23–29 junio: “Wan xloq’al … jo’ xb’ihomal chixjunil li Ruchich’och’”

Tzol’leb’ ut Sumwank 67–70

Chiruheb’ li chihab’ 1828 toj 1831, li profeet aj Jose Smith kixk’ul k’iila k’utb’esinb’il na’leb’ rik’in li Qaawa’, sa’ li wankeb’ wi’ li choxahil na’leb’ choq’ re junjunqeb’ li kristiaan, na’leb’ chirix chan ru xjolominkil li Iglees, li k’utb’esinb’il matk’ chirix roso’jikeb’ li kutan, ut naab’al li yaalil na’leb’ chirix li junelik q’e kutan. A’b’an ke’wan naab’aleb’ li komon li maji’ neke’ril ruheb’. Maji’ puktesinb’ileb’ chaq li k’utb’esinb’il na’leb’, ut ke’wan chi tz’iib’anb’il yal sa’ junjunqeb’ li perel hu li ke’jek’iman sa’ xyanqeb’ li komon ut k’amb’ileb’ xb’aaneb’ li misioneer.

Sa’ noviembre re 1831, laj Jose kixch’utub’eb’ laj jolominel re li Iglees re te’aatinaq chirix xpuktesinkileb’ li k’utb’esinb’il na’leb’. Chirix xsik’b’al li rajom li Qaawa’, eb’ laj jolominel ke’xk’uub’ xpuktesinkil li Hu re Taqlahom—a’an jun li hu li taa’ok moqon choq’ li Tzol’leb’ ut Sumwank. Sa’ junpaat chik chixjunileb’ te’ruuq chirilb’al ru li raatin li Dios, li k’utb’esinb’il rik’in xtz’uumal re jun yo’yookil profeet, tz’aqal reetalil naq “lix laawil li muqmuukil na’leb’ re li rawa’b’ejihom li qaKolonel k’eeb’il wi’chik sa’ ruq’eb’ li winq.” Xb’aan a’in ut xkomoneb’ chik li na’leb’, eb’ laj santil paab’anel sa’ li kutan a’an, jo’ ajwi’ sa’ li kutan a’in, neke’xk’oxla naq eb’ li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in, “wankeb’ xloq’al … jo’ xb’ihomal chixjunil li Ruchich’och’” (Tzol’leb’ ut Sumwank 70, xtiklajik li tasal).

Chi’ilmanq Santos, 1:143–146.

Li na’leb’ re tzolok sa’ li ochoch ut sa’ li iglees

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 67:1–9; 68:3–6

Eb’ lix moos li Qaawa’ neke’xye li k’a’ru naraj a’an naq eek’asinb’ileb’ xb’aan li Santil Musiq’ej.

Chanchan naq moko ch’a’aj ta xsik’b’al ru xpuktesinkileb’ li na’leb’ li ke’k’utb’esiman chiru laj Jose Smith, a’b’an ke’wan junjunq reheb’ laj jolominel li ke’wan xk’a’uxl chirix. Jun lix k’a’uxl a’an xmajelal li aatin kiroksi laj Jose Smith sa’ xtz’iib’ankileb’ li k’utb’esinb’il na’leb’. Li k’utb’esinb’il na’leb’ wan sa’ li tasal 67 kichal jo’ xsumenkil li k’a’uxlej a’an. K’a’ru nakatzol chirixeb’ lix profeet li Qaawa’ ut li k’utb’esinb’il na’leb’ sa’eb’ li raqal 1–9? K’a’ chik ru li na’leb’ nakak’ul sa’ 68:3–6?

Chan ru naq xatwulak chixnawb’al aajunes naq yaal li k’a’ru k’utb’esinb’il xb’aan li Dios reheb’ lix moos? Naru ajwi’ taak’oxla junaq hoonal naq xaweek’a naq li Qaawa’ yoo chawaatinankil rik’in xtz’uumal re jun reheb’ lix moos (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 68:4). Jo’q’e xaweek’a naq “eek’asinb’ilat xb’aan li Santil Musiq’ej” (raqal 3) chixyeeb’al k’a’ruhaq? Chan ru naq li Qaawa’ “xxaqli chak’atq”? (raqal 6).

Rub’elaj naq kik’uub’aman li Hu re Taqlahom, ke’wan junjunq laj jolominel re li Iglees li ke’xjuch’ xk’ab’a’eb’ chiru jun hu li kixch’olob’ naq yaaleb’ li k’utb’esinb’il na’leb’ wankeb’ sa’ li hu. Re rilb’al ru lix ch’olob’ahomeb’, chi’ilmanq “Testimony, circa 2 November 1831,” Revelation Book 1, 121, josephsmithpapers.orgjosephsmithpapers.org.

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 67:10–14

“Chexkanaaq chi wanq eekuyum.”

Chan ru naq li sowenal, li xiw, ut li q’etq’etil nokohe’xram chi nach’ok rik’in li Qaawa’? Chan ru naru nokonumta sa’ xb’een li “ruchich’och’il winq,” malaj lix “k’a’uxl li tz’ejwalej” re naq taaruuq “taqil ut taqanaw” naq a’an wan? (raqal 12; chi’ilmanq ajwi’ Mosiah 3:19). K’a’ru nakataw sa’eb’ li raqal a’in li nakatxmusiq’a “chi kanaak chi wanq aakuyum toj reetal naq tz’aqob’resinb’il aawe aawu”? (raqal 13).

Tzol’leb’ ut Sumwank 68:25–31

Naru ninjayali lin junkab’al rik’in li Jesukristo.

Li raatin li Qaawa’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 68:25–31 a’an choq’ reheb’ li na’b’ej yuwa’b’ej, a’ut maak’a’ naxye ma laa’at na’b’ej yuwa’b’ej malaj ink’a’, naru nakawoksi li na’leb’ a’in re xjayalinkil laa junkab’al rik’in lix tzol’leb’ li Jesukristo. Tusub’anb’il arin junjunq na’leb’ naxye li Qaawa’ naq tento te’k’utmanq sa’ li ochoch. K’oxla chan ru naru taawoksi chixjunqaleb’ li na’leb’ a’in re xk’eeb’al xk’ub’elal jun ochoch li jayalinb’il rik’in li Kristo—maare li ochoch li wankat wi’ anajwan, malaj li tatwanq wi’ moqon. Eb’ li na’leb’ ut patz’om a’in naru nakate’xtenq’a.

• Li jalb’a-k’a’uxlej: Il Alma 36:17–20, ut k’e reetal chan ru naq ki’osob’tesiik laj Alma naq x’ajman ru, xb’aan naq ak tzolb’il xb’aan lix yuwa’ chirix lix k’anjel li Kolonel re xtojb’al rix li maak. Chan ru naru nakatenq’a laa junkab’al chixtaaqenkil li Jesukristo ut chixjalb’aleb’ xk’a’uxl? (chi’ilmanq ajwi’ 2 Nefi 25:26).

• Xpaab’ankil li Kristo: Il li oob’ chi na’leb’ xk’e li Awa’b’ej Russell M. Nelson’s re xk’eeb’al chi nimank li paab’aal, sa’ “Xwakli li Kristo; li paab’aal chirix a’an tixjal xna’ajeb’ li tzuul” (Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2021). K’oxla chan ru naq eb’ li na’leb’ a’in taaruuq te’xk’e chi wank li paab’aal sa’ laa junkab’al.

• Li kub’iha’: Il li sumwank re li kub’iha’, jo’ ch’olob’anb’il sa’ Mosiah 18:8–10, 13. Chan ru naq taanimanq xkawilal laa junkab’al naq nakayal aaq’e chixpaab’ankil li sumwank a’in?

• Li maatan re li Santil Musiq’ej: Ileb’ li b’oqok sa’eb’ li perel 17–19 re li hu Choq’ re lix kawilaleb’ li saaj: Jun tenq’ re xsik’b’al ru laa b’e. K’a’ru nakaweek’a naq naru nakab’aanu re naq taa’eek’amanq li Santil Musiq’ej sa’ laa wochoch?

• Li tijok: K’a’ru nakatzol chirix lix wankil li tijok sa’ li ochoch sa’ li b’ich “Wan rahok arin”? (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 102–103). K’a’ru li osob’tesink naxyeechi’i li Kolonel sa’ 3 Nefi 18:15–21?

• Xkomoneb’ chik li na’leb’ nakataw sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 68:25–31:

K’a’ru li na’leb’ taak’e raj re junaq kristiaan li ink’a’ natenq’aak xb’aaneb’ li komon sa’ lix junkab’al sa’ xkawob’resinkil lix paab’aal chirix li Kristo?

Chi’ilmanq ajwi’ “Li Junkab’al: Jun taqlanb’il aatin choq’ re li ruchich’och’,” Biblioteca del Evangelio; Temas y preguntass, “Ser Padres,” Biblioteca del Evangelio; Dieter F. Uchtdorf, “Li Jesukristo a’an lix kawilaleb’ li na’b’ej yuwa’b’ej,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril, 2023.

Tzol’leb’ ut Sumwank 69:1

Eb’ li amiiw li “tiikeb’ xch’ool ut xaqxookeb’ chi paab’ank” tine’xtenq’a chixtaaqankil li Jesukristo.

K’a’ut nakak’oxla naq a’an “xchaab’ilal xna’leb’” li Qaawa’ naq wanq ani “tiik xch’ool ut xaqxo chi paab’ank” li taa’ochb’eeninq re laj Oliver Cowdery sa’ li k’anjel li yeeb’il resil sa’ li raqal a’in? Chan ru naq taak’anjelaq aawe li na’leb’ a’in?

Xtenq’ankileb’ li komon chixwaklesinkil rib’ chirib’ileb’ rib’. Rik’in li junjunq li wan sa’ laa tzoleb’aal naru natawman li xnawom ch’oolej, li chaab’il na’leb’, ut li k’a’ru nak’ulman rik’in xyu’aminkil li evangelio. B’oqeb’ chi wotzok ut chixwaklesinkileb’ rib’ chirib’ileb’ rib’.

Tzol’leb’ ut Sumwank 70:1–4

Toxinq’axtesi resileb’ li k’utb’esinb’il na’leb’ li xk’ehom chaq we li Qaawa’.

Li Qaawa’ kixteneb’ sa’ xb’een junjunqeb’ li xb’eenil naq te’xb’eresi xpuktesinkileb’ li k’utb’esinb’il na’leb’. Us ta moko teneb’anb’ilat ta chi jo’kan, chan ru naq laa’at ajwi’ wankat “choq’ mertoom sa’ xb’eeneb’ li k’utb’esinb’il na’leb’ ut li taqlahom”? (raqal 3).

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Liahona ut li hu Para la Fortaleza de la Juventud re li po a’in.

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li kok’al

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 67

Li Tzol’leb’ ut Sumwank nikinixtzol chirix li Jesus.

• Seraq’i reheb’ laa kok’al chan ru naq eb’ li k’utb’esinb’il na’leb’ kixk’ul laj Jose Smith ke’kana chi k’uub’anb’il sa’ jun hu (chi’ilmanq “Ch’ol 23: Tzol’leb’ ut Sumwank,” sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, 90–92, malaj li video natawman sa’ Biblioteca del Evangelio). Tenq’aheb’ re taajultiko’q reheb’ li k’a’aq re ru xetzol chirix li Jesukristo sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank chiru li chihab’ a’in. Naru ajwi’ teewotz cherib’il eerib’ junjunq li raqal li mas nawulak cheru sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank.

  Chapter 23: The Doctrine and Covenants: August–November 1831

• Naru ajwi’ taak’ut chiruheb’ laa kok’al li Santil Hu, lix Hu laj Mormon, li Tzol’leb’ ut Sumwank, ut li Q’ol Nim Xtz’aq, ut taawaatinaheb’ chirix chan ru naq jalaneb’ chirib’ileb’ rib’ li hu a’in, ut chan ru naq juntaq’eeteb’ (chi’ilmanq li aatin chirixeb’ li hu a’in sa’ li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu). Chan ru naru naqanaw naq yaaleb’ li loq’laj hu? K’a’ru naqatzol sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 67:4, 9 chirixeb’ li k’utb’esinb’il na’leb’ kixk’e li Qaawa’ re laj Jose Smith?

Tzol’leb’ ut Sumwank 68:25–31

Naru nakub’e inha’ naq wanq we waqxaqib’ chihab’.

• Sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 68:27, li Qaawa’ kixye jarub’ chihab’ tento taawanq re junaq kristiaan re taakub’eeq xha’. Tenq’aheb’ laa kok’al chixtawb’al ru k’a’ru kixye a’an. K’a’ut naq li Jesus naraj naq taakub’eeq qaha’? Jun b’ich jo’ “Li kub’iha’” (Bichleb’aal choq’ reheb’ li kok’al, 54–55) naru natenq’an. Rik’ineb’ jalam-uuch, malaj rik’ineb’ li raqal 25–31 (malaj xkab’ichaleb’), tenq’aheb’ laa kok’al chixtawb’al ru li k’a’ru naraj li Qaawa’ naq te’xtzol.

• Chawil ru aawochb’eeneb’ laa kok’al li aatin chirix li k’anjel kixk’e li Qaawa’ re laj Oliver Cowdery, li wan sa’ li aatin sa’ xtiklajik Tzol’leb’ ut Sumwank 69. K’a’ru li na’leb’ kixk’e li Qaawa’ sa’ li raqal 1? K’a’ut naq aajel ru wank sa’ xyanqeb’ li kristiaan “li tiikaqeb’ xch’ool ut xaqxooqeb’ chi paab’ank”? Maare eb’ laa kok’al naru te’xye resil jun li kristiaan li “tiik xch’ool ut xaqxo chi paab’ank.” B’ichahomaq jun li b’ich li tixwaklesi xch’ooleb’ li kok’al chi wank chi tiikeb’ xch’ool ut chi xaqxookeb’ xpaab’aal jo’ li Kolonel, maare “Chinwanq raj jo’ li Jesus” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 40–41). K’a’ru naru naqab’aanu re naq tiikaq qach’ool, ut naq xaqxooqo chixp’aab’ankil li Qaawa’? Chan ru naq a’an naru nokoroksi laa’o re rosob’tesinkileb’ li qas qiitz’in naq tiik li qach’ool ut xaqxooko chi paab’ank?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Amigos re li po a’in.

Li Hu re Taqlahom, li kiwan moqon jo’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, kik’uub’aman sa’ jun k’uub’leb’aal hu chanchan li jun a’in.