Fuakava Foʻoú 2023
9–15 ʻOkatopa. Filipai; Kolose: “ʻOku ou Faʻa Fai ʻa e Meʻa Kotoa Pē ʻia Kalaisi ʻOkú Ne [Fakamālohia] Aú”


“9–15 ʻOkatopa. Filipai; Kolose: ‘ʻOku Ou Faʻa Fai ʻa e Ngaahi Meʻa Kotoa Pē ʻia Kalaisi ʻOkú Ne [Fakamālohia] Aú’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“9–15 ʻOkatopa. Filipai; Kolose,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2023

ʻĪmisi
Ko hono tala-kae-tohi ʻe Paula ha tohi mei he fale fakapōpulá

9–15 ʻOkatopa

Filipai; Kolose

“ʻOku Ou Faʻa Fai ʻa e Meʻa Kotoa Pē ʻia Kalaisi ʻOkú Ne [Fakamālohia] Aú”

Lau ʻa e tohi Filipaí mo e Kolosé, mo fakakaukau ki he fānau ʻokú ke akoʻí. Fekumi ki ha ueʻi fakalaumālie fekauʻaki mo e founga ke akoʻi ʻaki ʻa kinautolu ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ongo tohí ni.

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Fehuʻi ki he fānaú pe ko e hā naʻa nau fai he uike kuo ʻosí ke nau ngāueʻi ai ha meʻa ne nau ako ʻi he kalasi ʻo e uike kuo ʻosí. Hangē ko ʻení, naʻa nau tokoni fēfē ki ha taha naʻá ne fie maʻu hano kaungāmeʻa?

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Filipai 1:3–4; Kolose 1:3, 9

ʻOku ʻofa mai e kau taki ʻo e Siasí mo lotu mai maʻaku.

Naʻe faʻa kamata ʻaki ʻe Paula ʻene ngaahi tohí ʻaki hano fakahaaʻi ʻene ʻofa ki he kau mēmipa ʻo e Siasí mo fakahā ange ʻene lotua kinautolú. Fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo tokoni ke mahino ki he fānaú ʻoku ʻofa mai ʻenau kau taki ʻo e Siasí kiate kinautolu.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau leʻolahi e Filipai 1:3–4 mo e Kolose 1:3, 9 pea kole ki he fānaú ke ʻapasia honau nimá pea punou honau ʻulú ʻi he taimi kotoa pē ʻoku nau fanongo ai ki he foʻi lea lotu mo e hūfia. Fakamatalaʻi ange, naʻe lotua ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ʻa e kau mēmipa ʻo e Siasí, ʻo hangē ko hono lotua kitautolu ʻe heʻetau kau taki ʻo e Siasí he ʻaho ní.

  • Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo Sīsū Kalaisi, pea lau ha ngaahi potufolofola ʻokú ne fakamatalaʻi mai ʻEne lotua ha taha kehe (hangē ko ʻení, Luke 22:32; 3 Nīfai 19:21, 23). Ko e hā naʻe kole ʻe Sīsū ʻi he taimi naʻá Ne lotu ai maʻá e niʻihi kehé?

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau ʻomi e ngaahi hingoa ʻe niʻihi ʻo ʻenau kau taki ʻi he Siasí, hangē ko e palesiteni Palaimelí, ko e pīsopé, pea mo e Palesiteni ʻo e Siasí. Fakamatalaʻi ange, ʻoku kole ʻe he kau taki ko ʻení ki he Tamai Hēvaní ke tāpuekina ʻa e fānaú mo tokoniʻi kinautolu ke nau moʻui angatonu. Fakakaukau ke talaange ki he fānaú e meʻa ʻokú ke lea ʻaki ʻi he taimi ʻokú ke lotua ai kinautolú.

Filipai 4:4, 8

Te u lava ʻo fiefia ʻi he ʻEikí.

Naʻe poupouʻi ʻe Paula ʻa e Kāingalotú ke nau fiefia—neongo ne nau fehangahangai mo e ngaahi ʻahiʻahi faingataʻa pea naʻe ʻi he fale fakapōpulá ʻa Paula. Te ke tokoniʻi fēfē nai ʻa e fānaú ke nau ʻiloʻi ʻoku ʻomi ʻe he muimui kia Sīsū Kalaisí ʻa e fiefiá?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Kole ki he fānaú ke nau fakafanongo ki ha foʻi lea ʻoku toutou ʻasi lolotonga hoʻo lau e Filipai 4:4. Kole ki he fānaú ke nau fakahā atu ʻa e meʻa ʻoku nau fai ʻi he taimi ʻoku nau fiefia aí. Talaange ki he fānaú ʻa e ʻuhinga ʻokú ke “fiefia ʻi he ʻEikí”—ʻa e ʻuhinga ʻokú ke ongoʻi fiefia ai koeʻuhí ko Sīsū Kalaisí. Tuku ki he fānaú ke nau vahevahe ʻa ʻenau ongo kau kia Sīsuú.

  • Fakaʻaliʻali ha ngaahi meʻa pe fakatātā ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ne tokoniʻi koe ke ke “fiefia maʻu ai pē ʻi he ʻEikí” (Filipai 4:4), hangē ko ʻEne fakatupú, ko ha temipale, ko ʻEne Toetuʻú, pe ko ha fāmili. Tuku ki he fānaú ke nau taufetongi ʻi hono fili ha fakatātā pe ko ha meʻa naʻe ʻomi, pea talaange kiate kinautolu e ʻuhinga ʻokú ke fiefia ai aí. Fakaafeʻi ke nau vahevahe e ngaahi meʻa ʻoku tokoni kiate kinautolu ke nau fiefia ʻi he ʻEikí.

  • Lau fakataha e Filipai 4:8, pea tokoniʻi e fānaú ke nau fakakaukau ki he ngaahi meʻa ʻoku feʻunga mo e ngaahi fakamatala ʻi he vēsí (vakai foki ki he Tefito ʻo e Tuí 1:13). Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau tā ha ʻū fakatātā ʻo e ngaahi meʻá ni.

Kolose 1:23; 2:6–7

ʻOku totonu ke “aka” ʻeku tuí ʻia Sīsū Kalaisi.

Kapau ʻe langa ʻe he fānaú ʻa ʻenau moʻuí mo ʻenau tuí ʻi he Fakamoʻuí, te nau malava ke matuʻuaki e ngaahi faingataʻa ʻo e moʻuí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali e fakatātā ʻo ha fuʻu ʻakau mei he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí lolotonga hoʻo lau e ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga mei he Kolose 1:23; 2:6–7. Ko e hā ʻe hoko ki he fuʻu ʻakau ko ʻení kapau ʻe tō mai ha matangi pea ʻikai ke ʻi ai ha aka mālohi e fuʻu ʻakaú? Tuku ki he fānaú ke nau tuʻu pea nau pehē pē ko ha fuʻu ʻakau kinautolu ʻoku vaivai ʻa hono ngaahi aká ʻi ha matangi mālohi, hili iá pea nau toe pehē pē ko ha fuʻu ʻakau kinautolu ʻoku mālohi hono aká. Fakamoʻoni ange ʻe lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he tui ki he Fakamoʻuí, ke tau tatau mo ha fuʻu ʻakau ʻoku mālohi hono aká. Pea te tau lava leva ʻo matuʻuaki ʻa e “ngaahi matangi” fakalaumālié, hangē ko e ngaahi ʻahiʻahí mo e ngaahi taimi faingataʻá.

  • Fakaafeʻi ha taha ke ne tā ha fuʻu ʻakau ʻi he palakipoé. Kole ki he fānaú ke nau fakahingoa ha ngaahi meʻa te nau lava ʻo fai ke nau “aka” ai ʻia Sīsū Kalaisi. ʻI he taimi kotoa pē ʻoku fakahingoa ai ʻe ha taha ha meʻa, fakaafeʻi ia ke ne tānaki atu ha aka ki he fakatātaá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Filipai 4:4–13

Kapau te u maʻu e tui kia Sīsū Kalaisí, te u lava ʻo fiefia neongo e ngaahi taimi faingataʻá.

Naʻe foua ʻe Paula ha ngaahi faingataʻa lahi, ka naʻá ne fiefia koeʻuhi naʻá ne maʻu ha tui kia Sīsū Kalaisi.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Kole ki he fānaú ke nau fakakaukauloto ʻoku nau ʻi ha fale fakapōpula hangē ko ia ne ʻi ai ʻa e ʻAposetolo ko Paulá ʻi he taimi naʻá ne fai ai ʻa e Tohi ki he Kakai Filipaí. Lau mo e fānaú e Filipai 4:4–13 pea kole ange ke nau fekumi ki he ngaahi foʻi lea “fiefia,” “melino,” mo e “fiemālie.” Ko e hā naʻe lava ai ʻa Paula ʻo fiefia mo ongoʻi nonga neongo ʻene ʻi he fale fakapōpulá? Kole leva ki he fānaú ke nau kumi e ngaahi foʻi lea “ʻEiki,” “ʻOtua,” mo e “Kalaisi” ʻi he ngaahi vēsí. Tokoniʻi ke mahino kiate kinautolu naʻe ngaohi ʻe he tui ʻa Paula kia Sīsū Kalaisí, ke ne fiefia.

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau tokoni atu ke fakakakato e ngaahi sētesi hangē ko ʻení: “Te u kei lava pē ʻo sio ʻi he fakapoʻulí kapau te u maʻu ha . Te u kei lava pē ʻo ongoʻi mokomoko ʻi tuʻa ʻi ha ʻaho ʻafu kapau te u maʻu ha . Te u kei lava pē ʻo maʻu ʻa e fiefia ʻi he ngaahi taimi faingataʻá kapau te u .” Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ʻe he Filipai 4:4–13 te tau lava ʻo fai ke maʻu ai ʻa e fiefiá? Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ha ngaahi himi pe potufolofola fekauʻaki mo Sīsū, ʻe lava ʻo tokoni ke nau ongoʻi fiefia lolotonga e ngaahi taimi faingataʻá.

Filipai 4:8

Te u lava ʻo “tokanga” ki he ngaahi meʻa ʻoku moʻoni, totonu, mo fakaʻofoʻofá.

ʻOku faʻa fakaʻaliʻali ki he fānaú ha ngaahi meʻa ʻoku kovi mo ʻuli. Te ke lava ʻo tokoni ke nau fekumi ki he ngaahi meʻa ʻoku langaki moʻui mo maʻá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Kole ki ha taha ke ne lau leʻolahi e Filipai 4:8 lolotonga iá ʻe fekumi ʻa ha niʻihi kehe ʻi he Tefito ʻo e Tui 1:13 ki ha ngaahi lea ʻoku faitataú. Fakaafeʻi ha taha ke ne hiki e ngaahi lea ko ʻení ʻi he palakipoé. Fehuʻi ki he fānaú pe ko e hā e ʻuhinga ʻa e ngaahi foʻi leá, pea tokoni ke nau fakamatalaʻi ia ʻo ka fie maʻu. Ko e hā e ʻuhinga ʻoku totonu ai ke tau “tokanga” ki he ngaahi meʻá ni? Te tau lava fēfē ʻo “fekumi” ki he ngaahi meʻa ko iá?

  • Kole ki he fānaú ke nau fakahingoa e ngaahi meʻa ʻoku feʻunga mo e ngaahi fakamatala ʻi he Filipai 4:8. Fakaafeʻi ke nau tauhi ha lisi ʻi he uiké ni ʻo ha meʻa ne nau fakatokangaʻi ʻoku feʻunga mo e ngaahi fakamatala ko ʻení. Poupouʻi ke nau ʻomi ʻenau lisí ki he Palaimelí ʻi he uike kahaʻú pea vahevahe e meʻa ne nau maʻú.

Kolose 1:23; 2:6–7

ʻOku totonu ke “aka” ʻeku tuí ʻia Sīsū Kalaisi.

ʻOku feinga ʻa Sētane ke ne fakavaivaiʻi ʻetau tuí ʻo fakafou ʻi he ngaahi ʻahiʻahi mo e ngaahi tokatēline hala. Te ke lava fēfē ʻo ueʻi fakalaumālie e fānaú ke fakamālohia ʻenau tui ki he Fakamoʻuí, ke ʻoua naʻa nau “hiki mei he ʻamanaki lelei ʻo e ongoongoleleí”? (Kolose 1:23).

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau tā ha ʻū fakatātā ʻokú ne fakafofongaʻi e ngaahi moʻoni ʻoku nau maʻu ʻi he Kolose 1:23; 2:6–7. Tuku ke nau vahevahe ʻenau ʻū fakatātaá ki he kalasí pea fakamatalaʻi e ngaahi moʻoni ʻoku fakafofongaʻi aí.

  •   Ko e hā ha ngaahi ʻahiʻahi mo ha ngaahi tokāteline ʻi he māmaní he ʻahó ni ʻoku lava ke ne fakavaivaiʻi ʻetau tuí? Poupouʻi e fānaú ke nau tohiʻi ha meʻa ʻe taha te nau lava ʻo fai ke fakamālohia ʻenau tuí koeʻuhi ke nau “aka” (Kolose 2:7) ai ʻia Sīsū Kalaisi. Kole ange ke nau fakaʻaliʻali ʻeni ʻi ha feituʻu te nau sio ki ai he ʻaho takitaha.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi e fānaú ke vahevahe ki honau ngaahi fāmilí e meʻa ne nau ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí. Te nau lava ʻo fakaʻaongaʻi e peesi ʻekitivitī ki he uike ní pe ko ha potufolofola ne nau lau lolotonga e kalasí he ʻahó ni.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

ʻOku fie ʻilo mo ako ʻa e fānaú ʻo fakafou ʻi ha ngaahi aʻusia kehekehe mo foʻou. Fakaʻaongaʻi ha ngaahi ʻekitivitī ʻe tokoni ki he fānaú ke nau ngaungaue, fakaʻaongaʻi ʻenau ngaahi ongó, fekumi, mo fakahoko ha ngaahi meʻa foʻou. ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi fokotuʻu ʻi he “Ko Hono Feau e Ngaahi Fiemaʻu ʻa e Fānau Iiki Angé” ʻi he kamataʻanga ʻo e maʻuʻanga tokoni ko ʻení. (Vakai foki, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 25–26.)

Paaki