Sapasap a Komperensia
Ti Rag-o ti Pannakasubbottayo
Oktubre 2024 sapasap a komperensia


12:9

Ti Rag-o ti Pannakasubbottayo

Ti ayat ken bileg ni Jesucristo ket makaispal iti tunggal maysa kadatayo manipud kadagiti biddut, pagkapuyan, ken basoltayo ken matulongannatayo nga agbalin nga ad-adu pay.

Agarup 10 a tawenen ti napalabas idi nariknak nga ipintak ti ladawan ti Mangisalakan. Nupay maysaak a pintor, nariknak a medio kasla narigat nga aramiden. Kasano a siak a mangipinta ti ladawan a mangtiliw iti espiritu ni Jesucristo? Sadino ti pangrugiak? Ket sadino ti pakasarakak iti oras?

Uray adda dagiti saludsodko, inkeddengko ti mangirugi ken agtalek a tulongannak ti Apo. Ngem masapul nga itultuloyko ti aggaraw ken mangnamnamaak a posible daytoy Kenkuana. Nagkararagak, nagutobak, nagsukisokak, ken nagdrowingak, ket naparaburanak iti tulong ken pamataudan. Ket ti puraw a canvas ti nangrugi a nagbalin a maysa a banag nga ad-adda pay.

Naipinta a ladawan ti Mangisalakan a maar-aramid

Saan a nalaka ti proseso No dadduma, saan a kas iti ninamnamak ti langana. No dadduma adda dagiti kanito ti naparegta a sursurat ken ideya. Ket adu a daras, a masapul a padasek nga uliten ken uliten.

Idi impagarupko a kumpleton ken namagan ti oil painting, pinakatak iti transparent a barnis iti rabawna tapno di matapokan ken marugitan. Bayat ti panangaramidko, nadlawko a ti buok iti painting ket mangrugin nga agbaliw, agpuritak, ken marunaw. Nabigbigko a nasapa unay ti panangikabilko iti barnis, nabasa pay laeng dayta a paset ti painting!

Literal a pinunasak ti maysa a paset ti painting-ko babaen ti barnis. Ay, dagus a naladingitanak. Nariknak a kasla pinerdik ti nangtulongan ti Dios kaniak nga aramidek. Nagsangitak ken nariknak ti sakit iti unegko. Iti pannakapaay, inaramidko ti gagangay nga aramiden ti asinoman iti kastoy a kasasaad: tinawagak ni nanangko. Sisisirib ken sitatalna a kinunana, “Dim maisublin ti adda kenkan, no di ket aramidem ti kasayaatan a kabaelam iti nagun-odmo.”

Naileppas a naipinta a ladawan ti Mangisalakan.

Ket Nakiranudak, ni Kristin M. Yee

Isu a nagkararag ken nagpatulongak ken nagpintaak a nagpatnag tapno matarimaanko dagiti banag. Ket malagipko idi kitkitaek ti naipnta a ladawan iti agsapa—nasaysayaat ti langanan. Kasano a posible dayta? Ti impagarupko a biddut nga awan ti pannakatarimaanna ket maysa a gundaway para iti naasi nga imana a maiparangarang. Saanna pay a nalpas ti naipinta a ladawan, ken saan pay a nalpas kaniak. Anian a ragsak ken bang-ar ti nangpunno iti pusok. Dinayawko ti Apo iti asina, gapu itoy a milagro a saan laeng a nangispal iti painting no di ket ad-adu ti insurona kaniak maipapan iti ayat ken pannakabalinna a mangisalakan kadagiti bidduttayo, pagkapuyan, ken basol tapno matulongannatayo pay.

kas iti idadakkel ti panagyamanko iti Mangisalakan bayat ti siaasi a tinulongannak a nangtarimaan iti “di matarimaan” a naipinta a ladawan, rimmegta pay ti personal nga ayat ken panagyamanko para iti Mangisalakanko idi kalikagumak a makitinnulong Kenkuana kadagiti pagkapuyak ken tapno mapakawan dagiti biddutko. Agnanayon nga agyamanak iti Mangisalakanko ta makapagbalbaliwak ken madalusan. Adda kenkuana ti pusok, ket namnamaek nga aramidek ti aniaman a kayatna nga aramidek ken pagbalinan.

Ti panagbabawi ket palubosannatayo a makarikna iti ayat ti Dios ken mangam-ammo ken mangayat Kenkuana. Iti babai a nanglana iti dapdapan ti Mangisalakan, Kinunana, “Mapakawan dagiti basbasolna, nga adu; ta adu ti inayatna: ngem no asinoman a bassit ti mapakawan, bassit ti panagayatna.” Inayatna unay ni Jesus ta napalalo ti Panangpakawanna kenkuana.

Adda bang-ar ken namnama iti pannakaammo a mabalin a padasentayo manen—a, kas insuro ni Elder Bednar, makapagtultuloytayo a mapakawan iti basbasoltayo babaen ti mangpasantor a bileg ti Espiritu Santo no sipupudno nga agbabawitayo.

Ti pannakabalin a mangsubbot ni Jesucristo ket maysa kadagiti kadakkelan a bendision dagiti katulagantayo. Utobentayo daytoy no makiramantayo kadagiti sagrado nga ordinansa. No awan dayta, ditay makasubli iti imatang ti Amatayo sadi Langit ken dagiti ipatpategtayo.

Ammok a ti Apo ken Mangisalakantayo, ni Jesucristo, ket mannakabalin a mangisalakan. Kas Anak ti Dios, a nangsubbot iti basbasol ti lubong ken nangted iti bukodna a biag ket innalana manen, Iggemna ti bileg ti pannakasubbot ken panagungar. Inaramidn a posible ti imortalidad para iti amin ken biag nga agnanayon para kadagidiay mangpili Kenkuana. Ammok a babaen ti makasubbot a sakripisiona mabalintayo ti agbabawi ken pudno a madalusan ken masubbottayo. Maysa a milagro nga ay-ayatennatayo iti kastoy a wagas.

Kinunana, “Dikanto kadi agsubli kaniak, ket agbabawika iti basbasolmo, ken mapasurotka iti Apo, tapno maagasanka?” Maagasanna dagiti “langalang a lugar” ti kararuayo—ti lugar a pinamaga, naulpit, ken langalang gaput iti basol ken ladingit, ken “pagbalinenna ti let-ang[yo] a kas iti Eden.”

No kasano a ditay maawatan ti panagtutuok ken kauneg ti panagsagaba ni Cristo idiay Getsemani ken iti krus, kasta met a “ditay a marukod dagiti beddeng wenno maawatan ti kauneg ti nadiosan a pammakawan,” asi, ken ayatna..

Mariknayo no dadduma a saan a posible ti masubbot, a nalabit maysakayo a nailaksid iti ayat ti Dios ken ti mangsubbot a pannakabalin ti Mangisalakan gapu iti pakidangdangadangyo wenno gapu iti inaramidyo. Ngem paneknekak a madanun ken mabendisionnannakayo ti Maestro. Ti Mangisalakan ket “bimmaba iti amin a banag” ket adda iti nadiosan a kasasaad a mangitag-ay kenka ken mangala kenka manipud iti kasipngetan ken ikkannaka iti “nakaskasdaaw a lawagna.” Kadagiti panagsagabana, nangaramid iti dalan para kadatayo a mangparmek iti bukoda pagkapuyan ken basbasoltayo. “Addaan isuna iti amin a bileg a mangisalakan iti tunggal tao a mamati iti naganna ken mangpataud iti bunga a maitutop iti panagbabawi.”

No kasano a kasapulan ti aramid ken panagpakaasi iti tulong ti langit tapno matarimaan ti ladawan, kasapulan met ti aramid, kinapudno, ken kinapakumbaba tapno makaipaay iti “bunga a maitutop iti panagbabawi.” Dagitoy a bunga iramanna ti panangaramat iti pammati ken talektayo ken ni Jesucristo ken ti pangsubbot a sakripisiona, panangidaton iti nasneban a puso ken napnuan babawi nga espiritu, panangipudno ken panangtallikud iti basol, panagisubli iti nadadael iti amin a kabaelantayo, ken panangikagumaan ngaagbiag a nalinteg.

Tapno pudno nga agbabawi ken agbalbaliwtayo, masapul nga umuna a “makumbinsitayo iti basbasoltayo.” Saan a makita ti maysa a tao ti kasapulan nga agtomar iti agas malaksid no maawatanna a masakitda. Adda dagiti panawen a ditayo agtallugod nga ammuen iti uneg ti bagitayo ken kitaen no ania ti agkasapulan iti pannakaagas ken pannakaatur.

Kadagiti sinurat ni C. S. Lewis, idatag ni Aslan dagitoy a balikas iti maysa a tao a naisinggalut iti bukodna a ramit: “O, [sangkataw-an], anian a kinasiribyo a mangsaluad iti bagbagiyo manipud ti amin a makaipaay iti pagimbaganyo.”

Sadino ti mabalintayo a pangsaluadan iti bagbagitayo manipud kadagiti mabalin a makaipaay iti pagimbagantayo?

Ditay koma saluadan ti bagitayo manipud iti nasayaat a tarigagayan ti Dios a pangbendisionanna kadatayo. Manipud iti ayat ken asi a tarigagayanna a mariknatayo. Manipud iti lawag ken pannakaammo a tarigagayanna nga ipaay kadatayo. Manipud iti pannakaagas nga ammona a kasapulantayo unay. Manipud iti naun-uneg a natulagan a relasion apanggepna para kadagiti amin nga annakna a lallaki ken babbai.

Ikararagko a maikalitayo dagiti “armas a pakigubat” a sipupuot wenno di mapupuotan nga innalatayo tapno idepensa ti bagitayo iti bendision ti ayat ti Dios. Ti igam ti pannakkel—panagimbubukod, buteng, gura, pannakasair, panagkompiansa, di nalinteg a pananghusga, apal—aniaman a manglapped kadatayo iti panagayat iti Dios iti amin a puspusotayo ken panagtungpal iti amin a katulagantayo Kenkuana.

Bayat ti panagbiagtayo kadagiti katulagantayo, maiited ti Apo ti tulong ken bileg a kasapulantayo a mangbigbig ken mangparmek iti pagkapuyantayo, raman ti naespirituan a parasite ti kinatangsit. Kinuna ti propetatayo:

“Ti panagbabawi isu ti dana nga agturong iti kinatarnaw, ken ti kinatarnaw ti mangyeg iti bileg.”

“Ken, talaga a kasapulantayo ti bilegna kadagiti sumangbay nga aldaw.”

Kas iti naipinta a ladawak, di pay nalpasa ti ti Apo kadatayo no agbidduttayo, ken dinatayo baybay-an no agbasoltayo. Ti pannakapalaingtayo ken tulong ket di dadagsen Kenkuana no di ket isu ti mismo a rason nga immay Isuna. Kinuna a mismo ti Mangisalakan:

“Adtoy, immayak iti lubong tapno mangyeg iti pannakasubbot iti lubong, tapno isalakan ti lubong manipud iti basol.”

“Ti takiagko ti asi nayunnat nga agturong kenka, ket siasinoman nga umay, isu awatekto; ket nabendisionan dagidiay umay kaniak.”

Isu nga umaykayo—dakayo a nabannog, nakapuy, ken naliday; umaykayo ket panawanyo dagiti aramidyo ket aginanakayo Kenkuana a mangay-ayat unay kadakayo. Alaenyo ti sangolna kadakayo, ta Isu ket nadungngo ken nanumo ti pusona.

Makitanakayo ti Nailangitan nga Ama ken Mangisalakantayo Ammona ti adda iti pusoyo. Maseknanda no ania ti pakaseknanyo, agraman dagidiay ay-ayatenyo.

Mabalin a subboten ti Mangisalakan dayta a napukaw, agraman dagiti nadadael ken naperdi a relasion iti pamilia ken dagidiay ay-ayatentayo. Nagaramid iti dalan para iti amin a nagbasol tapno masubbot—tapno agbiag dagiti riknana a natay ken awanan namnama.

No agkarkarigatankayo iti kasasaad a pagarupenyo a naparmekyo koma itan, dikayo sumuko. Aganuskayo iti bagiyo, tungpalenyo dagiti katulaganyo, masansan nga agbabawikayo, agpatulong kadagiti lideryo no kasapulan, ken mapankayo iti balay ti Apo agingga a kabaelanyo. Dumngeg ken ipangagyo dagiti pannignay nga ibaonna kadakayo. Saanna a baybay-an ti naitulag a relasionna kadakayo.

Adda dagiti narigat ken narikut a relasion iti biagko a nga inkarigatak ken sipapasnek nga inkagumaanak a pasayaaten. No dadduma, mariknak a kasla masansan a mapaayak. Pinampanunotko, “Diak kadi inurnos ti bambanag iti naudi a gundaway? Diak kadi a pudno a naparmek ti kinakapuyko?” Naammuak itipanaglabas ti panawen a saan a nasken nga adda pagkurangak; ketdi, masansan nga ad-adu pay ti aramiden ken ad-adu pay a panagpaimbag ti kasapulan.

Insuro ni Elder D. Todd Christofferson: “Sigurado nga umisem ti Apo iti maysa nga agtarigagay nga umay paukom a maikari, a determinado nga agtrabaho iti inaldaw a mangsukat iti kinakapuy iti pigsa. Ti pudno a panagbabawi, pudno a panagbalbaliw agkasapulan iti maulit-ulit a panangpadas, ngem adda banag a mangpapintas ken mangpasanto iti kasta a panagregget. Ti nadiosan a pammakawan ken panangagas ket agayus a gagangay iti kasta a kararua.”

Tunggal aldaw ket baro nga aldaw a napnuan namnama ken posibilidad gapu ken ni Jesucristo. Tunggal aldaw maammuantayo, kas inwaragawag ni Ina nga Eva, “ti rag-o ti pannakasubbotmi,” ket rag-o ti pannakapaimbag, rag-o ti pannakarikna iti di agkupas nga ayat ti Dios kadakayo.

Paneknekak nga ay-ayatennakayo ti Amatayo sadi Langit ken ti Mangisalakan. Ni Jesucristo ti Mangisalakan ken Mannubbot ti amin a sangkataw-an. Sibibiag Isuna. Babaen ti pannubbot a sakripisiona, nawarwaren dagiti pamungo ti basol ken ipapatay iti agnanayon tapno mabalin a nawayatayo a pumili iti pannakapaimbag, pannakasubbot, ken biag nga agnanayon a kadenna dagiti ipatpategtayo. Ket paneknekak dagitoy a banag iti naganna, ni Jesucristo, amen.

Dagiti Nagadawan

  1. Kitaen iti Mateo 19:26.

  2. “Apaman a makitulagtayo iti Dios, panawantayon ti neutral ground iti agnanayon. Saanto a baybay-an ti Dios ti relasionna kadagidiay nangbukel iti kasta a begkes Kenkuana. Kinapudnona, amin dagidiay nakitulag iti Dios ket makagun-od iti naisangsangayan a kita ti ayat ken asi. Iti pagsasao a Hebreo, dayta naitulag nga ayat ket maawagan iti hesed (ton)” (Russell M. Nelson, “The Everlasting Covenant,” Liahona, Okt. 2022, 5).

  3. “No sumrektayo met iti dayta a dana, addaantayo iti baro a wagas ti panagbiag. Mangparnuaytayo ngarud iti relasion iti Dios a mangipalubos Kenkuana a mangbendision ken mangbalbaliw kadatayo. Ti dana ti katulagan ti mangiturong kadatayo nga agsubli Kenkuana. No bay-antayo nga agballigi ti Dios iti biagtayo, dayta a katulagan ti mangiturongto kadatayo nga umas-asideg ken umas-asideg Kenkuana. Nairanta a mangibegkes ti amin a katulagan. Mangparnuayda iti relasion nga addaan kadagiti agnanayon a singgalut” (Russell M. Nelson, “The Everlasting Covenant,” 5).

  4. Kitaen iti Alma 26:35–36.

  5. Kitaen iti Alma 22:18: “Lipatekto ti amin a basolko tapno maam-ammokka.”

  6. Lucas 7:47; kitaen met kadagiti bersikulo 37–50.

  7. Iti panagsaona maipapan iti sakramento, kinuna ni Elder David A. Bednar:

    No sipapasnektayo nga agsagana ken makipaset iti daytoy nasantuan nga ordinansa nga addaan iti nasneban a puso ken napnuan babawi nga espiritu, kalpasanna maited kadatayo ti kari a kanayon nga agtaeng kadatayo ti Espiritu ti Apo. Ken babaen ti pangpasanto a bileg ti Espiritu Santo a kas agtultuloy a pannarabaytayo, mabalintayo a kanayon a pagtalinaeden ti pannakapakawan dagiti basoltayo,” (“Kanayon a Pagtalinaeden ti Pannakapakawan dagiti Basolyo,” Liahona, Mayo 2016, 61–62).

    “Iti proseso ti yaay iti Mangisalakan ken naespirituan a pannakayanak manen, ti panangawat iti mangsantipikar a bileg ti Espiritu Santo iti biagtayo ket mangparnuay iti posibilidad ti agtultuloy a pannakadalus ti kararuatayo manipud iti basol. Napateg daytoy narag-o a bendision gapu ta ‘awan ti narugit a banag a makipagnaed iti Dios’ [1 Nephi 10:21]” (“Kanayon a Pagtalinaeden ti Pannakapakawan dagiti Basolyo,” 61).

    Kitaen ti David A. Bednar, seminar para kadagiti baro a lider ti mision iti 2023: “Ket babaen ti mangpaspasanto a bileg ti Espiritu Santo kas kanayon a kaduatayo, kanayon a mapagtalinaedtayo ti pannakapakawan dagiti basoltayo. Gapuna, mangipaay ti ebanghelio ni Jesucristo iti maikadua, ken maikatlo, ken maikapat, ken awan patinggana a gundaway a mangtaginayon iti pannakapakawan dagiti basoltayo” (iti Rachel Sterzer Gibson, “Teach to Build Faith in Jesus Christ, Elder Bednar Instructs,” Church News, Hunio 23, 2023, thechurchnews.com).

  8. “Ginupgop ni Propeta Joseph Smith iti ababa ti nasken nga akem dagiti ordinansa ti priesthood iti ebanghelio ni Jesucristo: ‘Ti pannakayanak manen, umay babaen ti Espiritu ti Dios babaen kadagiti ordinansa’ [Dagiti Pannursuro dagiti Presidente ti Simbaan: Joseph Smith (2007), 95]. Ipaganetget daytoy a balikas dagiti akem nga agpadpada ti Espiritu Santo ken dagiti sagrado nga ordinansa iti proseso ti naespirituan a pannakayanak manen. …

    “Dagiti nasantuan nga ordinansa ti kangrunaan iti ebanghelio ti Mangisalakan ken iti proseso ti iyuumay Kenkuana ken panagsapul iti naespirituan a pannakayanak. …

    “Dagiti ordinansa ti pannakaisalakan ken pannakaitan-ok a maipaay iti naisubli a Simbaan ket adayo nga ad-adu ngem dagiti ritual wenno simboliko a pabuya. Ketdi, buklen dagitoy dagiti awtorisado a wagas a pakaibukbokan dagiti bendision ken bileg ti langit iti tunggal biagtayo. …

    “Napateg dagiti ordinansa a naawat ken nadayaw nga addaan iti integridad tapno magun-od ti bileg ti kinadios ken amin a bendision nga adda a sidadaan babaen ti Pannubbot ti Mangisalakan” (David A. Bednar, “Kanayon a Pagtalinaeden ti Pannakapakawan dagiti Basolmo,” 59–60).

  9. Kitaen met iti Juan 10:17–18; 3 Nephi 9:22.

  10. Kitaen iti Patarus ni Joseph Smith, Juan 1:16; Jacob 6:9; Moises 1:39.

  11. Kitaen iti Alma 12:33–34.

  12. Kitaen iti Juan 3:16.

  13. 3 Nephi 9:13.

  14. “Ipakpakaasik kadakayo nga umaykayo Kenkuana tapno maagasannakayo … manipud iti basol bayat ti panagbabawiyo. Paimbagennakayo manipud iti liday ken buteng. Paimbagennakayto manipud kadagiti sugat daytoy a lubong” (Russell M. Nelson, “Ti Sungbat ket Kanayon a ni Jesucristo,” Liahona, May 2023, 127).

  15. Isaias 51:3; kitaen met iti Isaias 58:10–12; Ezekiel 36:33–36.

  16. James E. Talmage, Jesus the Christ (1916), 265.

  17. Kitaen iti Russell M. Nelson, “The Everlasting Covenant,” 5–7; kitaen met kadagiti endnote 2 ken 3 iti daytoy a mensahe.

  18. Doktrina ken Katulagan 88:6; kitaen met iti Doktrina ken Katulagan 122:7–9.

  19. 1 Pedro 2:9; kitaen met iti Alma 26:16–17.

  20. Alma 5:26; nainayon ti panangyunay-unay.

  21. Kitaen iti Alma 34:17.

  22. Kitaen iti 2 Taga Corinto 7:10; 3 Nephi 9:15, 15–22.

  23. Kitaen iti Doktrina Ken Katulagan 58:43; 64:7.

  24. Kitaen iti Mosiah 27:32–37; Alma 26:30.

  25. Kitaen iti Doktrina ken Katulagan 1:32.

  26. (kitaen iti Alma 24:8–10.

  27. Kitaen iti Robert L. Millet, Becoming New: A Doctrinal Commentary on the Writings of Paul (2022), 26.

  28. C. S. Lewis, The Magician’s Nephew (1955), 185.

  29. Kitaen iti Mosiah 4:6–9.

  30. Kitaen iti Alma 12:9–10; 26:22; 3 Nephi 26:9.

  31. “Ti dana ti katulagan ket maipapan amin iti relasiontayo iti Dios” (Russell M. Nelson, “The Everlasting Covenant,” 11; kitaen met kadagiti endnote 2 ken 3 iti daytoy a mensahe).

  32. Kitaen iti Alma 24:17–19.

  33. Kitaen iti Doktrina ken Katulagan 67:10.

  34. Kitaen iti Jacob 4:13. Saan a dumur-as dagiti saan a mangkita kadagiti pagkapsutanda. Ti kinamannakaammom iti pagkapsutam ket maysa a bendision no tulongannaka daytoy nga agtalinaed a napakumbaba ken agsubli iti Mangisalakan. Saannaka laeng a liwliwaen ti Espiritu, ngem Isu pay ti mangibagi a pangitrabahuan ti Pannubbot iti maysa a panagbalbaliw iti mismo a kinataom. Kalpasanna agbalin a napigsa dagiti nakapsut a banag” (,“(Henry B. Eyring, “Ti Talnak Ibatik Kenka,” Liahona, Mayo 2017, 16).

  35. Russell M. Nelson, “Makaaramidtayo ti Nasaysayaat ken Agbalin a Nasaysayaat,” Liahona, Mayo 2019, 68.

  36. Amin a maisuro iti templo, babaen ti pannursuro ken babaen ti Espiritu, paaduenna ti pannakaawattayo ken ni Jesucristo. Dagiti napapateg nga ordinansa ti mangibegkes kadatayo Kenkuana babaen kadagiti sagrado a katulagan iti priesthood. Kalpasanna, no tungpalentayo dagiti katulagantayo, ipaayannatayo iti pagpaimbagna , pangpapigsa a bilegna. Ket o, kasano a kasapulantayonto ti bilegna kadagiti sumaruno nga aldaw” (Russell M. Nelson, “Ti Templo ken ti Naespiriruan a Pundasionmo,” Liahona, Nob. 2021, 93–94).

  37. 3 Nephi 9:21.

  38. 3 Nephi 9:14.

  39. Kitaen iti Erik Dewar, “Come Find His Rest” (song, 2024); kitaen met iti Mateo 11:28–30.

  40. Kitaen iti Deuteronomio 30:20; Juan 11:25; Ether 3:14; Doktrina ken Katulagan 88:6, 13.

  41. “Patpatgek a kakabsatko, adtoy ti karik. Awanto ti mangtulong kadakayo nga ad-adda pay a kumpet a naimbag iti landok a pagkaptan ngem iti panagdaydayaw iti templo a masansan no ipalubos dagiti kasasaadyo. Awanto ti mangsalaknib kadakayo nga ad-adda pay no maipasangokayo kadagiti angep ti kinasipnget ti lubong. Awanto ti mangpabileg iti pammaneknekyo ken Apo Jesucristo ken ti Pannubbotna wenno mangtulong kadakayo a mangipaawat iti natan-ok a plano ti Dios nga ad-adda pay. Awanto ti mangep-ep iti ti espirituyo nga ad-adda pay iti panawen ti panagsaem. Awanto ti manglukat kadagiti langit nga ad-adda pay. Awan!” (Russell M. Nelson, “Agrag-okayo iti Sagut dagiti Tulbek ti Priesthood,” Liahona, Mayo 2024, 122).

  42. Kitaen iti Russell M. Nelson, “Ti Agnanayon a Katulagan,” 5.

  43. Kitaen iti Russell M. Nelson, “The Answer Is Always Jesus Christ,” 127 kitaen met ti endnote 14 iti daytoy a mensahe.

  44. D. Todd Christofferson, “Ti Nadiosan a Sagut ti Panagbabawi,” Liahona, Nob. 2011, 39.

  45. Moises 5:11.

  46. Kitaen iti 2 Nephi 2:26–28.