Mataupu 24
O La Tatou Sailiga mo le Upumoni
Na tatalaina e le Nofoaga Autu o le BYU Ierusalema mo Suesuega i Sasae Lata Mai ona faitotoa i tamaiti aoga e valusefulu i le aso 8 o Mati, 1987. I le taeao po o lena taeao, na taunuu ai ni veni fesiitai se tolu ma ni pasi se lua i Kibbutz Ramat Rahel, le nuu i le faatausiusiuga i sautesasae o Ierusalema lea sa nonofo ma aooga ai tamaiti aoga o le iunivesite mai atunuu mamao mo le fitu tausaga ua tuana’i. O le naunau e siitia atu i le nofoaga autu fou, sa utaina ai ma le fiafia e tamaiti aoga a latou meatotino ma masini uma a le aoga i totonu o taavale. O le taimi lava na latou taunuu ai i lo latou fale fou, sa latou faia ai se filifili faaletagata ma amata ai ona pasi atu tusi, pusa, ma atopau i luga o faasitepu e alu a‘e i luga o le Mauga o Scopus.
Na ataata Tavita Galbraith, le faatonu o le polokalama o su‘esu’ega i atunuu mamao, a o ia tilotilo atu i ai. Sa galulue malosi le aufaigaluega a le aoga e saunia le fale, e ui ina sa tumau pea le le maea o nisi o vaega. Sa faapipii e le aufaigaluega ia masini ta lavalava ma masini faamago, faia ni tofitofiga i potu, ma faatau mai ni sapalai. Sa galo ia i latou ona faatau solo ma pepa o faleletau’a mo le nofoaga autu, ae ua agai mai nei sapalai mai Tel Aviv.
I le lua tausaga na muamua atu, ina ua sau le peresitene o le BYU o Jeffrey R. Holland i Ierusalema ma se maliega e leai se talaiga, sa ia faia se uunaiga lelei. Peita‘i, sa lē talitonu le ’au a’oa’o Orthodox i le maliega. Sa faaauau pea ona latou faia ni solotete’e i le nofoaga o le fausiaga, i fafo atu o le ofisa o le pulenuu, ma luma o le fale o Tavita.
O le faamoemoe ai e faaosofia ni lagona lelei, na faafaigaluegaina ai e le Ekalesia se tasi o kamupani fesootaiga tele a Isaraelu mo tagata lautele, lea na tuuina ni faasalalauga o faamatalaga i luga o nusipepa ma televise. Sa tusia foi e nisi o tagata Iutaia o e sa faauo i le Ekalesia ni tusi i le au faipolokiki a Isaraelu, e faamaonia ai le faamaoni o le Au Paia.
O se taimi e lei leva atu, sa finau mai le pasi fale o le aai e le mafai e se tasi ona nofoia le fale a o le’i maea. Ae peitai, na maua e Tavita ma lana aufaigaluega o le pulega le faatagaga e siitia atu ai i le vaega ua maea o le nofoaga autu—o fogafale pito i lalo e fa na faia ai potu e nonofo ai ma nisi o potuaoga. Ina ua iloa e le pasi fale o le nuu ua tuuina atu e le tele o matagaluega o le aai le faatagaga, sa ofo o ia.
O le taimi lava na siitia atu ai tamaiti aoga i totonu, sa faapotopoto ai i latou e Tavita i se potuaoga tele mo se fonotaga faamasani e tolu itula e uiga i le auala e tausia ai le fale. Sa mavae atu ma le filemu le aso, e aunoa ma se tetee mai ia i latou o e na tetee i le fausiaina o le nofoaga autu. Mai le a‘oga, sa mafai ai e tamaiti aoga ona olioli i se vaaiga mata’ina o le Aai Tuai o Ierusalema i le goto ifo o le lā. O se nofoaga matagofie mo i latou e aoao atili ai e uiga i le aai anamua ma tagata o le faatuatua o e sa nonofo ai iina.
“Ua iu lava ina matou ulufale atu i lo matou fale fou,” na tusi atu ai Tavita ia Peresitene Holland i se taimi mulimuli ane o lena aso.
“O nei masina uma e tele sa matou galulue ai i se fale sima ma maa,” na ia tusia ai. “E manavaina i totonu e tagata aoga le manava o le ola, ma o na ala savali maa malulu ma potu e leai se ola ua i ai nei se ea o le fiafia.”
E lei leva ona avea Ezra Taft Benson ma peresitene o le Ekalesia, ae ia tuuina atu ia Elder Russell M. Nelson se tofiga fou. “E tatau ona e nafa ma mataupu uma o le Ekalesia i Europa ma Aferika,” na ia fai atu ai ia te ia, “ma se tofiga faapitoa e tatala atunuu i Europa i sasae.”
Sa faateia Elder Nelson. “O au o se fomai tipitipi o le fatu,” sa ia mafaufau ai. “O le a se mea ua ou iloa e uiga i le tatalaina o atunuu?” Faatasi ai ma ni nai tuusaunoaga, e lei auina atu e le Ekalesia ni faifeautalai i Europa tutotonu ma sasae talu ona oo mai le itulagi i lalo o le uunaiga a le Soviet Union ina ua mavae le Taua Lona Lua a le Lalolagi. Pe le tatau ea ona ave le tofiga i se tasi e sili atu ona agavaa i le faavaomalo? sa ia mafaufau ai. Aisea e le auina atu ai se loia e pei o Elder Dallin H. Oaks?
I le taofia o ona mafaufauga ia te ia lava, na talia ai e Elder Nelson le tofiga.
E le‘i umi ae amata ona faaleleia fesoota’iga i le va o le Iunaite Setete ma le Soviet Union. Ia Oketopa 1986, na feiloai ai Konstantin Kharchev, le taitaifono o le Aufono a le Soviet Union mo Mataupu Faalelotu, ma sui o le Ekalesia i Uosigitone, DC. Sa naunau o ia ina ia latou malamalama e faapea, o loo i ai le sa‘olotoga o tapua’iga i le Soviet Union. Ina ua uma ona iloa le fonotaga, sa fautuaina e Elder Nelson e auina atu e le Ekalesia ni taitai se toalua o le au pulega aoao e feiloai ma Kharchev ma faaauau le talanoaga. Na filifilia e le Au Peresitene Sili o ia ma Elder Hans B. Ringger o le Fitugafulu e o.
I le taeao o le aso 10 o Iuni, 1987, na asiasi atu ai Elder Nelson ma Elder Ringger i le ofisa o Kharchev i Moscow. Sa sauni Kharchev e tuua le taulaga i isi pisinisi ma sa le tele sona taimi e talanoa ai.
“Na o lo matou fia fesili atu lava ia te oe o se fesili,” o le tala lea a Elder Nelson ia te ia. “O le a se mea e tatau ona matou faia ina ia faatuina ai le ekalesia o loo fai ai i matou ma sui i Rusia?”
Sa vave ona faamatala e Kharchev e faapea, e mafai ona lesitala se lotu i se itu po o se aai pe a i ai ni tagata matutua se luasefulu o loo nonofo ai iina.
Sa fesili Elder Nelson pe mafai e le Ekalesia ona tatalaina se nofoaga autu mo tagata asiasi po o se potu faitau tusi i le Soviet Union—o se nofoaga e mafai ai e tagata ona o mai ma le lotomalie e aoao e uiga i aoaoga a le Ekalesia.
“Leai,” sa tali mai ai le taitaifono.
“O loo i ai se faafitauli o le moa ma fuamoa ii,” o le tala lea a Elder Nelson. “E te fai mai e le mafai ona matou maua le aloaiaina seia maua ni o matou tagata, ae o le a faigata ona maua soo se tagata pe afai e le mafai ona i ai se potu faitau po o se nofoaga autu mo tagata asiasi.”
“O la outou faafitauli lena,” o le tala lena a Kharchev. Sa ia tuuina atu ia i la’ua lana numera telefoni ma ofo atu e toe feiloai ma i la’ua. Ae o le taimi nei, e mafai ona la talanoa i ona lagolago e toalua. “Manuia le aso!” o lana tala lena.
Sa tuuina atu e le au lagolago ia Elder Nelson ma Elder Ringger nisi faamatalaga. I le Soviet Union, na la faapea mai ai, e i ai i tagatanuu le sa‘olotoga o le lotofuatiaifo ma e mafai ona latou faatinoina faaaliali a latou tapua’iga. Peita‘i, sa lē faatagaina faifeautalai e tala’i i le atunuu, ma sa pulea e le malo le auina mai o tusitusiga faalelotu. E mafai e tagata taitoatasi ona faia sauniga faalelotu i o latou fale, valaaulia isi e faatasi ma i latou, ma faasoa atu o latou talitonuga i tagata o e na faaalia le fiafia i ai.
Sa faagaoioia le tele o nofoaga o tapuaiga i le aai, ma sa faatulaga e le au lagolago ia Elder Nelson ma Elder Ringger e feiloai ai ma taitai o faapotopotoga Orthodox Rusia i le lotoifale, Ekalesia Aso Fitu, Kerisiano faaevagelia, ma Iutaia. A o la malaga atu i le aai, ma feiloai ma uso a tagata o le faatuatua, sa faateia Elder Nelson ma Elder Ringger i le eseesega o tapuaiga sa la vaaia i le atunuu aloaia e le talitonu i le Atua.
Ae, a o mafaufau Elder Nelson ma Elder Ringger i tulaga manaomia mo le faatuina o se ekalesia i le Soviet Union, sa foliga mai e le mafai ona faatoilaloina la laua galuega. A aunoa ma ni faifeautalai po o se potu faitau tusi, e mafai faapefea ona la’ua ausia tagata e luasefulu sa latou manaomia ina ia maua ai le aloaiaina mo le Ekalesia?
I lona aso mulimuli i Moscow, sa le mafai ona moe Elder Nelson. Sa tu i luga o ia ma alu atu i le Red Square, o se nofoaga tele i fafo atu o le Kremlin, le laumua si’o i le pa o le malo o Soviet Union. Sa leai ni tagata sa i ai i le lotoa, ma sa mafaufau o ia i le motu o tagata e faitau afe o e o le a asiasi atu i le nofoaga i se taimi mulimuli ane o lena aso. Talu mai lona taunuu atu i le aai, sa ootia o ia i le vaaiga a tagata o aso uma. Sa manao o ia e aapa atu i le alofa ma faasoa atu le talalelei toefuataiina a Iesu Keriso ia i latou taitoatasi.
O fesili “O ai au?” ma le “Aisea ua ou i ai iinei?” sa faaauau pea ona oo atu i lona mafaufau. Sa ia iloaina o ia o se fomai tipitipi, o se tagata Amerika, o se tane, o se tamā, ma se tamamatua. Ae na sau o ia i Moscow o se aposetolo a le Alii. Ma e ui atonu e foliga mai e lofituina lona tofiga, aemaise lava i le taimi nei ua ia iloa le faigata tele o le faatuina o le Ekalesia i le Soviet Union, ae sa i ai sona faamoemoe.
“Ua iloa e Aposetolo lo latou tofiga,” sa ia mafaufau ai. Na poloaiina i latou e le Faaola e o atu i le lalolagi ma aoao atu ituaiga, atunuu, gagana, ma tagata uma. O le savali o le talalelei sa mo fanau uma a le Atua.
I lana lipoti o le malaga, na faailoa mai ai e Elder Nelson lona faatuatua i le mana o le Alii e tatala ai faitotoa i nofoaga e pei o Europa Tutotonu ma Sasae. “E mafai ona tatou amata faatasi—e oo lava i laasaga laiti—e faia le finagalo o lo tatou Tama oi le Lagi, o lē e alofa i Ana fanau uma,” na ia tusia ai. “O le taunuuga ma le faaolataga o agaga o le tolu kuata piliona tagata e faalagolago i a tatou faatinoga.”
I le aso 6 o Aokuso, 1987, sa faanoanoa ai le aposetolo o Dallin H. Oaks a o tu o ia i luga o se pulelaa i luma o se aofia toatele i le Iunivesite o Polika Iaga. Ua lua tausaga ua mavae talu ona uma osofaiga faapapomu i le Aai o Sate Leki lea na fasiotia ai ni tagata se toalua o le Au Paia o Aso e Gata Ai. I lenā taimi, na faasalaina ai i le fasioti tagata ia Mark Hofmann, o se tagata e faatau atua pepa faamatalaga e seāseā maua. Na iloa ai foi na faia e Mark le tele o pepa o faamatalaga sese na ia faatauina atu ma faafesuiaia i le Ekalesia, e aofia ai ni isi na fuafuaina e faavaivaia ai le faatuatua i lona talafaasolopito paia.
I le lua tausaga lava lea e tasi, sa tele mea na faia e tagata atamamai i le BYU e faamalosia ai le faatuatua. Na lomia e leBYU Studies ma le Nofoaga Autu mo Suesuega Faalelotu a le iunivesite ni tusi fou taua ma ni tusiga e uiga ia Iosefa Samita ma ana faaliliuga. Na amata foi ona lolomiina e le Faavae mo Suesuega Anamua ma Suesuega faa-Mamona ia tusitusiga na aoina mai e Hugh Nibley, o lē na tusia le tele o tusiga nai lo se isi lava tagata e lagolagoina le Tusi a Mamona ma le Penina Tau Tele. Ma sa faatulagaina e le BYU se masini lomitusi lauiloa faavaomalo e lolomi ai le Encyclopedia of Mormonism, o loo i ai tusiga e uiga i le talafaasolopito o le Ekalesia, aoaoga faavae, ma faiga masani.
Ae, e toatele le Au Paia sa tauivi ia malamalama i taufaasese a Mark Hofmann, ma uunaia ai le BYU e faatulaga se konafesi faaakatemia e uiga i le talafaasolopito o le Ekalesia ma le mataupu ia Hofmann. O le asō, na sau ai Elder Oaks i le konafesi e saunoa e uiga i le matafaioi a le Ekalesia i mea na tutupu na siomia ai le faalavelave.
E pei ona iloa e le aofia, ua faasalaina nei Mark i le falepuipui i le olaga atoa. Ia Ianuari, na ia ta‘uta’u atu ai na ia faia ni pomu se tolu, e aofia ai se pomu na faafuasei ona faamanu’alia ai o ia. O le tala na ia faamatala atu i tagata su’esu’e sa faigata ma matautia. E ui lava sa avea o ia ma se tagata o le Ekalesia i lona olaga atoa, ae sa leai sona faatuatua i le Atua a o talavou. Mulimuli ane, sa avea o ia ma se tagata e tomai i le faia o mea tau faasese, ma sa ia faaaogaina lona malamalama i le talafaasolopito o le Ekalesia e suia ai ni pepa o faamatalaga. O lona faamoemoega i le fatuina o nei mea taufaasese, na ia tautino mulimuli ane ai, e le gata ina ia maua ai tupe ae faapea foi ina ia faamaasiasia ma faaleagaina ai le Ekalesia. Sa ia fasiotia ni tagata se toalua i se taumafaiga fuafuaina e nanā ai lana taufaasese.
A o amataina e Elder Oaks lana saunoaga, sa ia ta’ua o le fasiotiga tagata na vaaia e tagata lautele i ala o faasalalauga. Sa faitioina e nisi o tagata faasalalau ia Peresitene Gordon B. Hinckley ma isi taitai o le Ekalesia mo le mauaina o pepa o faamatalaga taufaasese mai ia Mark, ma manatu faapea o taitai musuia moni sa le tatau ona faavaleaina e tagata pepelo. Sa tuuaia e isi tagata ia taitai i le faalilolilo e uiga i mataupu tau i le talafaasolopito, e ui lava sa lolomiina e le Ekalesia ia pepa o faamatalaga e sili ona taua a Hofmann ma faatagaina ai tagata atamamai e suesue i ai.
Na matauina e Elder Oaks e toatele tagata, e aofia ai tagata atamamai ma tagata tomai faapitoa ua lauiloa i le atunuu, na taliaina ia pepa o ni faamatalaga e moni. Sa ia faamatalaina foi le uiga faaalia o le faatuatuaina lea sa i ai i taitai o le Ekalesia.
“Ina ia mafai ona faatino a latou auaunaga patino, e le mafai e taitai o le Ekalesia ona masalosalo ma fesiligia le faitau selau o tagata latou te feiloai i ai i tausaga taitasi,” na ia saunoa ai. “E sili atu mo se taitai o le Ekalesia le le fiafia i nisi taimi nai lo le masalosalo i taimi uma.” Afai latou te le iloaina ni nai tagata taufaasese, o le tau lea e manaomia e fautuaina atili ai ma faamafanafana i latou e loto faamaoni.
E oo lava foi a o lei faatulagaina le Ekalesia, sa lapataia e le Alii ia Iosefa Samita e faapea “e le mafai ona e ta‘u atu i taimi uma i latou e amioleaga mai e amiotonu.” O alii e pei o Mark Hofmann ua faaalia ai e le o taimi uma e puipuia ai e le Atua tagata o le Ekalesia ma taitai mai tagata taufaasese.
A o ia faaiuina lana lauga, sa faailoa atu e Elder Oaks le faamoemoe e mafai e tagata uma ona aoao mai le aafiaga matautia. “Pe a oo mai i le le mautonu i le feagai ai ma le lototiga,” na ia faailoa mai ai, “ua lava tuua’iga e ’alo i ai.”
“E tatau ona tatou tulitulimatagauina uma la tatou sailiga mo le upumoni faatasi ai ma meafaigaluega o le faamaoni ma le faamoemoega sa’o ma le faatuatuaga faalelotu faamaoni ma le faaaloalo,” na ia faaiuina ai. “E manaomia e i tatou uma ona faaeteete atili.”
I le aso 30 o Aperila, 1988, na laa ese ai Isaac “Ike” Ferguson mai se vaalele ma lagonaina le vevela o N‘Djamena, Chad. O se faamanatu vave lea sa mamao ese o ia mai le tau mālū o le tautotogo i lona aiga i Bountiful, Iuta. I mea uma na siomia ai o ia, sa mafai ona ia vaaia tagata o ofu papae ma ufiufi ulu. O toafa oneone e faaloaloa atu i itu uma agai i le tafailagi.
I le talosaga a le Au Peresitene Sili, na sau ai Ike i le faatausiusiuga o toafa o Aferika i Matu e siaki galuega faatino o fesoasoaniga alofa a le Ekalesia. Mo augatupulaga, sa faaaogaina e le Ekalesia lana taulaga anapogi e fesoasoani ai i le Au Paia o loo tauivi. Ae peitai, i le amataga o le vaitau o le 1980, na faataumaoia ai e se oge ia Itiopia, lea sa le’i i ai aloaia le Ekalesia. O ata i le televise o tamaiti ua matelaina ma tolauapiga mo toomaga ua matua faatumulia na ootia ai tagata i le salafa o le lalolagi, e aofia ai ma le Au Paia. I le aso 27 o Ianuari, 1985, sa faia ai e le Ekalesia se anapogi faapitoa mo fesoasoaniga alofa i le Iunaite Setete ma Kanata lea na maua ai le $6 miliona i taulaga anapogi mo le toomaga i Aferika.
I ni nai masina mulimuli ane, na malaga atu ai Elder M. Russell Ballard, o se tasi o peresitene o le Korama Muamua a Fitugafulu, i Itiopia e saili ia faalapotopotoga o fesoasoaniga alofa e mafai ona fesoasoani i le Ekalesia e faia mea e sili ona lelei. O Ike, o le sa i ai sona faailoga faafomai ma se poto masani faalegaluega i le soifua maloloina lautele, sa faafaigaluegaina e pulea foai o fesoasoaniga alofa mai se ofisa i Iuta. I lona aso muamua, sa tuuina atu ai ia te ia se komepiuta, se telefoni, ma se faatagaga e tufatufa atu ai le faitau miliona o tala e fesoasoani ai mai le taulaga anapogi mo Itiopia.
I le faaopoopo ai i luga o le galuega a Elder Ballard, na faafesootai ai e Ike isi faalapotopotoga fesoasoani faavaomalo e saili se fautuaga i le auala sili e faaaoga ai foai. Ona ia tuuina atu lea o ia foa‘i tetele e fesoasoani ai i faalapotopotoga o loo galulue i Itiopia ma atunuu tuaoi o loo feagai ma faafitauli faapena. I le sefulu masina talu ona uma le anapogi muamua, sa faia ai e le Ekalesia se anapogi lona lua mo le toomaga o le fiaai.
O saofaga a le Au Paia i Itiopia na faamaonia le fesoasoani tele, o lea na amata ai ona galulue faatasi le Tautua o le Uelefea a le Ekalesia ma ofisa o toomaga i isi vaega o le lalolagi. E lei umi, ae fesoasoani Ike e faatulaga se faaaliga o le soifua maloloina i le Keripiane, auina atu ni masini faafomai e fesoasoani ai i tamaiti e i ai le supa o le mafaufau i Hanikeri, ma auina atu tui puipui i Polivia.
Ina ua taunuu i N‘Djamena, sa faaaluina e Ike ni nai aso e asiasi ai i nofoaga o fesoasoaniga alofa i Chad ma Niger. Sa lele atu o ia i le Vanu o Majia i Niger, lea na foai atu ai e le Ekalesia le faitau selau afe o tala i se galuega faatino o le toe totoina o le vaomatua. Mai le ea, sa mafai ona ia vaaia ai laina o laau e le mafai ona faaleagaina i le lamala o loo fausia ai se “pa ola” i le va o fanua faatoaga tamaoaiga o le vanu ma le toafa ua faaleagaina. Na tulaueleele le vaalele, ma na aveina atu o ia e sui mai se tasi o paaga fesoasoani alofa a le Ekalesia i eria lea e tatau ona toe totoina.
Na iloa e Ike o laau e taofia ai matagi mai le tafia ai o le eleele ma saunia ai meaai mo mamoe, oti, ma povi. Sa latou saunia foi se punaoa o fafie mo se taimi umi mo tagata e nonofo latalata ane. Na faateleina e faifaatoaga i le eria seleselega mai a latou faatoaga i le silia ma le 30 pasene talu ona amata le galuega faatino, ma faasaoina ai le tele o ola mai le faatafunaga o le toafa.
I ni nai aso mulimuli ane, na lele atu ai Ike i Ghana, lea ua i ai nei se misiona a le Ekalesia ma le tele o paranesi. O iina sa ia feiloai ai ma se faalapotopotoga faapaaga, o le Africare, e feutagai ai i se faatoaga e 40 eka o le uelefea a le Ekalesia i Abomosu, o se taulaga e tusa ma le valusefulu maila i matusisifo o Accra.
Na faia le faatoaga i le 1985 ina ua mavae se lamala ogaoga na faaitiitia ai sapalai o meaai i le atunuu atoa. E pei o faatoaga o le uelefea a le Ekalesia i le Iunaite Setete, sa saunia ai meaai mo tagata sa manaomia le fesoasoani a o faafaileleina ai foi le ola tutoatasi ma le faalagolago o le tagata ia te ia lava. Sa pulea e le Au Paia i le lotoifale le faatoaga faatasi ai ma sina fesoasoani mai le Misiona a Ghana Accra. I le taimi muamua, sa volenitia uma tagata faigaluega, ae o le taimi nei ua totogi e le faatoaga ana tagata faigaluega, o le toatele lava o i latou o ni tagata o le Ekalesia.
Ina ua mavae vaitau e tolu o le galueaiina o le faato‘aga, sa matuā faamanuiaina le faato’aga i le mauaina ai o sana, manioka, fa’i palaniteni, ma isi laau mo tagata na mana’omia le fesoasoani. Ae o le lelei sa ia faia e le‘i tutusa lava ma le maualuga o le tau o lona tausiga.
Sa ta‘u atu e faufautua o le Africare ia Ike latou te talitonu o le a sili atu le aoga o le faatoaga i le nuu i le lotoifale pe afai e faatagaina e le Ekalesia tagata i Abomosu e liliu le faatoaga i se taumafaiga tuufaatasi. O faifaatoaga i le lotoifale, e faaaoga ai auala masani e galueaiina ai, e mafai ona galulue faatasi e saunia nisi meaai mo le nuu. O le a tuuina atu pea e le Ekalesia sina lagolago tautupe mo le faatoaga e aunoa ma le tauaveina o le tiutetauave atoa mo lona manuia.
A o lei tuua Ghana, sa faasoa atu e Ike ma faufautua lenei manatu i le tusa ma le 150 tagata o le nuu o Abomosu, e aofia ai ma le taitai o le ituaiga i le lotoifale. Sa talia lelei le fuafuaga, ma e to‘atele faifaato’aga sa naunau e auai i le faalapotopotoga.
O Aperila lava lena, na sau ai Manuel Navarro i lona tamā ma se tala faanoanoa. Mo nai masina ua mavae atu, sa i ai o ia i Lima, Peru, ma aoga malosi ina ia ulufale atu i se iunivesite lauiloa i le aai. Ae e ui lava i ana taumafaiga sili, ae sa le mafai ona taliaina o ia i le aoga. Afai e manao e toe taumafai ia talia o ia, e manaomia ona ia suesue mo le isi ono masina.
“Manuele,” o le tala lea a lona tama, “e te manao e faaauau pea ona sauniuni mo le iunivesite, pe e te manao e saunia mo se misiona?”
Sa iloa e Manuele na talosagaina e le perofeta alii talavou uma e agavaa ma gafatia o le Ekalesia e auauna atu i se misiona. Ma o lona faamanuiaga faapeteriaka na talanoa mai ai e uiga i le galuega faafaifeautalai. Ae sa ia fuafua e alu i se misiona pe a uma ona lesitala i le iunivesite. Sa talitonu o ia o le a faigofie atu ia te ia ona toe foi i le iunivesite pe a uma le misiona pe afai e mafai ona ia taofia lona lesitalaga a o lei alu ese. O lea la ua ia le iloa po o le a le mea a fai. Sa fai atu lona tamā ia te ia e faaalu sina taimi e filifili ai.
O le taimi lava lea na faitau ai e Manuele le Tusi a Mamona ma tatalo. A o ia faia, sa ia lagonaina le Agaga o taialaina lana filifiliga. E oo ane i le aso na sosoo ai, ua saunia o ia i lana tali. Sa ia iloaina e tatau ona ia auauna atu i se misiona.
“Ua lelei,” o le tala lea a lona tama. “Se’i ma fesoasoani ia te oe.”
O se tasi o mea muamua na faia e Manuele o le sailia lea o se galuega. Sa ia manatu o le a faigaluega o ia i se faletupe lata ane, talu ai sa iloa e lona tamā nisi o tagata faigaluega iina. Ae nai lo lena, sa aveina atu o ia e lona tamā i le taulaga i le nofoaga na fausia ai le uluai falesa o le paranesi. Sa ia fesili atu i le supavaisa pe i ai se avanoa mo Manuele i le vaega o le au faufale. “E leai se faafitauli,” o le tala lea a le supavaisa. “O le a matou faafaigaluegaina o ia.”
Sa auai Manuele i le vaega faufale ia Iuni, ma o taimi uma lava e totogi ai o ia, sa faamanatu atu ai e le tagata faigaluega na tuuina atu ia te ia lana siaki e faaaoga mo lana misiona. Sa fesoasoani foi le tina o Manuele ia te ia e faataatia ese le tele o le siaki mo lana tupe o le misiona ma le sefuluai.
Sa taugata misiona, ma o le tauiviga o le tamaoaiga o Peru na faafaigata ai i le toatele o le Au Paia iina ona faatupe atoatoa a latou misiona. Mo le tele o tausaga, sa faalagolago uma faifeautalai faamisiona ia i latou lava, o latou aiga, o a latou faapotopotoga, ma e oo lava i le agalelei o tagata ese e faatupe a latou misiona. Ina ua uma ona uunaia e Peresitene Kimball ia alii talavou uma e agavaa e auauna atu, sa valaaulia e le Ekalesia ona tagata e saofaga i se tupe lautele mo faifeautalai mo i latou o e sa manaomia se fesoasoani tautupe.
O le taimi nei ua faamoemoeina tupe a le lotoifale e totogi ai le itiiti ifo ma le tasi vaetolu o tau o le misiona. Afai e le mafai e faifeautalai ona totogi le vaega o totoe, e mafai ona latou faaaogaina le tupe lautele. I Peru ma isi atunuu o Amerika i Saute, sa faatulaga ai foi e taitai o le Ekalesia se faiga lea e saunia ai e tagata o le ekalesia i le lotoifale se taumafataga se tasi i aso taitasi, e fesoasoani ai ia i latou e sefe a latou tupe. Sa faatulaga e Manuele e totogi e ia le afa o lana misiona ae totogi e ona matua le vaega na totoe.
Ina ua mavae le ono masina o faigaluega, na maua e Manuele lona valaauga faamisiona. Na fai atu lona tamā e mafai ona la tatalaina i le taimi lava lena pe faatali seia oo i le Aso Sa ma faitau i le sauniga faamanatuga. Sa le mafai e Manuele ona faatali mo lena taimi umi, ae sa faatali seia manava atu lona tina mai le galuega i lena afiafi.
Ina ua taunuu atu o ia i le fale, sa tatala e Manuele le teutusi, ma sa muamua ona mata i le saini a Peresitene Ezra Taft Benson. Ona amata lea ona ia faitauina le vaega o totoe o le valaauga, ma le tata o lona fatu i upu uma. Ina ua ia vaai o le a ia auauna atu i le Misiona a Peru Lima i Matu, sa matuai fiafia lava o ia.
O lona manao lava lea e auauna atu i se misiona i lona atunuu.
I le sauniga mulimuli o le konafesi aoao ia Aperila 1989, sa nofo ai Peresitene Ezra Taft Benson i tafatafa o le pulelaa i le Tapeneko o Sate Leki, ma fiafia i savali musuia a failauga. Ae ina ua oo mai le taimi e fai ai lana lava saunoaga, sa le‘i lava lona malosi e tuuina atu ai. Sa ia talosagaina lona fesoasoani lona lua, o Thomas S. Monson, e faitau mea sa ia saunia mo le sauniga.
I le lua tausaga ua mavae, sa saunoa sao atu ai le perofeta i vaega eseese i le Ekalesia: tamaitai talavou ma alii talavou, tina ma tama, tamaitai matutua nofofua ma alii matutua nofofua. O lea la ua manao o ia e talanoa i tamaiti.
“Ou te alofa tele ia te outou!” na amata ai lana lauga. “E alofa tele lo tatou Tama Faalelagi ia te outou!”
I lena taimi, e silia ma le 1.2 miliona tamaiti sa auai i le faalapotopotoga a le Peraimeri a le Ekalesia. I le 1988, sa filifilia ai e le peresitene aoao o le Peraimeri o Dwan J. Young ma lana fono faatonu se fasifuaitau mai le Tusi a Mamona, “O Mai ia Keriso,” e avea ma autu mo le tausaga. Sa valaaulia foi e Peresitene Young ma lana aufaatonu ia tamaiti e aoao e uiga i le Tusi a Mamona.
Sa matuai fiafia lava Peresitene Benson ona sa talia e tamaiti i soo se mea le valaaulia. I afiafi faaleaiga ma le Peraimeri, sa latou usuina ai pese e uiga i le Tusi a Mamona, faatinoina o ona tala, ma taaalo i taaloga e aoao ai ona savali. O nisi tamaiti sa maua foi ni tupe e faatau ai kopi o le Tusi a Mamona o le a tuuina atu i le lalolagi atoa.
I lana savali, sa uunaia ai e Peresitene Benson tamaiti e tatalo i le Tama Faalelagi i aso uma. “Faafetai ia te Ia mo le auina mai o lo tatou uso matua, o Iesu Keriso, i le lalolagi. Na Ia faatagaina i tatou e toe foi atu i lo tatou aiga faalelagi.”
Sa saunoa Peresitene Benson i le tele o taimi i lana galuega e uiga i le Togiola a Iesu Keriso. I tausaga talu ai nei, sa ia faalagolago atu foi i le Tusi a Mamona e faamamafa ai vaega o le misiona a Keriso ua masani ai isi Kerisiano. O se tusipese fou a le Peraimeri, lea o le a le pine ae maua e le Au Paia, o loo faamalosia ai nei savali. O le Tusipese a Tamaiti o loo i ai se vaega fou ua faaulutalaina “O le Faaola” ma sa aofia ai le tele o isi pese e uiga ia Iesu nai lo le tusipese na muamua atu, Pepese faatasi ma A’u.
Sa faafia ona valaaulia e Peresitene Benson le Au Paia ina ia liua ia Keriso ma faaaoga Lona alofa tunoa faaola. “O Lona alofa tunoa,” na aoao mai ai le perofeta, “tatou te maua ai le malosi e fai ai galuega e tatau ai, lea semanu tatou te le mafai ona faia i lo tatou lava malosi.”
I le taimi lava lea e tasi, sa ia uunaia ai le Au Paia ina ia ola amiotonu. I lana lauga i tamaiti, sa ia uunaia ai i latou ia maua le lototele e tutu atu ai mo o latou talitonuga. Sa ia lapataia foi i latou o le a saili Satani e faaosooso i latou.
“Ua ia pueina loto o alii ma tamaitai amioleaga,” na ia saunoa ai, “o e mananao ia outou auai i mea leaga e pei o ponokalafi, fualaau faasaina, upu masoa, ma amioga lē mamā.” Sa ia uunaia tamaiti ia aloese mai ata vitio, ata tifaga, ma televise e le lelei.
I le latalata atu i le faaiuga o lana lauga, sa saili ai Peresitene Benson e faamafanafana i tamaiti sa ola i le fefe. I tausaga talu ai nei, sa tele atu ai le tautala a taitai o le Ekalesia e tetee atu i le sauaina ma le tuulafoaia o tamaiti, ma sa lolomiina e le Ekalesia ni taiala e fesoasoani ai i taitai o le lotoifale e fesoasoani i e ua aafia.
“E tusa lava pe foliga mai e leai se isi tagata e popole, e popole lava lo outou Tama Faalelagi,” o le tala lea a le perofeta. “E finagalo o Ia ia puipuia ma ia saogalemu oe. Afai e te le o saogalemu, faamolemole talanoa i se tasi e mafai ona fesoasoani ia te oe—o se matua, se faiaoga, lou epikopo, po o se uo.”
Ina ua alaala i lalo Peresitene Monson, sa matamata le aofia i se vitio na muai pueina o Peresitene Benson o pese i se vaega o tamaiti sa faapotopoto faataamilo i ona tulivae. Ona usuina lea e le Aufaipese a le Tapeneko le “O Au o se Atalii o le Atua,” ma sa tapunia le konafesi i se tatalo faaiu.