laj Pablo t’anenaq chi ch’och’

Li aatinak sa’ xb’ehil Damasco, xb’aan laj Michelangelo Merisi da Caravaggio

10–16 julio

Hechos 6–9

“K’a’ru taawaj tinb’aanu?”

Xb’een wa taawil ru Hechos 6–9. Eb’ li na’leb’ sa’ li tusleb’ aatin a’in te’ruuq chatenq’ankil chixtawb’al junjunq li xninqal ru na’leb’ sa’eb’ li ch’ol a’in, ut naru taataw chik xkomon rik’in tzolok aajunes.

Tz’iib’a li nakak’oxla

Wi wan junaq li chanchan maajo’q’e taajale’q xch’ool, a’an tana’ laj Sawlo—jun aj Fariseo li na’no ru rik’in naq naxrahob’tesiheb’ laj Kristiano. Chi jo’kan, naq li Qaawa’ kixye re jun li tzolom, laj Ananias xk’ab’a’, naq tixtaw laj Sawlo ut taarosob’tesi, kisach b’ayaq xch’ool laj Ananias. “At Qaawa’,” chan, “naab’aleb’ wab’ihom chi aatinak chirix li winq a’an, ninnaw naq maaka’ch’in li rahilal ak xb’aanu reheb’ laa santil paab’anel” (Hechos 9:13). A’b’anan li Qaawa’ kixnaw ru lix ch’ool laj Sawlo, ut li k’a’ru taaruuq chixb’aanunkil, ut ak kixk’oxla jun k’anjel choq’ re laj Sawlo: “A’an sik’b’il ru inb’aan choq’ aj k’anjel re tixk’am resil lin k’ab’a’ rik’ineb’ li maak’a’eb’ xpaab’aal, rik’ineb’ li awa’b’ej ut eb’ li ralal xk’ajol laj Israel” (Hechos 9:15). Chi jo’kan, laj Ananias ki’ab’in chiru, ut naq kixtaw li winq a’in li kiwan chaq choq’ aj rahob’tesinel, kixye re, “Sawlo, at wiitz’in” (Hechos 9:17). Wi laj Sawlo kiru chixjalb’al rib’ chi jo’kan, ut wi laj Ananias kiru chixk’ulub’ankil chi anchal xch’ool, ma us naq taqak’oxla chirix jun kristiaan naq ink’a’ naru chixjalb’al rib’—maare ajwi’ chiqix laa’o?

reetalil li tzolok aajunes

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes

Hechos 6–8

Tento taawanq inch’ool chi “tiik chiru li Dios.”

Naq yoo chaq chi k’iik li Iglees, k’a’jo’ wi’chik naq ke’ajman ru li tzolom re k’anjelak sa’ li awa’b’ejihom. Jo’ yeeb’il resil sa’ Hechos 6:1–5, k’a’ruheb’ li chaab’ilal li tento te’wanq sa’ xch’ooleb’ li ani te’sik’e’q ru xb’aaneb’ li kab’laju chi apostol re te’k’anjelaq rochb’eeneb’? Naq nakawil Hechos 6–8, k’e reetal chan ru naq ke’k’utman li chaab’ilal a’in, ut xkomoneb’ chik, rik’ineb’ li tzolom jo’ laj Esteban ut laj Felipe. K’a’ru kipaalto’ rik’in laj Simon, ut k’a’ru naru naqatzol rik’in a’an chirix wank qach’ool chi jalaak?

Ma wan k’a’ru nakaweek’a naq tento taajal, re taanaw naq “tiik aach’ool chiru li Dios”? (Hechos 8:21–22). Chan ru naq nakatru chi osob’tesiik rik’in li jalaak a’an naq yookat chi k’anjelak chiru li Dios?

Hechos 6–7

Wi ink’a’ naqab’i li Santil Musiq’ej, naru ajwi’ taqatz’eqtaana li Kolonel ut eb’ lix moos.

Eb’ laj k’amol b’e aj Judio teneb’anb’ileb’ sa’ xb’een xkawresinkileb’ li tenamit choq’ re li xkab’ xk’ulunik li Mesias. A’b’anan ink’a’ ke’xnaw ru ut ke’xtz’eqtaana. Chan ru naq kik’ulman a’in? B’ayaq xsumenkil wan sa’ li raatin laj Esteban: “Laa’ex nekeq’etq’eti eerib’ rajlal chiru li Santil Musiq’ej” (Hechos 7:51). Kʼaʼru nakakʼoxla laaʼat naq naraj naxye xq’etq’etinkil qib’ chiru li Santil Musiq’ej? Chan ru naq xq’etq’etinkil qib’ chiru li Santil Musiq’ej nokoxk’am chixtz’eqtaanankil li Kolonel ut eb’ lix moos?

Naq nakawil Hechos 6–7, sik’eb’ chik xkomon li na’leb’ kixk’ut laj Esteban chiruheb’ laj Judio. K’a’ruheb’ li na’leb’ kixye naq ink’a’ us? Ma nakawil xkomon li na’leb’ a’an aawik’in laa’at? K’a’ru naxk’ut li raatin laj Esteban chawu chirix li na’ux rik’in xq’etq’etinkil qib’ chiru li Santil Musiq’ej? K’a’ru naru taab’aanu re naq mas wi’chik taaweek’a ut tat-ab’inq chiru li raatin li Santil Musiq’ej sa’ laa yu’am?

Chi’ilmanq ajwi’ “El martirio de Esteban” (video), ChurchofJesusChrist.org.

Hechos 8:26–39

Li Santil Musiq’ej tinixtenq’a chixk’amb’aleb’ xb’e jalan rik’in li Jesukristo.

K’a’ru nakatzol chirix xwotzb’al li evangelio rik’in li esilal sa’ Hechos 8:26–39? Chan ru naq li Santil Musiq’ej kixtenq’a laj Felipe? Chan ru naq xwotzb’al li evangelio rik’ineb’ li qas qiitz’in chanchan li wank choq’ aj k’amol b’e? (chi’ilmanq Hechos 8:31).

Li Elder Ulisses Soares kixye naq li seraq’ a’an “nokoxtenq’a chixk’oxlankil li qachoxahil taqlankil re taqasik’ xtzolb’al ut xk’utb’al lix evangelio li Jesukristo chiqib’il qib’. … Wan naq chanchano li winq aj Etiopia—naqaj ru xtenq’ jun musiq’anb’il aj k’utunel tiik xpaab’aal; ut wan naq chanchano laj Felipe—tento taqatzoleb’ ut taqakawob’resiheb’ li qas qiitz’in sa’ xjalajikeb’ xch’ool” (“Chan ru tintaw xyaalal?,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2019). Naru nakawil chixjunil li raatin li Elder Soares ut taak’oxla chan ru naq li Santil Musiq’ej naru tatxtenq’a chi wulak jo’ jun chaab’il aj tzolonel ut aj k’utunel re li evangelio.

Hechos 9

Naq ninq’axtesi wib’ chiru li rajom xch’ool li Qaawa’, naru nin’ok choq’ k’anjeleb’aal sa’ ruq’.

Chanchan q’axal sa’ junpaat kijale’ xch’ool laj Sawlo; chi junpaat kixkanab’ xtz’apb’aleb’ laj Kristiano sa’ tz’alam ut ki’ok chixjultikankil li Kristo sa’eb’ li ch’utleb’aal kab’l. Naq nakawil resil a’an, k’oxla k’a’ut naq kiwan xch’ool chixjalb’al rib’. (Re rilb’al li raatin laj Sawlo chirix lix jalajik xch’ool, chi’ilmanq Hechos 22:1–16 ut 26:9–18. K’e reetal naq sa’eb’ li seraq’ a’an, laj Sawlo kik’ab’a’iik Pablo [chi’ilmanq Hechos 13:9].)

Us ta jalan li kixk’ul laj Sawlo chiru li neke’xk’ul lix k’ihaleb’ li kristiaan, li neke’xjal xch’ool chi timil timil, ma wan k’a’ru naru nakatzol rik’in laj Sawlo chirix li jalok ch’oolej? K’a’ru nakatzol rik’in li k’a’ru ke’xb’aanu laj Ananias ut xkomoneb’ chik li tzolom chirix naq laj Sawlo kixjal xch’ool? K’a’ru taab’aanu re xk’anjelankil li na’leb’ a’in sa’ laa yu’am? Naru nakatikib’ rik’in xpatz’b’al sa’ laa tij, jo’ kixb’aanu laj Sawlo, “K’a’ru taawaj tinb’aanu?”

Sa’ rilb’al Hechos 9:36–42, k’e reetal chan ru naq li xTabita a’an jun k’anjeleb’aal sa’ ruq’ li Dios. K’a’ru naxwaklesi aach’ool chirix lix b’aanuhom?

Chi’ilmanq ajwi’ Dieter F. Uchtdorf, “A la espera en el camino a Damasco,” Liahona, mayo 2011, 70–77; “El camino a Damasco” (video), ChurchofJesusChrist.org.

reetalil li tzolok jo’ junkab’al

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al

Hechos 6:8; 7:51–60.Juntaq’eeta li resil laj Esteban sa’ Hechos 6:8 ut sa’ Hechos 7:51–60 rik’in li resil li Kolonel sa’ Lukas 23:1–46. Chan ru naq laj Esteban kixb’aanu li kixb’aanu li Kolonel?

Hechos 7:51–60.Chan ru naq li Santil Musiq’ej kirosob’tesi laj Esteban naq yoo chi rahob’tesiik? Jo’q’e xqak’ul qametz’ew rik’in li Santil Musiq’ej naq yooko chixnumsinkil li ch’a’ajkilal?

Hechos 9:5.Jun topleb’ a’an jun jutz’juukil che’ li ki’oksiman re xtiikisinkil jun xul chi uub’ej. Wan naq eb’ li xul neke’t’i’ok chi ixej naq neke’reek’a li topleb’, ut neke’lape’ chiroq. Chan ru naq li na’leb’ a’an naru nokoxtenq’a sa’ qayu’am? K’a’ru naru naqab’aanu re xk’ulub’ankil li qatijb’al rik’in li Qaawa’?

laj Pedro naxwaklesi li xTabita chiru li kamk

At Tabita, waklin, xb’aan li xSandy Freckleton Gagon

Hechos 9:32–43.Naru taab’oqeb’ li komon sa’ laa junkab’al re te’xyiib’ jalam-uuch reheb’ li esilal sa’ Hechos 9:32–43. K’a’ru naqatzol chirix li tzolomil sa’eb’ li seraq’ a’an? Chan ru naq junaq li “numtajenaq xchaab’ilal,” jo’ li xTabita, truuq chixtenq’ankileb’ jalaneb’ chik chixpaab’ankil li Qaawa’? (chi’ilmanq Hechos 9:36; “Ch’ol 60: Laj Pedro naxwaklesi wi’chik chi yo’yo li xTabita” (sa’ Esilal sa’ li Ak’ Chaq’rab’, 156–157, malaj li video sa’ ChurchofJesusChrist.org).

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.

Jun b’ich naru xb’ichankil: “Tinxik b’ar taawaj naq tinxik,” Eb’ li B’ich, 174.

Xkawresinkil aawib’ chi tzolok

Juntaq’eetaheb’ li loq’laj hu rik’in laa yu’am. Naq nakawil, k’oxla chan ru naq eb’ li esilal ut li na’leb’ sa’eb’ li loq’laj hu neke’k’anjelak sa’ laa yu’am. Jo’ eetalil, k’a’ru hoonalil wan aawe re xtenq’ankileb’ laa was aawiitz’in, jo’ kixb’aanu li xTabita sa’ Hechos 9:36–39?

laj Esteban kiteniik chi pek toj reetal naq kikam

“Ut naq yookeb’ chixteninkil chi pek laj Esteban, a’an kitijok chiru li Dios, ut kixye, at Qaawa’ Jesus chak’ul lin Musiq’ ” (Xjaltesinkil ru li Santil Hu xb’aan laj Jose Smith, Hechos 7:59).