Fuakava Foʻoú 2023
9–15 ʻOkatopa. Filipai; Kolose: “ʻOku ou Faʻa Fai ʻa e Meʻa Kotoa Pē ʻia Kalaisi ʻOkú Ne Fakamālohia Au”


“9–15 ʻOkatopa. Filipai; Kolose: ‘ʻOku Ou Faʻa Fai ʻa e Meʻa Kotoa Pē ʻia Kalaisi ʻOkú Ne Fakamālohia Au,’” Haʻu ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“9–15 ʻOkatopa. Filipai; Kolose,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2023

ʻĪmisi
Ko hono tala-kae-tohi ʻe Paula ha tohi mei he fale fakapōpulá

9–15 ʻOkatopa

Filipai; Kolose

“ʻOku Ou Faʻa Fai ʻa e Meʻa Kotoa Pē ʻia Kalaisi ʻOkú Ne Fakamālohia Au”

Ko e fē nai e taimi fakamuimuitaha ne ke lau ai ʻa e ngaahi ongo fakalaumālie kuó ke lekooti lolotonga hoʻo ako ʻa e Fuakava Foʻoú? Mahalo naʻa tokoni ke ke toe vakaiʻi ʻa e ngaahi ueʻi fakalaumālie kuó ke maʻú.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Naʻe tohi ʻe Paula ʻene ongo tohi ki he kakai Filipaí mo e kakai Kolosé lolotonga ʻene nofo pōpula ʻi Lomá. Ka ʻoku ʻikai ke maʻu ʻe he ʻū tohí ni ʻa e faʻahinga ongo ʻokú te ʻamanaki ʻe maʻu ʻe ha taha ʻoku nofo ʻi he fale fakapōpulá. Naʻe lahi ange ʻa e lea ʻa Paula fekauʻaki mo e fiefiá, nēkeneká, mo e fakafetaʻí ʻi heʻene lea fekauʻaki mo e ngaahi faingataʻá mo e ʻahiʻahí: Naʻá ne pehē, “ʻOku malanga ʻaki ʻa Kalaisi; pea ko ia ʻoku ou fiefia ai, ʻio, pea te u fiefia” (Filipai 1:18). Pea “neongo ʻoku ou mamaʻo ʻi he sinó, ka ʻoku ou ʻiate kimoutolu ʻi he laumālié, ʻo fiefia ʻo mamata ki hoʻomou … tuʻu maʻu ʻi hoʻomou tui kia Kalaisí” (Kolose 2:5). Ko hono moʻoní, “ko e melino ʻo e ʻOtuá” naʻe aʻusia ʻe Paula ʻi heʻene ngaahi tūkunga faingataʻá ʻoku “lahi hake ʻaupito ʻi he faʻa ʻiloa” (Filipai 4:7), ka naʻe kei hoko pē ia ko ha meʻa naʻe moʻoni kiate ia. Te tau lava ʻo ongoʻi ʻa e nonga tatau pē ko ʻení mo “fiefia maʻu ai pē ʻi he ʻEikí” (Filipai 4:4), ʻi hotau ngaahi ʻahiʻahiʻí. Te tau lava ʻo hangē ko Paulá ʻo falala kakato kia Sīsū Kalaisi, “ʻa ia ʻoku tau maʻu ai ʻa e huhuʻí” (Kolose 1:14). Te tau lava ʻo pehē, hangē ko Paulá, “ʻOku ou faʻa fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻia Kalaisi ʻokú ne fakamālohia aú” (Filipai 4:13; vakai foki Kolose 1:11).

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakataautahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

Filipai 2:5–11; Kolose 1:12–23

ʻOku makatuʻunga ʻeku tuí ʻia Sīsū Kalaisi.

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻi he taimi naʻe tokanga taha ai ʻene ako folofolá ki he ngaahi veesi fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí, naʻe ʻi ai ha ongo makehe naʻá ne maʻu ʻo hangē ha “tangata foʻou!” (“Ko Hono Tohoakiʻi mai e Mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki Heʻetau Moʻuí,” Liahona, Mē 2017, 39). Fakakaukau ke muimui ki heʻene sīpingá ʻi hoʻo lau ʻa e tohi Filipaí mo e Kolosé (vakai tautautefito ki he Filipai 2:5–11; Kolose 1:12–23). Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí? ʻE tokoni fēfē ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení ke ke hoko “ko ha tangata [pe fefine] foʻoú”?

Filipai 2:12–13

ʻOku tau “ngāue ke lavaʻi [hotau] fakamoʻuí”?

ʻOku fakaʻaongaʻi ʻe he kakai ʻe niʻihi ʻa e kupuʻi lea “ngāue ke lavaʻi homou [fakamoʻuí]” (Filipai 2:12) ke poupouʻi ʻa e fakakaukau ko ia ʻoku toki fakahaofi pē kitautolu ʻi heʻetau ngaahi ngāué. ʻOku fakaʻaongaʻi ʻe he niʻihi kehe ʻa e akonaki ʻa Paula “ʻoku mou moʻui ʻi he [ʻaloʻofa] pē ʻi he tui” (ʻEfesō 2:8) ke pehē ʻoku ʻikai fie maʻu ha ngāue ki he fakamoʻuí. Ka neongo ia, ʻoku akoʻi mahino ʻi he ngaahi folofolá, ʻo kau ai ʻa e ngaahi tohi ʻa Paulá, ʻa hono fakatou fie maʻu ʻa e ʻaloʻofa ʻa Sīsū Kalaisí mo ʻetau ngāue fakataautahá kae lava ke tau maʻu ʻa e fakamoʻuí. Pea naʻa mo ʻetau feinga lelei taha ke ngāueʻi hotau fakamoʻuí, “ko e ʻOtuá ia ʻokú ne ngāue ʻiate kimoutolú” (Filipai 2:13; vakai foki Filipai 1:6; 2 Nīfai 25:23; Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ʻAloʻofá”).

Filipai 3:4–14

Ko e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ʻoku feʻunga pē ia mo e feilaulau kotoa pē.

Naʻe lahi e meʻa ne siʻaki ʻe Paula ʻi he taimi naʻá ne ului ai ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, ʻo kau ai ʻa hono lakanga māʻolunga ko ha tangata Fālesi ʻi he sosaieti ʻo e kau Siú. Fekumi ʻi he Filipai 3:4–14, ki he meʻa naʻe maʻu ʻe Paula koeʻuhí naʻá ne loto-fiemālie ke fai ha ngaahi feilaulau maʻá e ongoongoleleí. Ko e hā ʻene ongoʻi ki heʻene ngaahi feilaulaú?

Peá ke fakakaukau leva ki ho tuʻunga fakaākonga ʻoʻoú. Ko e hā ha meʻa kuó ke feilaulauʻi koeʻuhí ko e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí? Ko e hā ha meʻa kuó ke maʻu? ʻOku ʻi ai nai ha ngaahi feilaulau kehe ʻokú ke ongoʻi ʻoku fie maʻu ke ke fai ke ke hoko ai ko ha ākonga moʻui līʻoa ange ʻa e Fakamoʻuí?

Vakai foki e 3 Nīfai 9:19–20; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 58:2–5; Taylor G. Godoy, “Toe Pē ʻAho ʻe Taha,” Liahona, Mē 2018, 34–36.

Filipai 4:1–13

ʻE lava ke u maʻu ʻa e fiefia ʻia Kalaisi, neongo pe ko e hā e tūkunga ʻoku ou ʻi aí.

Ko e moʻui ʻa Paulá ko ha fakatātā mahino ia ʻo e moʻoni ne fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní: “ʻI hono tukutaha ʻetau tokangá [ʻia] … Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí, … te tau lava ʻo ongoʻi fiefia ʻo tatau ai pē pe ko e hā e meʻa ʻoku hokó—pe ʻikai ke hoko—ʻi heʻetau moʻuí. ʻOku haʻu e fiefiá meiate Ia” (“Fiefiá mo e Moʻui Fakalaumālié,” Liahona, Nōvema 2016, 82).

ʻI hoʻo lau ʻa e tohi Filipaí—tautautefito ki he vahe 4—fekumi ki he fakamatala ʻe ala tokoni ke ke maʻu ai ʻa e fiefiá ʻi ha faʻahinga tūkunga pē hoʻo moʻuí. Ko e fē ha taimi kuó ke aʻusia ai ʻa e “melino ʻo e ʻOtuá” lolotonga ha taimi faingataʻá? (veesi 7). Ko e fē ha taimi kuó ke maʻu ai ʻa e mālohi “ʻia Kalaisi” ke fakahoko ha meʻa faingataʻá? (veesi 13). ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke “fiemālie” ʻi he tūkunga kotoa pē? (veesi 11). ʻE tokoni fēfē hoʻo fakahoko ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻi he veesi 8 ke ke fiefia ʻi he tūkunga ʻokú ke ʻi aí?

Vakai ʻAlamā 33:23; Dieter F. Uchtdorf, “Loto Fakafetaʻi ʻi ha Faʻahinga Tūkunga Pē,” Liahona, Mē 2014, 70–77.

Kolose 3:1–17

ʻOku hoko ʻa e kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí ʻo “foʻou” ʻi heʻenau moʻui ʻaki ʻEne ongoongoleleí.

ʻOkú ke ʻiloʻi fēfē ʻoku tokoniʻi koe ʻe Sīsū Kalaisi ke ke hoko ko ha “tangata [pe fefine] foʻoú”? Ko e founga ʻe taha ke fakalaulauloto ai ki hení ko hoʻo fekumi ʻi he Kolose 3:1–17 pea lisi e ngaahi ʻulungaanga, tōʻonga, mo e angafai ʻo e “tangata motuʻá” pea mo ha lisi ʻe taha ʻo e ngaahi ʻulungaanga, tōʻonga, mo e angafai ʻo e “tangata foʻoú.”

Lekooti hoʻo ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e founga ʻoku liliu ai koe ʻe he Fakamoʻuí, ke ke toe vakaiʻi ia ʻamui mo fakalaulauloto ki hoʻo fakalakalaká.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi ʻi ʻApí

Filipai.ʻE lava ke fakatokangaʻi ʻe homou fāmilí ʻa hono faʻa toutou fakaʻaongaʻi ʻo e ongo foʻi lea ko e fiefia pe nēkeneka ʻi he tohi Filipaí. ʻI he taimi kotoa pē te ke lau ai ha taha ʻo e ongo foʻi lea ko ʻení, te ke lava ʻo taʻofi hoʻo laukongá kae aleaʻi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe Paula fekauʻaki mo e founga ke maʻu ai ʻa e fiefiá.

Filipai 2:14–16.Te tau lava fēfē ke “ulo atu ki ai ʻo hangē ko e ngaahi maama ʻo māmaní”?

Filipai 4:8.ʻE lava ʻe he kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻo ʻiloʻi ha ngaahi meʻa ke “tokanga” ki ai ʻoku feʻunga mo e fakamatala ʻi he veesi ko ʻení (vakai foki Ngaahi Tefito ʻo e Tuí 1:13). ʻE tāpuekina fēfē ho fāmilí ʻi heʻenau muimui ki he faleʻi ʻa Paulá?

Kolose 1:23; 2:7.Mahalo ʻe lava homou fāmilí ʻo lau e ongo veesi ko ʻení lolotonga ʻenau tangutu takatakai ʻi ha lalo ʻakau pe sio ʻi ha fakatātā ʻo ha fuʻu ʻakau (hangē ko ia ʻoku ʻoatu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení). ʻOku ʻuhinga ki he hā ke hoko ʻo “tō kelekele” mo “aka” ʻia Kalaisi? Te tau fetokoniʻaki fēfē nai ʻi hono fakamālohia hotau aka fakalaumālié?

Kolose 2:2–3.Mahalo ʻe fiefia homou fāmilí ʻi hono fakafonu ha “puha koloa” ʻaki e ngaahi meʻa ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e “koloá” mo e “ngaahi koloa … ʻo e potó mo e ʻiló” ʻoku mou maʻu ʻi he ongoongoleleí.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai ki he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Himi ʻoku fokotuʻu atú: “Fiefia, ko e ʻEiki ko e Tuʻi!,” Ngaahi Himí, fika 31.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Moʻui ʻaki hoʻo fakamoʻoní. Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Niila A. Mekisuele ʻo pehē, “ʻOkú ke akoʻi pe meʻa ʻokú ke faí.” “ʻE lahi ange hono manatua ho ngaahi ʻulungāngá … ʻi ha foʻi moʻoni ʻo ha lēsoni” (ʻi he Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 13).

ʻĪmisi
fuʻu ʻakau mo ha ngaahi aka lahi

Naʻe akoʻi ʻe Paula ʻoku totonu ke “aka” ʻetau tuí ʻia Sīsū Kalaisi (Kolose 2:7).

Paaki