« Te roa’ara’a ’e te fa’a’itera’a atu i te aumihi », Liahona, Tetepa 2023.
Feiā ʼāpī paʼari
Te roa’ara’a ’e te fa’a’itera’a atu i te aumihi
Tē ha’api’i nei te hi’ora’a maita’i roa o te Fa’aora ia tātou i te mana nō te fa’a’itera’a i te aumihi nō te ha’amaita’i ia vetahi ’ē.
E aha tā ’outou e fāri’i ’ia tū’ati ana’e ’outou i te hō’ē manureva na’ina’i ’e te hō’ē metua vahine fa’ateiaha ’e te hō’ē tamaiti iti ’iriā ? Hō’ē tupura’a horuhoru mau. I te tahi ana’ira’a i muri, ’ua hi’o atu vau i te fifi rahi e tupu ra. Mai teie ri’i tōna terera’a :
Tamaiti iti : Po’ia vau !
Māmā : E hi’o ana’e ïa i roto i tā’u pūtē ’e ’a hi’o na e aha tā’u.
Tamaiti iti : Aita !
Māmā : E ’ere ānei ’ua po’ia ’oe ?
Tamaiti iti : ’A hōro’a mai !
Māmā : Hōro’a atu i te aha ?
Tamaiti iti : Terā !
Māmā : ’Aiū iti ē, e’ita ’oe e nehenehe e rave i tō’u fifi ’arapo’a.
Tamaiti iti : Hina’aro vau te reira !
Tē ta’a ra ia ’outou. I roto i nā 20 minuti i muri mai, ’ua fa’a’ohipa te metua vahine i te rāve’a rau nō te tāmarū ’iāna : te fa’a’amu’amura’a, te fa’atāuira’a te mana’o, te fa’a’ata’atara’a, hō’ē ’aore rā e piti a’e ha’amata’ura’a marū. ’Aita i manuia. « E tere manureva poto noa teie », ’ua feruri iho ra vau. « E tere maita’i noa ».
’Aita roa atu rā. ’Ua mara’a mai tōna horuhoru ’e ’ua ha’amata i te tāmarō i te roimata i te hiti mata. Noa atu ’aita vau i mātau ’iāna, e mana’o tei tūra’i iā’u e tauturu iāna. Ma te mana’o poto, ’ua ha’amata vau i te pure nō rāua to’opiti.
E ’ere o vau ana’e te horopātete tei ha’aputapūhia e teie ’ohipa i tupu. I te taime ’a mara’a roa ai tōna horuhorura’a, ’ua haere ato’a mai te tahi atu horopātete e tauturu iāna. E vahine pa’ari roa, e pārahi ra i te tahi a’e pae o te ’āna’ira’a parahira’a. Ma te mata au maita’i, ’ua fāriu atu i ni’a i te metua vahine ’āpī ’e ’ua parau i te tahi mau parau tāmarū, ’e ’ua rave mai i tōna rima. ’O terā ïa. ’E ’ua nāva’i roa te reira.
’Ua tāpe’a noa teie nā vahine i tō rāua nā rima i te roara’a o te toe’a o te tere. Noa atu ē, ’ua tāmau noa teie tamaiti iti i te ’āvau pūai atu ā, ’ua vai hau noa tōna metua vahine. E temeio te reira.
Te aumihi ’e te aroha : E piti huru nō te ti’ara’a pipi
I roto i tā tātou parau nō teie tau ’āpī e i’oa tō teie temeio : te aumihi. Te aumihi, te tātarara’a, ’o te ravera’a māramarama ïa nō te monora’a i te mau mana’o, te mau putapūra’a o te ’ā’au ’aore rā te mau ’itera’a o te tahi atu ta’ata. Te aumihi o te hō’ē ïa parau nō teie tau ’āpī ; e’ita ’outou e ’ite i te reira i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a. ’Ua tāpa’o rā te mau ’aivana’a o te reo ē, e mea fātata roa te aumihi i te aroha. ’E ’ei parau fa’ahitihia i roto i te pāpa’ira’a mo’a, ’ua ’ī roa ïa i te ta’o aroha.
Te aumihi o te ’aravihi ïa ’ia ’ite i te māuiui o te tahi atu ta’ata, ’e te aroha e ’ohipa hōro’a noa ïa e tae mai nā roto mai i taua ’aravihi ra. ’Ua fa’ata’a mai Iesu Mesia i te aumihi ’e te aroha ’a tāvini ai ’oia, ’a ha’amaita’i ai, ’a fa’aora ai ’e ’a tāra’ehara ai. ’Ei mau pipi nā te Mesia, e ti’a ia tātou ’ia ’apo mai i te orara’a o te aumihi ’e ’ia fa’a’ite atu i te aroha. Tei roto i te reira te mau huru faufa’a rahi o te ti’ara’a pipi.
’Ia ’ohipa ana’e te aumihi i roto i tōna māere rahi, e tauturu te reira ia tātou ’ia hāro’aro’a ’e i muri iho ’ia pāhono i te māuiui o te tahi atu ta’ata, te hina’aro, te mata’u, ’aore rā, te ’oto. I roto i te hi’ora’a o te metua vahine ’āpī, ’ua ti’a i te hō’ē vahine pa’ari a’e mea pāpū e ’ahuru matahiti hau tei ora i roto i te ha’apa’ora’a i te mau tamari’i ’e te mau mo’otua, i te tāmāhanahana iāna, nō te mea ’ua fa’a’oroma’i ato’a ’oia iho i taua mau fifi ra. Nā roto i tōna iho ’itera’a, ’ua ti’a iāna ’ia riro ’ei fa’aa’o.
E aha te mea e fa’ati’a ia Iesu Mesia ’ia tāmāhanahana ia tātou ? ’Ua ha’api’i Elder Neal A. Maxwell (1926–2004) nō te pupu nō te Tino ’Ahuru ma Piti ’āpōsetolo : « ’Ua ’ite Iesu e mea nāhea i te fa’aora ia tātou i roto i tō tātou mau ’ati ’e tō tātou mau ma’i nō te mea ’ua amo a’ena ’oia i tō tātou mau māuiui ’e tō tātou mau ma’i » [hi’o Alama 7:11–12]. ’Ua ’ite mātāmua roa ’oia ia rātou ; nō reira, ’ua roa’a tōna aumihi ».1
Te Mesia i te fenua nō Bounetifula, nā Simon Dewey
Te noa’ara’a te aumihi ’e te tauturura’a ia vetahi ’ē
E aha te mau fifi tā ’outou e fa’a’oroma’i nei i « noa’a ai » ia ’outou te ’aravihi nō te aumihi ia vetahi ’ē ’e ’ia fa’a’ite i te aroha ia rātou ? ’Ua māuiui ānei ’outou i te mau fifi o te veve, te hāmani-’ino-ra’a, te ’ite-’ore-ra’a, te ma’i, te tāu’a-’ore-ra’a, te hara ’aore rā te mau ’arora’a rau ? Mai te mea o te reira iho ā, ’ua mātara mai paha ’outou i tō ’outou mau māuiui ’ei ta’ata pa’ari a’e, te pūai a’e ’e te mana’o ha’apa’o maita’i a’e.
’Ei ha’apotora’a, ’ua roa’a ia ’outou te aumihi. ’Ua ineine ’outou i te rave i te hō’ē ta’a-’ē-ra’a i roto i te orara’a o te feiā e māuiui nei. I hea e ha’amata ai ? E piti mana’o tauturu tō’u :
’A tahi, ’a tūtava ia rahi atu tō ’outou ’ite i te mau māuiui o vetahi ’ē. Te vāhi pe’ape’a ra, e nehenehe tātou e pārahi i piha’i iho i te ta’ata e māuiui ra ma te ’ite ’ore i tōna māuiui. Nāhea e nehenehe ai ia tātou ’ia ’a’apo rahi atu ā ? E nehenehe te hi’ora’a maita’i o Iesu Mesia e ha’api’i ia tātou.
I muri a’e i tōna ti’afa’ahoura’a, ’a fārerei ai Iesu i te ’āti Nephi, ’ua fa’ata’a ’oia i tāna ha’api’ira’a tumu ’e ’ua ha’api’i ia rātou i tāna ’evanelia. I tōna fa’aeara’a, ’ua hi’o ’oia i te ta’ata ma te parau ē, « tē ’ite nei au ē, ’ua paruparu ’outou, ’e ’aita e ti’a ia ’outou ’ia māramarama i tā’u mau parau tā’āto’a » (3 Nephi 17:2). I muri iho, ’ua parau Iesu ia rātou ’ia ho’i i te fare, ’ia fa’afa’aea, ’ia feruri i tāna mau ha’api’ira’a ’e ’ia ho’i mai i te mahana i muri iho, ma te mana’o ’āpī ’e ’ia ineine nō te tahi atu ā (hi’o 3 Nephi 17:3).
’Ua hope te ’ā’amu, e ’ere ānei ? ’Aita roa atu. ’Ua hōhonu atu ā tō Iesu ’a’apora’a ’a hi’o aï ’oia i te mata o tāna mau pipi :
« ’E i muri a’era, ’ia oti a’era tā Iesu paraura’a atu, ’ua hi’o fa’ahou a’era tōna mata i te mau ta’ata, ’e inaha, tē tahe ra tō rātou roimata, ’e tē hi’o māite mai ra rātou iāna mai te mea ra ē, ’ua hina’aro rātou ’ia ani mai iāna ’ia pārahi ri’i mai ā i pīha’i iho ia rātou.
« ’E ’ua nā ’ō atu ra ’oia ia rātou : Inaha, ’ua ’ī tō’u ’ā’au i te aroha ia ’outou » (3 Nephi 17:5–6). ’Ua hi’o tūtonu atu ā ’oia ia rātou, ’ua ’ite hope roa atu ’oia ia rātou. ’E ’ua fa’atupu te reira i tāna pāhonora’a aroha.
I roto i te hō’ē ao hi’a tei ’ī i te mau ta’ata hi’a, ’aita tātou e tītauhia ’ia hi’o tūtonu roa hou tātou ’a ’ite ai i te roimata i roto i te mata o te mau tamari’i a tō tātou Metua i te ao ra. E ti’a rā ia tātou ’ia hi’o atu. Mai te Fa’aora, e nehenehe tātou e mā’iti e hi’o i te ta’ata nā roto i tō rātou hi’o mata i tō rātou mau hina’aro. ’E i te taime ’a ’ite ai tātou, e nehenehe ïa tā tātou e tāvini.
’Ua nā ’ō Elder Ulisses Soares nō te pupu nō te Tino ’Ahuru ma Piti ’āpōsetolo ē « ’ia tūtava ana’e tātou e fa’aō i te hō’ē haere’a aroha i roto i tō tātou orara’a, mai tei fa’a’itehia mai e te Fa’aora, e rahi a’e tō tātou hāro’aro’a i te mau hina’aro o te ta’ata. Nā roto i te reira hāro’aro’a rahi a’e, e ha’amau te mau mana’o ’ana’anatae mau ’e te here i roto i tā tātou mau ’ohipa ato’a ».2
’A piti, ’a hōro’a i te huru tauturu tā ’outou ana’e e fa’ati’ahia e hōro’a. I muri a’e i tō Iesu ’itera’a i te mau hina’aro ’o te ’āti Nephi i Bounetifula, ’ua pi’i ’oia ia rātou ’ia tāpiri mai. I muri iho, ’ua fa’aora atu ra ’oia i tā rātou feiā ma’i ’e ’ua ha’amaita’i i tā rātou mau tamari’i. ’Ua rave ’oia i te mau ’ohipa tā te Fa’aora o te ao ana’e e nehenehe e rave.
E nehenehe ato’a tā tātou e fa’atano i tō tātou mau ’itera’a ’e tō tātou mau ’aravihi nō te pāhono i te hina’aro o vetahi ’ē. E’ita tā tātou e nehenehe e fa’atītī’aifaro i te mau fifi o te mau ta’ata ato’a, e nehenehe rā tātou e ha’amāmā i te tuto a te feiā tā tātou i hāro’aro’a te māuiui. E’ita paha e ti’a ia tātou ’ia fa’aora i te hō’ē lepera, e nehenehe rā tā tātou e tāmāhanahana i tei ma’ihia. E’ita paha e ti’a ia tātou ’ia tātara mai i te hō’ē ta’ata nā roto mai i te veve, e nehenehe rā tā tātou e fa’a’ite atu i te mau parau tumu nō te orara’a tārani, e hōro’a i te mā’a, e hōro’a i te ō ha’apaera’a mā’a maitai a’e. E’ita paha e ti’a ia tātou ’ia fa’a’ore i te hara, e nehenehe rā tātou e fa’a’ore i te hapa a te feiā tei fa’a’ino’ino mai ia tātou.
Fa’a’ohipara’a i te aumihi
E aha tē roa’a mai ia ’outou ’ia tū’ati ana’e ’outou i te hō’ē manureva na’ina’i ’e te hō’ē metua vahine tuauru ’e te hō’ē tamaiti iti ’iriā ? Hō’ē rāve’a nō te fa’a’ite i te aumihi ’e te aroha.
’Ua tau tō mātou manureva ’e ’ua haere atu te metua vahine ’āpī ma te pūtē i roto i te rima ’e te tama i roto i te tahi rima. E au ra ē, tē vai fa’ahou ra te tahi manureva i mua ’iāna ’e ’ua fātata roa ’oia i te ma’iri i te reira. ’Ua hi’o atu vau ’iāna i te ta’a-’ore-ra’a i ni’a i te vāhi taura’a manureva, ’a matara mai ai tāna mau tauiha’a. ’Ua tai’o atu vau i tāna mau tauiha’a : te pere’o’o tura’i pēpē, te pārahira’a pere’o’o uira, te ’āfata tauiha’a, te pūtē pāhi’i. Tē hina’aro nei ’oia i te tauturu. E tītauhia i tō’u aumihi ’ia pa’ari nā roto i te aroha.
Ma te fa’a’ite ’ore ’o vai au, ’ua rave mai au i tāna mau rahira’a tauiha’a ’e ’ua parau atu, « nā’u e rave atu i te reira. E rave mai ’oe. ’A horo i te ’ūputa ra. E pe’e atu vau ia ’ōrua ». ’Ua fāri’i maita’i ’oia ma te māuruuru, e ’ua horo vitiviti atu mātou nā roto i te fare taura’a manureva. ’A piri atu ai mātou i te ’ūputa nō te fa’arevara’a, ’ua ’ite atu vau i te tahi atu vahine e tāparu ra i te tuati manureva ’ia tāpe’a noa i te manureva i ni’a i te tahua nō te tahi tau minuti noa. ’Ua tāpiri atu mātou ma te aho poto ’e te ’oa’oa rā. ’Ua tauahi te metua vahine ’āpī ’e teie vahine ma te roimata ’oa’oa ’e te tāmarū hou ’a ta’uma atu ai.
’Aita teie tauturu iti ha’iha’i i taui i te ao nei, ’ua ha’amaita’i mau rā te reira i te orara’a o te hō’ē tamari’i a te Atua i roto i te fifi. Mai tō’u hoa ’āpī tei tauturuhia ’ia haere atu mua i tōna tāpaera’a pae tino, ’ua tauturu te reira iā’u ’ia haere atu i mua i tō’u tāpaera’a pae vārua. Te mā’itira’a i te aumihi ’e te aroha, ’ua tauturu iā’u ’ia riro hau atu ā mai ia Iesu Mesia te huru. ’E ’ua fa’atupu te reira iā’u i te ’oa’oa.
Noa atu te vāhi tei reira tātou—i te ’ohipa ’aore rā i te fare ha’api’ira’a, i te fare purera’a ’aore rā i ni’a i te hō’ē manureva—e nehenehe tātou e riro ’ei mau ti’a nō te aumihi nō te Fa’aora. ’O vai tā te Fa’aora e hina’aro ’ia fa’a’ite atu ’outou i tō ’outou aroha i teie mahana ?