Te Banna ae Tabu Riki n te Ibuobuoki
Iroun Unimwaane Patrick Kearon
Man te Beretitentii n te Itingaun
Man te taromauri ni kabuta te aonaaba ibukiia kairake n ikawai, “Ana Kanikina te Uea n ana Ekaretia ae Koaua ae Maiu are e kanakoaki i Brigham Young University–Idaho ni Meei 6, 2018.
Ti bia iriira te Kristo ae maiu ma nanora ae korakora, n ae bati riki, ngkai ti kataia n riki bwa Ana reirei aika a koaua rinanon te ibuobuoki n aron ae E na karaoia.
Kamataata n te Tamnei iroun Kelley McMorris
Ngke 15 ke 16 au ririki, I kabanea au iango bon tii ibukiu ao, n aroia ataei n te roro ae tebwi tabun te ririki, n aki ataia bwa antai ngai ao tera ae N na karaoia, aki koaua, ao ni kai rootaki. I namakinna bwa I bua, ni bon tii tabe ma arou, ao n aki bomaongina. E aki ibuobuoki bwa au karo a maeka n te tabo ae rangi n raroa i Saudi Arabia inanon are ngke I maeka n te reirei ae iai ana tabo ni matu ni mwakoron Engiran ae tionako. Ni waakin te reirei, I namakina te aki butimwaeaki.
E taneiai te aba ni buakan kanoan te bong i mataniwiin te aba anne, ma n tain te kamwaitoro teuana e kaoti te angibuaka ae korakora n taona nako aon Marawan Irish ma te ang ae korakora. E kaniia 5,000 mweenga aika a taonaki n te ieka, akea te amwarake, ao aomata a tiku n akea aia iti ke bwaai ni kaabuee ao ni kaotaa iai mweengaia.
Ngke e nang toki te ieka, ti kamwanangaaki man te reirei bwa ti na buoka te kaitiaki. I bon tounako ngke I noora kainakin taabo ibukin buakan te aba n aron aei. Te ran ao te bokaboka a nooraki n taabo nako. A mairake ubuia te koraki ake a iekaki mweengaia ao a taonaki n te aoraki. A tuai mani matu inanon boong aika mwaiti. Ngai ma au ataeinimwaane aika ataein te reirei ti nako ni mwakuri, ti kamwaingi bwaai ake a mara n te ran nakon burooa ake ieta ao ni kamwaingi kaabete ake a rootaki.
Ma te bwai ae rangi ni kamiimi nakoiu bon namakinan te katiteuanaaki are e rikirake. Bon iai te namakin ae kamiimi, ae tamaroa irouia aomata ake a katiteuanaaki inanon te mwakuri ae kororaoi n taabo ake a riki kaangaanga iai. Imwiina ao I iangoia bwa aekakin namakin akanne n aki mano are a katukai n au iango inanon rorou n ataei e toki ngke I ira waakin te mwakuri ae korakora ni buokiia kaain rarikiu.
Te kukune are e buokiia tabeman bon katokan anuau are e rootongitong n tii tabeakinan arou e bita maiu ni kawai aika moan te nakoraoi. Ma bon tiaki ngaia, ibukina ngkai bon akea nanon aei irou, ao I kabwaka n iango riki ma te karaurau iaon bwaai ake a kaman tia n riki. E roko te iango anne imwiina.
Te Kakao nakon te Ibuobuoki
Tamnein te tina ma natina te aine iroun Linda Jean Purnell
I iangoa aei n tain te maungatabu ni kabuta n Eberi 2018 ngke I ongo te wewete ae kaokiokaki n ibuobuoki n te kawai are e ibuobuoki iai te Tia Kamaiu—ao e karaoaki ibukin te tangira, ni kinaakira bwa ngaira ni kabane bon natin Tamara are i Karawa.
Ti beku tiaki ibukina bwa a warekaki ara mwakuri n ibuobuoki ao n nooraki mwaitia ma ibukina bwa ti tangira Tamara are i Karawa ao ni kaungaaki man te kukune ae korakora man mimitong—ni buokiia raoraora ni kunea ao n tiku iaon te kawai nakon mweengana. Ti tangiriia ao ni beku ibukiia kaain rarikira n te kawai ae e na karaoia Iesu ngke arona bwa E mena n ara tabo, n te koaua ni kataia ni kanakoraoi maiuia aomata ao ni kabebetei rawawataia. Aio te tabo ike e roko mai iai te kimwareirei ao kakoroan nanona ae e reitinako, ibukin te tia angaanga ao te tia karekea, ngkai ti ibuokanbwai ni uaan ao ataakin kakawakira ae akea tokina ao ana tangira te Atua ae akea tokina ibukira ni kabane.
“Ana Kanikina te Uea n ana Ekaretia ae koaua ae maiu e na barongaaki n tainako, e kairii mwakuri n ibuobuoki nakoia Natin te Atua n tatabemaniia ao aia utu,” e taku Beretitenti Russell M. Nelson. Ibukina bwa bon Ana Ekaretia, ngaira aika Ana toro ti na buoka temanna, n aron ae E karaoia. Ti na ibuobuoki n Arana, ma Mwaakana ao ana kariaia, ao ma Ana tangira n akoi.”1
I ataia bwa ngkana ti butimwaea te wewete aei n ibuobuoki, ti kona n tarai riki bwaai tabeua nakon are bon ngaira, n rikirake inanon te onimaki, onimakinaki, ao te kukurei, ao n tokanikai iaon ae bon tii tabeakinan arora ao namakina ae akea bongam ao te nanokawaki are e airi ma ngaia.
Te Mwakuri n Ibuobuoki e Bitiira
Tamaroan te aekaki n ibuobuoki aei bon buokakiia aomata, ma e bitiira naba ni kararoaira man te raraoma, te maaku, te kakai n nano, ao te nanououa. N te moan, te beku ibukiia tabeman e bon katabetabeira man ara kaangaanga, ma anne e karaurau n rikirake nakon te bwai ae korakora ao ni kabanea riki n tamaroa. Ti moanna n namakina ana kairi te tamnei ao te rau, ti kuri n aki ataia. Ti rau, mweengaraoi, ao ni kabebeteaki nanora. Ao ti namakina te kimwareirei are e kaoti n akea riki te kawai.
Ngkai e kamataata Beretitenti Spencer W. Kimball (1895–1985): “Te maiu ae nakoraoi e taekinaki ni booki aika tabu bon mwaitin te tamnei are e roko man kamwaitan ara ibuobuoki nakoia tabeman ao man anga ara tarena n ara mwakuri n ibuobuoki nakon te Atua ao aomata.” E reitia, “A kamatoaaki riki aara ngkai ti beku ibukiia tabeman—ni koauana, e bebete ae ti na ‘kuneira’ ibukina bwa e mwaiti riki ae ti na kunea!”2
Te Wewete mairoun te Mwaatita
Kristo ao Taan Akawa, iroun J. Kirk Richards
Te Tia Kamaiu ngke e wetea Betero, Anterea, Iakobo bwa a na Iria, bitakin aia kouru ma aia taratara boni ngkainaba: “Ao a kitan naba aia karaun, ao a iria” (Mataio 4:20).
Ma imwiin uotakinakoan te Tia Kamaiu n te kawai ae rangi n ribuaka, a manga okiri aia bwai n akawa, are a namakinna bwa a ataia. N te tai teuana ae riki, te Tia Kamaiu ae e a mangauti e roko irouia ngkai a akawa n akea uaana.
“Ao e taku nakoia, Kabwaka te karaun mai angatain te boti, ao kam a kona iai. Ao a kabwaka, ao a aki kona ni katikia iai ba a uanao ika” (Ioane 21:6).
Aio tiaki tii kaotan ae E aki bua mwaakana ma bon te tamnei ae ninikoria bwa a taraa te tabo ae kairua ao ni kabanei nanoia iaon te bwai ae kairua. Ngke a uaia ni kang ika iaon te bike, te Tia Kamaiu e titirakina Betero teniua te tai ngkana arona bwa e tangiria. Ni katoa te tai ma rikiraken te kakai n nano, n ana kaeka Betero e taku bwa e tangiria. N ririmwin ana kaeka Betero, Iesu e tuanga Betero bwa e na kakamwarakeia Ana tiibu. (Taraa Ioane 21:15–17.)
Bukin tera ngkai te Tia Kamaiu e titirakina Betero teniua te tai ngkana arona bwa e tangiria? E a kaman weteaki Betero bwa e na ira Iesu mai imwaaina, ao e kaeka ngkainaba, e kitana ana bwai n akawa. Ma ngke e a kairakinako Iesu mairouia, e tang Betero; e bua. E a okira te bwai ae e tii namakinna ao n ataia—te akawa. Ngkai Iesu e tangira Betero bwa e na ongo raoi Bwanaana ao n oota n aron kakawakin te kakao n te tai aei. E kainnanoa Betero bwa e na oota bwa tera nanon ae ko na riki bwa ana reirei te Kristo ae e a mangauti ngkai E nang aki manga mena rabwatana irarikiia.
Tera ae e tangiria te Tia Kamaiu mairoun Betero? E tangira Betero bwa e na kakamwarakeia Ana tiibu, Ana tiibu te teei. Aio te mwakuri ae riai ni karaoaki. Betero e kinaa te wewete ae nimamannei, ae roko mairoun Ana Mwaatita, ao e kaeka te mataniwi n Abotoro, n te kakaonimaki ao n aki mamaaku n anga nikiran maiuna nakon te mwakuri are e weteaki nako iai.
Moanna ma te Tataro
Iai ara mataniwi n Abotoro iaon te aba n te bong aio. E anga ana kakao Beretitenti Nelson nakoimi ao nakoiu bwa ti na kakamwarakeia ana tiibu Iesu. Ma bwaai ni katabetabe ake a katobibira ao bwaai aika a mwaiti aika akea manenaia are a katikitiki ara iango, te kakaewenako bwa ti na kaeka te kakao aei ao ni mwakuri—ni karaoa te bwai, ae e na karekea te bitaki, ao ni maiuakina ae kaokoro.
E na bae ni kangai am titiraki, N na waaki mai iaara?”
Moanna ma te tataro. E a tia Beretitenti Nelson ni kakawenakoira bwa ti na “eutiira riki riaon [ara] konabwai n tamnei ae ngkai ni karekei oin ara kaotioti.”3 Butiia Tamam are i Karawa tera ae ko na karaoia ao ibukin antai. Kaekai namakin ake ko karekei, e ngae ngke e taraa n aki kakawaki. Mwakuriia. Aekan nako mwakuri n akoi aika a uarereke a karaoira bwa ti na tarai ake itinaniku ao ni uoti oin ana kakabwaia. E kona n ae te akoi, ana rongorongo temanna ae akea kantaningaakina. Tao e kona n ae te uee, tabeua taian kuuki, te taeka n akoi. Tao kaitiakan te onaroka ke tinaniku te auti, karaoan te uaati, kaitiakan te kaa, te korouteute, kanakoan taian buraoki n tinoo, ke tao tii te kakauongo.
N aron ae taku Titita Jean B. Bingham, te Beretitenti ni Kabuta n te Bootaki n Aine: “N tabetai ti taku bwa ti riai ni karaoa te bwai ae moan te bubura ao n ninikoria ni ‘warekaki’ bwa ti beku ibukiia tabeman. Ma mwakuri n ibuobuoki aika beebete a kona ni karekea mwiina aika korakora iaoia tabeman—ao nakoira naba.”4
Ko na bae n rawa ni karaoa te moan mwaneka, ni kaotia bwa e aki reke am tai ke tao akea te bitaki ae ko kona ni karaoia, ma ko na bon miimi ngkai a kona naba ni karaoi baika a uarereke. Beretitenti Nelson e katea te banna ae korakora man mimitong ibukin te mwakuri n ibuobuoki ibukim ao ibukiu. Ngkana ti kaekaa, ti na kunea bwa e kakukurei, iai inaomatam, ao e rau ibukira ao arora n riki bwa taan kaunganano ao ni karaunano ni maiuia tabeman.
N taai tabetai, imwiin banen te mwakuri ni mitinare, ti na kariiriaki bwa ti na taekina, “Eng, I karaoia. Kariaia temanna bwa e na beku. I tangira te motirawa.” Ma te mwakuri n ibuobuoki ae koaua e bon aki toki. Ma e aki toki te mwakuri n ibuobuoki ae koaua. Ti na bae n anai ara motirawa man ara waaki aika ti taneiai ni kakaraoi ao ara motirawa n rawei motirawara ao ni kamarurungiira, ma mwiokoara n ara berita n itangitangiri ngkai E tangiriira ao ni kakamwarakeia Ana tiibu bon akea te motirawa iai.
Ana Mwakuri te Ekaretia ni Kabutaa te Aonaaba
Tamnein te taokita ae irabwati ma ana aoraki iroun Wendy Gibbs Keeler
I rangi ni kakatonga n riki bwa kaain te Ekaretia are e kakaraoa te mwakuri n ibuobuoki. N 2017 n tii ngaia, kaain ara aro a anga 7 te mirion te aoa n anganano n ununiki, ni kiniki uanikai ao n tibwai amwarake nakoia ake a rootaki n te kainnano ao ake a kainnano. Te Ekaretia e katauraoa te ran ae itiaki ibukin iteran te mirion te aomata ao kain tekateka ake a kookokaki ibukiia 49,000 aomata inanon 41 aaba. Taan anganano a katauraoi te mata te kiraati ao ibuobuoki nakoia ake a rootaki mataia, ao a kataneiaiia 97,000 taan tararua ibukiia koraki ake iai aia kaangaanga ni mataia inanon 40 aaba. Tenibwi ma teniua te ngaa taan tararua ake a kataneiaaki ibukin tararuakiia tiina ao ataei ake a tibwa bungiaki inanon 38 te aba. N aki taekin Baai n Ibuobuoki, rinanon tebubua tengaa aomata ake a tia n anga mirion te aoa n aia anganano n ririki aika aki maan n nako. Kaain ana Ekaretia Iesu Kristo a kiba ni buokiia ake a rootaki n taian kaangaanga aika a karina aika a bubura ke a uarereke, n ai aron naba kanakoraoan aia tabo ni maeka ao aia kaomiuniti.
Ana waaki ni kakamwakuri te Ekaretia ni beku, are e karinani kakabwaia n te ibuobuoki, e a tia ni karekeia 350,000 ke iaona riki taan anganano aika a kinaaki, ake a tia n anga te mirion aia aoa n ibuobuoki inanon aia kaomiuniti.5
Aei te Ekaretia ae kakamwakuri. Aei te bwai ae ti karaoia. Aei te bwai ae ko karaoia. Karaoa aei bwa kabwarabwaraakin anuam bwa antai ngkoe.
Teniua Aekakin te Mwakuri n Ibuobuoki
I kan kanikinaei teniua aekakin mwakuri n ibuobuoki ake ti bane ni karekei are ti kabaeaki iai.
1. Te mwakuri are ti mwiokoaki iai ke ni kaoaki bwa ti na karaoia bwa tabera n te taromauri. Ti na keiakina te aekaki ni mwakuri ae kakawaki, ae aki tauaki mwaitina, are ti iangoia, ti tataroakinna, ao ni buokiia naake ti mwiokoaki bwa ti na tararuaiia.
2. Te mwakuri n ibuobuoki are ti rineia ni karaoia bon man oin ara rinerine. Aei karababaan are te moan, are e na bwaro nako aon ara mwakuri ae katoa bong ao ara reitaki ngkai ti ukeuke n aki moanibwaira moa ao n rairaki ni buokiia ake temwaangina. Akea te mwioko ae kinaaki, ma ti kaungaaki mai nanora n iriira Kristo, ni waaki ma te akoi ao te tituaraoi riki nakoia ake irarikira.
3. Te Mwakuri n Ibuobuoki ibuakon te Botanaomata. Ngkana e angaraoi, karekerekeko ma te tua ni katurua am taratara iaon te ibuobuoki ao ni karikirakeia aomata ao taian kaomiuniti. Ko na tai karekerekeko ma kaain ana bwatei te tautaeka ake taan kaitara ni kairi nanoia aomata bwa a na kakoauai iango aika a kaitara, te taumatoa ae aki kakukurei, ao te urubwai rinanon taian kaomiuniti, kaawa ao kaontenanti. Raoniia tabeman kaain te tautaeka are a mwakuri ma tabeman ni uota te kamaiu nakoia aika a rootaki n te kaangaanga n oin aia tua ma mwaakaia ao iaona riki. Ko kona n taetae ni boutokaa te baeranti ao iai bukina, ni kaunga te booraoi ni waakin nako te reitaki ma te botanaomata. Iai kainnanoam ae korakora n anga korakoram nakon te aekaki ni mwioko ae bubura man kororaoi aei.
Ti Kona ni Bitii Oin Ara Aonaaba
Ngkana ti wareka te rongorongo, ti bae n namakinna bwa e bibitaki te aonaaba ao ni kaokoro ana kainibaire ma ngkoe. Ngkana arona bwa ngaira n tatabemaniira ti mwakuri n aanga aika a bubura man uarereke ni katoa bong, ti kona ni bita oin ara aonaaba ao naake a mena irarikira. Ngkai ko beku ibukiia kaain rarikim ao ni beku ma kaain rarikim n am kaomiuniti, a na reke raoraom ake a tibwa nanom ni kan ibuobuoki. Aikai a na kamatoa am iraorao, ni karikirakei waaki rinanon taian katei ma koaua.
Ngkana ko kaekaa te kakao ni mwakuri n aron are e karaoia te Iesu, ko na bitaki, n rangi n tituaraoi riki nakoia aomata. Ko na kunea te kimwareirei are e roko man te ibuobuoki n ana kawai te Tia Kamaiu, ni kitan kakain nanom ma raraomam ao te roo are e roko man kabwakam aika a reke.
Tao aran te mwakuri ae roko n am iango. Aei bon titebo ma te kakao mairoun te Tamnei, ao tao ko a kaman tia ni karekea mai imwaaina. Nako ibuobuoki, taratara nako, ao boutoka. Rineia ni kaekaa te kakao aei, ao tataro n te bong aei n ataia bwa tera ae ko na karaoia. Ngkana ko noori ao namakin kakabwaia ake a roko nakoim ao nakoia naake ko buokiia, ko na tangiria ni karaoa aei bwa te anua ni katoa bong.
Ara kakatai ae moan te korakora man tamaroa bon tibwauaan te oota, kaantaninga, kimwareirei, ao oin te kaantaninga ibukin ana euangkerio Iesu Kristo ma natin te Atua ni kabane ao ni buokiia ni kunea te kawai nakon mweengaia. Te ibuobuoki, te beku, ao te mwakuri n ibuobuoki ibukiia bon kaotana bwa te euangkerio ae kakamwakuri. Ngkai ti karaoa aei bwa tein maiura, ti na kunea bwa e kakoroaki nanona, ao anne aron ae ti kona ni kunea te rau ao te kimwareirei ae ti tuai ni kunea mai imwaaina.
Aei aron maiun te Tia Kamaiu, ao aei bukina ngkai E maiu—ni katauraoa te bwaa ni kabiribiri ae kororaoi ao te kamaiu ae akea tokina rinanon Ana mwakuri ni kamaiu ae korakora, ao akea tiana, ibukim ao ibukiu. Ti bia iriira te Kristo ae maiu ma nanora ae korakora, n ae bati riki, ngkai ti kataia n riki bwa Ana reirei aika a koaua rinanon te ibuobuoki n aron ae E na karaoia.