau au nanuma niu rawata. Mai na itovo ka a tauyavutaki taumada oqori, au na vakarau tu kina ki na veivakatovolei mai muri. O iko kei au e rawa ni daru na vakarau tu ena igu me daru maroroya kina na nodaru bubului kei na veiyalayalati ena veivakatovolei ka na yaco dina mai ni da sa rorova yani na itinitini ni bula.
Au raica na kena ivakadinadina oqori ena bose ni Matabose ni Vuli ena Lotu. Ena gauna oya sa veiqaravi tu mai kina vakabalavu o Peresitedi Spencer W. Kimball ni sotava tu na veibolebole ni tauvimate ka na kila duadua ga o Jope. A liutaka tiko na bose ena mataka oya o koya.
Vakasauri ga, nona galu. A davo sobu ena nona idabedabe. E bobo tu na matana. E cuva sobu na uluna ki serena. Au a dabe volekati koya toka. E dabe taravi keirau o Elder Holland. Keirau a tucake me keirau vukei koya. Ena lecaika e tu vei keirau me baleta na leqa vakasauri, keirau tovolea me keirau laveti koya ena nona idabedabe, ki na nona valenivolavola ka toka voleka ga.
A yaco me neirau qasenivuli ena gauna oya ni nona bula dredre. Ni keirau laveta e yadua na yasa ni nona idabedabe, keirau biuta yani na rumu ni bose ki na vanua ni lako ena Valenivolavola Levu ni Lotu. A dolava ga vakalailai na matana, se rairai malumalumu sara toka, ka kaya, “Isa, drau yalovinaka drau qarauna. Me kakua ni mavoa na dakumudrau.” Ni keitou volekata yani na katuba ni nona valenivolavola, qai kaya mai, “Isa, sa ca sara ga vei au niu vakataotaka na bose.” Ni oti ga e vica na miniti ena neitou curu yani ki nona valenivolavola, se bera mada ga ni kilai se cava e leqa vua, a raici keirau cake mai ka kaya, “Drau sega beka ni nanuma ni dodonu mo drau lesu tale ki na bose?”
Keirau biuta ka vakatotolo lesu yani, ka kila ni sa bibi sara vua na Turaga na neirau tiko e kea. Me tekivu mai na nona gauna ni gone sa dau vakaukauwataki koya o Peresitedi Kimball me ulabaleta na iyalayala ni veika e rawa ni rawata me qarava ka lomana na Turaga. Oqo e dua na itovo sa umani vakatitobu tu ka dau tu voli ga ena gauna e gadreva kina. A vakarautaki ko koya. Ka vakakina ni a rawa vua me vakavulica ka vakaraitaka vei keda na ivakarau me da vakarautaki kina me da maroroya na bubului kei na veiyalayalati ni matabete, ena noda vakavakarau tikoga ena loma ni veiyabaki ka vakayagataka na noda igu taucoko ena veiitavi lalai ka lailai na kena yaga.
Na noqu masu me da na maroroya tiko na noda veiyalayalati ni matabete me rawa kina vei keda na bula tawamudu ka vakakina o ira kece eda na tubera. Au yalataka vei kemuni kevaka o ni cakava na veika kece o ni rawata, ena vakalevutaka na nomu igu na Kalou kei na nomu yalomatua. Ena vakarautaki kemuni o Koya. Au yalataka vei kemuni ni ra na vakacaucautaki kemuni o ira o ni a tubera ka ivakaraitaki ena vukudra me vakataki au nikua ena vukudra na dauveituberi cecere au a kilai ira.
Au vakadinadinataka ni bula tiko ka lomani kemuni na Kalou na Tamada. E kilai kemuni o Koya. Erau a rairai o Koya kei na Luvena sa vakaturi cake tale ka vakalagilagi, o Jisu Karisito, vua na gonetagane lecaika, o Josefa Simici. Erau nuitaki koya ena kena Vakalesui mai na taucoko ni kosipeli kei na dina ni Lotu. Erau vakayaloqaqataki koya ena gauna e gadreva kina. Erau vakatara me vakila na veivakavulici ni loloma ena gauna ena kauti koya sobu mai kina na nona mai laveti koya cake. Erau vakarautaki koya, ka Rau vakarautaki keda tiko, ena igu me da cakacakataka tiko ga kina na lagilagi vakaselesitieli, na sasaga kei na inaki ni veiqaravi kece ni matabete.
Au laiva vei kemuni na noqu veivakalougatataki me na rawa ni o ni raica ka kila na veimadigi lagilagi sa solia vei kemuni na Kalou ena nona kacivi kemuni ka vakarautaki kemuni ki na veiqaravi ena Vukuna kei na veiqaravi ena vukudra na tani. Ena yacana na noda iliuliu dau loloma ka qasenivuli, o Jisu Karisito, emeni.