“Menin Letok im Kajoor an Anij,” jebta 6 in Armej ro Rekwojarjar: Bwebwenato kōn Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Raan Kein Aliktata, Volume 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018)
Jebta 6: “Menin Letok im Kajoor in Anij”
JEBTA 6
Menin Letok im Kajoor an Anij
Ke Josep ekar rool n̄an Harmony ilo summer in 1828, Moronai ekar bar waļo̧k n̄an e im bok pileij ko. “Ne kwonaaj etta im kijenmej,” enjeļ eo ekar ba, “kwonaaj bar bōki ilo ron̄oul-ruo in Jeptōm̧ba.”1
Marok ekar pād ilo kōļmenļo̧kjeņ eo an Josep.2 Ejeļā bwe ekar bōd ņae Anij im lōke Martin kōn jeje ko. Kiō Anij ejjab kiō lōke e kōn pileij ko im ro rej ukook. Ekar en̄jake ke ej aikuj mālijjon̄ ko im renaaj jilkinļo̧k n̄ane jān lan̄ ko.3
Eddo kōn bōd im inepata, ekar bukelo̧lo̧, kwaļo̧k jerawiwi ko an, im akweļap kōn jeroļo̧k bōd. Ekar lale ia eo ekar bōd ie im ta eo emaron̄ kōm̧m̧ane em̧m̧anļo̧k eļan̄n̄e Irooj enaaj kōtļo̧k bwe en bar ukook.4
Juon raan ilo Juļae, ke Josep ekar etetal kadu jān m̧weo imōn, Moronai ekar waļo̧k n̄an e. Enjeļ eo ekar jake ļo̧k kein ukook ko, im Josep ekar loe juon ennaan ekwojarjar ilo ie: “Jerbal ko, im karōk ko, im jibadbad ko an Anij rej jamin likjab, im ejjab maron̄ ejjeļo̧k tokjāer.5
Naan ko rekar kwaļo̧k m̧ool, ak kar tokālik leļo̧k iaļ n̄an bar kam̧oole. “Ewi jon̄an pen in kein ko am,” Irooj ekar ba. “Kwōn kar jab mijak armej eļapļo̧k jān Anij.” Ekar kakien Josep n̄an kōjparok men ko rekwojarjar. Rekoot ko an pileij ko̧o̧ļ ko rej aorōk ļo̧k jān jerbal eo an Martin ak ikdeelel eo an Josep n̄an jouj n̄an armej. Em̧ōj an Anij kōpooje n̄an kakāāl kallim̧ur ko an etto im katakin aolep armej bwe ren pedped ioon Jisōs Kraist n̄an lo̧mo̧o̧r.
Irooj ekar karōn Josep bwe en keememej tiriam̧o̧ eo An. “Ukweļo̧k kōn ta eo kwar kōm̧m̧ane,” Ekar kakien, “im naaj kālet wōt eok.” Bar juon alen, Ekar kūr Josep bwe en An rikanaan im rilolo. Bōtaab ekar kakkōle n̄an ron̄jake naan ko an.
“Eļan̄n̄e kwo ban kōm̧m̧ane men in,” Ekar ba, “naaj kōtļo̧k eok im kwonaaj āinwōt armej raņ, im eban bar wōr am mennin letok.”6
Iien fall eo, jinen im jemān Josep rekar etal n̄an turōk in Harmony. Ebaak ruo allōn ekar motļo̧k jān iien eo Josep ekar etal jān m̧weo ilo Manchester, im rekar jab rōn jabdewōt jān e. Rekar būrom̧ōj kōn ta eo enana ekar waļo̧k Jōm̧ar eo, eo ekar kainepata ki. Ilo kar juon wōt wiik, ekar jako rūttotata eo nejin, mōttan kar jidik en kar jako lio ippān, im kar jako peij in jeje ko. Rekar kōņaan bwe en em̧m̧an an Josep im Emma mour.
Mōttan wōt kar juon mail n̄an ijo erro ej jipadōke, Josep Sr. im Lucy rekar lukkuun m̧ōņōņō ke rej loe Josep ej jutak turin iaļ eo, reitok kōn aenōm̧m̧an im m̧ōņōņō. Ekar ba n̄an er kōn an kar jako lōke eo an Anij, ukweļo̧k jān jerawiwi ko an, im bōk revelation. Jab m̧ōņōņō eo an Irooj n̄an e ekar kōmetak e, ak āinwōt rikanaan ro etto ekar je revelesōn n̄an ro jet bwe ren riit. Ej kab juon kōttan an reko̧o̧t e naan ko an Irooj n̄an e.
Josep ekar barāinwōt ba n̄an jinen im jemān bwe ej kab mōj an Moronai karool ļo̧k pileij ko im kein ukook ko. Enjeļ eo ekar m̧ōņōņō, Josep ekar ba. “Ekar ba n̄an n̄a bwe Irooj ej iakwe n̄a kōn tōmak im ettā eo aō.”
Reko̧o̧t ko repād ilo kōjparok ilo m̧weo, kar ņoje ilo dapin m̧weo. “Emma ej kiō jeje n̄an n̄a,” Josep ekar ba n̄an er, “ak enjeļ eo ekar ba bwe Irooj enaaj jilkintok juon bwe en jeje n̄an n̄a, im ij lōke bwe enaaj āindein.”7
Jibriin̄ eo, Martin Harris ekar etal n̄an Harmony kōn enaan ko rej jab em̧m̧an. Lio ippān em̧ōj an abņōņō n̄an jikin ekajet, kinaakļo̧k Josep ke ekar riko̧o̧t eo ekar riab ukoote kooļ pileij eo. Martin kiiō ej aikuj lale n̄an kam̧ool ilo jikin ekajet. Ej aikuj ba ke Josep ekar kabwebwe ki, ak Lucy naaj jaaje kōn bar riab.8
Martin ekar uni Josep n̄an leļo̧k elapļo̧k kōn pileij ko ke rej m̧ool. Ekōņaan ba n̄an jikin ekajet kōn ukook eo, ak ekar inepata bwe armej ro reban tōmak e. Lucy, alikin men kein, ekar edeed ilo m̧weo imōn Smith ro im ekar jab loe reko̧o̧t ko. Im mekarta ekwe jerbal āinwōt rijeje an Josep ilo ruo allōn̄, Martin ejjan̄in kar loe pileij kein im ejjab maron̄ riab ke emōj an loi.9
Josep ekar bōk kajjitōk kein n̄an Irooj im kar bōk uwaak eo n̄an eo mōttan. Irooj eban ba ta ko en jab ba ilo jikin ekajet, barinwōt Eban leļo̧k n̄an e kam̧ool ko ne Martin enaaj kālet n̄an ettā im kōjerbal tōmak. “Lo, eļan̄n̄e rej jamin tōmak naan ko Aō, rej jamin kar tōmak eok, rikarejera Josep,” Ekar ba, “eļan̄n̄e en kar maron̄ bwe kwōn kwaļo̧k n̄an er aolep men kein ko Iaar liwōj n̄an eok.”
Irooj ekar kallim̧ur n̄an tiramo kake Martin, bōtaab, n̄e enaaj kōm̧m̧ane ta eo Josep ekar kōm̧m̧ane jōm̧ar eo im kōttā ki, lōke Anij, im katak jān bōd ko an. Jilu rikam̧ool eļap tōmak ippāer naaj loe pileij kein ilo iien eo em̧ōkajtata, Irooj ej ba, im Martin enaaj juon iaer eļan̄n̄e enaaj bōjrak jān an kea kōn ta ko ro jet rej ba.10
Mokta jān an kiil naan ko An, Irooj ekar kōm̧m̧ane juon naan in kean̄. “Ne armej in epepen in rej jab kapen burueer,” Ekar ba. “Inaaj kajutak kabun̄ eo Aō ilubwiljier.”11
Josep ekar kōļmenļo̧kjeņ kōn naan kein ilo an Martin jeki revelesōn eo. E im Emma kar rōnjake an Martin riiti ļo̧k n̄an lale ejim̧we ke. Ilo aer riit, jemān Emma ekar itok n̄an ruum̧ eo im rōnjake. Ke ekar mōj, ekar kajjitōk an wōn ko naan.
“Naan in Jisōs Kraist,” Josep im Emma rekar kōmeļeļeki.
“Iļo̧k lale ļo̧k aolepān men kein rej men bajjōk,” Isaac ekar kōmeļeļe ki. “Joļo̧ke.”12
Kōjekdo̧o̧n naan ko an jemān Emma, Martin ekar bōk kape in revelesōn eo im uwe io̧o̧n wa eo waan im rool. Ekar itok n̄an Harmony n̄an kabbok kam̧ool kōn pileij ko, im kar etal kōn revelesōn in kam̧ool ke rej m̧ool. Ejjab maron̄ kōjerbale ilo jikin ekajet, ak ekar rool n̄an Palmyra ilo an jeļā ke Irooj ekar kile.
Tokālik, Martin ekar jutak m̧aan mejān riekajet eo, im tilmaake, kajoor in naan in kam̧ool. Kōn pā ko pein kar kōtak n̄an lan̄, ej rikam̧ool kōn m̧ool eo kōn kooļ pileij ko im kwaļo̧k ke ekar jipan̄ kōn nemn̄oul tala ejjeļo̧k wōņāān n̄an Josep bwe en kōm̧m̧ane jerbal eo an Irooj. Kōn an ejjeļo̧k kein kam̧ool kōn kinaak eo an Lucy, jikin ekajet eo ekar joļo̧k keej eo.13
Josep, ijoke, kar wanm̧aanļo̧k ilo ukook, jar n̄an Irooj bwe en epaak an jilkinļo̧k bar juon an rijeje.14
Ilo Manchester, juon likao etan Oliver Cowdery ekar jokwe ippān jinen im jemān Josep. Oliver ekar dikļo̧k jān Josep, im ilo fall 1828 ekar jino rūkaki n̄an juon jikuuļ emaron̄ juon m̧aeļ turōk in jikin kalib eo an Smith ro.
Rūkaki ro ekka aer jokwe ippān baam̧le ko an rijikuuļ ro, im ke Oliver ekar rōn bwebwenato kōn Josep im kooļ pileij ko, ekar kajjitōk n̄e emārōn jokwe ippān Smith ro. Kar jinoin ekar eo̧ron jet ennaan jān baam̧le eo. Jeje ko rekar ko̧o̧ti im riab ko rekar kōm̧m̧an būrom̧ōj n̄an juon jabōn eo im ejjeļo̧k keroro.15
Ak ilo iien m̧ōļo eo ilo 1828–29, ke Oliiver ekar katakin ajri ro nejin Smith ro, ekar bōk lōke eo jān baam̧le eo ej lale. Ilo ejja iien in wōt, Josep Sr. ekar rool tok jān juon iaan tūreep ko an jān Harmony kōn juon revelesōn ke Irooj enaaj jino kōm̧m̧an juon jerbal eo aiboojoj.16 Jān iien eo Oliver em̧ōj an kam̧ool ke ej juon eo ekōņaan jeļā kōn m̧ool eo, im jinen im jemān Josep kar kwaļo̧k n̄an e kōn juon kūr aorōk n̄an ļaddik eo nejjierro.17
Ta ko rekar ba rekar kaju būruwōn Oliver, im rekar ikedelel n̄an jipan̄ ukook. Āinwōt Josep, Oliver ekar jab em̧m̧an ippān kōn mōnjar in raan kein im tōmak ilo Anij kōn kabwilōn̄lōn̄ ko rej kwaļo̧k n̄an armej ro An.18 Ak Josep im kooļ pileij ko rekar ettoļo̧k, im Oliver ekar n̄ak elmen an jipan̄ ilo jerbal eo eļan̄n̄e enaaj pād wōt ilo Manchester.
Juon raan ilo jibriin̄ eo, ke ekar ļap an wōtļo̧k wōt ioon bōrwaj in mōn Smith ro, Oliver ekar ba n̄an baam̧le eo ke ekōņaan etal n̄an Harmony n̄an jipan̄ Josep eļan̄n̄e jikuuļ enaaj jem̧ļo̧k. Lucy im Josep Sr. kar rōjan e n̄an kajjitōk ippān Irooj eļan̄n̄e kōņaan ko an rejim̧we.19
Ke ekar etal in kiki, Oliver ekar jar make iaan n̄an jeļā ke ta eo ekar rōn kōn ko̧o̧ļ pileij ko rej m̧ool. Irooj ekar kwaļo̧k juon etōnak kōn kooļ pileij ko im kijejeto eo an Josep n̄an ukooti. Juon en̄jake in aenōm̧m̧an ekar pād ioon, im ekar jeļā bwe ej aikuj jipan̄ āinwōt rijeje eo an Josep.20
Oliver ekar jab ba n̄an jabdewōt kōn jar eo an. Ak ālikin an jikuuļ jemļo̧k, e im likao eo jatin Josep Samuel rekar etetal n̄an Harmony, elapļo̧k jan jibukwi m̧aeļ ettoļo̧k. Iaļ eo ekar lukkuun m̧ōļo im pedkat jān wōt in jibriin̄, im ekar jorāān adiin neen Oliver iien eo ekar tōprakļo̧k kōjem̧ eo an Josep im Emma. Ak ekar kijooror in iakwe rūtto ro im lale kōn e make elmen an Irooj jerbal n̄an rikanaan in ej dik wōt.21
Ke Oliver ekar tōprakļo̧k ilo Harmony, ekar āinwōt n̄e eto an kar pād ijo. Josep ekar bwebwenato ippān ļo̧k im lukwōn bon̄, ron̄jake bwebwenato ko an, im uwaak e kajjitok ko an. Ekar alikkar ke em̧m̧an jeļāļo̧kjeņ eo an Oliver, im Josep ekar bōk e bwe en juon an rijeje.
Alikin an Oliver kar itok, men eo moktata Josep ekar kōm̧m̧ane ej kōpooj im kakoņ e juon jikin jerbal. Ekar kajjitok ippān Oliver bwe en jeki juon ko̧n eo ekar kallim̧ur kake bwe enaaj kōļļāki jemān Emma kōn m̧weo erro ekar jokwe ie, im barāinwōt jikin menin mour ko, jikin kalib eo, im spring.22 Kōn aer kea kake leddik eo nejier, jinen im jemān Emma rekar errā kōn ko̧n eo im kallim̧ur n̄an jipan̄ kamed buruwōn ro riturier bwe ren jab mijak Josep.23
Ijoke, Josep im Oliver rekar jino ukook. Em̧m̧an aerro jerbal ippān doon, kajjojo jemļo̧k in wiik, ilo an ekkā an Emma pād ilo ijja ruum in im kōm̧m̧an jerbal ko an.24 Jet iien Josep ej ukook ilo an kalimjōk kein ukook ko im riit ilo kajin pālle jeje ko ilo pileij ko.
Ekkā an loe kajjojo dōkā an rilolo ilo an lapļo̧k an wōr tokjān. Ej kijor likūt dōkā an rilolo eo ilo at eo an, likut mejān ilo at eo an bwe en bōbrae an merame mejān, im mijōk dōkā in. Meram jān dōkā in emaron̄ kōmeram marok, kwaļo̧k naan ko bwe Josep en riit ilo an Oliver kape ki.25
Kōn karōk eo an Irooj, Josep ekar jab bar ukōte jeje ko im rekar jako. Ijjello̧kin, e im Oliver rekar wanm̧aanļo̧k kōn reko̧o̧t ko. Irooj ekar kwaļo̧k ke em̧ōj an Setan kōjerbal em̧m̧aan ro renana n̄an bōk peij ko, ukōt naan ko ie, im kōjerbali n̄an kariab jerbal in ukook eo. Ak Irooj ekar ba n̄an Josep bwe em̧ōj An kadeel rikanaan ro etto ro em̧ōj aer kōpooje peij ko ilo bar juon, aolepān peij ko em̧ōj aer kar jako.26
“I naaj kapok ro rekar ukukōti naan ko Aō,” Irooj ekar ba n̄an Josep. “I naaj kwaļo̧k n̄an er bwe mālōtlōt eo Aō eļapļo̧k jān aujiid ko an devil.”27
Kar juon rijeje n̄an Josep ekar kam̧ōņōņōik Oliver. Raan im bar raan, Oliver ekar rōnjake ilo eo mōttan riit jān bwebwenato in etto kōn ruo kurup in armej, RiNipai ro im RiLeman ro. Ekar katak kōn kiin̄ ro rem̧m̧an im kiin̄ ko renana, kōn armej ro rekar kalbuuj er im kar kōtļo̧k er, kōn rikanaan ro etto ro rekar kōjerbal dōkā an rilolo n̄an ukōti reko̧o̧t ko ilo meļaaj in juon jikin elōn̄ kōn dii in armej. Āinwōt Josep, rikanaan in ekar rikwaļo̧k revelesōn im rilolo im kar kōjeraam̧m̧an er kōn menin letok im kajoor in Anij.28
Reko̧o̧t rej kam̧ool im bar kam̧ool kōn Jisōs Kraist, im Oliver ekar loe ke rikanaan ro rekar kipel mōnjar ko im kōn em̧m̧aan im kōrā ro ilo aer kōm̧m̧ane jerbal eo an Anij.
Ak Oliver ekar lōn̄ wōt an kajjitōk kōn jerbal eo an Irooj, im ekar kwōle kōn uwaak. Josep eaar kajjitōk ippān Irooj kōn Urim im Tumim, im Irooj ekar uwaak. “Eļan̄n̄e kwo naaj kajjitōk jān Eō kwo naaj bōk,” Ekar ba. “Eļan̄n̄e kwo naaj kajjitōk, kwo naaj jeļā mennin ittino ko reļļap im kabwilōn̄lōn̄.”
Irooj ekar jirōn Oliver n̄an kemeemej kamool eo ekar bōke mokta jān an kar itok nan Harmony, eo Oliver kar an make. “Ikar jab ke kwaļo̧k aenōm̧m̧an n̄an am ļōmņak kōn menin ke? Ta kam̧ool eļap ļo̧k kwo maron̄ bōke jān Anij?” Irooj ekar kajjitok. “Eļan̄n̄e Iaar ba n̄an eok men ko ejjeļo̧k armej ejeļā kwo kar jab bōk juon kam̧ool ke?”29
Oliver ekar ilbōk. Ekar kair im ba n̄an Josep kōn jar eo an im kōn kwojarjar in kam̧ool eo eaar bōke. Ejjeļo̧k rekar jeļā ijjelļo̧kin wōt Anij, ekar ba, im ejeļā kiiō ke jerbal in ej m̧ool.
Rekar rool im jerbal, im Oliver ekar ļōmņak emaron̄ ke barāinwōt ukook.30 Ekar tōmak ke Anij emaron̄ jerbal n̄an kōttobalbal āinwōt dōkā an rilolo, im ekar kōjerbale juon alaļ n̄an kappok dān im mineral ko. Ak ekar jab lukkuun jeļā n̄e alaļ eo an ej jerbal jān kajoor eo an Anij. Jerbal in revelesōn ekar juon men eo ejako jān e.31
Josep ekar bōk kajjitōk eo an Oliver n̄an Irooj, im Irooj ekar ba n̄an Oliver bwe enaaj bōk kajoor eo an jeļāļo̧kjeņ eļan̄n̄e enaaj kajiitōk ilo tōmak. Irooj ekar kalikkar ke alaļ eo an Oliver ekar jerbal kōn kajoor eo an Anij, āinwōt alaļ eo an Aron ilo Kallim̧ur Mokta. Innām Ekar katakin Oliver elapļo̧k kōn revelesōn. “I naaj ba n̄an eok ilo ļōmņak eo am im ilo būruwōm̧, jān Jetōb Kwōjarjar,” Irooj ej kallim̧ur. “Kiiō, lo, en̄in ej jitōbōn revelesōn.”
Ekar barāinwōt ba n̄an Oliver ke emaron̄ ukook āinwōt Josep, eļan̄n̄e enaaj pedped ioon tōmak. “Keememej,” Irooj ej ba, “bwe ijello̧kun tōmak kwo ban kōm̧m̧an jabdewōt.”32
Alikin revelesōn, Oliver ekar kijooror in ukook. He ļoore waanjon̄ak ko an Josep, ak ke naan ko rekar jab itok ilo pidodo, ekar jino an illu im po̧k.
Josep ekar loe an in mōttan kakkōt im kar būrom̧ōj. Ekar leļo̧k iien n̄an e bwe en maron̄ kōkōm̧anm̧anļo̧k jerbal ilo būruwōn im kōļmenļo̧kjeņ eo n̄an jerbal in ukook, ak Oliver ekar ļōmņak emaron̄ kamōj jerbal eo kiiō wōt. Ekar jabwe n̄an bōk menin letok ilo jetōb. Ej aikuj in kar imenene im eddōkļo̧k ilo jerbal in an Anij.
Oliver ekar bōjrak jān an ukook im kajiitōk ippān Josep etke ejjab maron̄ em̧m̧an an jerbal.
Josep ekar kajjitōk ippān Irooj. “Kwaar kōtmāne bwe Inaaj kar lewōj e n̄an eok, ak kwe eaar jab wōr am̧ ļōmņak ijello̧kun wōt n̄an kajjitōk e Ippa,” Irooj ekar uwaak. “Kwōj aikuj ekkatak kake ilo ļōmņak eo am; innām kwōj aikuj kajjitōk Ippa eļan̄n̄e e jim̧we.”
Irooj ekar kipel Oliver bwe en kijenmej. “Ijoke, ej jab Almennin aikuj bwe kwōn ukok kiiō,” Ekar ba. “Jerbal eo me kar kūr eok n̄an kōm̧m̧ane ej n̄an jeje n̄an rikarejera Josep.” Ekar kalimuur Oliver bwe enaj lōn iien m̧ōm̧an n̄an an ukook tokālik, ak kiiō ej juon rijeje im Josep ej riļo̧ļo̧ eo.33