Na iSolisoli Vakalou ni Veivutuni
D. Todd Christofferson
Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua
Ena vuku ga ni veivutuni eda na rawata kina na loloma soli ni veisorovaki i Jisu Karisito.
E tu ena iVola i Momani na kena itukutuku e dua na tamata na yacana o Neori. E rawarawa na noda ciqoma na vuna e nanuma kina o Momani, ena nona semata vata na kedra itukutuku na Nifai ni vica na udolu na yabaki, ni bibi me okata kina e dua na ka me baleta na tamata oqo kei na dede ni kena a bula voli na revurevu ni nona ivakavuvuli. A segata tiko o Momani me vakasalataki keda me da qarauna, ni kila tiko ni na lamata tale mai ena noda gauna na nona ivakavuvuli.
A basika mai o Neori rauta ni vo e 90 na yabaki me sucu na Karisito. A vakavuvulitaka o koya ni “ra na vakabulai na tamata kece ga ena siga mai muri, … raica sa bulia na tamata kecega na Turaga, ka na vakabulai ira talega, ia era na rawata kecega ga na bula tawamudu” (Alama 1:4).
A basika mai o Korio ena kedra maliwa na Nifai rauta ni oti e 15 na yabaki, ka vakavoqataka na ivakavuvuli i Neori. E volai ena iVola i Momani ni o koya na “meca i Karisito, a sa vunau vei ira na tamata ka vosa vakacacataka na nodra parofisai … me baleta na nona yaco mai na Karisito” (Alama 30:6). E vakaoqo na nona ivunau o Korio “ni na sega ni bokoci na nodra ivalavala ca na tamata, ia sa soli na galala me ra dui lewai ira ga na tamata yadua; ia era na rawa iyau na tamata ena nodra sasaga, ka na vakatau na ka era rawata ena nodra kaukauwa; ia sa sega ni cala na tamata ena ka sa kitaka” (Alama 30:17). O ira na parofita vakailasu oqo kei ira na nodra ilawalawa era sa sega ni vakabauta ni sa kilikili me ra veivutunitaka na nodra ivalavala ca” (Alama 15:15).
Me vaka ena nodrau gauna o Neori kei Korio, eda bula ena dua na gauna ni se qai oti wale toka na nona mai bula o Jisu Karisito—vei keda, oqo na gauna me mai vakarautaki kina na iKarua ni Nona Lako Mai. Me vaka ena gauna o ya, e vakavuqa ni sega ni dau taleitaki na itukutuku ni veivutuni. Eso era vakabauta ni kevaka e dua na Kalou, ia e sega ni dua na ka e lavaka vei keda o Koya (raica na Alama 18:5). Eso tale era tutaka tiko ni sa dau vosota na ivalavala ca kecega na Kalou dauloloma, ena ivalavala rawarawa ni vakatutusa, se kevaka e dua dina na itotogi ni ivalavala ca, “Ena vakanakuitataki keda vakalailai ga na Kalou ka da na vakabulai ki na matanitu ni Kalou” (2 Nifai 28:8). Eso tale, vata kei Korio, era cakitaka sara ga ni dua tiko na Karisito kei na dua na ka e vakatokai me ivalavala ca. Na nodra ivunau ni ra tautauvata ga na veika yaga, na ivakatagedegede, kei na dina sara mada ga. O koya, na veika e nanuma e dua ni dodonu vua ena sega ni rawa ni vakacala e dua se kaya ni ivalavala ca.
Taumada e dau taleitaki na vakasama vakaoqo baleta ni rawa kina vei keda me da vakamatautaka na lomada kei na noda gagadre ka da sega ni leqataka na kena revurevu. Ni da vakayagataka na nodrau ivakavuvuli o Neori kei Korio, e rawa ni da veisautaka ka vakadonuya na ka kecega. Ni ra lako mai na parofita ena tagi ni veivutuni, era “sui na ivavakoso ena wai batabata.” Ia na kena dina na ilesilesi vaka parofita e dodonu me ciqomi ena reki. Ni sega na veivutuni, ena sega ni yaco e dua na toso dina se vakavinakataki cake na bula. Na noda vakalecalecava na ivalavala ca ena sega ni vakamamadataka na kena icolacola kei na kena mosi. Na sotavi ni rarawa ena vuku ni ivalavala ca, vakataki koya, e sega ni veisautaka me vinaka cake e dua na ka. Na veivutuni ga ena liutaki keda ki na dua na bula e vinaka cake. Ia, e ka dina sara, ni ena vuku ga ni veivutuni eda na rawata kina na loloma soli ni veisorovaki i Jisu Karisito kei na veivakabulai. Na veivutuni e isolisoli vakalou, ka dodonu me da matadredredre ni da tukuna tiko. E dusimaki keda yani ki na bula galala, nuidei, kei na vakacegu. Sa na sega kina ni vakacacani na soqo ni marau, na isolisoli ni veivutuni sa ikoya na vu ni mamarau dina.
Ena rawa walega na veivutuni ena vuku ni Veisorovaki i Jisu Karisito. Na Nona isoro tawavakaiyalayala sa rawa kina “me ra vakabauta, veivutuni ka bula kina na tamata. (Alama 34:15). Na veivutuni sa ikoya na ivakarau e gadrevi, kei na loloma soli wale i Karisito sa ikoya na kaukauwa ni, “loloma oqo sa vakayacori rawa kina na ka sa virikotori ena ivunau” (Alama 34:16).Oqo na noda ivakadinadina:
“Ia eda na vakadonui [se na vosoti na noda ivalavala ca] ena loloma i Jisu Karisito na noda Turaga ka noda iVakabula, ni sa dina ka dodonu;
“Ia era na vakasavasavataki [se vakasavasavataki mai na duka ni ivalavala ca] ena loloma i Jisu Karisito na noda Turaga ka noda iVakabula, ko ira sa lomana ka qarava na Kalou ena yalodra taucoko, ena lomadra taucoko kei na nodra kaukauwa taucoko” (V&V 20:30–31).
Na veivutuni e dua na ulutaga rabailevu, ia nikua au vinakata meu tukuna ga e lima na vakasama ni ivakavuvuli bibi ni kosipeli oqo kau nuitaka ni na veivuke.
Matai, na veisureti me ia na veivutuni sa ivakaraitaki ni loloma. Ena gauna ko ya “ni sa vakatekivu ki na ko Jisu me dau vunau ka kaya, Dou veivutuni ni sa voleka na matanitu vakalomalagi” (Maciu 4:17), oqori na itukutuku ni loloma, ka sureti keda kecega me da kilikili me laki duavata kei Koya “ka vakalougatataki ni ko sa muria tiko na vunau ena bula oqo kei na bula sa bera mai” (Mosese 6:59). Kevaka eda sega ni sureti ira na tani me ra veisau, se kevaka eda sega ni veivutunitaki keda, eda sa sega ni rawata kina e dua na itavi bibi ka dodonu me da veiqaravi kina ena keda maliwa vakakina vei keda vakataki keda. Na itubutubu e vakatara tiko na luvena me ivalavala ca, na itokani e sega ni dau cata na ivalavala ca, kei na iliuliu ni Lotu rerere era sa kauwaitaki ira ga ka sega na nodra tiko vinaka kei na nodra marau o ira e rawa ni ra vukea. Io, na kaci ni veivutuni ena so na gauna e dau nanumi ni sega kina na yalovosota se veivakacudrui, ka na dau besetaki sara, ia ni dusimaki ena Yalo Tabu, na kena dina sa ikoya ni oqo na ivalavala ni veikauwaitaki dina (raica na V&V 121:43–44).
Karua, na veivutuni e kena ibalebale na noda segata me da veisau. Ena vakalialiai na nona vakararawataki na iVakabula ena Were o Kecisemani kei na kauveilatai kevaka eda namaka ni dodonu me veisautaki keda o Koya ki na dua na agilosi ka da sega mada ga ni bau solia kina na noda igu. Ia, eda nuitaka vakaukauwa sara me vukea ka sauma na noda sasaga vakamatua na Nona loloma soli wale (raica na 2 Nifai 25:23). Rairai me sa na vaka ga na levu ni noda masulaka tiko na loloma veivueti, na noda masulaka na gauna kei na madigi me da cakacaka ka sasaga ka veivakadrukai. E dina sara ni na matadredre na Turaga vua e gadreva me lako mai ki na veilewai ena bula kilikili, o koya sa cakacaka ena yalodina e veisiga yadua me vakaisosomitaka na malumalumu ena kaukauwa. Na veivutuni dina, kei na veisau dina ena gadrevi me sasagataki tiko ga, ia e koto ena veisasaga vakaoqori e dua na ka veivakasavasavataki ka tabu. Ena taladrodro yani ki na yalo vakaoqori na veivosoti kei na veivakabulai vakalou, baleta ni dina sara, ni “ivalavala savasava ena domona ga na ivalavala savasava; na rarama sa sala vata ga kei na rarama; [kei] na loloma sa tokona ga na loloma, ka sa lomani ira sa nona” (V&V 88:40).
Ena veivutuni eda na tubucake tikoga kina ena noda rawata me da bulataka na lawa vakaselesitieli, ni da kila “ko koya sa sega ni rawa ni muria na ivakaro ni matanitu vakaselesitieli, ena sega ni tiko rawa ena kena iserau” (V&V 88:22).
Katolu, na veivutuni e kena ibalebale ni sega walega ni da biuta laivi na ivalavala ca ia me da soli keda tale ga ki na talairawarawa. Na Bible Dictionary e tukuna, “Na veivutuni e yaco me kena ibalebale na vuki ni lomamu kei na yalomu vua na Kalou, [vaka kina] e dua na vakatutusa ni ivalavala ca eda dau cakitaka na kena i tuvaki vakayago.”1 E dua vei ira na ivakaraitaki ni ivakavuvuli oqo mai na iVola i Momani e kunei ena vosa nei Alama kivua e dua na luvena tagane:
“A ka oqo, au sa vakaroti iko kina na luvequ, mo rerevaka na Kalou ka kakua sara ni kitaka na ivalavala ca;
“Ia mo lomana na Turaga ena lomamu taucoko, na yalomu taucoko kei na nomu kaukauwa kecega” (Alama 39:12–13; raica talega na Mosaia 7:33; 3 Nifai 20:26; Momani 9:6).
Ke me taucoko na noda lesu vua na Turaga, me na tiko kina ka me kakua ni yali na yalayala ni talairawarawa Vua. Eda dau tukuna wasoma na veiyalayalati oqo me veiyalayalati ni papitaiso me vaka ni vakadinadinataki ena noda papitaiso ena wai (raica na Mosaia 18:10. Na nona papitaiso na i Vakabula, me kena ivakaraitaki, sa ivakadei ni Nona yalayala me talairawarawa vei Tamana. “E dina ga sa savasava ko Koya, ia sa vakaraitaka vei ira na luve ni tamata ni sa vakamalumalumutaki koya vua na Tamada, ka vakadinadinataka vua na Tamada ni na talairawarawa vua ka muria na nona vunau” (2 Nifai 31:7 ). Kevaka e sega na veiyalayalati oqo, ena sega tiko ni taucoko na veivutuni oqo ka na sega ni rawati na vakabokoci ni ivalavala ca.2 Ena nona ivakamacala tawaguilecavi o Parofesa Noel Reynolds, “Na digidigi ni veivutuni sa digidigi ni vakama ikawakawa ena veiyasana kecega [ni sa vakatulewataki] me muri e dua ga na sala, na sala e dua bau ka na basika ki na bula tawamudu.”3
Ka va, na veivutuni ena gadrevi kina me vakadeitaki na noda inaki kei na noda tu vakarau me da ia tikoga, ena gauna sara mada ga eda sotava kina na mosi. Ena vukei ira beka eso na kena tuvalaki na veikalawa bibi ni veivutuni, ia e rawa ni vakavuna me caka me isau ga ni taro, ka sega kina ni vu mai vu ni yaloda se na veisau dina. Na veivutuni dina e sega ni ka vakarairai wale tu ga. Sa solia na Turaga e rua na ivakarau bibi: “Oqo ga na sala dou na kila kina na tamata sa veivutuni vakaidina—raica, ena vakatusa na nona ivalavala ca ka biuta laivi sara vakadua” (V&V 58:43) ).
Na vakatutusa kei na biuta laivi vakadua e rau ivakavuvuli mana sara. Era levu cake sara mai na dua tu ga na “Au tusanaka; Vosoti au.” E titobu na vakatutusa, so na gauna e vakaraitaki na cala kei na cudru ena rarawa levu kivua na Kalou kei na tamata. Sa dau sala vata kei na nona vakatutusa e dua na rarawa kei na veivutuni kei na wainimata ni rarawa, vakauasivi kevaka a vakavuna na mosi ni yalona e dua na nona ivalavala, se ca vakalevu cake, sa vakavuna na nona laki ivalavala ca tale e dua. Sa ikoya na yaluma titobu vakaoqo, na irairai dina ni veika oqo e vakavuna, me vakataki Alama, me tagicaka, ‘Oi kemuni Jisu na Luve ni Kalou; ni lomani au mai, raica au sa yaluma sara ka kune rarawa, ka sa vesuki au na ivesu ni mate” (Alama 36:18).
Ena noda vakabauta na Dauveisereki dauloloma kei na Nona kaukauwa, sa vuki na yaluma ki na inuinui. Sa yaco me veisau na yalona kei na nona gagadre e dua, ka sa vakasisila cake tikoga na ivalavala ca a dau taleitaki tu e liu. Sa tekivu me buroro cake ena yalo vou o ya na gagadre me talaca laivi ka biuta yani vakadua na ivalavala ca, ka vakavinakataka ena kena levu duadua e rawa ni rawata e dua, na vakacaca a vakavuna. Sa yaco na gagadre oqori me matua cake ka yaco me yalayala ni talairawarawa vua na Kalou. Ni sa tu na veiyalayalati oqori, ena qai kauta mai na Yalo Tabu, na dautukutuku ni loloma vakalou, na veivakacegui kei na veivosoti. Ena vakauqeti kina e dua me tukuna vata kei Alama, “Raica sa tuburi au na marau kau sa kunea na rarama sa talei sara, a sa takali vakadua na noqu rarawa ka sa vuabale sara na noqu marau!” (Alama 36:20).
Na mosi kece e dau basika ena veivutuni ena lailai tiko ga ena veigauna mai na kune rarawa e gadrevi me vakamamautaki kina na lewadodonu me baleta na ivalavala ca ka sega ni wali. A tukuna ga vakalailai na iVakabula na veika a vorata o Koya me sotava kina na gagadre ni lewa dodonu ka sorovaka na noda ivalavala ca, ka tukuna kina na veimalanivosa ni vakatakila oqo:
“Raica koi au na Kalou, au sa vosota oti na veika oqo, me ra bula kina ko ira sa veivutuni;
“Ia kevaka era sa sega ni veivutuni, era na vakararawataki me vakataki Au;
“Raica koi au na Kalou sa kaukauwa sara; au sa sautaninini ena mosi ni veivakararawataki ko ya, au a bunotaka na dra ka sa yaluma sara kina na yagoqu kei na yaloqu—io au sa kerea me kau tani vei au na bilo ni cudru” (V&V 19:16–18).
Kalima, se cava ga ena taura na veivutuni, sa na tilomi yani ena reki ni veivosoti. Ena dua na vosa ni koniferedi raraba ka kena ulutaga “Na Mataka Vakasakiti ni Veivosoti,” e tukuna kina o Peresitedi Boyd K. Packer na vakasama oqo:
“Ena Epereli ni 1847, a liutaka kina o Brigham Young na nodra imatai ni kabani na painia mai Winter Quarters. Ena gauna vata oqori, ena tinikaono na drau na maile [2,575 na kilomita] ki na ra era sirova sobu na veidelana ni Ulunivanua na Sierra Nevada na vo ni iLawalawa na Donner ki na Bucabuca kei Sacramento.
“Era a tiko voli ena veiqakilo ena vulaibatabata kaukauwa o ya ka ra tarovi tu mai na kui ni ucacevata. E voleka sara me sega ni vakabauti rawa me rawa ni dua e dro bula rawa mai na waloloi kei na veivakararawataki ni siga yadua na veimacawa kei na veivula.
“E maliwai ira o John Breen yabaki tinikalima. Ena bogi ni ika 24 ni Epereli, a lakova yani na vanua ni Susu Manumanu nei Johnson. Ena vica na yabaki ni oti o ya, a vola kina vakaoqo o John:
“‘Sa loma toka ni bogi keitou qai curu ki na vanua ni Susu Manumanu nei Johnson, na imatai ni gauna au a qai raica kina, sa ikoya o ya ena dua na mataka lailai. A totoka tu na draki, e robota na qele na co drokadroka, era lagasere na veimanumanu mai na dela ni veivunikau, ka sa cava na ilakolako. Au sega ni vakabauta niu se bula tiko.
“‘E vaka me tudei tu ena noqu vakasama na veika au raica ena mataka o ya. E vuqa na veika a yaco sa yali mai na noqu vakanananu, ia au se dau raica tikoga na keba volekata na vanua ni Susu Manumanu nei Johnson.’”
A kaya o Peresitedi Packer: “Taumada au a veilecayaki sara vakalevu ena nona vosa ni ‘levu na veika a yaco era sa yali mai na vakanananu.’ E rawa vakacava me na yali mai na nona vakasama na balavu ni gauna vakadomobula ni leqa kei na rarawa? E rawa vakacava ni vakaisosomitaki na vulaibatabata loaloa cudrucudru o ya ena dua ga na mataka totoka ka vakasakiti?
“Niu qai vakasamataka tale vakavinaka au qai kila ni sega ni veivakacudrui. Au sa raica na veika vata oqo vei ira eso na tamata au kila. Au sa raica oti eso era sotava tu na vulaibatabata balavu ni kilaiyalonataki ni nona cala kei na waloloi tu vakayalo me basika cake ki na dua na mataka ni veivosoti.“Ni kida mai na mataka, era qai kila na veika oqo:
“‘Raica ko koya sa veivutunitaka na nona ivalavala ca, ena vosoti, ia koi au na Turaga au na sega ni nanuma tale na nona ivalavala ca’ [V&V 58:42].”4
Au vakaraitaka ka vakadinadinataka ena vakavinavinaka ni nona vakararawataki sega ni vakamacalataki rawa, mate kei na Tucaketale na noda Turaga “sa vakarautaka tu ko koya na sala ni veivutuni” (Ilamani 14:18). Na isolisoli vakalou ni veivutuni sa idola ni bula marau eke ka vakakina ni oti eke. Ena nona vosa na iVakabula kei na yalo vakarokoroko kei na loloma, au sa sureti keda kece me da “veivutuni: ni sa voleka na matanitu vakalomalagi” (Maciu 4:17). Au kila ni ena noda ciqoma na veiyalayalati oqo, eda na kunea na marau ena gauna oqo ka tawamudu. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.