Fakaʻilekitulōnika Pē: Kakai Lalahi Kei Talavoú
Ki Siʻi Faifekau Ne Fakatuʻupakē hono Toe Vahe ki ha Feituʻu Foʻoú
Naʻe hoko nai ha meʻa fakaʻohovale ʻi hoʻo ngāue fakafaifekaú? Ko e ngaahi tokoni ʻeni mei ha tokotaha ʻoku kiʻi mahino ki ai ʻa e meʻa ʻokú ke lolotonga fouá.
ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi ʻIutā, USA.
Ko e tokolahi ʻo kimoutolu kau faifekau ʻoku mou ʻi ha feituʻu naʻe ʻikai te mou ʻamanaki ki ai ʻi he taimí ni—hoʻomou talitali ke ʻiloʻi pe ko e hā e misiona foʻou te mou ʻi aí, pe mahalo ko e foki pē ki ʻapi. ʻOku ʻomi ʻe hono siofi ʻo e ngaahi talanoa ko ʻení ha ngaahi manatu melie naʻá ku aʻusia ʻi he lolotonga ʻeku ngāue fakafaifekau ʻi he ngaahi taʻu kuohilí. Ne u fakakaukau ke u vahevahe ha ngaahi fakakaukau ʻe niʻihi ʻe ala tokoni, mei ha faifekau ne fakatuʻupakē hono toe vahe ki ha feituʻu foʻou ki ha faifekau ʻe taha.
Ko ha Fetukutuku ʻi ʻAlapēnia
ʻI he konga kimuʻa ʻo e 1997, naʻá ku ngāue faifekau ai ʻi ʻAlapēnia. Naʻá ku saiʻia mo hoku ngaahi hoá ʻi he feituʻu ʻutá, koeʻuhí ko e pai siisi-mo-e-sipīnisi ifó, mo e ongo ʻo e lea naʻa mau ngāue fakamātoato ke akó. Ka ko e meʻa naʻa mau ʻofa lahi taha ai he feituʻú ni ko e ngāue mo e kakai ʻi aí.
Ne ʻalu pē ʻa e taimí mo e fakaʻau ke fakalalahi ange ʻa e moveuveu fakapolitikalé ʻi he fonuá. Naʻa mau feinga ke mau tokanga taha pē ki hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí ka ʻi he taimi tatau ne mau fanongoa e ngaahi ongoongo fekauʻaki mo e fakaʻau ke toe mālohi ange e kau angatuʻu ʻi he fonuá. Ne fokotuʻu leva ʻe he puleʻangá ha ngaahi taimi fakataputapui pea naʻe kamata leva ke toe fakalilifu ange e fakafepakí. Naʻe fakaʻau ke kamata ha tau fakapuleʻanga ʻi he fonuá.
Ne faifai pē ʻo fetukutuku kotoa ʻemau misioná ʻi he ʻaho 14 ʻo Māʻasí. He ʻikai pē ke toe ngalo ʻiate au ʻa e telefoni ne fakahā mai kuo taimi ke mau tānaki fakataha ke ʻave fakavavevave kimautolu mei he fonuá. Naʻe lahi ha ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo faingataʻa ne haʻu ki heʻeku fakakaukaú. Ko e moʻoni naʻá ku fie maʻu ke u malu, ka ʻi he taimi tatau naʻe kafo hoku lotó ʻi heʻeku fakakaukau atu te mau liʻaki e ngaahi fāmili kuo mau ʻofa aí, kae tautautefito ki he fuʻu taimi moveuveu ko iá. Naʻe ʻikai foki ke ʻi ai ha faingamālie ia ke mau fakamāvae ai.
Ko ʻemau mavahe mei he fonuá ne kau ai e heka ʻi ha helekopeta ki ha vaka tahi uta vakapuna pea fou taimi nounou atu ʻi ʻĪtali kimuʻa pea toe vahe atu kimautolu ki ha ngaahi misiona kehekehe. Naʻe iku vahe au ki ʻIngilani. Naʻe vave, pea hangē naʻe kiʻi fakafiefiá, ka naʻe mātuʻaki fuʻu faingataʻa. Ko e taha ʻo ʻeku ngaahi manatu melie fakaʻosi ki ʻAlapēniá ko e ʻalu ke fāsiʻi ange ʻa e funga ʻo e fonuá ʻi heʻemau puna helekopetá, mo ʻeku fifili pe ko e hā e meʻa ʻe hoko ki he kakai ne mau mavahe mei aí.
Maʻu ʻo e Nongá
Neongo ʻoku kehekehe e fakaikiiki hoʻo ngaahi aʻusiá mei haʻakú, ka ʻoku ou tui ʻoku ʻi ai e niʻihi ʻiate kimoutolu ʻoku mou ongoʻi e ongo puputuʻu tatau ʻi he taimí ni. Ko ia ai ʻoku ou fakatauange te ke ongoʻi foki e meʻa tatau ʻi he meʻa ko ʻeni te u vahevahe atú. Ko e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻeni ʻe 6 ne tokoni mai kiate au ke maʻu e nonga hili ʻa e ngaahi aʻusia taʻeʻamanekina ne hoko ʻi heʻeku ngāue fakafaifekau taimi kakató.
-
Fakafehokotaki mo e niʻihi kehé. Mahalo naʻá ke ongoʻi loto-mamahi mo puputuʻu peá ke fakaʻamu ai ke ke mavahe mei he niʻihi kehé. Ka ʻoku mahuʻinga ke ke kei fehokotaki pē mo e niʻihi kehé, tautautefito ki he kiʻi vahaʻataimi nounou ko ʻeni lolotonga hoʻo feinga ke ke feangai mo hoʻo ʻātakaí. Poupouʻi e kakai ʻoku nau tokanga atu mo tokoni ke fakafiefiaʻi koé. Koeʻuhí ko e tekinolosia ʻoku maʻu ʻi hotau kuongá, ʻoku ʻikai moʻoni toe ʻi ai ha kalofanga! Mahalo te ke lava ʻo maʻu ha tokotaha ke ke akoako mo ia hoʻo ngaahi pōtoʻi lea fakafonua mulí. Mahalo pē ʻe lava ke ke kei fetuʻutaki mo kinautolu naʻá ke tokoniʻi mo akoʻí. Neongo te ke ongoʻi faikehe ʻi he taimí ni, ka ʻoku ʻikai te ke tuenoa. Tatau ai pē kapau he ʻikai ʻilo ʻe hoʻo fāmilí pe ngaahi kaungāmeʻá ʻa e founga ke nau poupouʻi kakato ai koé, ʻoku ou tui ko e tokolahi ʻo kinautolu ʻoku nau mātuʻaki tokanga atu pea ʻoku nau fakaʻamu ke ke moʻui lelei.
-
Hokohoko atu hono fakahoko hoʻo fakamoʻoní. Tatau ai pē pe ko e fē feituʻu fakasiokālafi ʻokú ke ʻi ai ʻi hoʻo lau ʻení, ʻoku ʻikai haʻaku toe veiveiua ʻoku ʻātakaiʻi koe ʻe he kakai ʻe mohu tāpuekina koeʻuhí ko hoʻo fakakaukau makehé. ʻOua ʻe mā ʻi hono vahevahe e meʻa naʻá ke ako mo ongoʻi ʻi hoʻo hoko ko e faifekau taimi kakató—tatau ai pē pe ko e hā e lōloa pe nounou hoʻo taimi “ʻi he malaʻé.” ʻI hoʻo fakakaukau ki he ngaahi meʻa kuo hokó pea fakatokangaʻi ʻa e toʻukupu ʻa e ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí, vahevahe e ngaahi meʻa ko iá mo ho ngaahi ʻofaʻangá. Mahalo ko ha lēsoni ne ke ako mei hoʻo fonongá, ko e meʻa tofu pē ia naʻe fie maʻu ʻe ha taha ke fanongo ki aí.
-
Falala ʻoku ʻiloʻi koe ʻe he Tamai Hevaní. ʻOkú ke ʻilo? Ne ʻosi afioʻi pē ʻe he ʻOtuá ʻe hoko ʻeni! ʻOkú Ne ʻafioʻi ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku hoko ʻi hoʻo moʻuí. Pea ʻoku mahino lelei pē ki hoʻo Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí ʻa e meʻa ʻokú ke ongoʻí. ʻOkú Na ʻiate koe ʻi hoʻo fonongaʻia e halá ni pea te Na lava ʻo fakafiemālieʻi koe ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní. Mahalo ʻe fuoloa e ongoʻi loto-mamahí, ka ʻoku sai pē ia. Falala ki he ʻEikí ʻi Heʻene folofola, “Te u ʻi homou nima toʻomataʻú pea ʻi homou toʻohemá, pea ʻe ʻi homou lotó ʻa hoku Laumālié, pea ʻe takatakai ʻa kimoutolu ʻe he ʻeku kau ʻāngeló, ke poupouʻi hake ʻa kimoutolu” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 84:88).
-
Ke ke faʻa kātaki lolotonga hoʻo mamahí. ʻOkú ke ongoʻi ʻita? Loto-mamahi? Taʻefiemālie? Pe ʻokú ke fakakaukau, “ʻOku ʻikai taau ʻeni!”? Mahalo pē ʻokú ke ongoʻi ha ngaahi ongo ʻoku mātuʻaki kehe ʻaupito pē ia. ʻIloʻi pē ko e faʻahinga ongo ʻokú ke maʻu he taimi ní ʻoku tonu pē ia. ʻOkú ke mamahi koeʻuhí ko ha mole, pea ʻoku mahuʻinga ke ke faʻa kātaki ʻi hoʻo hokohoko atu e ngāue ko iá. ʻI he taimi tatau pē, tokanga ke ʻoua naʻa fakaʻī hoʻo ngaahi aʻusiá pe nōfoʻi hoʻo fakakaukaú ʻi he kuohilí ʻo aʻu ki ha tuʻunga ʻokú ne uesia ʻe ia hoʻo ivi malava ke ngāue he ʻaho ní. Kapau ʻokú ke ongoʻi ʻoku faingataʻa ke hoko atu hoʻo moʻuí ʻi ha founga moʻui lelei, kole ki hoʻo pīsopé pe palesiteni fakamisioná ke tokoni atu ke ke fetuʻutaki ki ha faifaleʻi fakapalofesinale. ʻOku ʻikai fakamā e kole tokoní.
-
Faifeinga ke fakaafeʻi e Laumālié. Hokohoko atu e fakaʻutumauku e ngāue ʻi he ongoongoleleí. Kapau ʻoku toe vahe foʻou koe, hokohoko atu e talangofua ki he ngaahi lao ʻo e misioná. Fekumi ʻi he ʻaho kotoa pē ki ha ngaahi founga ke fakahā ai ki he Laumālié ʻokú ke fie maʻu ke Ne ʻiate koé, pea hiki e ueʻi fakalaumālie ʻokú ke maʻu meiate Iá. ʻE tokoni atu hoʻo nofo ofi ki he Laumālié ke ke fakahoko ai ha ngaahi fili fekauʻaki mo hoʻo kahaʻú kae pehē foki ke ke maʻu ai ha fiemālie ʻi hoʻo tuʻunga lolotongá.
-
Maʻu ha loto-falala ʻoku kei “ui koe ki he ngāué.” Naʻá ku fakakaukau ʻi ha taimi lōloa, ko hoku “uiui‘í” ʻa e feituʻu naʻe vahe ke u ngāue fakafaifekau ki aí. ʻOku ou fakaʻamu naʻá ku ʻiloʻi kimuʻa ko hoku uiuiʻi totonú ke ngāue fakaetauhi ki he fānau ʻa e ʻOtuá ʻi ha feituʻu pē te u ʻi aí. Tatau pē mo e hili ʻeku toʻo hoku pine hingoa lanu ʻuliʻulí, naʻá ku kei haʻisia pē ki he ngaahi fuakava ʻo e papitaisó, ke ʻai kiate au ʻa e huafa ʻo Sīsū Kalaisí pea feohi mo e niʻihi kehé ʻo hangē pē ko Iá ʻi he ʻaho takitaha. Pe ʻoku vahe koe ki ha misiona foʻou pe tukuange mei he ngāue fakafaifekau taimi kakató, fiemālie pē he ʻe lava pē ke fakaʻaongaʻi hoʻo ngaahi talēnití ke langa ʻaki e puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi ha feituʻu pē te ke ʻalu ki ai.
ʻI Hono Toʻukupú
ʻOku ou tui ko e taha ʻo e ngaahi meʻa fakatupu-tailiili lahi taha ʻo e mavahe mei ʻAlapēniá ko ʻemau liʻaki e Kāingalotu foʻoú ke nau fekumi holo ʻi he ongoongoleleí taʻe kau ai ʻemau tokoní. Ka ʻokú ke ʻilo ha meʻa? Naʻa nau fai ha ngāue fakaofo moʻoni. Neongo naʻe ʻikai ke mau ʻi ai ke tokoniʻi kinautolu, ka naʻe ʻiate kinautolu ʻa e ʻOtuá. Talu ʻeku mavahe ʻi he taʻu ʻe 20 tupu kuohilí, kuo fakalakalaka e ngāue ʻi he fonua ko iá, pea ʻoku mālohi ʻa e Kāingalotú.
Ko ia ai, siʻi faifekau, hokohoko atu ke fekumi ki he ngāue fakalangi ʻoku hanganaki mai kiate koé. ʻOku kei ʻi ai pē ha kakai ʻoku nau fie maʻu ho leʻó, pea ʻoku kei toe lahi pē e fiefia ke maʻú. Fakaʻaongaʻi ʻa e aʻusia makehé ni ko ha faingamālie ia ke fakaloloto ai hoʻo vā fetuʻutaki mo e ʻOtuá. Fakatauange te Ne tāpuekina koe ʻi hoʻo laka atu ki muʻa ʻi he tuí.