Fuakava Foʻoú 2023
23–29 ʻOkatopa. 1 mo e 2 Tīmote; Taitusi; Filimone: “Ke ʻi he Kakai Tuí ko e Fakaʻilonga”


“23–29 ʻOkatopa. 1 mo e 2 Tīmote; Taitusi; Filimone: ‘Ke ʻi he Kakai Tuí ko e Fakaʻilonga,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Foʻoú 2023 (2021)

“23–29 ʻOkatopa. 1 mo e 2 Tīmote; Taitusi; Filimone,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2023

ʻĪmisi
kau fefine ʻe toko tolu ʻoku nau lue ʻi tuʻa ʻi he temipalé

23–29 ʻOkatopa

1 mo e 2 Tīmote; Taitusi; Filimone

“Ke ʻi he Kakai Tuí ko e Fakaʻilonga”

Naʻe akoʻi mai ʻe Paula “ʻoku foaki mai ʻa e [folofolá] … [ko e] fakapoto ki he māʻoniʻoní” (2 Tīmote 3:16). ʻI hoʻo ako ʻa e ngaahi tohi ko ʻení, fakalaulauloto ki he founga te nau lava ai ʻo ueʻi fakalaumālie ʻa e fānaú ke nau moʻui māʻoniʻoní.

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Kole ki he fānaú ke nau talanoa kau ki ha taha ʻoku hoko ko ha “fakaʻilonga ʻo e kakai tuí” kiate kinautolu. Ko e hā e meʻa ʻoku nau fai ke nau hoko ai ko ha kau tā sīpinga lelei ki he niʻihi kehé?

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

1 Tīmote 3:1–2; Taitusi 1:7–9

Ko e kau pīsopé ko ha kau tamaioʻeiki kinautolu ʻo e ʻOtuá ʻoku nau tataki e uōtí.

Naʻe akoʻi ʻe Paula kia Tīmote mo Taitusi ʻa e mahuʻinga ʻo e kau pīsopé. Te ke lava fēfē ʻo akoʻi ki he fānaú e meʻa ʻoku fakahoko ʻe he pīsopé? (ʻOku lava ke tatau ha palesiteni fakakolo mo ha pīsope.)

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Tā ha fakatātā faingofua ʻo hoʻo pīsopé ʻi he palakipoé. Kole ki he fānaú ke nau ʻomi ha ngaahi meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e pīsopé. Ko e tangata fēfē nai ia? Ko e hā e ngāue ʻokú ne faí? ʻOkú ne tāpuekina fēfē ʻa e uōtí? (Te ke lava ʻo maʻu ha ngaahi ʻulungaanga ʻe niʻihi ʻo ha pīsope ʻi he 1 Tīmote 3:1–2 mo e Taitusi 1:7–9.) ʻI hono vahevahe ʻe he fānaú ʻenau ngaahi fakakaukaú, hiki kinautolu ʻi ha ʻū laʻipepa pea tuku ki he fānaú ke nau fokotuʻu ia ki he palakipoé ʻi he tafaʻaki ʻo e fakatātaá.

  • Hiki e ngaahi fatongia ʻo ha pīsope ʻi ha fanga kiʻi laʻipepa—hangē ko hono tokoniʻi ʻo e fānau mo e toʻu tupu ʻi he uōtí, tali ʻo e vahehongofulú mo e foaki ʻaukaí, fakahoko ha ngaahi uiuiʻi, ʻinitaviu ʻo e kāingalotú, mo hono tokoniʻi ʻo kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá. Faʻo e fanga kiʻi laʻipepa ko ʻení ʻi ha poulu, pea fakaafeʻi e fānau takitaha ke nau toʻo ha laʻipepa e taha. Tokoniʻi leva ʻa e tokotaha ko iá ke ne fakatātaaʻi mo koe ʻa e ngaahi fatongia ko ʻení. Vahevahe hoʻo fakamoʻoni ko e pīsopé ʻoku ui ia ʻe he ʻOtuá.

  • Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau tā ha fakatātā ʻoku tokoni ʻa e pīsopé ki he ngaahi mēmipa ʻo e uōtí. Fokotuʻu ange ke nau foaki ʻenau ʻū fakatātaá ki he pīsopé mo fakamālō ange kiate ia. Ko e hā te tau lava ʻo fai ke tokoni ai kiate iá?

ʻĪmisi
ongo faifekau ʻokú na talanoa ki ha tangata

“ʻOua naʻa manukiʻi hoʻo kei siʻí ʻe ha taha; ka ke ʻi he kakai tuí ko e fakaʻilonga” (1 Tīmote 4:12).

1 Tīmote 4:12

Te u lava ʻo hoko ko ha “fakaʻilonga ʻo e kakai tuí.”

Ko e hā te ke lava ʻo fai ke ueʻi fakalaumālie ai ʻa e fānaú ke nau hoko ko ha “[kau] fakaʻilonga ʻo e kakai tuí”?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  •       Lau e 1 Tīmote 4:12, pea fehuʻi ki he fānaú pe ko e hā te nau lava ʻo fai ke nau hoko ai ko ha kau tā sīpinga lelei ki he niʻihi kehé.

  • Vahevahe ha aʻusia ki ha taimi naʻá ke feinga ai ke hoko ko ha tā sīpinga lelei ki ha taha pe ko ha taimi naʻe hoko ai ha taha ko ha tā sīpinga lelei kiate koe (mahalo ʻe kau ai e fānau ʻi hoʻo kalasí). Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ki he kau mēmipa honau fāmilí mo e ngaahi kaungāmeʻá.

2 Tīmote 3:14–17

ʻE tokoniʻi au ʻe he folofolá ke u ʻilo ʻa e moʻoní.

Kapau ʻe lava ke ke tokoni ki he fānaú ke nau ako ke manako ʻi he folofolá, ʻe faitāpuekina ʻe he ngaahi akonaki ʻi he folofolá ʻa ʻenau moʻuí ʻi he ngaahi taʻu ka hoko maí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ha ngaahi folofola, pea tokoniʻi e fānaú ke nau maheni mo e folofolá ʻaki hono fakahā kiate kinautolu e ngaahi peesi talamuʻaki ʻo e Tohi Tapú, ko e Tohi ʻa Molomoná, ko e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá, pea mo e Mataʻitofe Mahuʻingá. Fakaafeʻi ha taha ʻi he fānaú ke ne puke ʻa e ngaahi tohi ko ʻení lolotonga hoʻo lau e 2 Tīmote 3:15–17. Talaange ki he fānaú ʻa e ʻuhinga ʻokú ke saiʻia ai ʻi he folofolá, pea tuku ki he fānaú ke nau fakahaaʻi ʻenau ngaahi ongó.

  • Kole ki he fānaú ke nau talanoa kau ki heʻenau koloa mahuʻinga tahá. Ko e hā ʻoku nau fai ʻaki e koloa mahuʻinga ko iá? ʻOku founga fēfē ʻenau tauhi iá? Tuku ke nau taufetongi ʻi hono puke ʻa e folofolá mo huke fakalelei ʻa e ʻū pēsí. Ko e hā ʻoku tau fakaʻaongaʻi ki ai e folofolá? Ko e hā e ʻuhinga ʻoku totonu ai ke tau tokangaʻi lelei kinautolú? Fakamoʻoniʻi ange ʻoku ʻi he folofolá ha ngaahi moʻoni ʻoku finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke tau ʻilo.

  • Tokoniʻi e fānaú ke nau faʻu hano fakatātaaʻi ʻo e hivá ke fakahoko fakataha mo ha hiva fekauʻaki mo e folofolá, hangē ko e “Fekumi, Fifili, pea mo Lotu” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 66).

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

1 Tīmote 4:12

Te u lava ʻo hoko ko ha “fakaʻilonga ʻo e kakai tuí.”

Naʻe kei siʻi ʻa Tīmote ke ne hoko ko ha taki ʻo e Siasí, ka naʻe fie maʻu ʻe Paula ke ne ʻilo te ne kei lava pē ʻo hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga. Te ke lava ʻo ueʻi fakalaumālie ʻa e fānaú ke nau tā ha ngaahi sīpinga lelei ki he niʻihi ʻoku nau feohí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau fakataha e 1 Tīmote 4:12, pea kole ki he fānaú ke nau fekumi ki ha ngaahi founga ʻe ono naʻe pehē ʻe Paula te tau lava ai ʻo hoko ko ha “fakaʻilonga ʻo e kakai tuí.” Vahevahe ʻa e fānaú ke nau tautau toko ua, pea fakaafeʻi e hoa takitaha ke na fakakaukau ki ha tuʻunga ʻa ia te na lava ai ʻo hoko ko ha fakaʻilonga ʻo e kakai tuí. Kole ange ke nau fakatātaaʻi ʻena tuʻunga ko iá ki he toenga ʻo e kalasí.

  • Kole ki he fānaú pe te nau fie vahevahe ha faʻahinga aʻusia pē ʻi he taimi ne nau feinga ai ke hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ki he niʻihi kehé. Talaange kiate kinautolu e founga kuo nau hoko ai ko ha fakaʻilonga ʻo e kakai tuí kiate koe, pea mo e founga kuó ke fakatokangaʻi ai kinautolu ʻi heʻenau tā ha ngaahi sīpinga lelei maʻá e niʻihi kehé.

1 Tīmote 6:7–12

ʻOku mahuʻinga ange ʻa e ngaahi meʻa ʻoku taʻengatá ʻi he paʻangá.

ʻOku fakamuʻomuʻa ʻe he māmaní ʻa e paʻangá mo e ngaahi meʻa ʻe lava ke fakatau ʻaki ʻa e paʻangá. Te ke tokoniʻi fēfē ʻa e fānaú ke tukutaha ʻenau tokangá mo e ʻofá ʻi he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau talanoa kau ki he meʻa te nau fakatau mai kapau ne nau maʻu e paʻanga kotoa ʻi he māmaní. Lau mo e fānaú ʻa e 1 Tīmote 6:7–12 pea kole ange ke nau fakamatalaʻi nounou ʻa e meʻa ne akoʻi ʻe Paula kia Tīmote fekauʻaki mo e paʻangá. Fakaafeʻi leva ʻa e fānaú ke nau toe lau ʻa e veesi 11–12 ʻo kumi ki he ngaahi meʻa naʻe lave ki ai ʻa Paula ʻoku mahuʻinga ange ʻi he paʻangá.

  • Fokotuʻutuʻu ʻa e ʻū fakatātā ʻo e ngaahi meʻa fakamāmaní (hangē ko e paʻangá, ʻū meʻavaʻingá, pe heleʻuhilá) pea mo e meʻa ʻoku taʻengatá (hangē ko e ngaahi fāmilí pe temipalé). Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau fokotuʻutuʻu e ʻū fakatātaá ki ha fokotuʻunga ʻe ua—ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ne ʻomi kitautolu ke tau ofi ange kia Kalaisí mo e ngaahi meʻa ʻoku lava ke ne tohoakiʻi kitautolu meia Kalaisi ʻo kapau te tau ʻofa ai ʻo lahi ange ʻi heʻetau ʻofa kiate Iá. Ko e hā e ʻuhinga ʻoku hoko ai e “ʻofa ki he koloá, ko e tefito ia ʻo e kovi kotoa pē”? ʻOku ngaohi fēfē kitautolu ʻe he tokanga taha kia Sīsū Kalaisí ke tau fiefiá?

2 Tīmote 3:14–17

Naʻe ʻomi ʻe he Tamai Hēvaní e folofolá ke tokoniʻi kitautolu ke tau ʻiloʻi e moʻoní mei he halá.

ʻI hoʻo akoʻi e fānaú fekauʻaki mo e folofolá, fekumi ki ha ngaahi founga ke poupouʻi ai kinautolu ke nau maʻu ʻenau ngaahi aʻusia mālohí ʻaki ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke lau e 2 Tīmote 3:15–17. Fakaʻaliʻali ha ʻū fakatātā ʻokú ne fakatātaaʻi ha talanoa mei he ngaahi tohi folofola ʻe fā ʻo e Siasí, pea fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e fānaú ke nau fili ha fakatātā pea fai hono talanoá. (Te ke lava ʻo maʻu ʻa e ʻū fakatātaá ʻi he Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí pea mo e naunau Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú.) Kole ki he fānaú ke nau vahevahe ha meʻa kehe ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e tohi folofola ko iá. ʻOku malava fēfē nai ʻe he folofolá ke ne “fakapoto [kitautolu] ki he fakamoʻuí”?

  • Vahevahe ha veesi folofola ʻokú ke saiʻia taha ai pe ko ha aʻusia ki ha taimi ne tokoniʻi ai koe ʻe he folofolá ke langaki hoʻo tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke vahevahe ha veesi ʻoku nau manako ai pe ko ha aʻusia ʻanautolu pē.

  • Kole ki ha taha ʻi he fānaú ke ne lau e Molonai 10:4–5. Ko e hā naʻe palōmesi mai ʻe Molonai ʻi he ngaahi veesi ko ʻení? Fehuʻi ki he fānaú ko e hā e founga ne nau maʻu ai ha fakamoʻoni ʻoku moʻoni ʻa e folofolá. Fakaafeʻi ke nau lau pe fanongo maʻu pē ki he folofolá pea fehuʻi ki he ʻOtuá pe ʻoku moʻoni ia.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi e fānaú ke vahevahe ki honau ngaahi fāmilí e meʻa ne nau ako kau ki he folofolá, pea fekumi ki ha veesi ʻe taha ʻi he folofolá te nau lava ʻo vahevahe mo e kalasí ʻi he uike kahaʻú (fakataha mo ha tokoni mei heʻenau mātuʻá, ʻo ka fie maʻu).

Fakatupulaki ʻEtau Akoʻí

Liliu ʻa e ngaahi ʻekitivitií ke feau e ngaahi fiemaʻú. Fakaʻaongaʻi e ngaahi fokotuʻutuʻu ko ʻení ko ha maʻuʻanga fakakaukau ke ne ʻomi kiate koe ha ueʻi fakalaumālie lolotonga hoʻo fakalaulauloto ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e fānau ʻokú ke akoʻí, kae ʻikai hoko pē ko ha ngaahi fakahinohino kuo pau ke ke muimui ki ai. Te ke lava ʻo fulihi e ngaahi ʻekitivitií ke akoʻi e fānau ʻi ha faʻahinga taʻu motuʻa pē.

Paaki