Almà 1:1–18

Ny faharatsian’ny komiberaky ny mpisorona

I Nehôra mitory teny

Isika dia miaina ao anatin’ny tontolo iray izay andokafan’ny olona ny tenany sy ny heviny mba hahazoana fiderana sy tombony ho an’ny tenany manokana. Ny finoana ireny fanao diso ireny dia mahatonga ny olona maro hanota sy handà an’i Jesoa Kristy Mpamonjiny. Marina ihany koa izany tamin’ireo Nefita. Nisy lehilahy iray nantsoina hoe Nehôra nampianatra fotopampianarana diso izay nahatonga ny olona tamin’ny androny sy ireo hafa amin’ny taona ho avy, handà ny Mpamonjiny. Ity lesona ity dia afaka manampy anao hahafantatra sy handà ireo fampianaran-diso izay mety hampiala azy ireo amin’i Jesoa Kristy.

Mifantoha amin’i Jesoa Kristy. Asaivo mijery ny Mpamonjy sy ny filazantsarany ny mpianatra, ary aza misarika ny sain’izy ireo hifantoka aminao. Ny Loholona Paul V. Johnson ao amin’ny Kôlejin’ny Fitopololahy dia nanao fanamarihana toy izao: “Raha afaka amin’ny komiberaky ny mpisorona ny mpampianatra antsika, dia ho tia azy ireo ny mpianatra, saingy tsy hiankina amin’izy ireo izy ireo. Ho tia anao izy ireo ary hankasitraka ny zavatra nampianarinao azy ireo, saingy hitodika amin’ny Tompo izy ireo” (Paul V. Johnson, “The Dangers of Priestcraft,” Religious Educator 9, lah. 3 [2008]: 11).

Fanomanana ny mpianatra: Azon’ny mpianatra atao ny mandalina ny rindran-damina hoe “Afaka manampy ahy hahafantatra sy handà fampianaran-diso ny tenin’ Andriamanitra” ao amin’ilay rindran-damina “ 3–9 jona. Môzià 29–Almà 4: ‘Niorina mafy izy sady tsy niova ’” ao amin’ny Avia, hanaraka Ahy—Ho an’ny isam-batan’olona sy ny fianakaviana: Bokin’i Môrmôna 2024.

Ireo sahanasa fianarana azo atao

Fampianaran-diso

Asaivo mamita manokana ity sahanasa fanombantombanan-tena ity ny mpianatra. Asehoy ireo zavatra ambara na vakio mafy ary angataho hieritreritra ny valin-tenin’izy ireo ny mpianatra.

• Amina amin’ny mari-drefy 1 hatramin’ny 5 (ka ny 1 no tsy manaiky tanteraka ary ny 5 no manaiky tanteraka), dia manao ahoana ny fanekenao na ny fandavanao ireto zavatra ambara manaraka ireto? Nahoana?

Ny ankamaroan’ny fampahalalana aseho ahy isan’andro dia marina. (Ohatra, ao amin’ny tambajotran-tserasera, amina dokambarotra, avy amina mpitarika sy mpitaona eo amin’ny fiarahamonina.)

Misy fiantraikany amin’ny finoako an’i Jesoa Kristy ilay fampahalalana.

Nanome fanampiana ahy hanavaka ny marina amin’ny diso Andriamanitra.

Isika dia miaina ao anatin’ny tontolo iray misy hafatra diso maro izay mety hampalemy ny finoantsika an’i Jesoa Kristy. Rehefa mandalina ny Almà 1 ianao, dia katsaho ny fitarihan’ny Fanahy mba hanampy anao hahafantatra ireo fampianaran-diso eo amin’ny tontolo manodidina anao izay mety hampiala anao amin’i Jesoa Kristy.

Talohan’ny nahafatesany, i Môzià Mpanjaka dia nanangana endri-pitondrana vaovao. Ho solon’ny fananana mpanjaka dia nifidy mpitsara hanatanteraka ny lalàna ny vahoaka. Voafidy ho lohan’ny mpitsara na governora i Almà zanany (jereo ny Almà 2:16). Mpisorona avo sy mpitarika ny Fiangonana ihany koa izy (jereo ny Môzià 29). Nanomboka nanara-maso ny fotoana nanomboka teo amin’ny fotoana niovan’ny fitondram-panjakan’izy ireo ny vahoaka.

Tamin’ny taona voalohan’ny fanjakan’ny mpitsara dia nisy lehilahy ratsy fanahy iray nantsoina hoe Nehôra nanomboka nitaona ny Nefita. Ny Loholona D. Todd Christofferson ao amin’ny Kôlejin’ny Apôstôly Roambinifolo dia nampianatra momba ny antony nahatonga ny tantaran’i Nehôra ho tafiditra ao amin’ny Bokin’i Môrmôna.

Loholona D. Todd Christofferson

Ahitana ny tantaran’ny lehilahy iray antsoina hoe Nehôra ny Bokin’i Môrmôna. Mazava izao ny antony nieritreretan’i Môrmôna, rehefa nanambatra ireo rakitsoratr’ireo Nefita nandritra ny arivo taona maro izy ary nampiditra zavatra mahakasika ity lehilahy ity sy ilay fiantraikany maharitra nentin’ny fotopampianarany. Nikatsaka ny hampitandrina antsika i Môrmôna, satria fantany fa mbola hiverina amin’ izao androntsika izao izany foto-pisainana izany. (D. Todd Christofferson, “Ilay fanomezana masin’ny fibebahana,” Liahona, nôv. 2011, 38)

Vakio ny Almà 1:2–6, hitadiavana ny zavatra nampianarin’i Nehôra ny vahoaka. Manaova lisitra mitanisa ny fampianaran’i Nehôra. Asio soratra hoe “Marina”, “Diso”, na “Mifangaro” izy ireo.

Mba hanampiana amin’ny fampandraisana anjara ny mpianatra dia azonao atao ny manasa azy ireo hanao lisitra sy hanisy soratra ny fampianaran’i Nehôra eny amin’ny solaitrabe. Manasà mpianatra maro hizara ny eritreritr’izy ireo.

Mety ho efa tsikaritrao fa nafangaron’i Nehôra tamina fanambarana marina ny fampianaran-disony. Izany dia maneho paikady izay ampiasain’i Satana ihany koa. Rehefa mampitaha an’i Nehôra amin’i Satana isika dia mianatra fa i Satana dia mampiasa lainga mifangaro amina fahamarinana mba hamitahana olona sy hampitodihana azy ireo hiala amin’i Jesoa Kristy.

• Inona no porofo maneho izany hitanao ankehitriny?

Ny Loholona Dale G. Renlund ao amin’ny Kôlejin’ny Apôstôly Roambinifolo dia naneho ny fiantraikan’ny hevi-dison’i Nehôra amin’ny olona sasany ankehitriny:

Loholona Dale G. Renlund

[Fampianaran-diso iray izay manakana antsika tsy hibebaka] ny fiheverana fa tsy misy dikany ny fahotantsika satria tia antsika Andriamanitra na inona na inona ataontsika. Maka fanahy ny hino ny zavatra nampianarin’i Nehora ilay mpamitaka an’ireo olona tany Zarahemla: “[H]ovonjena ny olombelona rehetra amin’ny andro farany, ary tsy ilaina matahotra na mangovitra izy ireo … ary amin’ny farany, ny olon-drehetra dia hahazo ny fiainana mandrakizay.” [Almà 1:4] Diso anefa izany fihevitra mamitaka izany. Tena tia antsika Andriamanitra. Kanefa misy dikany Aminy sy amintsika ny zavatra ataontsika. Efa nanome torolalana mazava Izy momba ny tokony ho fitondrantenantsika. Antsointsika hoe didy izany. Ny fankasitrahany antsika sy ny fiainantsika mandrakizay dia miankina amin’ny fitondrantenantsika, anisan’izany ny fahavononantsika hikatsaka fibebahana tena izy amim-panetrentena. (Dale G. Renlund, “Ny fibebahana: safidy mahafaly,” Liahona, nôv. 2016, 123)

Mamantatra fampianaran-diso

Ny famantarana fampianaran-diso tahaka ny an’i Nehôra dia mety ho sarotra indraindray. Soa ihany fa afaka mamantatra azy ireny ianao. I Môrmôna dia nampianatra fa raha mandresy lahatra antsika “hanao ny ratsy sy tsy hino an’i Kristy, ary handà Azy sy tsy hanompo an’ Andriamanitra” ny hafatra na fampianarana iray, dia azontsika fantarina fa diso izany ary avy amin’ny devoly (Môrônia 7:17).

• Inona amin’ireo fampianaran’i Nehôra no afaka mahatonga ny olona iray hahatsapa fa tsy mila ny Mpamonjy izy?

  Ity fanontaniana manaraka ity dia afaka manampy ny mpianatra hamantatra fampianaran-diso. Amporisiho hizara ny eritreritr’izy ireo ny mpianatra.

• Inona avy no fampianaran-diso hafa izay mampiala ny olona amin’i Jesoa Kristy ankehitriny?

Ireto fanontaniana manaraka ireto dia natao handinihan-tena fa tsy natao hanaovana fifanakalozan-kevitra ao an-dakilasy.

Eritrereto ireo hafatra henonao na vakinao tsy tapaka. Inona no fiantraikan’izany eo aminao? Misy amin’izy ireny ve misy fiantraikany ratsy amin’ny finoanao an’i Jesoa Kristy?

Raha mandray hafatra diso amin’ny haino aman-jery izay misy fiantraikany ratsy amin’ny finoanao an’i Jesoa Kristy ianao dia vonoy na esory hiala amin’ny fiainanao ny loharanon’ireny hafatra ireny. Soloy hafatra izay hanorina ny finoanao an’i Jesoa Kristy izany. Ohatra, ny gazetiboky Ho zatovo mahery! sy Liahona, izay hita ao amin’ny ChurchofJesusChrist.org, dia manana votoatiny manorina finoana.

Mety hanampy ny manamafy fa ireo fampianaran’i Nehôra dia nisy fiantraikany ratsy lehibe. Manerana ny Bokin’i Almà dia vondron’olona samihafa no nandà ny Mpamonjy noho ireo fampianaran’i Nehôra. Raha tsapanao fa mety hahazoan’ny mpianatra tombontsoa ny fahafantarana misimisy kokoa momba izany dia jereo ny hoe “Ny fiantraikan’ireo fampianaran’i Nehôra” ao amin’ny fizarana Sahanasa fianarana fanampiny.

Komiberaky ny mpisorona

Hevero ny hifanakalo hevitra momba ny fahatokian’i Gideona tamin’ny fiarovana an’i Kristy. Azonao asongadina ny Almà 1:7. Azonao atao ihany koa ny manondro ny Almà 1:8 sy mampahatsiahy ny mpianatra ny fihetsika feno fahatokiana nataon’i Gideona ao amin’ny Môzià 22:3–9.

Indray andro dia nihaona tamina mpitarika zokiny tao amin’ny Fiangonana nantsoina hoe Gideona i Nehôra. Rehefa niezaka nitarika ny olon’ny Fiangonana haniasia i Nehôra, dia “nanohitra [an’i Nehôra] sady nananatra azy tamin’ny tenin’ Andriamanitra” (Almà 1:7) i Gideona. Tonga tezitra tamin’i Gideona i Nehôra ary namono azy. Nentina teo anoloan’i Almà i Nehôra ary novonoina araka ny lalàna (jereo ny Almà 1:9–15).

Vakio ny Almà 1:12, hitadiavana ny fomba namaritan’i Almà ireo fampianaran’i Nehôra.

Azonao atao ny manampy ny mpianatra hampihatra ny fampiasana fanamarihana ambany amin’ny pejy. Azon’ny mpianatra atao ny mizara fomba isan-karazany hianarana ny dikan’ny hoe komiberaky ny mpisorona. Raha tsy misy miresaka momba izany, dia tariho ho any amin’ny fanamarihana ambany amin’ny pejy 12a.

Vakio ny Almà 1:16 sy ny 2 Nefia 26:29, hitadiavana famaritana ny komiberaky ny mpisorona.

• Ahoana no fahitanao ny fampianaran’i Nehôra amin’ny maha-ohatry ny komiberaky ny mpisorona azy?

• Nahoana araka ny eritreritrao no malaza ny hevi-diso sasany?

• Nahoana araka ny eritreritrao no mampidi-doza ny komiberaky ny mpisorona?

Mandà fampianaran-diso

Tahaka an’i Gideona dia azontsika atao ny mampiasa ny tenin’ Andriamanitra hanampy antsika handà fampianaran-diso (jereo ny Almà 1:7, 9). Mifantena iray na maromaro amin’ireo fampianaran’i Nehôra na sasany henonao tamin’izao androntsika izao. Avy eo dia mitadiava soratra masina izay manitsy ilay lainga. Ohatra, azonao atao ny manohitra ireo fampianaran’i Nehôra ao amin’ny Almà 1:3 amin’ny fampianaran’ny Mpamonjy ao amin’ny Matio 23:11.

Ohatra sasany amin’ny soratra masina azon’ny mpianatra ampiasaina ny Matio 7:15–23; 2 Nefia 26:29–31; Môzià 18:24–26; Helamàna 12:25–26; ary ny Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 1:31–32.

1. Zarao ireo fampianaran-diso nofanteninao sy ireo soratra masina tsapanao fa manitsy izany.

2. Zarao ny zavatra nianaranao avy ao amin’ny Almà 1 momba ny fomba famantarana sy fandavana fampianaran-diso.

Fanazavana sy fampahalalana avy amin’ny zava-miseho

Inona no afaka manampy ahy hamantatra fampianaran-diso?

Nampianatra ny Filoha Henry B. Eyring ao amin’ny Fiadidiana Voalohany hoe:

Filoha Henry B. Eyring

Manao izay hahatonga ny tsara hahasarika kokoa ary ny fakam-panahy tsy dia hahasodoka ny fananana ny Fanahy Masina ho namana. Io fotsiny dia ampy hahatonga antsika ho tapa-kevitra ny ho mendrika hanana mandrakariva ny Fanahy miaraka amintsika.

Toy ny hanomezan’ny Fanahy antsika tanjaka hanoherana ny ratsy ihany no hanomezany antsika koa hery hanavahana ny fahamarinana sy ny lainga. Amin’ny alalan’ny fanambarana avy amin’ Andriamanitra ihany no anamarinana ny fahamarinana tena mikaonty. Ny fihevitsika amin’ny maha-olombelona sy ny fampiasana ireo retsipamantaran’ny vatantsika dia tsy ho ampy. Miaina ao anatin’ny fotoana iray isika izay na ny faran’izay hendry aza dia sahirana manavaka ny fahamarinana amin’ny famitahana feno hafetsifetsena. (Henry B. Eyring, “Ny Fanahy Masina ho namanao,” Liahona, nôv. 2015, 104)

Ny Loholona Ulisses Soares avy ao amin’ny Kôlejin’ny Apôstôly Roambinifolo dia nampianatra hoe:

Loholona Ulisses Soares

Tsy afaka mamela ny tenantsika isika ho voakorontan’ireo hafatra malaza izay eken’izao tontolo izao mora foana, kanefa mifanohitra amin’ny fotopampianarana sy ireo fitsipika marin’ny filazantsaran’i Jesoa Kristy. Maro amin’ireo hafatra avy amin’izao tontolo izao ireo no tsy maneho afa-tsy ny fikasan’ny fiarahamonintsika hanamarina ny fahotana. Mila mitadidy isika fa amin’ny farany dia hijoro eo anatrehan’i Kristy ny rehetra mba hotsaraina amin’ny asantsika, na tsara izany na ratsy (3 Nefia 27:14). Rehefa mifanehitra amin’ireo hafatra avy amin’izao tontolo izao ireo isika dia herimpo lehibe sy fahalalana mafy orina ny drafitry ny Raintsika any An-danitra no ilaina mba hisafidianana ny tsara. (Ulisses Soares, “Eny, afaka mandresy isika ary handresy!,” Liahona, mey 2015, 75)

Inona no foto-kevitra ijoroan’ny Fiangonana momba ny fanamelohana ho faty?

Ho an’ Ny Fiangonan’i Jesoa Kristy ho an’ny Olomasin’ny Andro Farany dia ny lalàna voatondro no tokony hanapaka hevitra tanteraka momba ny fampiharana na ny toe-javatra tokony hampiharan’ny fanjakana ny sazy faratampony. Tsy mamporisika na mandrara ny sazy faratampony izahay. (Jereo ny https://newsroom.churchofjesuschrist.org/article/capital-punishment-in-utah.)

Sahanasa fianarana fanampiny

Fanambarana diso mifangaro amina fahamarinana

Zavatra matetika ataon’ny mpampianatra sandoka ny manafangaro ny fampianaran-dison’izy ireo amina fanambarana marina. Ohatra, i Nehôra dia nampianatra diso hoe “ny olon-drehetra dia hahazo ny fiainana mandrakizay” miaraka amin’ny fahamarinana hoe “nahary ny olon-drehetra ny Tompo” (Almà 1:4). Azon’ny mpianatra atao ny mamantatra fampianaran-diso mahazatra hafa mifangaro amin’ny fahamarinana. Hevero ny hizara ity manaraka ity avy amin’ny Filoha Dallin H. Oaks ao amin’ny Fiadidiana Voalohany: “i Satana no ilay mpamitaka lehibe, ilay rain’ny lainga (jereo ny Jaona 8:44). Tsy hoe satria tsy misy afa-tsy lainga no lazain’i Satana. Ny lainga mahomby indrindra ataony dia ny fahamarinana tapany na lainga miaraka amin’ny fahamarinana” (Dallin H. Oaks, “Reading Church History” [lahateny ho an’ny mpanabe ara-pivavahana ao amin’ny Departemantan’ny Fampianarana an’ny Fiangonana, 16 aog 1985], 3).

Ampitaha amin’ireo zavatra ataon’ny mpikamban’ny Fiangonana ireo fampianaran’i Nehôra

Azon’ny mpianatra atao ny mampitaha ireo fampianarana sy ireo zavatra nataon’i Nehôra (jereo ny Almà 1:2–6) amin’ny fihetsika tahaka ny an’i Kristy ataon’ireo mpikambana mahatoky ao amin’ny Fiangonana (jereo ny Almà 1:19–20, 25–30). Asao hizara ohatra ana mpikambana mahatokin’ny Fiangonana amin’izao androntsika izao ny mpianatra. Azonao atao ihany koa ny manasongadina ny fahaiza-mandalina soratra masina mampitaha sy mampifanohitra.

Ny fiantraikan’ireo fampianaran’i Nehôra

Io hevitra io dia afaka manampy ny mpianatra hahita ny fiantraikan’ireo fampianaran’i Nehôra tamin’ny tantara maro tao amin’ny Bokin’i Môrmôna. Azon’ny mpianatra atao ny mamaky iray na mihoatra amin’ireto tantara manaraka ireto ka mijery ny fiantraikany ratsy tamin’ireo fampianaran’i Nehôra: Almà 2:1–4; 14:8–18; 15:15; 21:2–12; 24:20–30. Azon’ny mpianatra atao anatina vondrona kely izany, ka ny vondrona tsirairay dia manao tatitra momba ireo andalan-tsoratra masina nofantenina.

Môzià 29

Mba hanampiana ny mpianatra hanana traikefa amin’ny Môzià 29, dia azonao atao ny mamintina ny andininy 1–25. Avy eo dia azonao atao ny manasa ny mpianatra hamaky ny Môzià 29:26–27, 30–34, 37–39, hitadiavana ny andraikitry ny vahoaka tamin’ny fitondram-panjakana narosn’i Môzià Mpanjaka. Azon’ny mpianatra atao ny mifanakalo hevitra amin’ireo tombontsoa amin’ny fandraisana fanapahan-kevitra amin’ny alalan’ny feon’ny vahoaka sy ny vokany izay ho tonga raha misafidy ny heloka ny vahoaka. Azonareo ifanakalozana hevitra ny iray na izy roa amin’ireto fahamarinana manaraka ireto: Raha mifidy ny heloka ny feon’ny vahoaka, dia ho avy amin’izy ireo ny fitsaran’ Andriamanitra (andininy 27). Manana adidy hanohana ireo fitsipika, lalàna ary mpitondra marina ny olona tsirairay.