“Daytoy Ti Ebangheliok”—“Daytoy Ti Simbaanko”
Daytoy ti ebanghelio ti Mangisalakan, ken daytoy ti Simbaanna (kitaen iti 3 Nephi 27:21; Mosiah 26:22; 27:13). Nabileg ken makabalbaliw ti kombinasion dagitoy a dua.
Iti adu a siglo, ti nangisit a pulbura ti kapigsaan nga eksplosibo a magun-odan. Mabalinna a patayaben dagiti bala ti kanyon, ngem saan nga epektibo daytoy iti proyekto iti panagminas ken panagibangon iti kalsada. Nakapuy unay daytoy a mangburak iti bato.
Idi 1846, ti Italiano a chemist a ni Ascanio Sobrero ket nangpataud iti baro nga eksplosibo, ti nitroglycerin. Daytoy nalanit a likido ket maminribu a napigpigsa ngem iti nangisit a pulbura. Nalaka a maburakna ti bato. Daksanggasat ta saan a natalged ti nitroglycerin. No matnag manipud iti bassit a kangato, bumtak daytoy. No napudot unay, bumtak daytoy. No nalamiis unay, bumtak daytoy. Uray no maikabil laeng iti nalamiis ken nasipnget a siled, bumtak daytoy inton agangay. Kaaduan a pagilian ti nangiparit iti pannakaibiahena, ken iti pannakaaramidna.
Idi 1860, rinugian ti Swedish a sientista a ni Alfred Nobel a mangpatalged iti nitroglycerin. Kalpasan ti pito a tawen a panageksperimento, natungpal ti panggepna babaen ti pannakaagsep iti nitroglycerin iti awan unay pategna a banag a diatomaceous earth wenno kieselguhr. Ti Kieselguhr ket nalukneng a bato a marumek iti napino a pulbos. No mailaok iti nitroglycerin, sagepsepen ti kieselguhr ti nitroglycerin, ket ti resultana a paste maporma kas “silindro.” Iti daytoy a porma, saan unay a nalaka a bumtak ti nitroglycerin. Mabalin a sitatalged a maidulin, maibiahe, ken mausar a di kimmapsot ti bileg ti panagbettakna. Pinanaganan ni Nobel ti kombinasion ti nitroglycerin ken kieselguhr iti “dinamita.”
Binalbaliwan ti dinamita ti lubong. Pinagbalinna pay a nabaknang ni Nobel. No awan ti stabilizer, napeggad unay ti nitroglycerin a mausar iti negosio, kas natakuatan ni Ascanio Sobrero. Babaenna mismo, ti kieselguhr, ket bassit ti pategna. Ngem ti panagtipon ti dua a komponent ti namagbalin iti dinamita a makapagbalbaliw ken napateg.
Iti isu met la a wagas, ti panagtipon ti ebanghelio ni Jesucristo ken Ti Simbaan ni Jesucristo dagiti Santo iti Ud-udina nga Aldaw ket mangipaay kadagiti nabileg ken makapagbalbaliw a pagimbagantayo. Naan-anay ti ebanghelio, ngem ti simbaan a dinutokan ti Dios ti kasapulan a mangikasaba itoy, mangtaginayon iti kinadalusna, ken mangidaulo kadagiti sagrado nga ordinansa babaen ti bileg ken turay ti Mangisalakan.
Ibilangmo ti panagtipon ti ebanghelio ti Mangisalakan ken ti Simbaanna kas impasdek ni propeta Alma iti Libro ni Mormon. Ti Simbaan ti akinrebbeng iti panangisuro “nga awan ti ikasabada malaksid ti panagbabawi ken pammati iti Apo, a [mangsubbot] kadagiti taona.” Babaen ti panangusar iti turay ti Dios, ti Simbaan ti akinrebbeng a mangannong iti ordinansa ti panagbuniag “iti nagan ti Apo, a kas saksi ti [iaeaerrek] iti pannakitulag kenkuana [nga] agserbi kenkuana ken agtungpal kadagiti bilinna.” Dagiti tao a nabuniagan ket inawatda iti bagbagida ti nagan ni Jesucristo, kimmappengda iti Simbaanna, ken naikarianda iti dakkel a pannakabalin babaen ti pannakaibukbok ti Espiritu.
Napan ti adu a tao iti Dandanum ti Mormon tapno dumngegda iti panangisuro ni Alma iti ebanghelio. Nupay rinaemda dagita a danum ken ti kabakiran iti aglawlaw, ti Simbaan ti Apo ket saan a maysa a lokasion wenno pasdek, kasta met ita. Ti Simbaan ket gagangay laeng a tattao, dagiti disipulo ni Jesucristo, a nagummong ken nangbukel iti nadiosan nga estruktura a tumulong iti Apo a mangitungpal kadagiti panggepna. Ti Simbaan ket ramit a pakasursuruantayo iti kangrunaan nga akem ni Jesucristo iti plano ti Nailangitan nga Ama. Ti Simbaan ti mangipaay iti addaan turay a wagas tapno makipaset dagiti indibidual iti ordinansa ken agaramid kadagiti manayon a katulagan iti Dios. Ti panangtungpal kadagita a katulagan ti mangyasideg kadatayo iti Dios, magun-odtayo ti pannakabalinna, ken mangbalbaliw kadatayo iti no siasino ti panggepna a pagbalinantayo.
Saan a naisangsangayan ti dinamita nga awanan iti nitroglycerin, kas met ti Simbaan ti Mangisalakan naisangsangayan laeng no naibangon iti ebangheliona. No awan ti ebanghelio ti Mangisalakan ken ti turay a mangannong kadagiti ordinansa, saan a naisangsangayan ti Simbaan.
No awan ti pangpatalged nga epekto ti kieselguhr, limitado ti pateg ti nitroglycerin kas eksplosibo. Kas impakita ti pakasaritaan, no awan ti Simbaan ti Apo, saan a natalged ti pannakaawat ti sangkataw-an iti ebangheliona—nalaka a mayadayo iti doktrina ken maimpluensiaan iti nadumaduma a relihion, kultura, ken pilosopia. Ti panagtipon dagita nga impluensia ket makita iti tunggal dispensasion nga agturong iti daytoy maudi. Nupay ti ebanghelio ket damo a naipalgak iti kinasin-awna, ti pannakaipatarus ken pannakayaplikarna ket in-inut a nagbalin a bersion ti kinasanto nga awanan bileg gapu ta awan ti nadiosan nga autorisado a balabalana.
Ipaay Ti Simbaan ni Jesucristo dagiti Santo iti Ud-udina nga Aldaw iti pannakagun-od iti bileg ti Dios gapu ta pinalubosanna daytoy a mangisuro iti doktrina ni Cristo ken mangipaay kadagiti mangisalakan ken mangitan-ok nga ordinansa. Tarigagayan ti Mangisalakan a pakawanennatayo, tulongannatayo a manggun-od iti pannakabalinna, ken balbaliwannatayo. Nagsagaba gapu kadagiti basoltayo ken tarigagayanna a pakawanennatayo manipud iti dusa a rumbeng koma a maipatay kadatayo. Kayatna nga agbalintayo a nasantuan ken agbalintayo a naan-anay Kenkuana.
Adda pannakabalin ni Jesucristo a mangaramid iti daytoy. Saanna laeng a maawatan ti pagkapuyantayo ken agladingit iti agnanayon a pannakadusatayo gapu iti basol. Saan, ad-adda pay ti inaramidna ngem iti dayta, ket insublina ti Simbaanna tapno magun-od ti pannakabalinna.
Ti kangrunaan a paset ti ebanghelio nga isursuro ti Simbaan ket ni Jesucristo sinagabana “dagiti lidaytayo, ken inawitna dagiti ladingitayo.” “Impabaklay ti Apo kenkuana ti dusa a maipatay koma kadatayo.” “Inibturanna ti krus,” nangpekka “iti bedbed ti ipapatay,” immuli sadi langit, ket … nagtugaw iti makanawan ti Dios, tapno dawatenna iti Ama ti kalinteganna a mangngaasi.” Inaramid dagitoy ti Mangisalakan gapu ta ay-ayatenna ti Amana ken ay-ayatennatayo. Nabayadannan ti awan patinggana a gatad gapu ta “[adda kalinteganna] iti amin nga adda pammatina kenkuana; [ken insakitna]” ida ken—para kadatayo. Awanen ti kayat ni Jesucristo no di ti panagbabawitayo ken umasideg Kenkuana tapno maikalintegan ken mapasantonatayo. Iti daytoy a tarigagay, Isu ket awan sardayna ken di agpangpangadua.
Ti pannakagun-dtayo iti natulagan a bileg ti Dios ken ti natulagan nga ayatna ket babaen ti Simbaanna. Ti kombinasion ti ebanghelio ti Mangisalakan ken ti Simbaanna ti mangbalbaliw iti biagtayo. Daytoy ti nangbalbaliw kadagiti apongko iti biang ni nanang. Nagtrabaho ni lolok nga Oskar Andersson iti pagaramidan iti barko idiay Högmarsö, maysa nga isla iti archipelago ti Stockholm. Nagnaed ti asawana a ni Albertina ken dagiti annakda iti mainland ti Sweden. Maminsan iti kada dua a lawas, iti Sabado, aglayag ni Oskar nga agawid iti ngudo ti lawas sakbay nga agsubli idiay Högmarsö iti rabii ti Domingo. Maysa nga aldaw idi idiay Högmarsö, nangngegna ti dua nga Amerikano a misionario a mangikaskasaba iti naisubli nga ebanghelio ni Jesucristo. Narikna ni Oskar a natarnaw a kinapudno ti nangngegna, ket napno iti di mayebkas a rag-o.
Iti simmaruno a panagawidna, siraragsak nga imbaga ni Oskar ken Albertina ti amin maipapan kadagiti misionario. Inlawlawagna a patienna ti insuroda. Kiniddawna kenkuana a basaenna dagiti polieto, imbagana a dina impagarup a nasken a mabuniagan ti asinoman kadagiti masakbayan nga annakda kas maladaga. Nakapungtot ni Albertina ket impalladawna dagiti polieto iti basuraan. Saanda unay a nagsarsarita sakbay a nagsubli ni Oskar iti dayta a rabii ti Domingo.
Apaman a pimmanaw, innala ni Albertina dagidi a polieto. Siaannad nga inyarigna ti doktrinada kadagiti pannursuro iti daanen a Bibliana. Nasdaaw idi mariknana a pudno ti nabasana. Iti sumaruno a panagawid ni Oskar, siraragsak a naawatna ti kablaaw, kas met ti kopia ti Libro ni Mormon nga inyegna. Sigagagar a nagbasa ni Albertina, nga inyarigna manen ti doktrina iti linaon iti Bibliana. Kas ken ni Oskar, nabigbigna ti natarnaw a kinapudno ket napno iti saan a mailadawan a rag-o.
Immakar da Oskar, Albertina, ken dagiti annakda idiay Högmarsö tapno asidegda kadagiti sumgmamano a miembro ti Simbaan sadiay. Makalawas kalpasan ti panagbuniag da Oskar ken Albertina idi 1916, naawagan ni Oskar nga agbalin a lider ti grupo iti Högmarsö. Kas iti adu a convert, nababalaw da Oskar ken Albertina gapu iti baro a pammatida. Nagkedked dagiti mannalon a lakuanda ida iti gatas, iti kasta inaldaw a naglayag ni Oskar iti ballasiw ti fjord tapno gumatang iti gatas iti maysa a naan-anus mannalon.
Ngem dagiti simmaruno a tawen, immadu ti miembro ti Simbaan idiay Högmarsö, gapu iti nabileg a pammaneknek ni Albertina ken kinaregtana a kas misionario. Idi nagbalin a maysa a branch ti grupo, naawagan ni Oskar a kas branch president.
Rinaem dagiti miembro dayta a branch ti Högmarsö iti dayta nga isla. Daytoy ti Dandanum ti Mormonda. Ditoy a naammuanda ti maipapan iti Mannubbotda.
Iti panaglabas dagiti tawen, bayat ti panangtungpalda iti katulaganda iti panagbuniag, nabalbaliwan da Oskar ken Albertina gapu iti bileg ni Jesucristo. Tinarigagayanda ti mangaramid iti adu pay a katulagan ken umawat kadagiti bendisionda iti templo. Tapno magun-odda dagita a bendision, immakarda manipud iti pagtaenganda idiay Sweden a nagturong idiay Salt Lake City idi 1949. Ni Oskar ti nagserbi kas lider dagiti miembro iti Högmarsö iti 33 a tawen.
Ti panagtipon ti nitroglycerin ken kieselguhr ti namagbalin iti dinamita a napateg; ti panagtipon ti ebanghelio ni Jesucristo ken ti Simbaanna ket saan a magatadan. Naammuan da Oskar ken Albertina ti naisubli nga ebanghelio gapu ta ti propeta ti Dios ket nangawag, nangdutok ken nangibaon kadagiti misionario idiay Sweden. Babaen ti nadiosan a komision, insuro dagiti misionario ti doktrina ni Cristo ken babaen ti turay ti priesthood binuniaganda da Oskar ken Albertina. Kas miembro, intultuloy da Oskar ken Albertina ti nagsursuro, nagdur-as, ken nagserbi iti dadduma. Nagbalinda a Santo iti Ud-udina nga Aldaw gapu ta tinungpalda dagiti katulagan nga inaramidda.
Ibasar ti Mangisalakan ti Ti Simbaan ni Jesucristo dagiti Santo iti Ud-udina nga Aldaw a kas “simbaanko” gapu ta imbilinna kadaytoy nga ipatungpalna dagiti panggepna—a mangikasaba iti ebangheliona, mangipaay kadagiti ordinansa ken katulaganna, ken mangikalintegan ken mangpasanto kadatayo gapu iti pannakabalinna. No awan ti Simbaanna, awan ti turay, ti panangikasaba iti naipalgak a kinapudno iti naganna; awan dagiti ordinansa wenno katulagan, di maipakita ti bileg ti kinadios, awan ti panagbalbaliw iti no ania ti kayat ti Dios a pagbalinantayo, ken awan serserbina ti plano ti Dios kadagiti annakna. Ti Simbaan iti daytoy a dispensasion ket napateg iti planona.
Awisenkayo nga ikumityo ti bagiyo nga ad-adda a naan-anay iti Mangisalakan, iti ebangheliona, ken iti Simbaanna. No aramidenyo dayta, maawatanyonto a ti panagtipon ti ebanghelio ti Mangisalakan ken ti Simbaanna ti mangyeg iti bileg iti biagyo. Dakdakkel daytoy nga amang a pannakabalin ngem iti dinamita. Burakennanto dagiti bato iti dalanyo, pagbalinennakato nga agtawid iti pagarian ti Dios. Ken “mapnokayto iti dayta a rag-o a saan a mayebkas ken napno iti dayag.” Iti nagan ni Jesucristo, amen.