31 julio–6 agosto

Hechos 22–28

“Tento tat-aatinaq chirix chixjunil li xawil”

Li eek’asiik xb’aan li Santil Musiq’ej k’iila sut q’un, ut ink’a’ najt nakana. Wi nakatz’iib’a li na’leb’ nakak’ul, q’axal wi’chik naq tatruuq chixk’oxlankil rix. Naq nakawil Hechos 22–28, tz’iib’a li na’leb’ ut li eek’ahom li neke’chal aawik’in, ut kanab’ aawib’ chixk’oxlankil rix.

Tz’iib’a li nakak’oxla

“Naq wanko sa’ xk’anjel li Qaawa’,” chan li Awa’b’ej Thomas S. Monson, “naru taqak’ul qatenq’ankil rik’in li Qaawa’ ” (“Aprendamos, hagamos, seamos,” Liahona, noviembre 2008, 62). A’b’anan ink’a’ junelik taqataw qib’ chiru jun li sahil b’e b’ar wi’ ka’ajwi’ li chaab’ilal naqak’ul. Re rilb’al xyaalal a’in, naru naqil lix yu’am li apostol aj Pablo. Li k’anjel kixk’ul rik’in li Kolonel, a’an “xk’amb’al resil lin k’ab’a’ rik’ineb’ li maak’a’eb’ xpaab’aal, rik’ineb’ li awa’b’ej ut eb’ li ralal xk’ajol laj Israel” (Hechos 9:15). Sa’eb’ li ch’ol 22–28 sa’ Hechos, naqil chan ru naq laj Pablo kixtz’aqob’resi ru li taqlahom a’in sa’ xyanqeb’ li k’iila ch’a’ajkilal—li b’ak’leb’, li tz’alam, li rahob’tesiik sa’ xtib’el, xsachik jun nimla jukub’, ut toj reetal kitiwe’ xb’aan jun li k’anti’. A’b’anan, naqil ajwi’ naq li Jesus “kixk’ut rib’ chiru, ut kixye re, Kawaq aach’ool!” (Hechos 23:11). Li na’leb’ kixk’ul laj Pablo a’an jun reetalil lix musiq’anb’il b’oqom li Qaawa’ re “xch’olob’ankil lin evangelio rik’in xyaab’ li saho’k ch’oolej” nachal rik’in li yeechi’ihom a’in: “Waklesihomaq eech’ool, xb’aanaq laa’in wankin sa’ eeyi” (Tzol’leb’ ut Sumwank 29:4–5; chi’ilmanq ajwi’ Mateo 28:19–20).

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes

Hechos 22:1–21; 26:1–29

Eb’ lix tzolom li Jesukristo neke’xch’olob’ lix nawomeb’ xch’ool chi kaweb’ xch’ool.

Naq laj Pablo kixch’olob’ li xnimal ru ch’olob’ahom li tz’iib’anb’il resil sa’ Hechos 22 ut 26, kiwan choq’ preex, chi k’aak’alenb’il xb’aaneb’ laj pleet aj Roma. Eb’ li yookeb’ chi ab’ink re, wankeb’ xwankil re xteneb’ankil li kamk sa’ xb’een. A’ut a’an kixsik’ ru xch’olob’ankil xyaalal li Jesukristo chi kaw xch’ool, ut chi aatinak chirix li “choxahil matk’ ” (Hechos 26:19) li kixk’ul chaq. K’a’ru sa’ li raatin naxk’e xkawil aach’ool? K’oxla jo’q’e naq xk’eeman chawu xwotzb’al lix nawom aach’ool. Jo’ eetalil, ma neke’xnaw laa wamiiw li nakaweek’a’ chirix li Jesukristo? Malaj, jo’q’e xaye resil reheb’ li komon sa’ laa junkab’al chan ru naq xak’ul lix nawom aach’ool chirix li evangelio?

Naq sa’ xch’ajomil laj Jose Smith kik’ehe’ sa’ xutaan rik’in xwotzb’al lix k’utb’esinb’il matk’, kireek’a xkawil xch’ool jo’ chanru naq laj Pablo ki’aatinak chirix lix k’utb’esinb’il matk’ (chi’ilmanq Jose Smith—Resilal 1:24–25). Chan raj ru taawotz li kixtzol laj Jose Smith rik’in laj Pablo? K’a’ru nakatzol rik’ineb’ li wiib’ aj yehol nawom a’in chirix li Jesukristo?

Chi’ilmanq ajwi’ Neil L. Andersen, “Noko’aatinak chirix li Kristo,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2020.

Hechos 23:10–11; 27:13–25, 40–44

Li Qaawa’ naxtenq’aheb’ li neke’xyal xq’e chi k’anjelak chiru.

Jo’ nak’utun chi saqen ru rik’in lix k’anjel laj Pablo, wi wan li ch’a’ajkilal sa’ li qayu’am, a’an maawa’ reetalil naq li Dios ra xch’ool qik’in chi moko rik’in li k’anjel yooko chixb’aanunkil. Relik chi yaal, wan naq a’ sa’eb’ li ch’a’ajkilal naq naqeek’a naq a’an yoo chiqatenq’ankil. Us raj xnumsinkil wi’chik li k’a’ru xatzol chirix lix k’anjel laj Pablo, ut taatz’iib’a resil junjunq li ch’a’ajkilal kixk’ul (jo’ eetalil, chi’ilmanq Hechos 14:19–20; 16:19–27; 21:31–34; 23:10–11; 27:13–25, 40–44). Chan ru naq li Qaawa’ kiwan rochb’een a’an? Chan ru naq li Qaawa’ nawan aawochb’een rajlal?

Hechos 24:24–27; 26:1–3, 24–29; 27

Wan li kole’k ut tuqtuukilal naq na’ab’iman li raatineb’ lix moos li Dios.

Naq kiwan sa’ lix k’anjel, laj Pablo kixch’olob’ xyaalal li Jesukristo ut lix evangelio rik’in nimla wankilal. Wankeb’ naab’al li ke’k’uluk re li raatin, a’b’anan moko chixjunileb’ ta. Naq nakawil Hechos 24:24–27 ut Hechos 26:1–3, 24–29, tz’iib’aheb’ li aatin li neke’xk’ut chan ru naq eb’ laj jolominel aj Romano a’in sa’ Judea ke’xk’ul li raatin laj Pablo:

• Laj Felix

• Laj Festo

• Li rey aj Agripa

Naq yoo chi k’ame’k chiru palaw toj Roma re taaraqe’q aatin chirix xb’aan laj Cesar, laj Pablo kixye jo’ profeet naq li jukub’ ut eb’ li wankeb’ chi sa’ te’xk’ul “naab’al li rahilal” (Hechos 27:10). Il li ch’ol 27 re xtawb’al chan ru naq eb’ li rech aj b’ehenel ke’xk’ul li raatin laj Pablo. Ma wan k’a’ru naru nakatzol rik’in li k’a’ru ke’xk’ul?

Ma wan naq xab’aanu jo’ ke’xb’aanu li kristiaan a’in naq xawab’i li raatineb’ laj jolominel sa’ li Iglees? K’a’ru naru nak’ulman wi naqak’ul li raatineb’ chi jo’ka’in? K’a’ru nakatzol sa’eb’ li esil a’in chirix ab’ink chiru lix na’leb’ li Qaawa’ li k’eeb’il rik’in xtz’uumaleb’ re lix moos?

Chi’ilmanq ajwi’ 2 Nefi 33:1–2; D. Todd Christofferson, “Li xyaab’ kuxej re tije’k,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2017; “Seguir al Profeta Viviente,” Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: Ezra Taft Benson (2014), 159–167.

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al

Hechos 24:16.Naq maji’ najale’ xch’ool laj Pablo, k’iila sut naq kimaakob’ chaq chiru li Dios. A’b’anan rik’in naq kiwan xch’ool chixjalb’al xk’a’uxl, moqon kiru chixyeeb’al, “Jo’kan naq laa’in ajwi’ ninyal inq’e chi wank junelik chi tiik lin ch’ool chiru li Dios ut chiruheb’ li was wiitz’in” (chi’ilmanq ajwi’ Tzol’leb’ ut Sumwank 135:4). Chan ru naq naru taawanq li reek’ob’aal qach’ool chi maak’a’ qamaak chiru li Dios ut chiru chixjunileb’ li winq?

Hechos 26:16–18.Sa’eb’ li raqal a’in, k’a’ru kixtaqla li Dios naq tixb’aanu laj Pablo? Chan ru naq nokoru laa’o chixb’aanunkil chanchan a’in?

Hechos 28:1–9.Ma wan ani sa’ laa junkab’al li neke’wulak chiru li k’anti’? Wi wan, naru taapatz’ re li komon a’an, malaj jalan chik li komon sa’ li junkab’al, naq tixye resileb’ li esilal li wankeb’ sa’ Hechos 28:1–9. Eb’ laa kok’al maare taawulaq chiruheb’ xyiib’ankil jun jalam-uuch reheb’ li esilal a’in, malaj xk’utb’esinkil. K’a’ru naru naqatzol rik’ineb’ li esilal a’in? Maare jun na’leb’ a’an naq li Qaawa’ naxb’aanu li k’a’ru naxyeechi’i reheb’ lix moos. Jo’ jun eetalil, naru teeril li k’a’ru yeechi’inb’il sa’ Markos 16:18, ut teeril chan ru naq kitz’aqlok ru rik’in li kixk’ul laj Pablo. Naru ajwi’ taataw junaq yeechi’ihom sa’ jun reheb’ li raatineb’ lix moos li Qaawa’ sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’—maare junaq li wan xloq’al choq’ aawe ut choq’ re laa junkab’al—ut taak’ut sa’ laa wochoch. Chan ru naru taqak’ut qapaab’aal naq taatz’aqloq ru li yeechi’ihom a’in?

Li Dios kixkol rix laj Pablo naq kitiwe’ xb’aan jun li k’anti’ li wan xmay.

Hechos 28:22–24.Jo’ chanru li Iglees sa’ xkutankil laj Pablo (li “jek’jookil paab’aal” yeeb’il re sa’ li raqal 22), li Iglees anajwan kok’ aj xsa’ “xik’ ilb’il.” Naq eb’ li tenamit ke’xhob’ li Kolonel ut lix Iglees, chan ru naq kixsume laj Pablo? K’a’ru naru taqatzol rik’in li kixk’ul laj Pablo?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.

Jun b’ich naru xb’ichankil: “Laj Kolol we yoʼyo,” Eb’ li B’ich, 76.

Xkawresinkil qib’ jo’ aj k’utunel

K’e aach’ool rik’in li jar raqal chi na’leb’ li te’osob’tesinq re laa junkab’al. Naq nakatzoleb’ li loq’laj hu, patz’ aawib’, “K’a’ru nintaw arin li tz’aqal taawanq xwankil choq’ re lin junkab’al?” (Chi’ilmanq Li k’utuk jo’ li Kolonel, 17.)

Laj Pablo chiru li rey aj Agripa. Kaw xch’ool sa’ xch’olob’ankil xyaalal li Jesukristo, xb’aan laj Daniel A. Lewis.