Tinjultika li sumwank, xb’aan laj Enrique Manuel Garcia

30 junio–6 julio: “Maajun k’anjeleb’aal li yiib’anb’il re eepleetinkil taa’usaaq”

Tzol’leb’ ut Sumwank 71–75

Chalen chaq xka’ch’inal, ke’wan li ke’xwech’ rix laj Jose Smith—jo’ ajwi’ li xik’ ke’ilok re—naq yoo chaq chixyalb’al xq’e chixb’aanunkil lix k’anjel li Dios. A’b’an k’a’jo’ tana naq ch’a’aj wi’chik li kixnumsi sa’ xraqik li chihab’ 1831 naq laj Ezra Booth chi k’utk’u ki’ok chixsachb’al xwankil li Iglees, xb’aan naq a’an kiwan junxil jo’ aj paab’anel. Laj Ezra kiril chaq laj Jose chiroksinkil lix wankil li Dios re xk’irtesinkil jun li ixq. Kik’ehe’ xb’oqb’al chirochb’eeninkil laj Jose sa’ li xb’een b’eenik re rilb’al li ch’och’ Sion sa’ Missouri. A’b’an chirix a’an kisach xpaab’aal, ut re xsachb’al xwankil li profeet, kixpuktesi junjunqeb’ li hu sa’ jun periodico aran Ohio. Ut ki’usa b’ayaq lix k’anjel, xb’aan naq wan “li ra ki’eek’aman chirix li iglees” sa’ li na’ajej a’an (Tzol’leb’ ut Sumwank 71, xtiklajik li tasal). K’a’ raj ru tento te’xb’aanu laj paab’anel sa’eb’ li hoonal jo’ a’an? Maak’a’ junaq sumehom li taak’anjelaq sa’ chixjunileb’ li hoonal, a’ut chi kok’ aj xsa’—jo’ sa’ li hoonal a’in sa’ 1831—jun reheb’ lix sumehom li Qaawa’ a’an xkolb’al rix li yaal ut xq’axb’al ru li tik’ti’ rik’in “xjultikankil li evangelio” (raqal 1). Junelik te’wanq ani te’wech’oq chirix lix k’anjel li Qaawa’, a’b’an sa’ roso’jik, “maajun k’anjeleb’aal li yiib’anb’il re xpleetinkil taa’usaaq” (raqal 9).

Chi’ilmanq “Ezra Booth e Isaac Morley,” sa’ Revelaciones en contexto, 143.

Li na’leb’ re tzolok sa’ li ochoch ut sa’ li iglees

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 71

Li Musiq’ej tixk’am inb’e naq tinjultika lix evangelio li Kolonel.

Maare ch’a’aj b’ayaq naq eb’ li kristiaan neke’xwech’i malaj neke’reetz’u li paab’aal chirix li Kolonel, lix evangelio, ut lix Iglees. Naq nak’ulman a’an, k’a’ru nakab’aanu? Jo’kan b’ayaq li kik’ulman aran Ohio sa’ 1831 (chi’ilmanq lix tiklajik li tasal sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 71). K’a’ru kixye li Qaawa’ re laj Jose Smith ut laj Sidney Rigdon naq te’xb’aanu rik’in a’an sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 71? Maare naru nakatz’iib’a li k’a’ru kixpatz’ li Qaawa’ ut li osob’tesihom kixyeechi’i.

Chirix xtzolb’al li tasal 71, naru ajwi’ nakatzol chan ru naq li Kolonel kixsumeheb’ li neke’wech’ink re naq yoo chixb’aanunkil lix k’anjel sa’ li ruchich’och’. A’ineb’ junjunq eetalil: Mateo 22:15–22; 26:59–64; Jwan 10:37–38. K’a’ru nakatzol rik’in a’an? K’a’ru chik li na’leb’ nakataw sa’ Mateo 18:15; Efesios 4:31–32; 2 Timoteo 3:12; Santiago 1:19?

Chan ru naru nakawoksi li na’leb’ naxk’e a’an sa’eb’ li jalan jalanq chi hoonal nakanumsi sa’eb’ li kutan a’in? Naru nakak’oxla chan raj ru taatuqub’ ru li k’a’ru ink’a’ yaal sa’eb’ laa waatin rik’in tuqtuukilal. Qayehaq, naru nakatikib’ xyeeb’al naq nakawoxloq’i lix na’leb’ li kristiaan, ut chirix a’an naru nakawotz rik’in tuulanil ut rahok k’a’ru nakapaab’ laa’at chirix li Jesukristo ut lix k’utum. Re xkawresinkil aawib’ choq’ reheb’ li hoonal a’an, naru nakayal xb’aanunkil a’an rik’ineb’ laa wamiiw malaj laa junkab’al.

Chi’ilmanq ajwi’ Temas y Preguntas, “Cómo ayudar a los demás con preguntas,” Biblioteca del Evangelio; Dallin H. Oaks, “Xraab’al qib’ naq jalan jalanq li qana’leb’,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2014; Jörg Klebingat, “Eb’ li tzolom kaweb’ xch’ool sa’ roso’jikeb’ li kutan,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2022.

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 72

Li Qaawa’ nikinrosob’tesi rik’in lix k’anjeleb’ laj jolominel jo’eb’ li obiisp.

Naq laj Newel K. Whitney kib’oqe’ choq’ obiisp, jalan b’ayaq li teneb’anb’il sa’ xb’een rik’in li teneb’anb’il sa’ xb’eeneb’ li obiisp sa’ li kutan a’in. Qayehaq, li obiisp aj Whitney kixjolomi li k’anjel re q’axtesink eechej jo’ ajwi’ li sik’ok liceens re te’xk’ojob’ rib’ aran Missouri, sa’ li ch’och’ Sion. A’b’anan, naq yooqat chirilb’al li tz’iib’anb’il chirix lix b’oqb’al sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 72, taak’e reetal chan ru naq naxk’am rib’ a’an rik’in li neke’xb’aanu li obiisp sa’ li kutan a’in—maare ink’a’ juntaq’eet li junjunq chi k’anjel neke’xb’aanu, a’b’an juntaq’eet li musiq’ej li neke’xb’aanu wi’.

Qayehaq, chan ru “nakaq’axtesi jun esil” re laa obiisp? (raqal 5). Sa’eb’ li qakutankil, sa’ lix “k’uuleb’aal kab’l li Qaawa’” naru nawan li tumin, lix k’anjeleb’, ut lix seeb’aleb’ li komon (chi’ilmanq raqal 10, 12). Chan ru naru nakattenq’an sa’ li k’uuleb’aal kab’l a’an?

Chan ru naq li Qaawa’ nakatrosob’tesi laa’at ut laa junkab’al rik’in lix k’anjel li obiisp?

Chi’ilmanq ajwi’ Quentin L. Cook, “Eb’ li Obiisp—aj ilol reheb’ lix karneer li Qaawa’,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2021.

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 73

Wan naab’al lin hoonal re xwotzb’al lix evangelio li Kolonel.

Naq laj Jose Smith ut laj Sidney Rigdon ke’sutq’i chaq sa’ lix k’anjel (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 71), li Qaawa’ kixye re naq te’ok wi’chik chixk’anjelankil lix jaltesinkil ru li Santil Hu (chi’ilmanq K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Jaltesinb’il ru xb’aan laj Jose Smith (JJS),” Biblioteca del Evangelio). A’b’an a’an moko naraj ta naxye naq ink’a’ ta raj chik te’xwotz lix evangelio. Chirix chixjunil, a’an xcha’al lix yu’am jun li tzolom.

Naq yooqat chirilb’al Tzol’leb’ ut Sumwank 73, k’oxla chan ru naq naru tatwanq rajal chixwotzb’al li evangelio “a’ yaal jo’ naruhan” (raqal 4) sa’ laa yu’am sa’ xyanq chixjunil chik li k’a’ru teneb’anb’il sa’ aab’een.

Xwotzb’al lix evangelio li Jesukristo naru nawulak choq’ xcha’al laa yu’am.

Tzol’leb’ ut Sumwank 75:1–16

“Texk’anjelaq b’an rik’in xnimal eemetz’ew … re xch’olob’ankil li yaal.”

Li k’utb’esinb’il na’leb’ sa’ li tasal 75 kik’eeman choq’ reheb’ li kristiaan “kexk’e xk’ab’a’ re te’xik chixch’olob’ankil lix evangelio [li Kolonel]” (raqal 2). Jun li na’leb’ re xtzolb’al li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in, a’an xtz’iib’ankil wiib’ ch’uut li na’leb’: (1) chan ru xwotzb’al li evangelio chi chaab’il ut (2) chan ru naq li Qaawa’ nokorosob’tesi ut nokoxtenq’a sa’ xb’aanunkil.

K’a’ru naraj naxye “b’ayok-ib’” malaj “wank xq’emal” sa’ xwotzb’al li evangelio? K’a’ru naraj naxye “texk’anjelaq rik’in xnimal eemetz’ew”? (raqal 3).

Chi’ilmanq ajwi’ “Tinxik b’ar taawaj naq tinxik,” Eb’ li B’ich, 174.

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Liahona ut li hu Para la Fortaleza de la Juventud re li po a’in.

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li kok’al

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 71

Naru ninkol rix li yaal rik’in xwotzb’al lix nawom inch’ool.

• Naru nakawoksi xjolomil Tzol’leb’ ut Sumwank 71 malaj “Ch’ol 25: Laj Jose Smith ut laj Sidney Rigdon neke’xik sa’ jun taqlanb’il k’anjel” (sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, 96, malaj li video sa’ li Biblioteca del Evangelio) re xk’utb’al chiruheb’ laa kok’al li kik’ulman naq kimusiq’aak li tasal 71. Chirix a’an tenq’aheb’ chixtawb’al sa’ li raqal 1 k’a’ru kiraj li Qaawa’ naq laj Jose ut laj Sidney te’xb’aanu chirix “li ra ki’eek’aman” chirix li iglees. Chan ru kixye a’an naq tixtenq’aheb’? Chan ru naru nokowan jo’ laj Jose ut laj Sidney?

  Chapter 25: Joseph Smith and Sidney Rigdon Go on a Mission: December 1831–January 1832

• Naru ajwi’ nekeb’icha junaq li b’ich li tixwaklesi xch’ooleb’ laa kok’al chi wank chi tiik chiru li Kolonel, jo’ “Saqaq aawu” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li kok’al, 81). Tenq’aheb’ laa kok’al chixtzolb’al chan ru te’xwotz li neke’xnaw chirix li Jesukristo.

Tzol’leb’ ut Sumwank 72:2

Li Qaawa’ xb’oq jun li obiisp re naq tinixtenq’a.

• Rilb’al Tzol’leb’ ut Sumwank 72:2 sa’ komonil naru naxk’e eehoonal chi na’leb’ak chirix k’a’ut naq li Qaawa’ naxb’oqeb’ li obiisp (chi’ilmanq ajwi’ “Ch’ol 17: Eb’ li xb’een obiisp sa’ li Iglees,” sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, 64–66, malaj li video sa’ li Bilbioteca del Evangelio). Laa’at ut eb’ laa kok’al naru neketaweb’ jalam-uuch malaj k’a’aq re ru li te’reetali lix teneb’ankil jun obiisp. Li jalam-uuch ut li perel re kok’ k’anjel sa’ xraqik li tusleb’ aatin a’in neke’xk’ut junjunq li na’leb’. Chirix a’an naru nekex’aatinak chirixeb’ li obiisp nekenaweb’ ru ut chan ru naq li Qaawa’ narosob’tesi lee junkab’al rik’ineb’ lix k’anjel a’an.

  Chapter 17: The First Bishops of the Church: February and December 1831

Junelik chatk’utuq chirix li Jesukristo. “Jo’kan naq maak’a’ naxye k’a’ru yookat chixk’utb’al, chijultiko’q aawe naq yookat chi k’utuk chirix li Jesukristo ut chan ru wulak jo’ a’an” (Li K’utuk jo’ li Kolonel, 6). Qayehaq, naq taatzoleb’ laa kok’al chirixeb’ li obiisp, jultika naq a’aneb’ aj k’ehol ruuchil li Jesukristo, b’oqb’ileb’ xb’aan a’an chixb’aanunkil lix k’anjel (chi’ilmanq 1 Pedro 2:25).

Li Qaawa’ naxpatz’ reheb’ li obiisp naq te’rileb’ li kristiaan wankeb’ rajom ru.

Tzol’leb’ ut Sumwank 75:3

Naru ninyal tz’aqal inq’e sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’.

• Re aatinak chirix xjalanil li wank rik’in “q’emal” ut li “k’anjelak rik’in xnimal qametz’ew,” maare naru nakasik’ ru junjunq li kok’ k’anjel re tenq’ank malaj kok’ k’anjel sa’ kab’l ut chirix a’an taapatz’ reheb’ laa kok’al naq te’xk’ut naq neke’xb’aanu a’an chi ink’a’ neke’raj ut chirix a’an te’xb’aanu chi anchaleb’ lix metz’ew. Naq taawil “ink’a’ taawanq eeq’emal” sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 75:3, eb’ laa kok’al naru neke’xk’utb’esi chan raj ru te’xb’aanu k’a’ruhaq chi wankeb’ xq’emal. Naq taawil “texk’anjelaq b’an rik’in xnimal eemetz’ew,” te’xk’utb’esi chan raj ru te’k’anjelaq chi kaw. K’a’ut naq aajel ru naq taqayal tz’aqal qaq’e chi k’anjelak chiru li Qaawa’?

• Sa’ li raatin, “Dos principios para cualquier economía” (Liahona, noviembre 2009, 55–58), li Awa’b’ej Dieter F. Uchtdorf kixwotz wiib’ li seraq’ chirix li trab’aaj. Naru nakawotz a’an rik’ineb’ laa kok’al ut tex’aatinaq chirix li nekereek’a naq nekexk’anjelak chi kaw ut nekeyal eeq’e.

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Amigos re li po a’in.

Chan ru xk’eeb’al reetal li xchaq’al ru uxtaan sa’ laa yu’am, xb’aan laj Keith Larson