Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021
1–7 Māʻasí. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20–22: “Ko e Hopo Hake ʻa e Siasi ʻo Kalaisí”


“1–7 Māʻasí. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20–22: ‘Ko e Hopo Hake ʻa e Siasi ʻo Kalaisí,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021 (2020)

“1–7 Māʻasí. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20–22,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2021

ʻĪmisi
ʻapi ʻo Pita Uitemaá

ʻApi ʻo Pita Uitemaá, tā ʻe Al Rounds

1–7 Māʻasí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20–22

“Ko e Hopo Hake ʻa e Siasi ʻo Kalaisí”

ʻI hoʻo lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20–22, ʻai ke ke ongoʻingofua e ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní. Te ke lava ʻo lekooti e ngaahi ongo ko iá ke ke toe lava ʻo vakai ki ai.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Kuo kakato ʻeni e ngāue ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá ki hono liliu ʻo e Tohi ʻa Molomoná. Ka ko ha kamataʻanga ia ʻo e ngāue e Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí. Naʻe mahino mei ha ngaahi fakahā kimuʻa ange, ne ʻikai ngata pē ʻi hono fakafoki mai ʻo e tokāteliné mo e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ka naʻe finangalo e ʻEikí ke fakafoki mai ha faʻunga pau—ko Hono Siasí Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 10:53; 18:5). Pea ʻi he ʻaho 6 ʻo ʻEpeleli 1830, naʻe fakatahataha mai ha kakai tui ne laka hake he toko 40 ki he fale ʻakau papa ʻo e fāmili Uitemaá ʻi Feieti, Niu ʻIoke, ke sio ʻi hono fokotuʻu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí.

Ka naʻe kei fifili pē ha kakai ʻe niʻihi, pe ko e hā naʻe fie maʻu ai ke fokotuʻu ha Siasí? ʻE lava ke maʻu e talí ʻi ha konga ʻo e ngaahi fakahā ʻoku felāveʻi mo e fuofua fakataha ʻa e Siasí ʻi he 1830. ʻOku fakamatalaʻi heni e ngaahi tāpuaki ne ʻikai mei maʻu kapau ne teʻeki “langa hake mo fokotuʻu” ʻa e Siasi moʻoni ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:1).

Vakai foki, Kau Māʻoniʻoni, 1:84–86, mo e “Build Up My Church,” Revelations in Context, 29–32.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakatāutahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:1–36

ʻOku fokotuʻu e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻi ha tokāteline moʻoni.

ʻOku fakafeʻiloaki ʻa e vahe 20 ko ha “fakahā ʻoku kau ki he anga ʻo e fokotuʻutuʻu mo hono puleʻi ʻo e Siasí” ( ʻuluʻi vahe). Ka kimuʻa pea fakamahino e ngaahi tuʻutuʻuni ʻo e Siasí, ngaahi tuʻunga ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, mo e ngaahi founga ki he fakahoko e ngaahi ouaú, ʻoku kamataʻaki e fakahaá ni ʻaki hono akoʻi ha tefitoʻi tokāteline. ʻI hoʻo lau ko ia e ngaahi fuofua veesi ʻe 36 ʻo e fakahaá ni, fehuʻi hifo pē kiate koe hono ʻuhingá. Te ke lava foki ʻo ʻai ha lisi ʻo e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ne ke maʻú. Ko ha ngaahi sīpinga ʻeni ʻe niʻihi:

Ko e hā ka mahuʻinga ai ke fakamamafaʻi e ngaahi moʻoni ko ʻení ʻi hono fokotuʻu e Siasí?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:37, 75–79

Ko e ngaahi ouau toputapú ko ha konga mahuʻinga ia ʻo e Siasi kuo fakafoki maí.

Ko e taimi ne fokotuʻu ai e Siasí, naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí Hono Kāingalotú ʻi ha ngaahi ouau toputapu, kau ai ʻa e papitaisó mo e sākalamēnití. ʻI hoʻo lau e ngaahi fakahinohino “kau ki he founga ʻo e fai papitaisó” ʻi he veesi 37, fakakaukau ki ho papitaiso ʻoʻoú. Naʻá ke maʻu ha taha ʻo e ngaahi ongo ʻoku fakamatalaʻi ʻi he veesi ko ʻení? ʻOkú ke ongoʻi kinautolu he taimí ni? Fakalaulauloto ki he meʻa te ke lava ʻo fakahoko ke kei longomoʻui hoʻo “fakapapau ke tauhi [kia Sīsū Kalaisi] ʻo aʻu ki he ngataʻangá.”

ʻI hoʻo lau fekauʻaki mo e sākalamēnití ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:75–79, feinga ke lau e ngaahi lotu toputapú ni mei he fakakaukau ʻa ha taha ko ʻene toki fuofua fanongo eni ki ai. Ko e hā e ngaahi ʻilo ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e sākalamēnití? fekauʻaki mo koe? ʻE uesia fēfē nai ʻe he ngaahi ʻilo ko ʻení e founga hoʻo teuteu ke maʻu e sākalamēnití he uike ní?

ʻĪmisi
ko ha tīkoni ʻokú ne tufa e sākalamēnití

Ko e sākalamēnití ko ha ouau toputapu.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:38–60

ʻOku tāpuekina ʻe he ngaahi ngāue ʻo e lakanga fakataulaʻeikí e kau mēmipa ʻo e Siasí mo honau ngaahi fāmilí.

Kapau naʻe kole atu ʻe ha taha ke ke fakamatala e ngaahi fatongia ʻo ha taha maʻu lakanga fakataulaʻeiki, ko e hā te ke talaangé? Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:38–60, ʻa ia ʻoku lisi ai e ngaahi fatongia ʻo e ngaahi tuʻunga kehekehe ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku liliu nai ʻe ha meʻa ʻi he ngaahi veesi ko ʻení hoʻo fakakaukau ki he ngaahi fatongia ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo e founga ʻoku fakahoko ai ʻe he Fakamoʻuí ʻEne ngāué? Kuo faitāpuekina fēfē koe ʻe he ngāue ʻoku fakamatalaʻi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

Ke ke ʻilo fekauʻaki mo e founga ʻoku ngāue ʻaki ai ʻe he houʻeiki fafiné ʻa e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi heʻenau ngāue he Siasí, vakai, Tāleni H. ʻOakesi, “Ko e Ngaahi Kī mo e Mafai ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí,” Ensign pe Liahona, Mē 2014, 49–52.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 21

ʻOku tataki ʻe ha palōfita moʻui ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí.

Ko e hā ʻokú ke ako mei he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 21:4–9 fekauʻaki mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita ʻa e ʻEikí? Fakakaukau ki he ngaahi talaʻofa naʻe fakamatalaʻi ʻi he veesi 6 kiate kinautolu ʻoku nau maʻu e folofola ʻa e ʻEikí ʻo fakafou ʻi Heʻene palōfitá. Ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe ʻa e ngaahi talaʻofa ko ʻení?

ʻE anga fēfē haʻo tali e lea ʻa e palōfita moʻuí “ʻo hangē ko ha folofola ia mei [he] ngutu [ʻo e ʻOtuá]”? (veesi 5). Ko e hā ha faleʻi kuo ʻomi ʻe he palōfita ʻo e ʻaho ní ʻe lava ʻo iku ai ki he ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa mai ʻi he veesi 6?

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20.Ko e hā haʻatau tali kapau ʻe ʻeke atu ʻe ha taha pe ko e hā ʻoku tau fie maʻu ai e Siasí? Ko e hā ha ngaahi tali ʻoku tau maʻu ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20? Vakai foki, D. Todd Christofferson, “ ʻUhinga ʻo e Siasí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 108–11.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:69.Ko e hā hono ʻuhinga ʻo e “ʻaʻeva ʻi he māʻoniʻoni ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí”? ʻE ala fakafiefia ki he kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau tā pe hiki ʻi ha ʻū laʻipepa ʻa e ngaahi meʻa ʻe lava ʻo tokoni kiate kinautolu ke nau ʻaʻeva ai ʻi he māʻoniʻoní pe ko e ngaahi meʻa ʻe lava ʻo tohoakiʻi kinautolu mei hono fai iá. Hili ia pea te nau lava ke faʻu ha hala ʻo fakaʻaongaʻi ha ngaahi pepa pea feinga ke fononga ʻi he halá, ʻo tuʻu pē ʻi he ngaahi fakatātā te ne ʻomi kinautolu kia Kalaisí.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:37, 71–74.Kapau ʻoku teʻeki papitaiso ha taha ʻi homou fāmilí, ʻe lava ʻo fakaiku ʻa e ngaahi vēsí ni ki ha fealēleaʻaki fekauʻaki mo e founga ke teuteu ai ki he papitaisó (vakai, veesi 37) pea mo e founga fakahoko ʻo e papitaisó (vakai, veesi 71–74). ʻE lava ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e fāmilí ha ngaahi tā pe ngaahi manatu mei honau ʻaho papí.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:75–79.ʻE lava fēfē ke fakaʻaongaʻi ʻe homou fāmilí e ngaahi veesi ko ʻení ke teuteu ke maʻu ha aʻusia mahuʻinga mo ʻaʻapa ʻi he sākalamēnití? ʻE ala fokotuʻu atu ʻe he ngaahi vēsí ni ha ʻū meʻa te mou lava ʻo fakalaulauloto ki ai he lolotonga e sākalamēnití, pea ʻe lava ke kumi pe tā fakatātaaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻa e ngaahi meʻa ko iá. ʻE lava ke ke ʻalu mo e ngaahi fakatātā ko iá ki hoʻomou houa sākalamēniti hokó ko ha fakamanatu ʻo e meʻa ke mou fakakaukau ki ai lolotonga e sākalamēnití, ʻo ka taau ke fakahoko.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 21:4–7.Fakakaukau ke fakaafeʻi ha kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau kumi ha ngaahi lea mo ha ngaahi kupuʻi lea ʻi he veesi 4–5 ʻokú ne akoʻi ʻa e muimui ʻi he palōfita ʻa e ʻEikí. Ko e ʻuhinga ki he hā ʻa e pehē ke tali e ngaahi lea ʻa e palōfitá ʻi he faʻa kātakí? ʻi he tuí? Ko e fē ha taimi kuo tau maʻu ai e ngaahi tāpuaki ʻoku talaʻofa ʻi he veesi 6?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ‘o e fānaú, vakai, lēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Hiva ʻoku fokotuʻu atú: “Ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisí,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 48.

Ko Hono Fakatupulaki ʻo ʻEtau Founga Akoʻí

Faʻifaʻitaki e moʻui ʻa e Fakamoʻuí. “Ka naʻe haʻu e mālohi ʻo e Fakamoʻuí ke akoʻi mo hiki hake e niʻihi kehé, mei he anga ʻo ʻEne moʻuí mo Hono faʻahinga ʻulungāngá. Ko e lahi ange ko ia hoʻo feinga faivelenga ke moʻui ʻo hangē ko Sīsū Kalaisí, ko e lahi ange ia hoʻo malava ʻo faiako hangē ko Iá” (Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí,13).

ʻĪmisi
Ko hono fakanofo ʻe ʻŌliva Kautele ʻa Siosefa Sāmitá

Ko Hono Fakanofo ʻe ʻŌliva Kautele ʻa Siosefa Sāmitá, tā ʻe Walter Rane

Paaki