Kar Utiej Ippān Irooj
Iien en̄taan ko im inepata rejjab ukōt mejān mijen eo an Irooj āinwōt An jouj ilo lale kōj, kōjeraam̧m̧an kōj.
Juon raan iiō ko ļo̧k, āinwōt mijenede ro reddik jerbal ilo juon branch edik ioon j uon āne edik in Amami Oshima, Japan, eo m̧ōtta im n̄an kar ļo̧kjeņ am n̄an jeļā bwe Būreejtōn Spencer W. Kimball enaaj kar loļo̧k Asia im bwe aolep memebōr ro im mijenede ro ilo Japan kar ruwainene n̄an Tokyo n̄an ron̄jake rikanaan eo ilo juon kweilo̧k eļap an eria. Ippān membōr ro an branch eo, eo m̧ōtta im n̄a kar m̧ōņōņō ilo am jino kōm̧m̧ani karōk ko n̄an kweilo̧k eo, eo me ekar aikuji 12 awa jerakļo̧k im kijoone East China Sea n̄an ioon āne in Japan, tokālik iuwe 15 awa ilo tūrein n̄an Tokyo. Ijo wōt, ekabūrom̧ōjm̧ōj, ekar jab maron̄ kōm̧m̧an. Kōm kar bōk naan jān mijen būreejtōn eo am bwe kōnke kōn kōtaan eo im iien, eo m̧ōttan im n̄a kar jab maron̄ in etal n̄an kweilo̧k eo ilo Tokyo.
Ilo an membōr ro an branch eo am edik kar em̧m̧akūt n̄an Tokyo, kōm kar pād wōt. Raan ko ālkin raar āinwōt lur im ejjeļo̧k jabdewōt. Kōm kar kōm̧m̧ane kweilo̧k in kwojkwoj eo makeļo̧k ilo im̧ōnjar eo edik, ilo an Armej ro Rekwojarjar ilo Raan Ko Āliktata im mijenede ro ilo Japan kar pād ilo kweilo̧k eo.
En̄jake in nana mour eo aō make ekar kajoorļo̧k jekdo̧o̧n ke ikar lan̄lōn̄ ilo aō ron̄jake an membōr ro an branch eo raar ro̧o̧ltok jān kweilo̧k eo raan ko ālkin n̄an kwaļo̧k bwe Būreejtōn Kimball ekar kōjjeļļā kōn juon tampeļ ilo Tokyo. Raar ekōnono kōn lo̧udin̄din̄ ilo aer kwaļo̧k kar kūrm̧ool in ettōņak eo aer. Raar kōmeļeļeik ekōjkan, ke rekar ron̄jake kōjjeļā eo kōn tampeļ eo, membōr ro im mijenede ro raar jab maron̄ in dāpij lan̄lōn̄ eo aer im raar kabokboke peier ilo juon wōt iien.
Iiō ekar eļļāļo̧k, bōtaab ij maron̄ in wōt keememej inepata eo ikar en̄jake jān jako jān kweilo̧k eo epād ilo bwebwenato.
Ilo allōn̄ ko kiiō repaak ikar kejōkļo̧kjeņ ioon en̄jake in, ke ikar lale an ro jet jelm̧ae inepata em̧wilaļ im būrom̧ōj—eļapļo̧k im m̧wilaļļo̧k jān eo kar aō āinwōt juon mijenede edik—kar bōktok jān ajeded in COVID-19 ipeļakin laļ in.
Ilo jino in iiō in, ke ajeded in ekar m̧ōkaj an waļo̧k, Būreejtōnji eo Kein Kajuon ekar kallim̧ur bwe “Kabun̄ in im membōr ro an renaaj tiljek ilo kwaļo̧k kallim̧ur eo ad n̄an citizen ro rem̧m̧an im ro ruturin rem̧m̧an” 1 im naaj “kōjerbal eļap mejmejkaruo.” 2 Kōn menin, jej jelm̧ae bōjrak in kuk ippān doon ko an Kabun̄ in aolepān laļ in, jepļaaktok eo an elōn̄ļo̧k jān jimettan in mijenede ro an Kabun̄ in n̄an laļ ko aer, im kilōk an aolep tampeļ ko ilo aolepān Kabun̄ in. Taujin iaami raar m̧aanjabpopo n̄an deļo̧n̄e tampeļ eo n̄an kain̄i ko n̄an ro remour—ekoba liāp ko an tampeļ. Ro jet iaami ekar m̧ōkaj aer kadedeļo̧k jerbal eo ami āinwōt mijenede ro ak em̧ōj kar kōtļo̧k er ilo jidik iien im leļo̧k er n̄an bar juon jikin.
Ilo iien in, ritōl ro an kien im jikin jeļāļo̧kjeņ raar kiil jikuuļ ko—eo ekar kōm̧m̧an an oktak kilen kadiwōjļo̧k im kiel kabōjrak ikkure ko, ikitōltōl, m̧akūtkūt an m̧anit, im iien m̧akūtkūt ko reiookļo̧k jikuuļ im m̧akūtkūt ko. Elōn̄ iami raar pojak n̄an iien m̧akūtkūt ko me kar jab etal n̄ani, iien al ko me kar jab ron̄ kaki, im tōre in iien kōm̧m̧ani ikkure ko me raar jab kōm̧m̧ani.
Em̧ool juon en̄jake eļapļo̧k an būrom̧ōj eļap rej ļōmņak kōn baam̧le ko me ekar jako ro rejitōn bōro ippāer ilo iien in; elōn̄ wōt rekar jab maron̄ kōm̧m̧ani iien ilomej ko ak iien aintok doon ko rem̧m̧an āinwōt aer kar kōjatdikdik.
Ilo tukadu in, elōn̄, elōn̄ iaami raar jelm̧ae inepata rōrube bōd, būrom̧ōj, im kōbbweerer. Kōn mein ekōjkan ad mour, niknik, im bun̄ m̧aanļo̧k n̄e men ko rej āinwōt lukkuun in jorrāān?
Rikanaan Nipai ekar jino jeje ilo piliej ko reddik ke ekar juon em̧m̧aan erūtto. Ke ekar reilikļo̧k ilo mour eo an im jerbal in karejar eo an, ekar letok juon kejōkļo̧kjeņ eaorōk ilo eoon eo kein kajuon an Bok in Mormon. Eoon in ej kwaļo̧k juon pedped in katak aorōk n̄an kōj n̄an ļōmņak kake ilo tōre in ad. En̄in ej naan ko an jeļā kaki, “N̄a, Nipai, āinwōt ke iaar ļotak jān jema im jinō ro rem̧m̧an, … ,” ej je, “im ālikin aō lo elōn̄ en̄taan ilo raan ko aō, mekarta, āinwōt ke iaar utiej ippān Irooj ilo raan ko aō.” 3
Āinwōt rijikuuļ ro an Bok in Mormon, jej jeļā kōn elōn̄ en̄taan ko me Nipai ej kōnono kaki. Aaet ālkin kile en̄taan ko an ilo raan ko an, Nipai ej letok kōļmenļo̧kjeņ in gospel eo an kōn an kar utiej ippān Irooj ilo aolepān raan ko an. Iien en̄taan ko im inepata rejjab ukōt mejān mijen eo an Irooj āinwōt An jouj ilo lale kōj, kōjeraam̧m̧an kōj.
Lesa im n̄an kiiō epaak kar kweilo̧k ilo intōrnōt ippān emaron̄ 600 mijenede ro ilo Australia, elōn̄ wōt iaer raar pād ilo jet kain jekjek in kalbuuj ak mo reiookļo̧k COVID-19, elōn̄ rej jerbal jān apartment ko aer. Ippān doon kōm kar ļōmņak kōn kajjojo armej ro ilo Kallim̧ur M̧okta, Bok in Mormon, im Katak im Bujen Ko me Irooj ekar kōjeraam̧m̧an er n̄an kōtōprak eļap ilo apan̄. Aolepāer raar kōmeļeļeik piktokier jān ta eo raar maron̄ in kōm̧m̧ane kōn jipan̄ eo an Irooj jān ta eo remaron̄ in kar jab kōm̧m̧ane āinwōt juon tōprak in kalbuuj im mo eo aer.
Jej riit kōn Paul im Silas, ro, ke raar kalbuuj ilo oror aļaļ kalbuuj ko aer, raar jar, al, katakin, kam̧ool—em̧ool peptaiji rikalbuuj ro. 4
Im bar juon alen kōn Paul, ilo Rom, eo ekar kalbuuj ilo m̧weo im̧ōn ium̧win ruo iiō ko, ilo tōre ekar wōnm̧aanļo̧k wōt n̄an “kōmmeḷeḷeik n̄an er im kōnnaanōk er kōn aelōn̄ in Anij,” 5 “katakin men ko kōn Irooj Jisōs Kraist.” 6
Kōn Nipai im Liai, ļōm̧aro nejin Hilamōn, me ālkin kar kakkure im kalbuuj er raar jepooļ kōn juon kijeek in kōjparok ilo an ainikien Irooj eo “emera in lur eweeppān … eaar kabijļo̧k [ro raar jibwe er] em̧ool n̄an lukkuun bōro.” 7
Kōn Alma im Amulek ilo Ammonia, ro raar lo bwe elōn̄ “raar tōmak … kar jino ukeļo̧k, im n̄an lin̄ōri jeje ko rekwōjarjar,” 8 em̧ool men̄e raar kajierer kake er im ejjeļo̧k m̧ōn̄ā, dān, ak nuknuk ko, lukōj im kalbuuj er ilo kalbuuj. 9
Im āliktata kōn Josep Smith, eo,ke ej en̄taan ilo Liberty Kalbuuj, ekar en̄jake an jojoļār im meļo̧kļo̧ke, innām ekar ron̄ naan ko an Irooj: “Men kein … n̄an em̧m̧anļo̧k eo am” 10 im “Anij enaaj pād ippam̧ indeeo im indeeo.” 11
Rein kajjojo raar meļeļe ta eo Nipai ekar jeļā: bwe men̄e raar lo āinwōt elōn̄ en̄taan ko ilo raan in aer mour, raar utiej ippān Irooj.
Jemaron̄ barāinwōt ļōme ilo wāween ta ruo men ko rej āinwōt kajjojo membōr im āinwōt Kabun̄ ilo wāween eo jaar utiej ippān Irooj ilo tōre ko rapan̄ em̧ōj ad iooni ilo jejjo allōn̄ ko remootļo̧k. Ilo aō kwaļo̧k waanjon̄ak kein, kōtļo̧k bwe ren barāinwōt kōkajoorļo̧k naan in kam̧ool eo am̧ kōn jerbal in rilolo eo an rikanaan eo ad emour, eo ekar kōpooj kōj kōn okoktak ko m̧okta jān jabdewōt meļeļe an juon ajeded in nan̄inmej, kōmaron̄ kōj n̄an niknik ilo apan̄ ko me raar itok.
Juon, ļapļo̧k ad erom pedped ilo m̧weo im rejtake jān Kabun̄ in.
Ruo iiō ko remootļo̧k, Būreejtōn Russell M. Nelson ekar ba: “Em̧ōj ad erom̧ ad imminene n̄an ļōmņak kōn “kabun̄ āinwōt juon men eo ej waļo̧k ilo im̧ōn kweilo̧k ko ad, rie jān ta eo ej waļo̧k ilo m̧weo. Jej aikuj juon kajim̧we n̄an jon̄ak in. … Juon jikin Kabun̄-jar ilo m̧weo, bōk jipan̄ jān ta eo ej bōk jikin ilowaan … m̧ōnjar ko ad.” 12 Juon oktak in kanaan! Ekkatak gospel eo pedped ilo m̧weo kar kōm̧m̧ane ilo an kilōk im̧ōn jar ko ilo juon iien ekadu kitien. Jekdo̧o̧n ke laļ in ej jino bar ro̧o̧l n̄an m̧okta im jej bar jepļaak n̄an im̧ōn jar ko, jenaaj kōņaan wōt dāpij wōt jon̄ak ko an ekkatak gospel eo pedped wōt ilo m̧weo im eddōkļo̧k ilo ekkatak ilo iien ajeded in nan̄inmej eo.
Waanjon̄ak eo kein karuo kōn kar utiej ippān Irooj ej revelesōn eo ikkijine jerbal in karejar ilo wāween eo eutiejļo̧k im kwojarjarļo̧k.
Ilo 2018 eo, Būreejtōn Nelson ekar kwaļo̧k kadkad in jerbal in karejar eo āinwōt juon oktak “ilo wāween eo jej kea kōn doon.” 13 Ajeded in nan̄inmej eo ekar kwaļo̧k elōn̄ iien ko rem̧m̧an n̄an kōkōm̧anm̧anļo̧k kapeel in jerbal in karejar ko ad. Em̧m̧aan im kōrā in jerbal in karejar ro, jiron̄ ro im likao ro, im ro jet raar pukōtļo̧k n̄an jipan̄ ioon er, bwebwento, karreoik meļan, m̧ōn̄ā, enaan ko kōjerbal menin kapeel ko raan kein, im kain̄i in kwojkwoj eo n̄an kōjeraam̧m̧an ro rej pād ilo aikuj. Kabun̄ in make ekar barāinwōt jerbal in karejar n̄an ro jet ilo iien ajeded in nan̄inmej eo kōn letok letak m̧weiuk ko ejjan̄in kar kōm̧m̧an n̄an food bank ko, im̧ōko im̧ōn homeless ro, im immigrant support center ko im kōn būroojāāk ko n̄an jekjek ko eļap kwōle ie ilo laļ in. Kōrā ro ilo Dolulul eo an Kōrā ro im baam̧le ko aer raar uwaake idajon̄jon̄ eo n̄an kōm̧m̧an milien māāj ko n̄an rijerbal in jikin ājmour ro.
Waanjon̄ak eo āliktata kōn kar jeraam̧aan eo ilo iien apan̄ ej pukōt lan̄lōn̄ eo eoktak ilo bar jepļaak n̄an kain̄i ko an tampeļ.
Menin em̧m̧an tata kōmeļeļeiki kōn juon bwebwenato. Ke Sister Kaitlyn Palmer ekar bōk mijen kūr eo an Eprōļ eo ļo̧k, liin ekar lo̧udin̄din̄ kōn kar kūri āinwōt juon mijenede bōtaab kar en̄jake jon̄an wōt an aorōk im ejenolo̧k n̄an etal n̄an tampeļ n̄an bōk menin letok kwojarjar eo an im kōm̧m̧ani bujen ko rekwojarjar. Ejjab to ālkin an kar jikejuuļi menin letok kwojarjar eo an, kōjeļļā eo ekar itok bwe aolep tampeļ ko renaaj kar kilōk ilo juon iien kadu kōn wōt ajeded in nan̄inmej eo peļaakin laļ in. Ālkin bōk meļeļe in ekabūrom̧ōjm̧ōj, Innām liin ekar jeļā enaaj kar etal n̄an jikin kaminene eo an mijenede (MTC) kōjerbal intōrnet jān m̧weo im̧ōn. Kōjekdo̧o̧n kabūrom̧ōjm̧ōj kein, Kaitlyn ekar dāpij wōt juon kōļmenļo̧kjeņ em̧m̧an.
Ilo kōtaan allōn̄ ko, Sister Palmer ekar jab luuji kōjatdikdik eo kōn etal n̄an tampeļ. Baam̧le eo an ekar jitlo̧k im jar bwe tampeļ ko ren peļļo̧k m̧okta jān iien em̧m̧akūt eo an. Kaitlyn ekōn emakijkij an jino MTC in jibbon̄ ko an ilo m̧weo kōn ba, “Ranin enaaj ke raan eo kōmij bōk juon kabwilōn̄lōn̄ im tampeļ ko renaaj bar peļļo̧k?”
Ilo Okwōj 10, Būreejtōnji eo Kein Kajuon ekar kōjeļļā bwe tampeļ eo an Kaitlyn enaaj kar bar peļļo̧k n̄an kain̄i ko an ro remour ilo lukkuun raan eo iien kelo̧k eo an ilo jibbon̄ tata n̄an mijen eo an ekar jikejuuļ. Liin ekar jab maron̄ etal n̄an tampeļ im kelo̧k ilo baluun eo waan. Kōn jidik kōjatdikdik n̄an jeraam̧m̧an, baam̧le eo an raar kepaak tampeļ būreejtōn eo Michael Velligna n̄an lale eļan̄n̄e ekar wōr wāween kabwilōn̄lōn̄ eo raar jar kake enaaj bōk jikin. Jitlo̧k im jar ko aer raar uwaak!
Ilo 2:00 a.m., awa ko m̧okta jān iien kelo̧k eo an, Sister Palmer im baam̧le eo an, ilo kōmejaaļaļ ko, kar iak iakwe er ilo kōjām ko an tampeļ eo jān etōn̄ dikdik an tampeļ būreejtōn eo, kōn naan ko “Iakwe in jibbon̄, Palmer baam̧le. Ruwainenetok n̄an tampeļ!” Ke ekar kadedeļo̧k menin letok kwojarjar eo an, kar rejan̄ er n̄an kair in em̧m̧akūt ke baam̧le eo tok juon ekar kōttar ilo kōjām ko an tampeļ eo. Raar ettōr kajjuļo̧k n̄an airport eo ilo awa eo ejetjet n̄an an kelo̧k n̄an mijen eo an.
Kain̄i ko an tampeļ jaar on̄ kaki ilo jejjo allōn̄ ko āinwōt eļapļo̧k aer aorōk jān pija ko m̧oktaļo̧k ilo an tampeļ ko peļaakin laļ in bar peļļo̧k ilo lenkan ko.
Ilo aō kili, jouj im ron̄jake naan ko rōketak, lo̧udin̄din̄, kōbōkakkak an Rikanaan Josep Smith. Juon ejjamin kar ļōmņak en kar jeki ilo en̄taan im makeļo̧k, kar kalbuuj im kamo ilo juon em̧ ilo Nauvoo, tilekek jān ro me rekar pukōt n̄an kalbuuji ilo jab jim̧we.
“Kiiō, ta jej ron̄ ilo gospel eo me jaar bōke? Juon ainikien em̧m̧an! Juon ainikien tūriam̧o jān lan̄; im juon ainikien m̧ool jān laļ; ennaan ko rem̧m̧an n̄an ro remej; juon ainikien em̧m̧an n̄an ro remour im ro remej; ennaan ko rem̧m̧an kōn lan̄lōn̄ eļap. ….
“… ta jeban bun̄m̧aanļo̧k ilo juon jibadbad eļap ke? Bun̄m̧aanļo̧k im jab kelik. Peran, … wōnm̧aanļo̧k, wōnm̧aanļo̧k n̄an anjo̧! Būruōmi ren lan̄lōn̄, im m̧ōņōņō otem m̧ōņōņō. Laļ en n̄irļo̧k ilo al.” 14
Ro jeiū im jatū, Ij tōmak bwe juon raan, kajjojo iaad naaj reilikļo̧k ilo m̧akūtkūt ko kar jāānjōļ, kabūrom̧ōjm̧ōj eo, inepata ko, im makeļo̧k iaan eo ilo pād kōn iien ko rapan̄ me jej eļļāļo̧k jāni n̄an lo aer kalibubu kōn kāālet eo im kōjeraam̧m̧an ko im kōn ļapļo̧k tōmak im naan in kam̧ool ko. Ij tōmak bwe ilo mour in, im ilo mour ej itok, en̄taan ko ami, Ammonia eo ami, Liberty Jail eo ami, naaj ukōti n̄an eddōkļo̧k eo ami. 15 Ij jar bwe, koba ippān Nipai, jemaron̄ kile en̄taan ko ilo tōre in raan ko ad ilo ejja iien eo wōt kile bwe jej utiej ippāņ Irooj.
Ij kiil kōn naan in kam̧oo eo aō kōn Jisōs Kraist, eo E make ekar jab ruwaimejet n̄an en̄taan im āinwōt m̧ōttan Pinmuur eo An indeeo ekar wanlaļļo̧k ium̧wier aolep. 16 E emeļeļe būrom̧ōj, metak im ebbweer eo ad. Ej ej ad Rilo̧mo̧o̧r, ad Ripinmuur, ad kōjatdikdik, ad rikaenōm̧m̧an, ad Rikadiwōjļo̧k. Jān men kein ij kam̧ool ilo etan ekwojarjar, Jisōs Kraist, amen.