Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021
29 Nōvema–5 Tīsema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137–138: “[Ko e] Meʻa-Hā-Mai ki Hono Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá”


“29 Nōvema–5 Tīsema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137–138: ‘[Ko e] Meʻa-Hā-Mai ki Hono Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021 (2020)

“29 Nōvema–5 Tīsema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137–138,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2021

ʻĪmisi
kakai ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié

ʻOku mamata ʻa Siosefa ki heʻene tamaí, faʻeé, mo e taʻoketé ʻi he puleʻanga fakasilesitialé (Joseph Smith’s Vision of the Celestial Kingdom, Robert Barrett).

29 Nōvema–5 Tīsema

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137–138

“Ko e Meʻa-Hā-Mai ki Hono Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá”

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni M. Lāsolo Pālati ʻo pehē: “ʻOku ou fakaafeʻi kimoutolu … ke mou lau fakaʻauliliki mo fakakaukauʻi lahi ʻa e [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138]. ʻI hoʻomou fai iá, ʻofa ke tāpuakiʻi kimoutolu ʻe he ʻEikí ke mahino kakato ange mo mou fakahoungaʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo ʻEne palani ʻo e fakamoʻuí mo e fiefiá maʻa ʻEne fānaú” (“Ko e Meʻa-Hā-Mai ʻo e Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2018, 73).

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Ko e ngaahi fakahā ʻoku lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137 mo e 138 ʻoku vā mamaʻo ʻaki ha taʻu ʻe 80 tupu mo e maile ʻe 1,500. Naʻe maʻu e vahe 137 ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi he 1836 ʻi he Temipale Ketilaní ne teʻeki ʻosí, pea ko e vahe 138 naʻe maʻu ʻe Siosefa F. Sāmita, ko e Palesiteni hono ono ʻo e Siasí ʻi he 1918 ʻi Sōleki Siti. Ka ko e fakatokāteliné, ʻoku fengāueʻaki fakataha e ongo meʻa-hā-mai ko ʻení. ʻOkú na fakatou tali e ngaahi fehuʻi kau ki he ikuʻanga ʻo e fānau ʻa e ʻOtuá ʻi he moʻui ka hoko maí. Pea fakatou tānaki mai ha ʻuhinga loloto ʻi heʻetau fakakaukau ki he ngaahi aʻusia ʻi he moʻuí ʻa e kau palōfita ne nau maʻu iá.

Naʻe tokoni e mata meʻa-hā-mai ʻa Siosefa Sāmitá ke mahino kiate ia e ikuʻanga taʻengata ʻa hono taʻokete ʻofeina ko ʻAlaviní, ʻa ia naʻe pekia he taʻu ʻe ono kimuʻa pea fakafoki mai e mafai ke papitaisó. Ne talu mei ai ne ʻi ai ha ngaahi fehuʻi ʻa Siosefa fekauʻaki mo e fakamoʻui taʻengata ʻo ʻAlaviní. Naʻe fakahā ʻe he mata meʻa-hā-mai ʻa Siosefa F. Sāmitá ha ngaahi moʻoni nāunauʻia fekauʻaki mo e maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié—ko ha fakahā fakanonga moʻoni ki ha taha naʻá ne tengihia e pekia ʻa ha tokolahi ʻi he kau mēmipa ofi ʻo e fāmilí. Naʻe mole meia Siosefa F. Sāmita ʻa ʻene tamaí, ko Hailame Sāmita, ʻi hono taʻu nimá, pea mo Mele Filitingi Sāmita ko ʻene faʻeé, ʻi hono taʻu 13. ‘I he taimi ʻo ʻene mata meʻa-hā-mai ʻi he 1918, naʻá ne tengihia e pekia ʻa ha fānau ʻe toko 13.

ʻOku tali ʻi he ngaahi fakahā ko ʻení ha ngaahi fehuʻi lahi ʻa e kakaí fekauʻaki mo e moʻui hili ʻa e maté. ʻOku ʻomi ʻe he vahe 137 ha ngaahi fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi peheé, pea ʻoku ʻomi ʻe he vahe 138 ha fakakaukau lahi ange. ʻOkú na fakamoʻoni fakataha ki he “ʻofa lahi mo fakaofo ʻa ia naʻe fakahā ʻe he Tamaí mo e ʻAló” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:3).

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakatāutahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137

ʻE maʻu ʻe he laumālie kotoa pē ʻa e faingamālie ke fili e nāunau fakasilesitialé.

Ko e mahino angamaheni ʻi he kau Kalisitiané ʻi he 1836, kapau naʻe pekia ha tokotaha teʻeki papitaiso—ʻo hangē ko e taʻokete ʻo Siosefa Sāmita ko ʻAlaviní—he ʻikai lava e tokotaha ko iá ʻo ʻalu ki hēvani. Ka naʻe mamata ʻa Siosefa kia ʻAlavini ʻi ha mata meʻa-hā-mai ki he puleʻanga fakasilesitialé. ʻI hoʻo lau e vahe 137, fakalaulauloto ki he meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní, ko ʻEne palani ʻo e fakamoʻuí, mo e puleʻanga fakasilesitialé.

Vakai foki, Kau Māʻoniʻoní, 1:232–35.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:1–11, 25–30

ʻI hono lau mo fakalaulauloto ki he ngaahi folofolá, ʻoku teuteuʻi ai au ke maʻu e fakahaá.

Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku maʻu e fakahaá neongo ʻoku ʻikai ke tau fekumi ki ai. Ka ʻoku tau maʻu ia he taimi lahi koeʻuhí ʻoku tau fekumi faivelenga mo teuteu ki ai. ʻI hoʻo lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:1–11, 25–30, fakatokangaʻi ange e meʻa ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita naʻe faí ʻi he taimi “naʻe fakaava ʻa e mata ʻo [ʻene] ʻiló” ke mahino lelei ange kiate ia ʻa e taumuʻa huhuʻi ʻa e Fakamoʻuí. Fakakaukau leva ki he founga te ke lava ai ʻo muimui ki he sīpinga ʻa Palesiteni Sāmitá. Hangē ko ʻení, ko e hā ha ngaahi liliu te ke lava ʻo fai ki hoʻo ako folofolá ke fakaʻatā lahi ange ʻa e “fakalaulauloto ki he folofolá” mo e “fakakaukau … ki he feilaulau fakalelei lahi [ʻa e Fakamoʻuí]”? (veesi 1–2).

ʻI he pōpoaki ʻa Palesiteni M. Lāsolo Pālati “Ko e Meʻa-Hā-Mai ʻo e Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá” (Ensign pe Liahona, Nōvema 2018, 71–74), naʻá ne fokotuʻu mai ai ha ngaahi founga kehe naʻe teuteu ai ʻa Palesiteni Sāmita ke maʻu e fakahā ko ʻení. Fakakaukau ki he founga kuó ke teuteu ai ki he ngaahi aʻusia ʻokú ke maʻú pe te ke maʻu ʻi he kahaʻú.

 

ʻĪmisi
tā valivali ʻo Siosefa F. Sāmita

Siosefa F. Sāmita, tā ʻe Albert E. Salzbrenner

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:25–60

‘Oku hoko e ngāue ʻo e fakamoʻuí ʻi he ongo tafaʻaki ʻo e veilí.

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo pehē, “ʻOku faingofua mo fakamātoato ʻetau pōpoaki ki he māmaní: ʻoku tau fakaafeʻi e fānau kotoa ʻa e ʻOtuá he ongo tafaʻaki ʻo e veilí ke nau haʻu ki honau Fakamoʻuí, maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e temipale māʻoniʻoní, maʻu ha fiefia ʻoku tuʻuloá pea moʻui taau ke maʻu e moʻui taʻengatá” (“Tuku ke Tau Vilitaki Atu, Ensign pe Liahona, Mē 2018, 118–19). Fakalaulauloto ki he fakamatalá ni ʻi hoʻo lau e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:25–60. Te ke lava foki ʻo fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi vēsí ni fekauʻaki mo e founga ʻoku fakahoko ʻaki e ngāue ʻo e fakamoʻuí ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ke ʻiloʻi ʻoku fakahoko e ngāué ni? ʻOku fakamālohia fēfē ʻe he ngaahi vēsí ni hoʻo tui ki he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí?

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi vēsí ni fekauʻaki mo kinautolu ʻoku kau ʻi he ngāue ʻo e fakamoʻuí ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke mahino ʻoku lolotonga fakahoko e ngāue ʻo e fakamoʻuí ʻi he ongo tafaʻaki ʻo e veilí?

Vakai foki, Dallin H. Oaks, “Falala ki he ʻEikí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2019, 26–29.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi ʻi ʻApí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137:1–5.Fakaafeʻi homou fāmilí ke tā e puleʻanga fakasilesitialé ʻo fakatefito ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. Ko e hā ʻokú ke maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku tokoni ke ke hanganaki atu ke nofo ʻi aí? Ko e hā ʻoku tau fai he taimí ni ke teuteu ai ke nofo ʻi he puleʻanga fakasilesitialé mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137:5–10.  Mahalo te mou lava foki ʻo talanoa ki ha taha ʻoku mou ʻilo naʻe pekia teʻeki ke ne maʻu e faingamālie ke papitaisó. Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137:5–10 fekauʻaki mo e tokotaha ko iá?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:12–24.Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:12–24 fekauʻaki mo e kakai naʻe ʻaʻahi ki ai ʻa e Fakamoʻuí ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié? Ko e hā e ngaahi tāpuaki ne nau maʻú? Ko e hā ʻoku tau ako mei heʻenau tā sīpingá?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:38–55.‘Oku fakamatalaʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻa kinautolu naʻe mamata ki ai ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié mo e fakaikiiki nounou fekauʻaki mo kinautolu. Mahalo ʻe lava homou fāmilí ʻo hiki ha lisi hoʻomou ngaahi kui ʻoku ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié, fakataha mo ha fakaikiiki kau ki heʻenau moʻuí.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai ki he fokotuʻutuʻu fakalēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Hiva ʻoku fokotuʻu atú: “Fekumi, Fifili, pea mo Lotu,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 66).

Fakatupulaki ʻEtau Akó

Fakalaulauloto ki he ngaahi folofolá. Naʻe ui ʻe Palesiteni Tēvita O. Makei ʻa e fakalaulaulotó “ko e taha ia ʻo e ngaahi matapā fakapulipuli taha, mo toputapu taha ʻoku tau hū ai ki he ʻao ʻo e ʻEikí” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Tēvita O. Makei [2003], 39).

ʻĪmisi
Ko Sīsū Kalaisi ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié

Niʻihi ne Tuʻutuʻuní, tā ʻe Harold I. Hopkinson. Naʻe tuʻutuʻuni ʻe Sīsū Kalaisi ki he ngaahi laumālie angatonú ke nau malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié.

Paaki