Te mau muhumuhu a te Vārua

Nā Elder Gary E. Stevenson

Nō te pupu nō te Tino ’Ahuru ma Piti ’āpōsetolo

Te auhoara’a tāmau o te Vārua Maita’i ’o te hō’ē ïa o te mau hōro’a pae vārua rahi a’e e fana’ohia e te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei.

’Ōmuara’a

’Aita i maoro a’enei, tei ni’a te mata o te ao tu’aro i te ’āu’a nō te ao nei a te vahine o te FIFA nō te matahiti 2023, tei fa’atupuhia e Auteraria ’e e Niuterani. ’Ua fa’a’ite te mau mā’ona nā te ao nei tei mā’itihia i roto hau atu e 200 pupu nō te mau fenua ato’a, i tō rātou itoito, tō rātou ’ā’au tae, tō rātou tāreni ’e tō rātou huru mā’ona, ’a tata’u ai rātou nō te fāito teitei roa a’e o te ao nei nō te tu’e pōpō.

’Ua fa’ahiahia tātou i te feiā ha’uti nō te mau tū’aro e rave rahi ’e te tahi atu mau ha’uti, e fa’ari’i i te fāito teitei a’e o tā rātou ha’uti. Tē parau nei tātou nō tō rātou mau tāreni ’aore rā te mau hōro’a tei hōro’ahia mai e te Atua. Tei roto i te reira te mau ta’ata ’aravihi nō te ’ori, nō te fa’a’eta’etara’a tino, nō te ’upa’upa, nō te mau peu ’aravihi, nō te teata ta’ata ora, nō te nūmera, nō te ’ihi, ’e te vai atu ā. ’Ua fa’a’ite teie mau ta’ata tāta’itahi i te mau hōro’a tei hōro’ahia mai e te Atua, tei ha’amaita’ihia ’e tei fa’anehenehehia nā roto i te hō’ē orara’a itoito, te tuatāpapa, ’e te fa’a’ohipara’a. Nā te mau hōro’a a te Atua e hōro’a mai i te mau ta’ata ’aravihi.

Te fa’a’ohipara’a i te mau hōro’a pae vārua

’Ia au i te fa’a’itera’a a te ’evanelia, tē hōro’a nei te Atua i tāna mau tamari’i e rave rahi mau hōro’a pae vārua, ’o tē fa’ariro ho’i ia rātou ’ei mau ta’ata ’aravihi. E fa’ari’i te mau melo ha’apa’o o te ’Ēkālesia i te mau hōro’a o te Vārua, ’oia ho’i, te hōro’a nō te hō’ē ’itera’a pāpū nō Iesu Mesia ’ei Fa’aora nō rātou, te hōro’a nō te Vārua Maita’i, te hōro’a nō te fa’aro’o nō te fa’aora ’e ’ia fa’aorahia, te hōro’a nō te ’itera’a, te hōro’a nō te fa’ari’i i te mau temeio, ’e te mau hōro’a nō te pa’ari ’e nō te ’ite.¹ Tē ani mai nei te Fatu ia tātou ’ia ’imi pāpū i te mau hōro’a maita’i a’e, e tae noa atu i te mau hōro’a pae vārua. Tē hōro’a nei ’oia i te mau hōro’a pae vārua nō te ha’amaita’i ia tātou ’e nō te ha’amaita’i ia vetahi ’ē.²

Nō te ho’i mai i ni’a i tā tātou fa’aaura’a ’e te feiā ’aravihi, e mea faufa’a ’ia ha’amana’o ē, e’ita te hō’ē noa hōro’a e rāva’i nō te hōro’a mai i te hō’ē ta’ata ’aravihi. Noa atu tō rātou tāreni nātura fa’ahiahia roa, maoti te fa’a’ohipara’a ’e te mau tauto’ora’a pāpū ’e te itoito, i reira te mau ta’ata e ha’amaita’i ai ’e e fa’anehenehe ai i tā rātou ’ohipa, nō te tae atu i te hō’ē fāito teitei o tō rātou ’aravihi. ’Oia ato’a te mau tao’a hōro’a e fa’ari’ihia ’e e tātarahia, pinepine teie mau parau i te ’itehia i roto, « tītauhia ’ia tāmaumau ».

’Oia ato’a, ’ua hi’opo’a vau i te hō’ē terera’a ha’api’ira’a nō ni’a i te mau hōro’a pae vārua. Te fa’a’ohipara’a i te mau hōro’a pae vārua, e tītau te reira i te fa’a’eta’etara’a tino pae vārua. « Te fa’ari’ira’a i te arata’ira’a a te Vārua Maita’i i roto i tō ’outou orara’a, e tītau te reira i te ’ohipa pae vārua. Taua ’ohipa ra o te pure tu’utu’u ’ore ïa ’e te tuatāpapara’a tāmau i te pāpa’ira’a mo’a. Nā reira ato’a te ha’apa’ora’a i tā ’outou mau fafaura’a ’e i te mau fa’auera’a a te Atua. ’Oia ato’a te ravera’a i te ’ōro’a mo’a ma te ti’amā i te mau hepetoma ato’a ».³

E aha te mau hotu o te fa’a’ohipara’a i te mau hōro’a pae vārua ? Tei roto i te reira te mau muhumuhu a te Vārua ’o tē tauturu ia tātou ’ia fa’aruru i tō tātou mau hina’aro i te mau mahana ato’a, ’e e fa’a’ite mai ia tātou e aha te ’ohipa e rave ’e e aha te parau ’e te mau ha’amaita’ira’a nō te hau ’e te tāmāhanahanara’a. ’A fa’aro’o ai tātou ’e ’a rave ai mai te au i te mau muhumuhu pae vārua, ’e fa’arahi te Vārua Maita’i i tō tātou ’aravihi ’e tō tātou ti’ara’a i ni’a atu ā i te ’ohipa e ti’a ia tātou ’ia rave nā roto ia tātou iho. E tauturu teie mau hōro’a faufa’a pae vārua ia tātou i roto i te mau huru tuha’a ato’a o tō tātou orara’a.⁴

Te auhoara’a tāmau o te Vārua Maita’i ’o te hō’ē ïa o te mau hōro’a pae vārua rahi a’e e fana’ohia e te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei.

E aha te faufa’a o teie hōro’a ? ’Ua pāhono pāpū te peresideni Russell M. Nelson i teie uira’a i te nā-’ō-ra’a ē, « i te mau mahana i muri nei, e’ita tātou e ora mai i te pae vārua mai te peu ’aita te mana arata’i ’e te fa’atere ’e te tāmāhanahana ’e te tāmau o te Vārua Maita’i ».⁵

Nāhea ’ia ani ’e ’ia ’ite i te mau muhumuhu a te Vārua

I te roara’a o tā’u tāvinira’a, ’ua ’ite mai au i roto i te ta’ata tāta’itahi i te hō’ē hina’aro tā’āto’a ’ia ’ite e nāhea ’ia ani ’e ’ia ’ite i te mau muhumuhu a te Vārua Maita’i. Nō te ta’ata iho te mau muhumuhu a te Vārua, ’e e tae mai te reira nā roto i te mau rāve’a ta’a ’ē. Terā rā, ’ua ha’amaita’ihia tātou ’ia fa’ari’i i te mau parau a te mau peropheta, i tahito ra ’e i teie ’anotau, ’o tē hōro’a mai ia tātou i te mau fa’a’itera’a faufa’a rahi nō ni’a i te huru nō te fa’ari’ira’a i te arata’ira’a a te Vārua.

Tē hina’aro nei au e hōro’a ato’a ia ’outou e maha tumu parau arata’i ’o tē nehenehe e tauturu ia ’outou ’ia ani ’e ’ia ’ite i te mau muhumuhu a te Vārua.

’A ti’a i te mau vāhi mo’a

Te mātāmua ’oia ho’i ’ia ti’a i te mau vāhi mo’a.⁶ ’Aita i maoro a’enei ’ua haere atu vau i te ’ōpani ’īriti nō te hiero nō Tokyo i te fenua Tāpōnē. Te pāhonora’a i te mau tītaura’a manihini tei fa’ataehia i te mau ve’a ’e i te mau ti’a mana, ’ua hau roa ïa i tei mana’ohia. E rave rahi hānere ta’ata tei tae mai i taua mau māta’ita’ira’a arata’ihia o te hiero. ’Ua putapū roa te mau manihini i te nehenehe o te hiero, terā iho ā rā mau hōho’a nō ni’a i te peu tumu tāpōnē. Hau atu ā i te putapū, maori rā te huru fa’atura ’e te auraro o te mau manihini i te taime ’a fa’ata’ahia ai te mau ’ōro’a tupuna i roto i te mau piha e ravehia ai te reira. Te mea rā tei tāmāhanahana rahi roa ia mātou ’o te hanahana ïa o te Vārua.

’Ua nana’o-roa-hia i roto i tō’u ferurira’a te hō’ē o te reira huru taime e te hō’ē ti’a rahi nō te fa’aterera’a hau. I muri a’e i te hō’ē taime ferurira’a hōhonu i roto i te piha tiretiera, ma te horuhoru ’e te putapū hōhonu, ’ua muhumuhu mai ra ’oia i pīha’i iho i tō’u tari’a : « Te mata’i ato’a tā’u e huti nei i roto i teie piha, e mea ta’a ’ē ato’a ». ’Ua ’ite a’era vau ē, tē tāmata ra ’oia i te fa’ata’a mai i te vaira’a mai o te Vārua mo’a, ’o tē pārahi nei iho ā i roto i te mau vāhi mo’a. Mai te mea e hina’aro ’outou ’ia ’ite i te Vārua, ’a ti’a i roto i te hō’ē vāhi i reira te Vārua e pārahi ai ma te ’ōhie.

’Ua riro tō tātou mau hiero ’e tō tātou mau fare ’ei mau vāhi mo’a roa a’e i ha’amo’ahia. I reira, e mea ’ōhie a’e nō tātou ’ia tītau manihini ’e ’ia ’ite i te Vārua. Te tahi atu mau vāhi mo’a tē vai ra, te mau fare purera’a, te mau fare ha’api’ira’a ’evanelia, ’e te mau vāhi ’ā’amu o te ’Ēkālesia ’e te mau pū nō te mau rātere. ’A ti’a i te mau vāhi mo’a.

’A ti’a i pīha’i iho i te mau ta’ata mo’a.

Te piti, ’a ti’a i pīha’i iho i te mau ta’ata mo’a. E fa’ata’a atu vau i te piti o te tumu parau arata’i ma te tahi atu ha’amana’ora’a.

E’ita roa e mo’ehia iā’u i te haerera’a vau i te hō’ē purera’a tei fa’atupuhia i roto i te hō’ē tahua tū’aro tu’iro’o. I te rahira’a o te taime, e ’ī teie tahua i te mau ta’ata huru huehue, te tuōtuōra’a nō tō rātou mau pupu nō te fenua iho ’e penei a’e ma te fa’a’ino ato’a i te mau pupu ta’a ’ē. I terā pō rā, e mea ta’a ’ē roa te huru tupura’a. ’Ua ’ī roa te tahua i te feiā ’āpī e rave rahi tauatini, tei ha’aputuputu mai nō te fa’ahanahana ’e nō te ha’amana’o i te orara’a o te peropheta Iosepha Semita. Nā tō rātou huru fa’atura ’e te hau ; te māuruuru ; ’e te vārua pure, i fa’a’ī i te tahua i te vaira’a mai o te Vārua Mo’a. ’Ua ti’a roa iā’u ’ia ’ite i te reira i ni’a i tō rātou hōho’a mata. Nā te hōro’a o te Vārua Maita’i e ’ohipa ra, e ha’apāpū nei i te mau ’itera’a pāpū i hōro’ahia e Iosepha Semita ’e te fa’aho’i-fa’ahou-ra’a mai o te ’evanelia.

E’ita e nehenehe e tāpe’a i te Vārua ’ia ’āmui mai i roto i te hō’ē ha’aputuputura’a o te mau ta’ata mo’a. Mai te mea e hina’aro ’outou ’ia ’ite i te vārua, ’a ti’a i pīha’i iho i te mau ta’ata i reira te Vārua e pārahi ’ōhie mai ai. Teie tā te Fa’aora i parau : « I te vāhi e ’āmui ai e to’opiti e to’otoru ma tō’u nei i’oa, tei rotopū ato’a ïa vau ia rātou i reira ».⁷ Nō te feiā ’āpī, a feruri i tā ’outou mau putuputura’a o te feiā mo’a : te mau pupu autahu’ara’a ’e te mau piha ha’api’ira’a, te PFA ’e te ha’api’ira’a ’evanelia, te mau ’ātivite a te pāroita ’e te titi—’oia ato’a te mau pupu hīmene pāroita. ’A mā’iti ’ia vai i pīha’i iho i te ta’ata ’e ’a haere i te mau vāhi e ’itehia ai te parauti’a. ’A ’imi i tō ’outou pūai i roto i te rahira’a. ’A ’imi i te mau hoa maita’i. ’Ia riro ’ei mau hoa maita’i. Pāturu te tahi i te tahi i te mau vāhi ato’a tei reira ’outou. ’A ti’a i pīha’i iho i te mau ta’ata mo’a.

’A fa’a’ite pāpū i te mau parau mau mo’a

Te toru, ’a fa’a’ite pāpū i te mau parau mau mo’a ma te pinepine e ti’a ia ’outou. E fa’a’ite tāmau noa te Fa’aa’o i tōna reo, ’ia fa’a’ite pāpū ana’e tātou nā roto i tō tātou reo. E fa’a’ite pāpū te Vārua i te ta’ata e paraparau ra ’e i te ta’ata e fa’aro’o ra.

Tē ha’amana’o nei au i te hō’ē mahana i tō’u terera’a nā ni’a i te hō’ē taxi e 45 minuti te maoro i New York. I muri a’e i tō’u paraparau-maita’i-ra’a i te ta’ata fa’ahoro nō ni’a i te ’evanelia i te roara’a o tō’u tere e tae roa i te taura’a manureva, ’ua ’aufau atu vau iāna, ’e ’ua fa’aineine nō te haere atu i rāpae i te taxi. Ha’amana’o a’era vau ē, ’aita vau i hōro’a i te hō’ē ’itera’a pāpū nō ni’a i te mea tā’u i fa’a’ite. Ma te fa’aea ri’i, ’ua fa’a’ite atu vau i te hō’ē ’itera’a pāpū ’ōhie ’e te poto, ma te ani i te Vārua ’e ma te fa’arari i tō māua mata i te roimata.

’A ’imi ai ’outou ’e ’a rave ai i te mau rāve’a nō te fa’a’ite i tō ’outou ’itera’a pāpū ia vetahi ’ē, e fa’atupu ’outou i te mau taime nō te ’ite i te Vārua.

’A fa’aro’o i te Vārua Mo’a

Te parau tumu hope’a ’o te fa’aro’ora’a ïa i te Vārua Mo’a. E nehenehe ’oia e riro ’ei hoa tāmau nō tātou, e paraparau rā ’oia ma te reo ha’iha’i ’e te marū. ’Ua ’itehia i te peropheta Eliaha ē, te reo o te Fatu ’aita tō roto i te mata’i, te ’āueuera’a fenua, ’aore rā te auahi, tei roto rā i te « reo iti ha’iha’i ».⁸ « E ’ere ïa i te reo mai te pātiri » inaha rā, « e reo ha’iha’i ’e te marū roa, mai te mea ra ē, ’o te hō’ē parau iti ha’iha’i nei », terā rā « ’ua ha’aputa roa te reira i te vārua ».⁹

’Ua parau te peresideni Boyd K.Packer : « E’ita te Vārua e huti i tō tātou ara-maīte-ra’a nā roto i te tuōra’a ’aore rā te ueuera’a ia tātou ma te rima pūai. E muhumuhu noa mai ’oia. E mirimiri marū noa mai ’oia ē, mai te mea tē pe’ape’a ra tātou, e’ita roa atu tātou e ’ite iāna ».¹⁰ ’Ua hi’o vau ē, i te tahi taime, e mea ha’iha’i mau tōna reo, ’aore rā nō tō’u mana’o pe’ape’a, nā te tahi ta’ata here e haru mai i te reira nō’u. E rave rahira’a taime, ’ua tae mai te muhumuhu a te Vārua Maita’i iā’u ra nā roto mai i tā’u vahine, ’o Lesa. E nehenehe ato’a te mau metua ’aore rā te feiā fa’atere parauti’a e fa’ari’i i te arata’ira’a fa’auruhia nō ’outou.

E nehenehe te māniania, te tuōtuōra’a ’e te mārōra’a e parare nei nā te ao nei, e nā ni’a a’e i te mau mana’o hau o te Vārua Mo’a. ’A ’imi i te hō’ē vāhi hau, hō’ē vāhi mo’a i reira e ti’a ai ia ’outou ’ia fa’ari’i i te arata’ira’a a te Vārua.

Te tahi mau parau fa’aarara’a

’A feruri noa ai ’outou i teie mau parau tumu nō te tītau manihini ’e nō te ’ite i te Vārua, ’a feruri i teie mau parau fa’aarara’a i muri nei.¹¹

’A ha’apāpū i tō ’outou mau fa’auru’a’ī pae vārua. ’Ei hi’ora’a, e ’āna’i te mau fa’auru’a’ī o te Vārua i ni’a i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e i te mau ha’api’ira’a a te mau peropheta ora.

’Ia pāpū ē, te mau mana’o tā ’outou e fa’ari’i ra e tū’ati ïa i ni’a i tā ’outou ’ohipa. ’Aita te mau fa’auru’a’ī o te Vārua i hōro’ahia ia ’outou nō te a’o ’aore rā nō te fa’atītī’aifaro ia vetahi ’ē, maoti rā, ’ua pi’ihia ’outou nā te hō’ē ti’a fa’atere i fa’ata’ahia.

E’ita te mau ’ohipa pae vārua e ti’a ’ia fa’ahepohia. E nehenehe ’outou e fa’atupu i te hō’ē peu ’e i te hō’ē vāhi ’o tē tītau manihini i te Vārua, ’e e nehenehe ’outou e fa’aineine ia ’outou, e’ita rā ’outou e nehenehene e parau e mea nāhea ’e ahea te fa’aurura’a e tae mai ai. ’A fa’a’oroma’i ’e ’a ti’aturi ē, e fa’ari’i ’outou i te mea tā ’outou e hina’aro i te taime ti’a.

’A fa’a’ohipa i tō ’outou iho ha’avāra’a maita’i a’e. I te tahi taime, e hina’aro tātou ’ia arata’ihia e te Vārua i roto i te mau mea ato’a. Terā rā, e hina’aro pinepine te Fatu ’ia fa’a’ohipa tātou i te māramarama tā te Atua i hōro’a mai ia tātou, ’e ’ia ha’a tātou ma te tū’ati i tō tātou hāro’aro’ara’a maita’i a’e. ’Ua haʼapiʼi te peresideni Dallin H. Oaks ē :

« Te hina’aro ’ia arata’ihia e te Fatu, ’ua riro ïa ’ei hō’ē pūai, e ti’a rā ’ia ’āpitihia atu e te ’ite-pāpū-ra’a ē, e vaiiho tō tātou Metua i te ao ra e rave rahi mau fa’aotira’a nō tō tātou iho mau mā’itira’a. … Te feiā e tāmata nei e fa’a’ite i tā rātou mau fa’aotira’a ato’a i te Fatu ’e ’o tē tāparu nei nō te heheura’a i roto i te mau mā’itira’a ato’a, e’ita e maoro e vai rātou i roto i te tahi mau huru i reira ho’i rātou e pure ai ’ia arata’ihia rātou, ’e e’ita e fa’ari’i i te reira. …

« E ti’a ia tātou ’ia tuatāpapa i te mau mea i roto i tō tātou ferurira’a. … I muri iho e ti’a ia tātou ’ia pure nō te fa’ari’i i te arata’ira’a ’e ’ia rave i te reira. … Mai te mea ’aita tātou e fa’ari’i i te arata’ira’a, e ti’a ia tātou ’ia rave mai te au i tō tātou mana’o ha’avā maita’i a’e ».¹²

’Ōpanira’a ’e te hō’ē anira’a manihini

’Ei ’ōpanira’a, e ti’a i te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei ’ia riro ’ei feiā ’aravihi ’e te ha’apa’o i te mau fafaura’a. Noa atu rā, tei ia tātou tāta’itahi ā te ’imira’a ’ia fa’a’ohipa i tō tātou mau hōro’a pae vārua ’e i muri iho, ’ia ani manihini ’e ’ia ha’api’i nāhea ’ia ’ite i te mau muhumuhu a te vārua. E maha mau parau tumu arata’i nō te tauturu ia tātou i roto i teie tauto’ora’a pae vārua faufa’a rahi, ’oia ho’i :

’A ti’a i te mau vāhi mo’a.
’A ti’a i pīha’i iho i te mau ta’ata mo’a.
’A fa’a’ite pāpū nō te mau parau mau mo’a.
’A fa’aro’o i te Vārua Mo’a.

Tō ’outou ’aravihi ’ia ani manihini ’e ’ia ’ite i te mau muhumuhu a te Vārua e fa’ananeahia mai te ta’ahira’a i te tahi atu ta’ahira’a. « Te fa’aro’o-rahi-ra’a atu i te reo o te Vārua, e au ïa mai te ha’api’ira’a mai i te tahi atu reo. E ’ohipa tupu marū noa i te rahi ’o tē tītau i te tauto’ora’a itoito ’e te fa’a’oroma’i ».¹³

E ho’i mai na tātou mai te ha’amatara’a, ’a ha’amana’o ē, ’ei feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei, tē mau nei ’outou i te mau ō. ’A feruri na i teie hōho’a mātarohia o te sābati ha’apaera’a mā’a, tei fa’ata’ahia mai iā’u ’aita i maoro a’enei. Hō’ē tamari’i ’āpī roa, tē ti’a ra i ni’a i te hō’ē pārahira’a na’ina’i, e’ita e ’ite-maita’i-hia atu i ni’a a’e i te terono. ’Ua ti’a tōna metua tāne i pīha’i iho iāna, ma te fa’aitoito iāna, ’e te tauturu iāna nā roto i te muhumuhura’a i tōna tari’a ’a fa’a’ite ai ’oia ē, « E tamari’i au nā te Atua ».

Te ’itera’a pāpū i muri iho, nō te hō’ē ïa feiā ’āpī pa’ari ’ōtahi, tei ha’amata nā roto i te hō’ē parau ho’ata taiā : « ’Ahani pa’i e nehenehe te tahi ta’ata e muhumuhu mai i tō’u tari’a mai terā ». I muiri iho, ’ua tae mai te hō’ē anapa uira, ’ua fa’ari’i ’oia i te hō’ē fa’aurura’a ’e ’ua fa’a’ite pāpū a’era, « Tē vai ra te tahi ta’ata e muhumuhu mai ra i roto i tō’u tari’a mai teie—te Vārua Maita’i ! »

E ’ōpani au ma te hō’ē anira’a manihini tā’ā ’ē, nō te feiā ’āpī tā’āto’a ! E rave rahi o ’outou e ha’amata nei i tō ’outou mahana nā roto i te ti’ara’a i mua i te hō’ē hi’o. Ananahi, i teie hepetoma, teie matahiti, i te mau taime ato’a, ’a fa’aea ri’i ma’a taime ’a hi’o ai ’outou ia ’outou iho i roto i te hi’o. ’A feruri ia ’outou iho, ’aore rā ’a parau ha’apūai mai te mea e hina’aro ’outou, « Waoo, ’a hi’o na iā’u ! E mea fa’ahiahia vau ! E tamari’i au nā te Atua ! ’Ua ’ite ’oia iā’u ! ’Ua here ’oia iā’u ! ’Ua fa’ari’i au i te mau ō—’ua fa’ari’i au i te Vārua Maita’i ’ei hoa tāmau nō’u ».

E hōro’a atu vau i tō’u ’itera’a pāpū ia ’outou, te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei tei fa’ari’i i te mau ō, nō te Atua te Metua, nō Iesu Mesia, ’e nō te Vārua Maita’i ’o tē fa’a’ite pāpū nei nō rāua. I te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.