Roxloq’inkil lix k’ab’a’
Rik’in naq okenaqo xb’aan li sumwank, b’oqb’ilo sa’ xk’ab’a’ li Jesuskristo.
Naq saheb’ xch’ool re xk’ulb’al xyo’lajik jun k’uula’al, eb’ li na’b’ej yuwa’b’ej teneb’anb’il sa’ xb’eeneb’ xsik’b’al jun k’ab’a’ej re lix k’uula’al yo’laak re. Maare li k’ab’a’ej k’eeb’il chaq eere sa’ lee yo’lajik a’an re junaq chaq lee xe’toonil chalen chaq chaq q’e kutan. Malaj xk’ehe chaq junaq lee k’ab’a’ li jwal oksinb’il chaq sa’ li chihab’ malaj sa’ li teepal li xexyo’la wi’.
Li profeet aj Helaman ut li rixaqil kexk’e k’ab’a’ej reheb’ lix xe’ xtooneb’ reheb’ li ralal li toj kok’eb’, aj Nefi ut aj Lehi. Moqon laj Helaman kixye reheb’ li ralal:
“Xinkʼe eere xkʼabʼaʼebʼ li xbʼeen qayuwaʼ … ut aʼin kinbʼaanu re naq joʼqʼe teekʼoxla lee kʼabʼaʼ teekʼoxlahebʼ aʼan; ut naq nekekʼoxlahebʼ aʼan, teekʼoxla lix kʼanjelebʼ; ut … naq nekekʼoxla lix kʼanjelebʼ taaruuq teenaw chan ru naq yeebʼil, ut tzʼiibʼanbʼil ajwiʼ, naq chaabʼilebʼ chaq.
“Joʼkan ut, ex walal, nawaj raj naq chebʼaanu li kʼaʼru chaabʼil.”1
Lix k’ab’a’eb’ laj Nefi ut laj Lehi ke’xjultika reheb’ li chaab’il k’anjel ke’xb’aanu chaq lix xe’ xtoon, ut ke’xwaklesi xch’ooleb’ re xb’aanunkil ajwi’ li chaab’ilal.
Ex komon ixq, maak’a’ naxye b’ar li qatenamit wanko wi’, malaj li qaatinob’aal, us ta wan waqxaqib’ chihab’ qe malaj numenaq jun cient, chiqajunilo naqawotz jun k’ab’a’ej li naxjultika ajwi’ qe li k’a’aq re ru a’an.
“Jo’k’ihalex li ak kub’enaq eeha’ re li Kristo, xetiqib’ eerib’ rik’in li Kristo … xb’aan naq chiqajunilo laa’o junajo aj chik rik’in li Kristo Jesus.”2
Jo’ komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo rehebʼ laj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan, “xb’een wa xqayaab’asi li rajom qach’ool chixkʼulbʼal saʼ qabʼeen lix kʼabʼaʼ li Jesukristo, rik’in li k’ojob’anb’il k’anjel re li kub’iha’.”3 Chiru li sumwank a’in, xqaye qaatin naq junelik taqajultika, ut taqapaab’eb’ lix taqlahom, ut took’anjelaq chiruheb’ li qas qiitz’in. Li rajom qach’ool chixk’uulankil li sumwank a’an na’ak’ob’resiik ru rajlal hilob’aal kutan naq noko’oken sa’ li loq’laj wa’ak ut nasaho’ wi’chik qach’ool sa’ li osob’tesink re “b’eek chiru li ak’ yu’am.”4
Li k’ab’a’ej kik’ehe’ chaq qe naq kooyo’la chaq na’aatinak chiqix ut naxye naq okenaqo sa’ jun junkab’al sa’ li ruchich’och’ a’in. A’b’anan naq “kooyo’la wi’chik” chiru li kub’iha’, kiteeman li qak’a’uxl chirix xnawb’al aniho tz’aqal. “Saʼ xkʼabʼaʼ li sumwank li kekʼuubʼ, laaʼex ralal xkʼajol li Kristo, … xbʼaan naq, … xexrala saʼ musiqʼejil; xbʼaan naq nekeye naq jalbʼil lee chʼool xbʼaan xpaabʼankil lix kʼabʼaʼ; joʼkan naq yoʼlajenaqex rikʼin aʼan.”5
Jo’kan b’i’, wan qak’ab’a’ ut okenaqo xb’aan li sumwank, jo’kan naq b’oqb’ilo sa’ xk’ab’a’ li Jesuskristo. Ut “maajun chik k’ab’a’ej taak’eemanq, chi moko junaq chik b’e malaj chan chik ru taaruuq taachalq wi’ li kolb’a-ib’ reheb’ li ralal xk’ajoleb’ li winq, ka’ajwi’ rik’in ut xb’aan lix k’ab’a’ li Kristo.”6
Ak yeebʼil chaq chi junxilaj resil lix k’ab’a’ li Jesus naq majiʼ nayoʼla. Re li rey aj Benjamin, jun li anjel kixye li profeetil aatin a’in, “Ut Jesukristo taakʼabʼaʼiiq wiʼ, li Ralal li Dios, … ut lix naʼ xMaria taakʼabʼaʼiiq wiʼ.”7 Lix k’anjel re “rahok li natojok ix”8 kik’ehe’ ajwi’ chi nawe’k reheb’ li ralal xk’ajol li Dios junelik naq wan li evangelio sa’ xb’een li ruchich’och’, chalen chaq xkutan laj Adan ut li xEva toj sa’ li kutan anajwan, re naq teʼruuq chixnawbʼal “bʼar taaruuq teʼiloq re teʼisiiq lix maakebʼ.”9
Sa’ li chihab’ xnume’, li Awa’b’ej Russell M. Nelson sa’ “jun profeetil tz’aam” kixb’oqeb’ li ixq sa’ li Iglees, re naq “te’xkawresi li kutankil li toj chalel re, rik’in xch’utub’ankil Israel anajwan.” Kooxb’oq chirilb’al ru lix Hu laj Mormon ut kixwaklesi qach’ool “chireetalinkil li junjunq raqal li na’aatinak chirix li Kolonel.” Kixpatz’ qe naq “taqak’e qach’ool chi aatinak chirix li Kristo, chi saho’k qach’ool rik’in li Kristo, ut chixjultikankil li Kristo chiruheb’ li qajunkab’al ut li qamiiw.” Maare ak xeyoob’ xk’eeb’al reetal li ru lix yeechi’ihom naq “laa’ex ut eb’ a’an texjilosiiq chi nach’ rik’in li Kolonel. … Toja’ ut naq te’chalq li jalaak, jo’eb’ ajwi’ li sachb’a-ch’oolej.”10
Li qayeechi’ihom naq taqajultika junelik li Kolonel naxk’e qakawilal re xkolb’al rix li yaal ut li tiikilal—maare naq wanqo sa’ xyi junaq nimla ch’uut malaj sa’ junaq qana’aj sa’ junesal, b’ar wi’ ka’ajwi’ li Dios naxnaw ru li qab’aanuhom. Naq naqajultika a’an ut lix k’ab’a’ li k’eeb’il sa’ qab’een, maak’a’ rokik li juntaq’eetank-ib’ li nakub’sink qe ut li pech’ok-ib’ sa’ josq’il. Naq naqak’e li qilob’aal chiru li Kolonel, naqil qib’ jo’ aniho tz’aqal—jun xraarookil rab’in li Dios.
Li jultikank sa’ sumwank nak’anjelak re xtz’apb’al lix xk’auxl li ruchich’och’, xjalb’al ru li kub’enaqil ch’oolej rik’in kawil ch’oolej, ut xk’eeb’al oyb’enihom sa’ lix hoonal li yale’k-ix.
Ut naq tootichk’oq ut toot’ane’q sa’ li qak’iijik sa’ xb’ehil li sumwank, ka’ajwi’ tento taqajultika lix k’ab’a’ ut lix q’unil rahom choq’ qe. “Xbʼaan naq aʼan wan rikʼin chixjunil li wankilal, chixjunil li chaabʼil naʼlebʼ, ut chixjunil li naʼlebʼank; aʼan naxtaw xyaalal chixjunil li kʼaʼaq re ru, ut aʼan jun Dios aj uxtaan, … toj saʼ li kolbʼa-ibʼ, choqʼ rehebʼ li teʼxjal xkʼaʼuxl ut teʼpaabʼanq re lix kʼabʼaʼ.”11 Relik chi yaal, maak’a’ chik junaq ch’ina-usil yaab’asiik jo’ xyaab’asinkil xk’ab’a’ li Jesus re chixjunileb’ li yotʼbʼileb’ xchʼool ut tuulan xmusiqʼeb’, li neke’xk’e xch’ool “chixb’aanunkil li chaab’il wi’chik ut chi wank chi chaab’il wi’chik.”12
Li Awa’b’ej Nelson kixk’ut: “Ak xnume’ xq’ehil naq jun aj taaqenel re li Jesukristo lumlu ut aj hilaal. Lee paab’aal maawa’ ka’ajwi’ xik sa’ li iglees rajlal domingo. A’an b’an xk’utb’al eerib’ jo’ jun tz’aqal tzolom chalen chaq li domingo eq’la toj sa’ li sabado q’ojyin. … Maak’a’ junaq na’leb’ re wank choq’ xtzolom li Qaawa’ Jesukristo yiitoq ajwi’ re li hoonal.”13
Li rajom qach’ool chixk’ulb’al sa’ qab’een xk’ab’a’ li Kristo maawa’ ka’ajwi’ xwotzb’al aatin. Maawa’ jun okenk sa’ aatin maak’a’ xwankil malaj junaq b’alaq’ik komonil. Maawa’ jun k’atok uutz’u’uj malaj junaq eetalil wan chi ru li qaq’. Maawa’ jun eetalil li naqachirib’ malaj naqat’uyub’ sa’ li qochoch. Lix k’ab’a’ a’an jun k’ab’a’ej li “naqtiqib’ wi’ qib’,”14 li tz’iib’anb’il chiru li qaam ut “kʼutkʼu xjalam-uuch saʼ li qilobʼaal.”15
Lix mayej li Kolonel re xtojb’al rix qamaak tento taajultikamanq junelik, sa’ li naqak’oxla, sa’ li naqab’aanu, ut sa’ lix k’amb’al qib’ rik’ineb’ li qas qiitz’in. A’an ink’a’ yal naxjultika li qak’ab’a’, nokoxjultika b’an laa’o junelik. Li Kolonel kixye:
“Xb’aan naq jun li ixq ma naru tab’i’ nasach sa’ xch’ool lix ka’ch’in natu’uk, toj reetal naq ink’a’ tixtoq’ob’a ru li ralom lix k’uub’ xsa’? Relik chi yaal, maare eb’ a’an te’sachq ajwi’ sa’ xch’ool, a’b’anan laa’in ink’a’ tatsachq sa’ inch’ool, at xjunkab’al laj Israel
“K’e reetal, katintz’iib’a chiru lix sa’ li wuq’.”16
Li Awa’b’ej George Albert Smith kixk’ut, “Cheroxloq’ihaq lee k’ab’a’, xb’aan naq sa’ jun kutan osob’tesinb’ilaqex ut teneb’anb’ilaq sa’ eeb’en naq xyeeb’al resil … re lee Yuwa’ sa’ choxa … li k’a’ru xeb’aanu rik’ineb’ li k’ab’a’ej a’an.”17
Jo’eb’ li k’ab’a’ej sik’b’ileb’ ru re laj Nefi ut laj Lehi, ma naru raj xyeeb’al ut xtz’iib’ankil chiqix naq laa’o tz’aqal xtzolom li Qaawa’ Jesukristo? Ma naqoxloq’i xk’ab’a’ li Jesukristo li xqak’ul sa’ qab’een qajunes qib’? Ma tz’aqalo “aj k’anjel ut aj yehol nawom”18 chirix lix chaab’ilal xch’ool aj rahonel ut lix wankilal aj tojol-ix?
Toje’ chaq, yookin chirab’inkil chi chapb’il lix Hu laj Mormon. Sa’ xraqik li xkab’ ch’ol re 2 Nefi, kiwab’i aj Nefi chixyeeb’al k’a’ruhaq maajun wa wilom chaq ru chi jo’kan. Chiru chixjunil lix tz’iib’anb’il esil, a’an naxk’ut ut naxch’olob’ xyaalal “laj Tojol-ix,” “lix Santil Dios laj Israel, “lix Karneer li Dios,” ut li “Mesias.” A’b’an sa’ xraqb’al li raatin, kiiwab’i xyeeb’al li aatin a’in: “Ninnima inloqʼal rikʼin li kʼaʼru saqen ru; ninnima inloqʼal rikʼin li yaal; ninnima inloqʼal rikʼin lin Jesus, xbʼaan naq aʼan xtoj rix li waam chiru li xbʼalbʼa.”19 Naq kiwab’i li aatin a’in, li waam kinujak chi sahilal ut naab’al sut naq kiwab’i wi’ chaq chik. Kink’e reetal ut kiweek’a li raqal a’an jo’ naq ninnaw ru lin k’ab’a’ ut ninsume naq yaab’asinb’il.
Li Qaawa’ kixye, “Relik chi yaal, osobʼtesinbʼil li tenamit aʼin li wankebʼ xchʼool chixkʼambʼal inkʼabʼaʼ; xbʼaan naq rikʼin lin kʼabʼaʼ naq teʼbʼoqeʼq, ut wehebʼ.”20
Jo’ komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo rehebʼ laj Santil Paabʼanel saʼ Rosoʼjikebʼ li Kutan, “chiqak’ul sa’ qab’een chi sa sa’ qach’ool lix k’ab’a’ li Kristo”21 rik’in roxloq’inkil lix k’ab’a’ rik’in rahok, paab’aal, ut chaab’il b’aanuhom. Ninch’olob’ xyaalal naq a’an “li Karneer li Dios, relik chi yaal, li Ralal li Junelik Yuwa’b’ej.”22 Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, lix santil alal, amen.