laj Pablo naq naxtz’iib’a jun li hu

7–13 agosto

Romanos 1–6

“A’an xnimal xwankil li Dios re xkolb’al chixjunileb’ ”

Wi nakatz’iib’aheb’ li musiq’anb’il na’leb’ nakak’ul, tatxtenq’a re taajultiko’q aawe li yoo chixk’utb’al aawe li Musiq’ej. K’oxla xtz’iib’ankil ajwi’ k’a’ru nakaweek’a chirixeb’ li musiq’anb’il na’leb’ a’in.

Tz’iib’a li nakak’oxla

Naq laj Pablo yoo chixtz’iib’ankil lix hu reheb’ li komon aj Roma sa’ li Iglees, eb’ laj Judio jo’ ajwi’ eb’ aj Gentil, lix Iglees li Jesukristo ak kiniman chik chi naab’al chiru li kok’ ch’uut chi aj paab’anel li ke’wan chaq Galilea. Maare 20 chihab’ chirix lix waklijik li Kolonel chi yo’yo, ke’wan xch’utameb’ laj Kristiano yalaq b’ar ke’ru wi’ chi b’eek li apostol—toj reetal sa’ Roma, a’an li jolomil tenamit re li mama’il tenamit a’an. A’ut, chi jo’kan naq li tenamit Roma jwal nim, li Iglees jwal ka’ch’in ut jo’kan naq rajlal kirahob’tesiik. Maare wankeb’ li “neke’xutaanak rik’in lix evangelio li Kristo”—a’ut laj Pablo ink’a’ kireek’a rib’ chi jo’kan. Kixnaw ut kixch’olob’ xyaalal li wankilal a’an, “lix wankil li Dios re kolb’a-ib’,” natawman sa’ lix evangelio li Jesukristo (Romanos 1:16).

reetalil li tzolok aajunes

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes

K’a’ruheb’ li taqlanb’il hu, ut chan ru naq tusub’anb’ileb’?

Eb’ li taqlanb’il hu, a’aneb’ xtz’iib’ahomeb’ laj jolominel sa’ li Iglees choq’ reheb’ laj santil paab’anel sa’eb’ li jar na’ajej sa’ li ruchich’och’. Li apostol aj Pablo kixtz’iib’a lix k’ihaleb’ li taqlanb’il hu li neke’tawman sa’ li Ak’ Chaq’rab’—li neke’tikla rik’in Romanos ut neke’raqe’ rik’in Hebreos. Lix taqlanb’il hu tustuukeb’ ru jo’ chanru xninqal, ka’ajwi’ Hebreos ink’a’ (chi’ilmanq K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Pablo, eb’ lix hu”). Li hu reheb’ laj Romanos a’an li xb’een taqlanb’il hu sa’ li Ak’ Chaq’rab’, a’b’an kitz’iib’aman naq yoo chi raqe’k lix b’eenik laj Pablo jo’ aj k’amol aatin.

Romanos 1–6

“Li tiik xch’ool twanq xyu’am xb’aan lix paab’aal.”

Eb’ li ch’olob’ank a’in maare tate’xtenq’a chixtawb’al ru li hu reheb’ laj Romano:

Li chaq’rab’.Naq laj Pablo kitz’iib’ak chirix “li chaq’rab’,” yoo chi aatinak chirix lix chaq’rab’ laj Moises. Li aatin “k’anjelak” sa’eb’ lix hu laj Pablo na’aatinak chirix lix chaq’rab’ laj Moises. K’oxla chan ru naq lix chaq’rab’ laj Moises ut eb’ li k’anjel teneb’anb’ileb’ xb’aan, jalaneb’ rik’in li naraj lix “chaq’rab’ li paab’aal” li nayeeman sa’ Romanos 3:23–31.

Xsetb’al xtz’uumal li tz’ejwalej, ut xmaak’a’il li xsetb’al.Sa’ najter kutan, neke’xset xtz’uumal li tz’ejwalej choq’ reetalil li sumwank li kixk’uub’ li Dios rik’in laj Abraham. Laj Pablo kiroksi li aatin “xsetb’al xtz’uumal li tz’ejwalej” naq ki’aatinak chirixeb’ laj Judio (li tenamit re sumwank) ut “xmaak’a’il xsetb’al xtz’uumal li tz’ejwalej” naq ki’aatinak chirixeb’ laj Gentil. K’oxla k’a’ru naxk’ut Romanos 2:25–29 chirix li tz’aqal wank jo’ li tenamit re lix sumwank li Dios. K’e reetal naq li xsetb’al xtz’uumal li tz’ejwalej ink’a’ chik na’ajman ru jo’ reetalil lix sumwank li Dios rik’ineb’ lix tenamit (chi’ilmanq Hechos 15:23–29).

Tiikob’resiik, tiikob’resiik xch’ool.Li aatin a’in naraj naxye naq na’isiman, malaj naq nakuyman, li maak. Naq natiikob’resiik qach’ool, nokowan chi kuyb’il, chi maak’a’ qamaak, ut nokokole’ chiru li tojb’a-maak li taawanq raj chi junelik. Naq taawileb’ li aatin a’an, k’e reetal li kixk’ut laj Pablo chirix li k’a’ru nab’aanunk re li tiikob’resiik (chi’ilmanq ajwi’ K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Tiikob’resiik, tiikob’resiik xch’ool.” Sa’ Romanos, eb’ li aatin jo’ “tiik” ut “tiikilal” juntaq’eeteb’ rik’in li aatin “tiik ru” ut “tiik xch’ool.”

Usilal.Li usilal a’an “li choxahil maatan malaj metz’ew li k’eeb’il xb’aan li ruxtaan ut lix rahom li Jesukristo.” Sa’ xk’ab’a’ li usilal, chixjunileb’ li kristiaan te’wakliiq wi’chik chi yo’yo, ut te’xk’ul xwankil sa’ xb’een li kamk. Jo’kan ajwi’, li usilal a’an “li wankilal aj k’ehonel re li Dios, li nak’ehok reheb’ li winq ut li ixq naq te’xk’ul … li junelik yu’am ut li taqenaqil loq’al” chirix naq xe’xb’aanu jo’ k’ihal li naru chiruheb’. Ink’a’ naqak’ul li usilal xb’aan lix yalb’al qaq’e, a’an b’an li usilal li nak’ehok “xkawil li qach’ool ut nokoxtenq’a chixb’aanunkil li chaab’il k’anjel b’ar wi’ naq qajunes ink’a’ raj tooruuq chixb’aanunkil” (Bible Dictionary, “Grace”; chi’ilmanq ajwi’ 2 Nefi 25:23; Dieter F. Uchtdorf, “Li maatan re li usilal,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re mayo 2015; Brad Wilcox, “Su gracia es suficiente,” Liahona, septiembre 2013, 43–45). Sa’ rilb’al ru Romanos, tz’iib’a li nakatzol chirix li rusilal li Kolonel.

Romanos 2:17–29

Lin b’aanuhom tento taawanq sa’ xyaalal, ut tixnimob’resi, lix jalajik lin ch’ool.

Toj ke’wan sa’ xyanqeb’ laj Kristiano aj Judio aran Roma li ke’xpaab’ naq eb’ li k’anjel re lix chaq’rab’ laj Moises neke’xk’am chaq li kolb’a-ib’. Naru naqak’oxla naq chanchan naq li ch’a’ajkilal a’in ink’a’ chik natawman sa’ qayanq, xb’aan naq ink’a’ chik nokowan sa’ lix chaq’rab’ laj Moises. A’ut naq nakawil ru lix tz’iib’ahom laj Pablo, ut k’a’jo’ wi’chik li wan sa’ Romanos 2:17–29, k’oxla k’a’ru nakab’aanu laa’at re xyu’aminkil li evangelio. Laa k’utk’uukil b’aanuhom, jo’ xk’ulb’al li loq’laj wa’ak, malaj xik sa’ li santil ochoch, ma yoo chak’amb’al chixjalb’al aach’ool ut chixkawob’resinkil laa paab’aal chirix li Kristo? (chi’ilmanq Alma 25:15–16). Ma wan li tento taajal re naq laa k’utk’uukil b’aanuhom te’wanq chak’amb’al re xjalb’al aach’ool?

Chi’ilmanq ajwi’ Dallin H. Oaks, “El desafío de lo que debemos llegar a ser,” Liahona, enero 2001, 40–43.

Romanos 3:10–31; 5

Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, naru nakuye’ lin maak.

Wankeb’ li naru neke’laj xch’ool rik’in lix kawil aatin laj Pablo naq “maa’ani tiik xch’ool, yal jun taxaq” (Romanos 3:10). A’b’anan wan ajwi’ resil li yo’onink sa’ Romanos. Chasik’ a’an sa’eb’ li ch’ol 3 ut 5, ut k’oxla k’a’ut naq xnawb’al naq chixjunileb’ xe’maakob’k ut maak’a’ xloq’al li Dios rik’ineb’ ” (Romanos 3:23), a’an jun yokb’ aajel ru re taqatzol “xnimankil qib’ rik’in royb’eninkil” li Jesukristo (Romanos 5:2).

Romanos 6

Li Jesukristo nikinixb’oq chi “wank sa’ ak’ yu’am.”

Laj Pablo kixk’ut naq lix evangelio li Jesukristo tento tixjal chan ru naq wanko sa’ li qayu’am. K’a’ru naqataw sa’ Romanos 6 li naxk’ut naq xtaaqenkil li Kolonel xatxtenq’a chi “wank sa’ ak’ yu’am”? (raqal 4).

reetalil li tzolok jo’ junkab’al

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al

Romanos 1:16–17.Chan ru naru naqak’ut naq “ink’a’ nokoxutaanak rik’in lix evangelio li Jesukristo”?

Romanos 3:23–28.Sa’ rilb’aleb’ li raqal a’in, naru neketz’il rix lix jalanil “xtawb’al” li rusilal li Dios, li maajun wa tooruuq chixb’aanunkil, ut xk’ulb’al, li tento taqab’aanu. Jo’q’e qeek’ahom li rusilal li Dios? Chan ru naru taqak’ul chi tz’aqal re ru?

Romanos 5:3–5.K’a’ru li rahilal xqak’ul laa’o? Chan ru naq li rahilal a’in xooxtenq’a re naq taqataw qakuyum, qachaab’ilal, ut qoyb’enihom?

Romanos 6:3–6.K’a’ru kixye laj Pablo sa’eb’ li raqal a’in chirix li eetalil re li kub’iha’? Maare taaruuq laa junkab’al chi wulak sa’ junaq kub’iha’. Malaj jun li komon sa’ laa junkab’al naru txk’ut li jalam-uuch malaj tixye resil lix kub’ik xha’. Chan ru naq li ok sa’eb’ li sumwank re li kub’iha’, ut xpaab’ankileb’ li sumwank a’an, nokoxtenq’a chi “wank sa’ ak’ yu’am”?

jun winq li yoo chixkub’sinkil xha’ jun chik sa’ jun kaq’nab’

Li kub’iha’ a’an reetalil jun ak’ yu’am jo’ xtzolom li Kristo.

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.

Jun b’ich naru xb’ichankil: “Naq nakub’e lin ha’,” B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 53.

Xkawresinkil aawib’ chi tzolok

Oksiheb’ li patz’om naq yookat chi tzolok. Naq nakatzoleb’ li loq’laj hu, naru nachal li patz’om sa’ laa k’a’uxl. K’oxlaheb’ li patz’om a’in, ut sik’ xsumenkileb’. Jo’ jun eetalil, sa’ Romanos 1–6 taaruuq taasik’ xsumenkil li patz’om, “K’a’ru li usilal?”

li Kristo naq naxxok jun xqa’al sa’ roq li ha’

Matxuwak, xb’aan laj Greg K. Olsen