E te mau vahine nō Ziona, ’a ti’a mai i ni’a ma te pūai
Nō te riro ’ei feiā ha’apa’o fafaura’a fa’afāriu maita’i, tītauhia ’ia tuatāpapa tātou i te mau ha’api’ira’a tumu faufa’a rahi o te ’evanelia ’e ’ia roa’a hō’ē ’itera’a pāpū ’āueue ’ore nō tō te reira parau mau.
’Auē te ’oa’oa ’ia putuputu i roto i teie pū ’āmuira’a ’e te mau tamāhine, te feiā ’āpī tamāhine ’e te mau vahine o te ’Ēkālesia. ’Ua ’ite ato’a matou ē, e tauasini rahira’a pupu tuahine tei ’āmui nā te ao ato’a nei, tē māta’ita’i mai ra i teie fa’anahora’a, ’e ’ua māuruuru vau nō te taime ’e te rāve’a ’ia putuputu ’āmui hō’ē tātou ma te fā i teie pō.
I te ’āva’e ’ātopa 2006, ’ua hōro’a te peresideni Gordon B. Hinckley i te a’ora’a « E te mau tāne, ’a ti’a mai i ni’a », nō roto i te hō’ē hīmene tei pāpa’ihia i te matahiti 1911.1 ’Ua riro te reira ’ei pi’ira’a i te mau tāne o te ’Ēkālesia ’ia ti’a i ni’a ’e ’ia ha’amaita’i ia rātou. ’Ua tāvevo mai teie a’ora’a i roto i tō’u ferurira’a ’a pure ai au nō te ’ite e aha te parau ia ’outou.
E te mau tuahine, e « tau ’ati rahi » tā tātou e ora ra.2 ’Eiaha tātou e māere i te huru o te orara’a nei. ’Ua tohuhia te reira ’a rave rahi tauasini matahiti ’ei fa’aarara’a ’e ’ei a’ora’a nō te fa’aineine ia tātou. Tē hōro’a nei te pene 8 o Moromona i te hi’ora’a pāpū ’e te ’ūmere nō te huru orara’a i teienei. I roto i teie pene, tē parau nei Moroni ’ua ’ite ’oia i tō tātou tau, ’e tei roto te mau tama’i ’e te parau nō te mau tama’i, te vi’ivi’i rahi, te taparahira’a ta’ata, te ’eiāra’a ’e te ta’ata e parau nei ’aita e maita’i ’e ’aita e hape i mua i te mata o te Atua. Tē parau nei ’oia nō te ta’ata tei ’ī i te te’ote’o, tei ro’ohia i te ’ō’omora’a i te ’ahu moni rahi ’e ’o te fa’ao’ō’o i te fa’aro’o. ’Ua fa’a’itehia ’oia te ta’ata tei vaivai noa te mana’o i ni’a i te mau mea o teie nei ao ’e ’ua vaiiho i « tei veve ’e tei vai taha’a noa ’e tei ma’i ’e tei ro’ohia i te ’ati, ’ia haere nā mua »3 ma te ’ore e tāu’a ia rātou.
Tē ui nei Moroni i te hō’ē uira’a ha’aferuri vārua ia tātou—tātou i teie nei anotau. Tē nā ’o ra ’oia : « E aha ’outou i ha’amā ai ’ia rave i te i’oa o Iesu i ni’a ia ’outou ihora ? »4 Tē fa’ahi’o tano nei teie fa’ahapara’a i te huru o tō tātou ao e pe’e rahi noa nei i te mana’o ta’ata noa.
Tē fa’a’ite nei te Iosepha Semita—Mataio ē, i te mau mahana hope’a, e vare ato’a « te feiā i mā’itihia mai te au i te fafau ra ».5 Te feiā nō te fafaura’a, ’o te mau tamāhine ïa, te feiā ’āpī tamāhine ’e te mau tuahine o te ’Ēkālesia tei bāpetizohia ’e tei rave i te mau fafaura’a ’e tō rātou Metua i te Ao ra. Tātou ato’a nei te nehenehe e ha’avarehia e te mau ha’api’ira’a hape.
Te mau tuahine, ’aita vau e mana’o ra ē, e maita’i mai te huru orara’a a muri. Mai te peu e fa’a’itera’a taua mau huru nei, tītauhia ’ia fa’aineine tātou nō te mau vero i mua ia tātou. Parau mau e mea ’ōhie a’e ’ia ’āfa’i i te rima i ni’a ’ei fa’a’itera’a i te hepohepo, ’ei ta’ata rā nō te fafaura’a, ’eiaha roa atu tātou e hepohepo. Mai tā Elder Gary E. Stevenson i parau : « Te fa’aho’ira’a rahi a te Metua i te Ao ra nō te orara’a i te mau tau ’ati rahi, ’o te ora-ato’a-ra’a ïa tatou i roto i te ’īra’a o te mau tau ».6 Mea au nā’u te tāmāhanahana o teie parau.
’A hō’ē matahiti i teienei, ’ua parau mai te peresideni Russell M. Nelson : « E haere noa i te rahira’a te mau ’arora’a i te ’Ēkālesia, i tāna ha’api’ira’a tumu, ’e i te huru o tō tātou orara’a. Nō reira, tē hina’aro nei mātou i te mau vahine e māramarama pāpū tō rātou i te ha’api’ira’a tumu a te Mesia ’e ’o te fa’a’ohipa i te reira māramarama nō te ha’api’i ’e nō te tauturu i te fa’atupura’a i te hō’ē u’i pa’ari i mua i te hara. Tē hina’aro nei mātou i te mau vahine ’o te nehenehe e ’ite i te [ha’avare] i roto i tōna mau huru ato’a. Tē hina’aro nei mātou i te mau vahine tei ’ite nāhea ’ia roa’a te mana tā te Atua i fa’ata’a nō te feiā ’o te ha’apa’o i te fafaura’a, ’e ’o te fa’a’ite i tō rātou mau ti’aturira’a ma te pāpū ’e te aroha. Tē hina’aro nei mātou i te mau vahine itoito ’e te hāro’aro’a mai te metua vahine ra ia Eva ».7
Tē ha’apāpū nei teie poro’i iā’u ē, noa atu te huru orara’a i tō tātou nei anotau, ’ua rau te tumu e ’oa’oa ai tātou ’e e ’ana’anatae. Tē ti’aturi nei au ma tō’u ā’au ato’a ē, mai te fānaura’a mai ā, tei roto ia tātou, te mau tuahine, te pūai ’e te fa’aro’o e tauturu ia tātou ’ia pāhono i te mau tāmatara’a o te orara’a i teie mau mahana hope’a nei. ’Ua pāpa’i te tuahine Sheri Dew : « Tē ti’aturi nei au ē, i te taime e ha’api’i tātou i te ha’amatara i te hope o te mana o te mau vahine fa’afāriuhia ’e te ha’apa’o fafaura’a, hō’ē noa pō, e taui roa te bāsileia o te Atua ».8
E tītauhia te paraparaura’a ’e te tauto’ora’a nō te fa’afāriu i tā tātou mau fafaura’a ’e nō te ha’apa’o i te reira. Nō te rave i te reira, tītauhia ’ia riro tātou ’ei mau tamāhine ’e ’ei mau vahine tuatāpapa i te mau ha’api’ira’a tumu faufa’a rahi o te ’evanelia ’e ’ia roa’a hō’ē ’itera’a pāpū ’āueue ’ore nō tō te reira parau mau. E toru vāhi tā’u e ti’aturi ra e mea niu nō te mau ’itera’a pāpū pūai, ’e tē hi’o nei au i te reira ’ei mea faufa’a rahi nō tō tātou hāro’aro’a.
’A tahi, tītauhia ’ia fā’i tātou i te ti’ara’a tumu o te Atua tō tātou Metua mure ’ore ’e o tāna Tamaiti Iesu Mesia, nō tō tātou fa’aro’o ’e tō tātou fa’aorara’a. ’O Iesu Mesia tō tātou Fa’aora ’e Tāra’ehara. Tītauhia ’ia tuatāpapa tātou ’e ’ia māramarama ho’i i tāna tāra’ehara, ’e nāhea i te fa’a’ohipa i te reira i te mau mahana ato’a ; ’o te tātarahapara’a hō’ē o te mau ha’amaita’ira’a rahi roa a’e nō te vai noa tātou i ni’a i te ’ē’a. Tītauhia ’ia hi’o tātou ia Iesu Mesia ’ei hi’ora’a mātāmua roa nō tātou ’e ’ei fā nō tātou ’ia riro a muri a’e. Tītauhia ’ia ha’api’i tāmau noa tātou i tō tātou mau ’utuāfare ’e te mau piha tamāhine nō ni’a i te fa’anahora’a rahi a te Metua nō te fa’aorara’a, tei roto ato’a te ha’api’ira’a tumu a te Mesia.
Te piti, tītauhia ’ia māramarama tātou i te hina’aro nō te fa’aho’i-fa’ahou-ra’a mai o te ha’api’ira’a tumu, te fa’anahora’a ’e te mau tāviri mana fa’atere, i te mau mahana hopea nei. Tītauhia ’ia roa’a ia tātou te ’itera’a ē, nā te ra’i i mā’iti i te peropheta Iosepha Semita ’e ’ua fa’ata’ahia ’oia e te Fatu nō te fa’atupu i te fa’aho’i-fa’ahou-ra’a ’e ’ia ’ite ho’i tātou ē, ’ua fa’anaho ’oia i te mau vahine o te ’Ēkālesia mai te au i te fa’anahora’a o te ’Ēkālesia a te Mesia i tahito ra.9
’E te toru, tītauhia ’ia tuatāpapa tātou ’e ’ia māramarama ho’i i te mau ’ōro’a ’e te mau fafaura’a o te hiero. Tei te pū mau o tō tātou mau ti’aturira’a mo’a te hiero, ’e tē ani nei te Fatu ia tātou ’ia haere mai, ’ia feruri hōhonu, ’ia tuatāpapa ’e ’ia ’itehia mai te aura’a nō tātou iho ’e te fa’a’ohipara’a nō tātou iho. E ’ite mai tātou ē, nā roto i te mau ’ōro’a hiero te mana o te huru Atua e fa’a’itehia mai i roto i tō tātou orara’a10 ’e maoti te mau ’ōro’a hiero, e mau tātou i te mana o te Atua ’e e riro tōna i’oa i ni’a iho ia tātou ’e e vai tōna hanahana e ’ati noa a’e ia tātou ’e e ha’apa’o te mau melahi ia tātou.11 Tē uiui nei tō’u manao, tē tūru’i hope ra ānei tātou i ni’a i te mana o teie mau parau fafau.
E te mau tuahine, ’o te mea ’āpī roa ato’a i roto i teie ’āmuira’a te nehenehe e ti’a i ni’a ma te fa’aro’o ’e e rave i te hō’ē ’ohipa rahi i roto i te bāsileia o te Atua. E ha’amata te mau tamari’i i te ’apo i tō rātou ’itera’a pāpū nā roto i te tai’ora’a ’e te fa’aro’ora’a i te mau pāpa’ira’a mo’a, te purera’a i te mau mahana atoa ’e te ravera’a i te ’ōro’a ma te ferurira’a pāpū. E nehenehe te mau tamari’i ato’a ’e te feiā ’āpī tamāhine e fa’aitoito i te purera’a pō ’utuāfare ’e e ’āmui pāpū ho’i i roto. E nehenehe tā ’outou e tūturi na ’a putuputu ai te ’utuāfare nō te pure ’utuāfare. Noa atu e ’ere tō ’outou ’utuāfare te nūmero hō’ē roa, e ti’a i tō ’outou iho hi’ora’a nō te ora i te ’evanelia ma te ha’apa’o maita’i e taui i te orara’a o tō ’outou ’utuāfare ’e o te mau hoa.
Tītauhia ’ia hi’o te feiā ’āpī tamāhine ia rātou ’ei feiā ’ohipa faufa’a rahi i roto i te ’ohipa fa’aorara’a tei arata’ihia e te autahu’ara’a, ’eiaha rā ’ei feiā māta’ita’i noa ’e te fa’aitoito. E pi’ira’a tā ’outou ’e ’ua fa’ata’ahia ’outou e te feiā tei mau i te mau tāviri nō te Autahu’ara’a, ’ia ’ohipa ’outou ’ei ti’a fa’atere tei mau i te mana ’e te ha’amanara’a nō teie ’ohipa. ’Ia fa’arahi ana’e ’outou i tā ’outou pi’ira’a ’ei peresidenira’a piha tamāhine, ’e ’ia fa’aineine ’outou i te pae vārua, ’ia ’āpo’o ’outou, ’ia toro ’outou i te rima ’ei tāvinira’a i te mau melo o tō ’outou piha tamāhine ’e ’ia ha’api’i outou i te ’evanelia i te tahi ’e te tahi, tē rave ra ïa ’outou i tō ’outou ti’ara’a i roto i teie ’ohipa ’e e ha’amaitaihia ’outou ’e te feiā ’e ’outou ra.
Tītauhia ’ia hi’o te mau vahine ato’a ia rātou ’ei feiā ’ohipa faufa’a rahi i roto i te ’ohipa a te autahu’ara’a. I roto i teie ’Ēkālesia, e mau peresideni te mau vahine, e mau tauturu, mau ’orometua, mau melo ’āpo’ora’a, mau tuahine ’e e mau metua vahine, ’e e’ita te bāsileia o te Atua e tere maori rā e ti’a tātou i ni’a ’a rave fa’aoti ai i tā tātou mau hōpoi’a ma te fa’aro’o. I te tahi taime, tītau-noa-hia ’ia hi’o ātea atu ā tātou i te mea e nehenehe e rave.
’Aita i maoro a’enei, ’ua fārerei au i te hō’ē tuahine i Mehiko tei māramarama i te aura’a nō te fa’arahira’a i tāna pi’ira’a ma te fa’aro’o. ’Ua pi’ihia Marffissa Maldonado ’ia ha’api’i i te hō’ē piha feiā ’āpī i te Ha’api’ira’a Sābati ’a toru matahiti i teienei. E 7 pīahi i te taime ’a pi’ihia ai ’oia, i teienei rā, e 20 e tae noa mai nei. ’Ua māere au ’e ’ua ani ho’i iāna, e aha tāna i rave nō te tāpae i terā nūmera rahi. Ma te ha’eha’a ’ua parau mai ’oia : « E ’ere ’o vau ana’e. Pauroa te mau pīahi tei tauturu mai. » ’Ua ’āmui rātou ’e ’ua hi’o ho’i i te i’oa o te feiā paruparu i ni’a i te tāpura, ’e ’ua ha’amata a’era i te haere ’āmui e ani ia rātou ’ia ho’i mai i te purera’a. ’Ua bāpetizo ato’a rātou maoti tā rātou mau tauto’ora’a.
’Ua ha’amau te tuahine Maldonado i te hō’ē tahua rāve’a tūreiara’a nō te mau pīahi o te piha tei topahia te i’oa « E tamari’i au nā te Atua », ’e e pia ’oia i reira i te tahi mana’o fa’auru ’e te mau ’īrava, e rave rahi taime i roto i te hepetoma. Pinepine ’oia i te fa’atae i te poro’i uira i te mau pīahi nō te mau fa’ata’ara’a ’ohipa ’e te fa’aitoitora’a. Tē mana’o ra ’oia e mea faufa’a ’ia fa’a’ohipa i te rāve’a ’āparaura’a tā rātou i ’ite maita’i, ’e tē manuia ra te reira. ’Ua parau ’ōhie mai ’oia : « ’Ua here au i ta’u mau pīahi ». ’Ua ’ite roa vau i terā here ’a parau mai ai ’oia i tā rātou mau tauto’ora’a, ’e ’ua fa’aha’amana’o mai tōna hi’ora’a i te mea tā te hō’ē ta’ata fa’aro’o ’e te ’ohipa e nehenehe e rave i roto i teie ’ohipa, ma te tauturu a te Fatu.
I te mau mahana ato’a e fa’aruru tā tātou feiā ’āpī i te mau uira’a fifi, ’e rave rahi tā tātou, e mau feiā herehia e tāfifi nei i te ’ite mai i te mau pāhonora’a. Te parau maita’i, e mau pāhonora’a e vai ra nō te mau uira’a. E fa’aro’o na i te mau poro’i ’āpī a tō tātou feiā fa’atere. Tē a’ohia nei tātou ’ia tuatāpapa ’e ’ia māramarama i te fa’anahora’a ’oa’oa a tō tātou Metua i te Ao ra. ’Ua fa’aha’amana’ohia ia tātou te mau parau tumu i roto i te poro’i nō ni’a i te ’utuāfare.12 Tē fa’aitoitohia nei tātou ’ia ha’api’i ’e ’ia fa’a’ohipa i teie mau mātēria ’ei mētera fāito nō te vai noa i ni’a i te ’ē’a piriha’o ’e te oaoa.
Te matahiti i ma’iri a’enei, ’ua fārerei atu vau i te hō’ē metua vahine e tamari’i ’āpī tāna, tei fa’aoti e ha’a nō te pātia ārai i tāna mau tamari’i i mua i te mau ’umera’a ’ino tā rātou e fa’aruru nei i ni’a i te ’itenati ’e i te ha’api’ira’a. E mā’iti ’oia hō’ē tumu parau i te hepetoma, e tumu parau iho ā tei paraparau-rahi-hia i ni’a i te ’itenati, e e fa’atupu ’oia i te tāu’ara’a parau i roto i te hepetoma i reira tāna mau tamari’i e ui ai i te mau uira’a ’e ’ua nehenehe atura ïa tāna e fa’a’aifāito ’e e fa’aau i tā rātou hi’ora’a nō ni’a i teie mau parau fifi ra. Tē fa’ariro nei ’oia i tōna fare ’ei vāhi ruru nō te ui i te uira’a, ’e fāri’i i te arata’ira’a pāpū nō ni’a i te ’evanelia.
Tē ha’ape’ape’a nei au ē, tei roto tātou i te huru ’ape’apera’a ’eiaha te ta’ata ’ia ’ino’ino mai ’e i te tahi taime ’aita ato’a tātou e ha’api’i atu nei i te mau parau tumu tano. ’Aita tātou e manuia ra i te ha’api’i i tā tātou feiā ’āpī tamāhine ē, e mea faufa’a rahi roa ’ino te fa’aineinera’a ’ia riro ’ei metua vahine nō te mea ’aita tātou e hina’aro ’ia ’ino’ino mai te feiā ’aita i fa’aipoipo ’aore rā rātou e’ita e nehenehe e fānau ’aore rā ’ia hi’ohia mai ’ei ta’ata ’ōpani i te mau mā’itira’a. I te tahi pae, ’aita paha tātou e manuia ra i te tūra’i i te parau nō te faufa’a rahi o te ha’api’ira’a nō te mea ’aita tātou i hina’aro ’ia mana’ohia ē, e mea faufa’a a’e te reira i te fa’aipoipora’a. Tē ’ape nei tātou i te parau ē, ’ua ha’amau tō tātou Metua i te Ao ra i te fa’aipoipora’a i rotopū i te tāne ’e te vahine inaha ’aita tātou i hina’aro ’ia ’ino’ino mai te feiā e hia’ai ra i te ta’ata o tōna iho ’āpeni. ’E e mana’o paha tātou ē, e ’ere i te mea ’ōhie roa ’ia paraparau nō ni’a i te ’āpenira’a ’aore rā te hereherera’a tano.
’Oia, te mau tuahine, tītauhia ’ia vai ara tātou i te mana’o o vetahi ’ē, e fa’a’ohipa ato’a rā tātou i te ferurira’a tano ’e tō tātou māramaramara’a i te fa’anahora’a nō te fa’aorara’a nō te ti’a itoito ’e ma te ’āfaro i te taime e ha’api’i tātou i tā tātou mau tamari’i ’e te feiā ’āpī i te mau parau tumu faufa’a rahi o te ’evanelia ’o te ti’a ia rātou ’ia māramarama nō te hāhaere i roto i te ao e ora ra rātou. Mai te peu e’ita tātou e ha’api’i i tā tātou mau tamari’i ’e te feiā ’āpī i te ha’api’ira’a tumu mau—e ha’api’i pāpū atu—nā te ao e ha’api’i ia rātou i te mau ha’avare a Sātane.
’Ua here au i te ’evanelia a Iesu Mesia ’e ’ua māuruuru vau ē a muri noa atu nō te arata’ira’a, te mana ’e te tauturu tāmahana tā’u e fāri’i nei ’ei tamāhine nā te Atua ’e nō te fafaura’a. Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, ’ei vahine e ora ra i te mau tau ’ati rahi, ’ua ha’amaita’i te Fatu ia tātou i te mau mana ato’a, te mau hōro’a ’e te pūai tei tītauhia nō te fa’aineinera’a i te ao nō te Tae-piti-ra’a mai o te Fatu ra Iesu Mesia. Tē pure nei au e ’ite tātou pā’āto’a i tō tātou fāito pūai mau ’e e ti’a ho’i i ni’a nō te riro ’ei mau vahine fa’aro’o ’e te itoito tā tō tātou Metua i te ra’i e hina’aro nei ’ia riro tātou. I te i’oa o Iesu Mesia ra, ’āmene.