Kapitulo 12

Usa ka Hingpit nga Paagi sa Kinabuhi

kinahon nga pagkaon ug mga sangkap sunod sa bus

“Ako nabalaka kaayo mahitungod sa akong tutonlan,” misulat si Elder Spencer W. Kimball sa iyang journal sa Enero 8, 1970. “Ang akong tingog ingon og nag-anam og kahinay.”

Sulod sa napulog usa ka tuig sukad gikuha sa mga doktor ang makakanser nga kwerdas sa tutonlan, ang iyang tingog magulang lamang og gamay sa usa ka paos nga hagawhaw. Apan kini nga kapakyasan wala gyod makapahinay sa iyang serbisyo sa Simbahan. Sukad sa pagtukod sa São Paulo Stake sa 1966, si Elder Kimball nakatukod sa unang mga stake sa Argentina ug Uruguay, mipahinungod sa Colombia alang sa misyonaryo nga buhat, ug nangalagad ngadto sa mga Santos sa Ecuador. Nakasulat usab siya og usa ka maka-impluwensiya nga basahon, Ang Milagro sa Pagpasaylo [The Miracle of Forgiveness], misugod sa pagserbisyo isip pangulo sa komitiba sa budget sa Simbahan ug sa komitiba sa misyonaryo.

Apan uban sa iyang tingog nga nagkagrabe, nakakonsulta siya og usa ka doktor, naguol nga ang kanser mibalik. Nakadiskobre ang doktor og usa ka pula nga lama diha sa wala nga kilid sa tutonlan ni Elder Kimball ug mihimo og duha ka biopsy. Kini nagpasamot sa pagpangusog sa tingog sa apostol, nagpugos kaniya sa pagpadako sa gikusgon sa iyang pagpamulong gamit ang gamay nga mikropono nga gibutang sa iyang liog.

Mibalik si Elder Kimball ngadto sa ospital sa Enero 12 aron mahibalo kon unsa ang sakit. Human matun-i ang mga resulta sa mga biopsy ug pakigkonsulta sa ubang mga eksperto, mituo ang doktor nga ang kanser mibalik, ug dihay gamay nga paglaom nga ang tingog ni Elder Kimball masalbar.

Samtang naghunahuna si Elder Kimball kon unsaon sa pagpadayon sa pagtambal, gihunahuna niya kon kinahanglan ba nga mobiya gikan sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles sa paghatag og lugar alang sa usa nga mas makahimo sa pagtrabaho.

Sa sunod nga adlaw, gisultihan ni Elder Kimball si N. Eldon Tanner kon unsa ang gisulti sa doktor, ug girekomendar ni Presidente Tanner nga ang kinatibuk-ang mga awtoridad maghimo og espesyal nga pagpuasa alang kaniya. Duha ka adlaw ang milabay, ang kinatibuk-ang mga awtoridad mipundok diha sa templo, ug si Harold B. Lee mitanyag og usa ka kinasingkasing nga pag-ampo. Sa dihang siya nahuman, si Elder Kimball milingkod sa taliwala sa lawak, ug si Gordon B. Hinckley midihog sa iyang ulo og lana. Ang ubang apostoles diha sa lawak dayon mipundok nga nagsirkulo liyok ni Elder Kimball, ug si Presidente Tanner miselyo sa pagdihog ug mipanalangin kaniya.

Sa panahon sa panalangin, gibati ni Elder Kimball ang pagkaduol ngadto sa iyang Langitnong Amahan ug sa iyang mga sakop sa korum. Ang bug-at nga palas-anon nga iyang gipas-an ingon og nawagtang, ug siya nahibalo nga kon ang Dios gusto kaniya sa pagpadayon diha sa iyang pagpangalagad, niana siya mangita og paagi alang kaniya sa pagbuhat sa mao, aduna o wala ang iyang tingog. Human sa panalangin, giputos ni Elder Lee si Elder Kimball sa usa ka gakos. Ang ubang apostoles diha sa sirkulo miingon nga gibati nila nga napanalanginan sa pag-apil niana nga bahin sa usa ka ingon nga gamhanan ug makahiusang espirituwal nga kasinatian.

Sa buntag sa Dominggo, tulo ka adlaw human sa panalangin, ang silingan ni Elder Kimball mitawag kaniya sa telepono nga wala damha. Siya nakadungog nga si Presidente McKay namatay, ug gusto siyang mahibalo kon kini tinuod ba.

“Ako wala makadungog,” mitubag si Elder Kimball. Misugod siya sa pagpanawag, sa wala madugay, iyang nahibaloan nga ang propeta sa tinuod namatay sa mas sayo niana nga buntag.

Midali si Elder Kimball ngadto sa Church Administration Building. Si Joseph Fielding Smith, ang senior nga apostol, ug si Harold B. Lee nakigkita sa pamilya McKay. Nakita ni Elder Kimball sila si Joseph Anderson ug Arthur Haycock, ang mga sekretaryo ngadto sa Unang Kapangulohan ug sa Napulog Duha, ug sila migahin og daghang oras sa pagpanawag sa kinatibuk-ang mga awtoridad sa pagpahibalo kanila sa balita.

Ang kamatayon ni Presidente McKay nakapasubo sa Simbahan. Ang iyang paghigugma sa mga Santos sa tibuok kalibotan sama sa usa ka sugilanon. Nakapangulo siya sa Simbahan hapit duol sa napulog siyam ka tuig, duha sa ikatulong bahin sa tulo ka milyon nga mga miyembro niini nabunyagan samtang siya mao ang presidente. Sa dihang siya misunod ni George Albert Smith sa Abril 1951, ang Simbahan dihay 184 ka stake. Karon, sa 1970, kini adunay 500 ka stake, lakip ang napulog upat ka stake sa Australia ug sa New Zealand, napulog tulo ka stake sa Europe ug ang unang mga stake sa Argentina, Brazil, Guatemala, Mexico, Tonga, Uruguay, ug Kasadpang Samoa.

Hapit 90 porsiyento sa bag-ong mga stake atol sa administrasyon ni McKay naporma sa Estados Unidos ug Canada, diin ang pagtubo sa Simbahan mipabilin nga taas. Sa Amihanang Amerika, ang reputasyon sa Simbahan nahatagan og kaayohan gikan sa bantogang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sama ni J. Willard Marriott, magtutukod sa usa ka nagsunod-sunod nga dagkong mga hotel, ug George W. Romney, kinsa nahimong punong ehekutibo sa American Motors Corporation ug gobernador sa estado sa Michigan.

Nakapahinungod si Presidente Mckay og lima ka templo sa upat ka mga nasod ug nakadumala sa paghubad sa mga ordinansa sa templo ngadto sa dosena ka mga pinulongan. Ang kinatibuk-ang komperensiya, maingon usab, nahimo ganing mas maanaa samtang ang duha ka gatos nga mga estasyon sa telebisyon ug dinosena sa mga estasyon sa radyo sa Amihanan, Sentral, ug Habagatan nga Amerika nagsibya sa mga palakaw. Ingon nga usa ka kampeon sa misyonaryo nga buhat ug edukasyon sa Simbahan, si Presidente McKay dako kaayo ang pagpalapad sa mga paningkamot sa Simbahan sa duha ka area. Ug ang iyang pagpatuman sa programa sa pagpakigtakdo, nga iyang gihunahuna nga iyang labing importante nga buhat isip presidente sa Simbahan, nakahimo sa yano nga mga kamatuoran sa gipahiuli nga ebanghelyo nga mas madungog ngadto sa tibuok kalibotan nga mga tigpaminaw.

Liboan ka mga Santos mianha sa lubong ni Presidente Mckay sa paghatag sa ilang mga pagtahod. Wala madugay, ang Korum sa Napulog Duha ka Apostoles nagkita sa pagpaluyo ni Joseph Fielding Smith isip ang bag-ong presidente sa Simbahan. Sa kasiyaman ug tulo, si Presidente Smith mao ang labing tigulang nga tawo sukad nga nangulo sa Simbahan. Mianha siya sa opisina uban ang hapit duol sa kan-uman ka tuig nga kasinatian isip usa ka apostol, ug ang mga Santos mitahod sa iyang daghan nga kahibalo sa kasaysayan sa Simbahan ug sa mga kasulatan. Isip ang anak nga lalaki ni Presidente Joseph F. Smith, siya apo usab nga lalaki ni Hyrum Smith, ang igsoong lalaki ni propeta Joseph.

Gitawag ni Presidente Smith si Harold B. Lee ug N. Eldon Tanner nga mahimo niyang mga magtatambag diha sa Unang Kapangulohan. Tungod sa bag-ong mga katungdanan ni Presidente Lee nga mipugong kaniya gikan sa pagserbisyo isip presidente sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles si Elder Kimball gi-set apart sa pagserbisyo isip presidente sa korum puli kaniya.

Supak sa tambag sa usa ka higala nga doktor, kinsa miawhag kaniya sa pagpangita og tambal sa kanser sa California, gibaliwala ni Elder Kimball ang iyang mga problema sa kahimsog human sa kamatayon ni Presidente McKay, nagpili hinoon sa pagtutok diha sa iyang apostolikanhon nga mga katungdanan. Mipabilin siya nga dili sigurado kon unsaon sa labing maayo ang pagtambal sa sakit, ug tungod kay ang iyang pagsulti miarang-arang sukad sa pagpanalangin, dili siya gusto nga moagi og bisan unsa nga operasyon nga magbutang sa iyang tingog sa risgo.

Samtang si Presidente Lee mi-set apart kaniya diha sa iyang bag-ong calling, namulong siya sa mga problema sa kahimsog ni Elder Kimball, nagtanyag og mga pulong sa paghupay ug paglaom.

“Kami manalangin kanimo ilabi na sa imong tingog,” miingon siya, “nangamuyo ngadto sa Ginoo sa pagpatunhay sa imong abilidad sa pagpakigsulti pinaagi sa tingog ingon man pinaagi sa pagsulat og mga panudlo, nga ikaw mahimong magpuyo sa kalibotan kutob nga ang kinabuhi mahimong matam-is nganha kanimo, ug hangtod ang Ginoo mosulti nga kini igo na.”

Wala madugay human sa pag-abot sa California, si Maeta Holiday miadto og shopping mall uban ni Venna Black ang iyang ina-ina diha sa Programa sa Pagpahimutang sa Estudyante nga Indian [Indian Student Placement Program]. Wala pa sukad si Maeta makaadto og mall kaniadto, busa siya mitan-aw gyud pag-ayo sa matag paliko nga gihimo ni Venna sa sakyanan.

Diha sa mall, mipalit si Maeta og pipila ka mga sinina nga iyang gikinahanglan, apan sa diha nga panahon na sa pagpauli, wala masiguro si Venna kon unsaon sa pagbalik sa panimalay. “Dili ako makahinumdom asa ako kinahanglan moadto,” gisultihan niya si Maeta.

“Aw, ari diri,” miingon si Maeta, nagdirekta ni Venna paingon sa hustong dalan. Dayon siya migiya ni Venna balik ngadto sa balay, liko matag liko.

Nakadayeg si Venna. “Giunsa nimo pagkahibalo kon unsaon sa pagpauli?” nangutana siya.

“Kanunay akong tigpaniid.” miingon si Maeta. Ang pagmemorya og mga ilhanan usa ka nabatasan nga akong naangkon samtang nagbantay sa karnero isip usa ka gamay nga bata didto sa gilain nga yuta nga puy-anan sa Navajo. Kon wala pa siya manumbaling sa mga timaan sa yuta, tingali dili siya makapauli.

Misugod sa pagtambong sa lokal nga hayskul si Maeta human dayon niini nga kasinatian. Ang iyang unang pipila ka adlaw mga makahahadlok. Ang eskwelahan mas dako kaayo kay sa bisan unsa nga iyang natambongan kaniato. Ang naghuot nga mga pasilyo gilinyahan og mga locker. Hapit tanang mga estudyante mga puti, ug kutob sa iyang nahibaloan, siya lamang ang estudyante gikan sa programa sa pagpahimutang nga anaa. Wala siya mobati og pagdaug-daog sa kaliwat gikan sa iyang mga kaedad, hinoon, ingon sa gibuhat sa pipila ka mga estudyante sa programa sa ubang mga eskwelahan. Ang iyang mga kauban sa klase nag-abi-abi kaniya, ug dali siyang nakahimo og mga higala.

Sama sa ubang kabatan-onan sa iyang ward, mitambong si Maeta og sayo sa buntag nga seminary. Siya ug ang iyang sinagop nga igsoong babaye si Lucy momata kada buntag sa semana sa alas singko aron sila makaadto sa meetinghouse sa ward sa hustong oras alang sa klase. Sa iyang unang adlaw sa seminary, si Maeta mihulat diha sa iyang lingkoranan, wala gyod sa tinuod mahibalo kon ngano nga anaa siya diha hangtod ang klase misugod. Dayon iya kining nahunahuna. “Ah,” nahunahuna niya, “kami nagkat-on mahitungod sa Simbahan.”

Si Maeta dili kaayo interesado sa seminary. Siya nahibulong ug nalibog sa dihang iyang nahibaloan nga siya hatagan og grado diha sa klase. “Unsaon nga ikaw magradohan tungod sa imong mga pagtuo?” iyang gihunahuna. Ang Dios ba ang maghatag kaniya og grado? Sa gihapon, siya ug si Lucy panagsa kaayo nga mopalta sa klase.

Sa iyang unang tuig sa hayskul, miapil si Maeta sa usa ka choir sa eskwelahan. Sa sunod nga tuig, midula siya og basketball, diin iyang nakat-onan samtang nagtambong og dormitoryo nga eskwelahan sa Arizona. Mihawod siya sa sport ug nahimong point guard sa iyang team. Gusto kaayo siyang mo-shoot sa bola nga duol kaayo sa ring ug sa pag-score gikan sa kilid sa foul line. Apan maayo usab siya sa pagpasa sa bola ngadto sa uban nga mga magdudula. Sa kataposan sa panahon sa dula, ang iyang mga kauban sa team ug mga coach mibotar kaniya nga labing bililhon nga magdudula.

Ang programa sa placement mirekomendar nga ang mga estudyante mopauli human sa kada tuig ting-eskwela sa pagpuyo uban sa ilang mga pamilya nga natawhan alang sa ting-init. Dili gusto ni Maeta nga mobalik sa panimalay o mogahin og panahon uban sa iyang problemado nga inahan, si Evelyn. Apan si Venna mituo nga kini importante alang ni Maeta sa pagpabilin nga konektado ngadto sa iyang mga kagikan ug giawhag siya sa pagsulat ngadto sa panimalay matag bulan. Matag panahon nga ang ting-init umaabot, si Maeta mosakay og bus paingon sa Arizona.

Sa tingpamulak sa 1970, samtang si Maeta nagtapos sa iyang ikaduhang tuig sa hayskul, iyang nahibaloan nga ang panimalay sa iyang inahan nasunog. Walay nasakitan, ug si Maeta wala maguol mahitungod sa iyang pamilya. Si Venna, hinoon, mitabang ni Maeta sa pagpamalit og pipila ka butang sa pag-ilis unsay nawala sa mga manghod nga lalaki ug babaye sa sunog.

Sa adlaw nga si Maeta mibiya alang sa Arizona, gihunong siya ni Venna sa hunonganan sa bus uban ang mga kinarton nga puno sa pagkaon, sinina, ug mga habol. “Kini alang sa imong pamilya,” siya mipasabot. “Gikan kini sa atong ward.”

Samtang si Maeta nagtan-aw sa mga karton nga gipakanaog ngadto sa bus sa butanganan sa mga kargamento, nadaog siya sa pagbati. Sa unang pag-abot niya sa California, nagduda siya sa pagkamabination sa mga Black, naghunahuna kon gidawat ba lamang siya aron sa pagtrabaho sa ilang mga bulohaton sa balay. Sukad kaniadto nahibalo na siya nga sila nagpakabana kaniya. Apan hangtod iyang nakita ang mga kinarton, wala niya mahibaloi kon unsa siya kamahal sa nagsagop niya nga pamilya.

Ug wala niya mahibaloi kon unsa niya sila ka mahal.

Wala madugay niana nga tuig, ang napulog unom ka tuig nga si Kazuhiko Yamashita nangita og kalikayan sa adlaw sa usa ka mainit nga buntag sa Hulyo sa Osaka, Japan. Siya ug ang iyang magulang nga lalaki, si Masahito, nakabiyahe og daghang oras sa pagtambong sa Expo 70, usa ka tabo sa kalibotan nga nagpakita og gatosan ka makapahingangha-makadasig nga mga pasundayag ug mga kiosko gikan sa mga nasod ug mga organisasyon sa tibuok kalibotan. Ang tema niini mao ang “Pag-uswag ug Panag-uyon alang sa Katawhan,” ug bisan asa motan-aw ang mga bisita, ilang makita ang ebidensya sa makadani nga pagbangon sa Japan gikan sa pagkaguba sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan.

Nakabisita na si Kazuhiko ug Masahito og pipila ka mga eksibit nga nagkuyog. Diha sa Estados Unidos nga Kiosko, ilang nakita ang usa sa labing bantogan nga eksibit: usa ka bato gidala sa pagbalik sa makasaysayanong paglanding didto sa bulan sa milabay nga tuig.

Apan karon ang managsoong lalaki nagbulag, samtang si Masahito nangita og pang-inhenyeriya nga mga eksibit ug si Kazuhiko nagsuroy-suroy sa lugar sa expo uban sa iyang kamera. Gusto ni Kazuhito nga moadto sa Kiosko sa Japan sa pagtan-aw kon unsang matang sa mga eksibit ang gipakita sa iyang yutang natawhan ngadto sa kalibotan. Apan sa panahon nga siya miabot sa kiosko, ang linya mikatay hangtod sa gawas sa entrada. Usa ka sakop sa kawani misulti kaniya nga ang paghulat dili mominos sa duha ka oras.

Kay sa magtindog og dugay ilawom sa init nga adlaw, si Kazuhiko mipadayon sa unahan, naglakaw sulod sa lima o napulo ka minuto sa wala pa makita ang usa ka kiosko nga susama og usa ka puti nga gambalay. Kini adunay duha ka andana ug usa ka habog nga taluktokan nga adunay bulawanong estatuwa sa usa ka lalaki nga naghuyop og usa ka taas nga trumpeta. Si Kazuhiko wala mahibalo kon mahitungod sa unsa ang kiosko, apan kini walay linya, busa dili siya kinahanglan nga maghulat nga makasulod.

Mag-agi ngadto sa usa ka Hinapon og estilo nga tanaman, misulod siya sa pasilyo diin may usa ka giya nga mipundok kaniya ug sa ubang mga bisita alang sa usa ka paglibot. Ang kiosko, wala madugay nahibaloan ni Kazuhiko, naghatag og impormasyon mahitungod sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug sa mga miyembro niini. Ang Simbahan mipakita og bantogan nga mga eksibit didto sa ubang mga pasundayag sa kalibotan, apan kini ang unang panahon kini midala og usa ka kiosko ngadto sa usa ka nasod diin ang Kristiyanismo dili mao ang kinadak-an nga relihiyon. Ang silong sa gambalay adunay dose ka tiil nga marmol nga hulad sa Christus, usa ka estatuwa nga hinimo sa usa ka Danish nga eskultor si Bertel Thorvaldsen. Usab dihay eksibit sa mga litrato mahitungod sa inadlaw nga mga kalihokan sa mga miyembro sa Simbahan sa tibuok Japan.

Ang pamilya ni Kazuhiko usa ka Buddhist, ug siya walay nahibaloan mahitungod ni Jesukristo o sa usa ka Langitnong Amahan. Apan human siya ug ang ubang mga bisita mipadayon ngadto sa ikaduhang andana sa kiosko, misulod sila og mga serye sa mga kwarto nga mitudlo kanila mahitungod sa pagpangalagad sa Manluluwas ug sa Iyang tahas sa Paglalang sa kalibotan. Nakat-onan nila ang mahitungod sa plano sa Dios sa kalipay ug ang Pagpahiuli sa ebanghelyo ni Kristo pinaagi sa usa ka batang lalaki nga propeta nga ginganlan og Joseph Smith.

Nahuman ang paglibot diha sa usa ka gamay nga teatro nga may bersyon nga Hinapon sa Ang Pagpangita sa Tawo alang sa Kalipay, [Man’s Search for Happiness], ang mubo nga pelikula nga unang gipasundayag sa Simbahan didto sa New York World’s Fair sa 1964. Sa pag-aghat sa lokal nga mga lider sa misyon nga sila ni Ed ug Chieko Okazaki, ang Hinapon nga pelikula lokal nga gihimo uban sa bantogang mga artista nga Hapon, ang pipila kinsa nailhan ni Kazuhiko. Apan ang pangutana nga gipasaka diha sa pelikula—Diin siya nagagikan? Nganong ania siya dinhi? Asa siya padulong?—mga bag-o alang kaniya. Wala gayod siya mihatag niini og bisan unsa nga hunahuna. Ug wala siya masiguro kon siya mituo ba sa mga tubag ang kiosko mihatag kaniya.

Sa iyang paggawas sa teatro, nakakita si Kazuhiko og usa ka lalaki nga nagbarog diha sa pasilyo.

“Nagtuo ka niadto?” Nangutana si Kazuhiko, nagpasabot ngadto sa pelikula.

“Oo, nagtuo ako,” miingon ang lalaki nga walay pag-ukon-ukon.

“Sigurado ka?”

“Ako sigurado.”

Mibiya si Kazuhiko sa kiosko ug mipadayon sa pagsuroy sa expo, apan dili pa siya layo sa dihang naamgohan niya nga ang iyang kamera nahibilin. Midali siya sa pagbalik ngadto sa eksibit, diin ang usa ka sakop sa kawani nakakita sa nawala nga kamera.

Isip pagpakita og pasalamat, mipalit si Kazuhiko og Hinapon nga kopya sa Basahon ni Mormon ug mibilin sa iyang ngalan ug pinuy-anan ngadto sa sakop sa kawani, bisan tuod og dili gyod siya kaayo interesado sa pagkat-on pa mahitungod sa Simbahan.

Milabay ang tulo ka bulan, usa ka paris nga mga misyonaryo mitunga sa iyang panimalay sa gawas sa Tokyo. Wala siya magpaabot kanila nga mobisita sa tinud-anay, apan siya malipayon sa pagkakita kanila—ug andam sa pagpaminaw kon unsa ang ilang isulti.

Sa Septiyembre 1970, ang kinatibuk-ang presidente sa Relief Society nga si Belle Spafford mibarog diha sa Salt Lake Tabernacle atubangan sa liboan ka babaye nga Santos sa Ulahing mga Adlaw diha sa tinuig nga komperensiya sa Relief Society. Ang hitabo sa kasagaran usa ka panahon sa paglipay, samtang ang kababayen-an gikan sa tibuok kalibotan magpundok sa pagpakigbahin og mga kasinatian ug sa pagdawat og panudlo gikan sa ilang mga lider. Kini nga komperensiya, hinoon, mas masulub-on kay sa uban.

“Kita nagpuyo sa usa ka yugto sa panahon nga gihulagway pinaagi sa mga krisis human sa laing krisis,” miingon si Presidente Spafford. Sa Estados Unidos, mga imahe sa gubat ug sibil nga kagubot gipakita sa tanang tabil sa telebisyon kada adlaw. Panagbangi sa kaliwatan mipabilin nga taas, ug ang mga pagpatay sa mga bantogan nga mga politiko ug mga lider nga sibil nakapakurat sa nasod. Batan-ong mga tawo mipadayon sa pagprotesta batok sa Gubat sa Vietnam. Ang kalinaw ug kahilom ingon og lumalabay.

Ang Relief Society sa iyang kaugalingon diha sa usa ka panahon sa pagbalhin ingon nga ang organisasyon mipahiangay ngadto sa pakigtakdo sa Simbahan. Sa nanglabay nga panahon, ang mga sakop sa Relief Society nagtigom og ilang kaugalingon nga mga pundo ug naghimo og mga badyet nga dayon aprobahan sa mga lider sa pagkapari. Sa bag-ohay, hinoon, ang Unang Kapangulohan mianunsyo nga ang mga Relief Society pagapundohan matag ward o branch og mga badyet.

Ubos sa bag-ong sistema, lokal nga mga lider sa pagkapari naghatag sa matag organisasyon sa ward og gitakda nga kantidad nga gastuhon sa matag tuig. Ang indibidwal nga mga Relief Society makapadayon sa pagpugong kon unsaon nila sa paggasto ang ilang mga pundo nga walay dugang nga palas-anon sa pagpangita og pundo alang sa ilang organisasyon. Apan tungod kay ang mga Relief Society karon gipugngan sa limitado nga badyet, nawad-an sila og pipila ka pinansyal nga kagawasan nga ilang gipahimuslan sulod sa daghang katuigan. Relief Society nga mga tindahan, naandan nga mga hitabo sa pagpangita og pundo diin ang mga babaye magpakita ug mamaligya sa ilang mga binuhat sa kamot, usab miabot nga gipahunong.

Uban nga mga kausaban miapekto sa pagdumala. Isip kabahin sa ilang mga serbisyo sosyal nga trabaho, ang Relief Society ang nagdumala sa Indian Student Placement Program, pagsagop ug pagmatuto nga mga serbisyo sa Simbahan, ug usa ka programa sa pagpahiuli sa maayong kahimtang alang sa kabatan-onan nga may problema. Apan kini nga mga programa kasagarang may kinutoban ngadto sa kasadpang Estados Unidos, ug ang tinguha sa paglugway sa mga serbisyong sosyal ngadto sa tibuok kalibotan nga pagkamiyembro sa Simbahan ubos sa usa, gitakdo nga organisasyon nga giaghat sa pag-usab.

Sa 1969, ang mga lider sa Simbahan nagmugna og Naghiusang mga Serbisyo Sosyal [United Social Services], diin nagdala niining tanan nga mga paningkamot nga maghiusa ubos sa kapangulohan sa mga opisyal sa pagkapari. Mipadayon si Presidente Spafford isip tigtambag, apan wala na niya gidumala ang mga programa.

Samtang ang Relief Society mipahiangay ngadto sa mga kausaban, si Presidente Spafford ug ang iyang mga magtatambag mga prangka mahitungod sa may kalagmitan nga mga problema nga ilang nakita. Sa dihang ilang nahibaloan nga ang Komitiba sa mga Hamtong sa Pagtakdo [Adult Correlation Committee] gitahasan sa pagsulat sa mga leksiyon sa Relief Society, ang kapangulohan mipahayag. Sa kataposan, ang Relief Society misulat sa ilang kaugalingon nga mga leksiyon uban sa mga input ug sa mga rebyo sa komitiba.

Naila ni Presidente Spafford ang panginahanglan alang sa Relief Society sa pagpahiangay samtang ang gipahiuli nga ebanghelyo nagkaylap sa tibuok kalibotan. Ang magasin sa Simbahan alang sa internasyonal nga mga mambabasa sa karon gihubad ngadto sa napulog pito ka mga pinulongan. Apan ang Relief Society Magazine gimantala sa Iningles ug Kinatsila lamang.

Sa pagtabang nga makab-ot ang daghang mambabasa kutob sa mahimo nga may gitakdo nga mga mensahe, ang mga lider sa pagkakaron misugyot og mga kausaban sa mga pamantalaan sa Simbahan. Sa Hunyo 1970, sila mianunsyo nga ang labing bag-o nga mga magasin, lakip ang Instructor, ang Improvement Era, ug ang Relief Society Magazine, pagahunungon. Ang dugay na nga Iningles nga mga magasin diha sa misyon, sama sa Millenial Star diha sa United Kingdom ug Cumorah’s Southern Messenger sa South Africa matapos usab. Ang ilang puli, ang Simbahan momantala og tulo ka bag-ong mga magasin, matag usa mamulong ngadto sa usa ka piho nga grupo sa edad: ang Ensign alang sa mga hamtong, ang New Era alang sa Kabatan-onan, ug ang Friend alang sa kabataan.

Nagbarog sa atubangan sa iyang mananambong diha sa Tabernacle, nahibalo si Presidente Spafford nga daghang mga babaye nakigbisog sa bag-ong mga kausaban, sama lamang nga siya aduna. Ang iyang kapangulohan nakadawat og mga sulat gikan sa mga kababayen-an kinsa naguol sa mga balita mahitungod sa kataposan sa magasin. Ug nasabtan ni Presidente Spafford ang ilang kaguol. Sa dihang ang ideya unang gisugyot, siya misupak, nagtuo nga ang magasin miserbisyo og importanting katuyoan diha sa Simbahan ug sa mga kinabuhi sa mga sister. Unsa ang iyang masulti karon sa pagdala og kaayohan ug kahupayan?

Siya mikuha isip iyang tema og usa ka tudling gikan sa Basahon ni Mormon: “Kami mipuyo subay sa matang sa pagkamalipayon.” Kon mag-atubang og malisod nga mga panahon, ang katawhan ni Nephi wala mohinay sa ilang paningkamot. Gisunod nila ang mga sugo sa Dios sa labing maayo nga sila makahimo. Ug sila mga kugihan, nagbuhi og mga panon sa langgam ug panon sa hayop ug nagtanom ug nag-ani og mga bunga.

Makahimo usab ang Relief Society. Mga kausaban sa organisasyon wala miusab sa mga butang nga migiya ngadto sa kalipay: pagkamatarong, maloloy-on nga serbisyo, mamugnaon nga mga pulong, ug pag-apil sa komunidad.

“Ang Relief Society nagtanyag og walay kinutobang mga oportunidad,” mipamatuod si Presidente Spafford, “sa pag-amuma sa importanting mga elemento sa usa ka malipayon nga kinabuhi.”

Kaniadtong Pebrero 1971, unom ka tuig human sa iyang pagkakabig, si Darius Gray mipuyo sa Siyudad sa Salt Lake. Isip usa ka miyembro sa Simbahan, siya nakapahimulos sa pakigdait sa daghang mga Santos kinsa nakighigala kaniya ug mitabang kaniya sa pagpahiangay ngadto sa iyang bag-o nga pagtuo. Nakasugat usab siya og mga miyembro kinsa dili maayo ang pagtagad kaniya tungod kay siya Itom. Apan siya mihupot ngadto sa gamhanang mga pulong nga iyang nadungog sa gabii nga wala pa ang iyang bunyag: “Kini ang gipahiuli nga ebanghelyo, ug ikaw kinahanglan nga moapil.”

Si Darius mitrabaho isip usa ka reporter alang sa KSL-TV, usa ka lokal nga estasyon sa balita. Sa wala pa makuha ang trabaho, siya wala gayod maghunahuna og trabaho sa pamantala. Dayon iyang nakaila si Arch Madsen, ang presidente sa gipanag-iya sa Simbahan nga kompaniya sa komunikasyon nga nagdumala sa KSL. Nakita nga si Arch mahigalaon ug prangka, gidawat ni Darius ang trabaho. Kini gibati ingon og ang Dios mipahimutang og usa ka dalan alang kaniya.

Human si Darius madawat, siya mipadayon og kurso sa pamantala gikan sa Unibersidad sa Utah. Siya miapil usab og aktibo nga bahin diha sa iyang Siyudad sa Salt Lake nga ward ug miserbisyo isip ang superintendente sa Sunday School niini. Pinaagi ni Arch, nahimamat niya si Monroe Fleming, usa ka Itom nga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga nagtrabaho sa Hotel Utah. Ang asawa ni Monroe, si Frances, usa ka ikaupat nga henerasyon nga Santos ug usa ka apo sa tuhod ni Jane Manning James. Gidapit siya sa mga Fleming alang sa panihapon, misulti og prangka mahitungod sa ilang mga kasinatian diha sa Simbahan, ug gipailaila siya ngadto sa ubang mga miyembro sa Salt Lake City’s Black Latter-day Saint nga komunidad.

Uban sa mga tawo nga nahimamat ni Darius mao si Lucile Bankhead, ang pinalangga nga matriyarka sa komunidad. Sama ni Francis Fleming, siya usa ka kaliwat og Itom nga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga mga pioneer ug nagdako diha sa Simbahan. Nahimamat usab niya si Eugene Orr, kinsa mipasakop sa Simbahan sa 1968 ug naminyo sa usa ka babaye nga iyang nakaila sa Utah, si Leitha Derricott. Karon si Eugene ug Leitha mihatag og mga piknik sa ting-init sa pagtabang sa pagpakigdait sa ilang Itom nga mga higala diha sa dapit.

Piho nga nadani si Darius ni Ruffin Bridgeforth, usa ka Itom nga lalaki kinsa nakabalhin ngadto sa Utah kaniadtong 1944 isip usa ka empleyado sa U.S. militar. Si Ruffin ug ang iyang asawa, si Helena, mipasakop sa Simbahan sa 1953 ug mipadako sa ilang mga anak diha sa tinuohan. Midayeg si Darius sa pagkamakanunayon ni Ruffin, hilom nga kaalam, ug malumo nga batasan. Sa mga katuigang nanglabay, si Ruffin nahimong suod nga mga higala ni Elder Thomas S. Monson ug sa ubang mga lider sa Simbahan. Kasagaran siyang namulong diha sa mga ward, mga stake, ug mga misyon mahitungod sa mga miyembro nga Itom diha sa Simbahan.

Usa ka adlaw, nadawat ni Darius ang usa ka tawag sa telepono gikan ni Heber Wolsey, ang pangulo sa public relations sa BYU. Siya nahibalo nga si Darius nagtrabaho sa KSL ug usahay nangayo sa iyang panabang sa dihang ang BYU miatubang og usa ka kalabot sa kaliwat nga kontrobersiya.

Bag-ohay, ang unibersidad nahimutang sa grabe nga pag-usisa sa publiko kabahin sa pagdili sa Simbahan sa pagkapari, ug politikanhong mga aktibista usahay mihimo og mga demonstrasyon ug midumili sa pag-apil sa mga hitabo sa sport sa BYU. Ang kontrobersiya misugod sa Oktubre 1969, sa dihang katorse ka Itom nga mga magdudula sa football sa Unibersidad sa Wyoming mihangyo nga magbutang og bugkos nga itom sa bukton atol sa ilang umaabot nga dula batok sa BYU. Ang ilang coach wala na motugot kanila sa pagpadula sa team, nagdani sa pagtagad sa media ug nagkidlap og mga protesta.

Karon ang mga aktibista sa Wyoming nagtawag alang sa laing protesta, niini nga higayon sa usa ka dula sa basketball batok sa BYU. Sa dihang si presidente Ernest L. Wilkinson sa BYU nakahibalo kabahin sa plano, miisyu siya og usa ka sinulat nga pahayag agi og depensa sa unibersidad ug mipadala ni Heber sa pagpakigsulti sa mga tig-organisar. Apan ang mga aktibista gustong makigkita og usa ka Itom nga miyembro sa Simbahan, busa si Heber mitawag aron sa pagpangutana kon si Darius makasakay ba og eroplano ngadto sa Wyoming.

“Unsa kadali?” Nangutana si Darius.

“Oh,” miingon si Heber, “sa sunod treynta ka minuto.”

Midali og maayo si Darius ngadto sa luparanan sa eroplano ug nakasakay. Sa dihang siya miabot sa unibersidad, gidala siya og dali ni Heber ngadto sa puno nga awditoryum. Milingkod sila diha sa atubangan, atbang sa nag-una nga mga aktibista. Mipabilin og mahigalaong pahiyom si Darius, apan samtang siya mitubag sa ilang mga pangutana, makaingon siya nga ang pipila kanila dili malipayon nga siya midepensa sa Simbahan. Sa gihapon, determinado siyang magpakatinuod sa iyang kaugalingon ug sa iyang tinuohan.

Atol sa usa ka miting niana nga kataposan sa semana, usa ka tawo miakusar ni Darius sa pagpakaulaw sa iyang kaliwat pinaagi sa pagpasakop sa Simbahan. Mitubag si Darius, “Natawo ako nga Itom. Ako Itom karon. Mamatay ako nga Itom. Ako mapasigarbuhon sa akong Itom nga kabilin. Ug ako makig-away alang sa makatarunganong mga kawsa sa Itom uban sa matag gahom nga ako aduna.”

Dayon siya mihunong og kadiyot. “Ako usab usa ka Mormon.” midugang siya, nga mapasigarbuhon. “Ang Mormon nga simbahan aduna sa mga tubag alang kanako nga dili nako makit-an bisan asa pa. Walay panagbangi tali sa kolor sa akong panit ug sa akong relihiyon.”

Bisan pa sa mga paningkamot ni Darius ug ni Heber, ang mga estudyante sa Wyoming mipasundayag og usa ka demonstrasyon sa wala pa ug atol sa dula. Samtang si Darius nag-obserbar kanila, siya mibati og kalooy sa ilang tinguha alang sa pagkasama sa kaliwat, gani wala siya maghunahuna nga sila hingpit nga nakasabot sa Simbahan o sa mga pagtulon-an niini.

“Kon sila andam nga magdemonstrasyon sa tibuok kalibotan batok sa pagpihig ug sa kawalay kaangayan bisan asa, apan dili batok sa mga baroganan sa tinuohang Mormon,” siya sa wala madugay mipalandong, “ako tingali andam sa pakig-uban kanila.”

Sa Enero 19, 1971, si Anthony Obinna, usa ka kwarenta y dos ang panuigon nga magtutudlong Nigerian, mikuha og usa ka ballpen ug usa ka asul nga palid sa papel sa pagsulat og usa ka sulat ngadto sa presidente sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. “Ako nakabasa og daghang mga basahon sa pagpangita sa kaluwasan,” siya misulat, “ug sa kataposan nakaplagan ang tubag.”

Sa milabay nga pipila ka tuig, si Anthony ug ang iyang asawa, si Fidelia, ug ang ilang mga anak nahimong anaa kanunay piniriso sa ilang balay samtang ang Nigerian nga gubat sibil nagdilaab libot kanila. Usa ka adlaw, samtang si Anthony mipalabay og dugay nga oras nga walay kasigurohan, iyang naablihan ang usa ka karaang magasin ug nakit-an ang usa ka butang nga wala niya damha: usa ka hulagway sa usa ka taas, harianong bato nga gambalay nga daghang dagko nga mga taluktokan.

Nakita niya ang gambalay og kausa kaniadto—diha sa usa ka damgo nga siya aduna kaniadto nga wala pa ang sibil nga gubat. Diha sa damgo, ang Manluluwas migiya kaniya ngadto sa harianong gambalay. Kini puno sa mga tawo, tanan kanila nanagsul-ob og puti.

“Unsa kini?” Nangutana si Anthony.

“Kini ang mga tawo kinsa nagtambong sa templo,” mitubag ang Manluluwas.

“Unsay ilang gibuhat?”

“Nag-ampo sila. Sila nag-ampo dinhi kanunay.”

Sa dihang siya namata, nangandoy si Anthony nga mahibalo pa og daghan mahitungod sa mga butang nga iyang nakita. Iyang giasoy ang damgo ngadto ni Fidela ug sa iyang mga higala, nangutana kon unsay ilang gihunahuna nga kahulogan kaha niini. Walay usa nga makatabang kaniya. Sa kataposan nangutana siya og usa ka reberendo [pari] alang sa paggiya. Ang reberendo dili makahubad usab, apan iyang gisultihan si Anthony nga kon ang damgo gikan sa Dios, nan ang iyang mga pangutana mahimong sa pila ka adlaw masulbad.

Diha dayon nga nakita ni Anthony ang imahe diha sa magasin, nahibalo siya nga nakaplagan niya ang iyang tubag. Sa ibabaw sa hulagway mao ang usa ka ulohan nga nagpaila niini isip ang templo diha sa Siyudad sa Salt Lake.

“Mga Mormon—opisyal nga mga miyembro sa Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw—mga lahi,” misugod ang artikulo. Kini nag-asoy og balik sa kasaysayan sa Simbahan ug mipasabot sa pipila ka doktrina niini. “Kini usa ka hingpit nga paagi sa kinabuhi,” miingon ang artikulo. Ang relihiyosong kidlap nga nagsugod sa kalayo sa ingon ka daghang paningkamot maoy usa ka tinuohan nga ang tanang tawo sa yuta anak nga lalaki o babaye sa Dios.”

Ang artikulo nagbutang sa hunahuna ni Anthony nga maglumba. Mipuyo siya duol sa iyang mga igsoong lalaki, busa siya dayon mihiusa kanila og pundok ug misulti kanila mahitungod sa hulagway ug sa iyang damgo.

“Nasiguro ka ba mahitungod niana nga gambalay?” ang iyang igsoong lalaki nga si Francis nangutana.

Nasiguro si Anthony.

Sa kawalay swerte, siya wala makahimo sa pagsulat ngadto sa mga punoang buhatan sa Simbahan niana nga panahon tungod sa pag-ali sa gubat. Ni siya nakaamgo og bisan unsa nga dili opisyal nga Nigerian nga mga kongregasyon sa Santos sa Ulahing mga Adlaw. Daghan kanila nagkatibulaag sa panahon sa gubat, nawad-an og kontak sa usag usa ug sa Simbahan. Ang pipila sa mga tumutoo, sama ni Honesty John Ekong, wala na gayud sukad madunggi pag-usab. Apan karon nga ang gubat nahuman na, walay nakapugong ni Anthony gikan sa pagkontak sa Simbahan.

Nagpadayon sa iyang sulat ngadto sa presidente sa Simbahan, mipahayag si Anthony sa iyang gipangandoy nga adunay mahimong usa ka branch sa Simbahan sa iyang lungsod. “Ang Mormonismo sa tinuod talagsaon taliwala sa ubang mga relihiyon,” misulat siya.

Paglabay sa pipila ka semana, nadawat niya ang usa ka sulat. “Sa pagkakaron nga panahon kita walay opisyal nga mga representante gikan sa Siyudad sa Salt Lake diha sa inyong nasod,” kini mabasa. “Kon ikaw nangandoy, malipayon akong motubag kanimo kalabot sa relihiyosong mga pagtulon-an ni Jesukristo.”

Ang sulat gipirmahan ni LaMar Williams, Missionary Department.