Fuakava Foʻoú 2023
16–22 ʻOkatopa. 1 mo e 2 Tesalonika: “Fakakakato ʻa ia ʻOku Toe ʻi Hoʻomou Tuí”


“16–22 ʻOkatopa. 1 mo e 2 Tesalonika: ʻFakakakato ʻa ia ʻOku Toe ʻi Hoʻomou Tuí,ʼ” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻoú 2023 (2022)

“16–22 ʻOkatopa. 1 mo e 2 Tesalonika,” Haʻu ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2023

ʻĪmisi
ongo sisitā faifekau ʻokú na talanoa ki ha talavou

16–22 ʻOkatopa

1 mo e 2 Tesalonika

“Fakakakato ʻa ia ʻOku Toe ʻi Hoʻomou Tuí”

Kapau he ʻikai ke tau lekooti ʻa e ngaahi ongo ʻoku tau maʻu mei he Laumālié, ʻe ngalo ia ʻiate kitautolu. Ko e hā ʻoku ueʻi koe ʻe he Laumālié ke ke lekooti ʻi hoʻo lau ʻa e 1 mo e 2 Tesalonika?

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻI Tesaloniká, naʻe tukuakiʻi ʻa Paula mo Sailosi ki heʻena “fulihi ʻa māmani” (Ngāue 17:6). Naʻe fakaʻitaʻi ʻe heʻena malangá ha kau taki ʻi he kakai Siú, pea naʻe hanga ʻe he kau taki ko ʻení ʻo ueʻi hake ʻa e kakaí ke nau fakamoveuveu (vakai Ngāue 17:1–10). Ko hono olá, naʻe faleʻi ʻa Paula mo Sailosi ke na mavahe mei Tesalonika. Naʻe hohaʻa ʻa Paula ki he kau papi ului foʻou ʻi Tesaloniká mo e fakatanga naʻa nau fehangahangai mo iá, ka naʻe ʻikai lava ke ne toe foki ke ʻaʻahi kiate kinautolu. Naʻá ne tohi ʻo pehē, “ʻI he ʻikai te u kei faʻa kātakí, ne u fekau atu ai ke u ʻilo hoʻomou tuí.” ʻI ha tali ki he meʻá ni, naʻe haʻu ʻa e tokoni ʻo Paula ko Tīmoté, ʻa ia naʻe ngāue ʻi Tesaloniká ʻo, “ʻomi kiate kimautolu ʻa e ongoongo lelei ʻo hoʻomou tuí mo e ʻofá” (1 Tesalonika 3:5–6). Ko hono moʻoní, naʻe ʻiloa ʻa e Kāingalotu Tesaloniká ko e kau fakaʻilonga “ki he kakai tui kotoa pē” (1 Tesalonika 1:7 pea naʻe mafola atu ʻa e ongoongo ʻo ʻenau tuí ki he tukui fonua ʻi mulí. Fakakaukau ki he fiefia mo e fiemālie naʻe maʻu ʻe Paula ʻi heʻene fanongo “naʻe ʻikai taʻeʻaonga” ʻa ʻene ngāue kiate kinautolú (1 Tesalonika 2:1 Ka naʻe ʻiloʻi ʻe Paula ʻoku ʻikai feʻunga ʻa e tui faivelenga ʻi he kuohilí ke moʻui fakalaumālie mei ai ʻi he kahaʻú, pea naʻá ne tokanga telia ʻa e ivi tākiekina ʻo e kau akonaki loí ki he Kāingalotú (vakai 2 Tesalonika 2:2–3 Ko ʻene pōpoaki kiate kinautolu, pea mo kitautolú, ke hoko atu ʻa hono “fakakakato ʻa ia ʻoku toe ʻi [heʻetau] tuí” pea ke “tupulekina lahi ʻaupito ai” ʻi he ʻofa (vakai 1 Tesalonika 3:10; 4:10).

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakataautahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakataautaha ʻo e Folofolá

1 Tesalonika 1–2

ʻOku tokoni e kau ākonga ʻa Kalaisí ki he niʻihi kehé ʻi he loto fakamātoato mo e ʻofa.

ʻOku fakahaaʻi ʻe he ngaahi lea ʻa Paula ʻi he 1 Tesalonika, ʻa e tokanga mo e fiefia ʻoku maʻu ʻe ha taha kuó ne līʻoa kakato ʻene moʻuí ke tokoniʻi e fānau ʻa e ʻOtuá. Te ke maʻu tautautefito ʻi he ongo ʻuluaki vahe ʻo e 1 Tesalonika, ha ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi e fakakaukau mo e ngaahi angafai ʻo ha ākonga moʻoni ʻa e ʻEikí. Hangē ko ʻení, ko e hā ʻokú ke ako mei he 1 Tesalonika 1:5–8; 2:1–13 fekauʻaki mo e ngāue maʻá e ʻEikí?

Fakakaukau ki ho ngaahi faingamālie ke tokoni ai ki he ʻOtuá mo ʻEne fānaú. Ko e hā ʻokú ke maʻu ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ʻokú ne ueʻi fakalaumālie koe ke fakaleleiʻi hoʻo ngāue tokoní? Fakakaukau ke ke fehuʻi loto ha ngaahi fehuʻi ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa ʻokú ke maʻú, hangē ko e “Ko ha [faʻifaʻitakiʻanga] nai au [ʻo e] ngaahi meʻa ʻoku ou ʻiló?” (vakai 1 Tesalonika 1:7).

1 Tesalonika 3:7–13; 4:1–12

“Tupulekina lahi ʻi he feʻofaʻaki.”

Naʻe fiefia ʻa Paula ʻi he faivelenga ʻa e Kāingalotu Tesaloniká (vakai 1 Tesalonika 3:7–9). Ka naʻá ne toe loto foki ke nau “tupulekina ai ʻo lahi ʻaupito” ʻi he faivelenga ko iá (1 Tesalonika 4:1). ʻI hoʻo lau ʻa e 1 Tesalonika 3:7–13; 4:1–12, fakalaulauloto ki he ngaahi founga te ke lava ai ʻo “tupulekina [fakalaumālie] lahi ʻaupito ai”(1 Tesalonika 4:10). Hangē ko ʻení, fakatokangaʻi ange naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Paula ʻa e ngaahi lea hangē ko e “māʻoniʻoni” mo e “[faka]māʻoniʻoniʻi.” Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi tohi ʻa Paulá fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e ngaahi lea ko ʻení? ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he Fakamoʻuí ke ke māʻoniʻoni mo fakamāʻoniʻoniʻi angé?

Vakai foki ki he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Toputapú,” “Fakamāʻoniʻoniʻí,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.

1 Tesalonika 4:16–18; 5:1–10; 2 Tesalonika 1:4–10

Kapau te u faivelenga mo tokanga, te u mateuteu ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa e Fakamoʻuí.

Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Paula ʻi he 1 Tesalonika 5:1–10, ha ngaahi lea fakatātā ke akoʻi fekauʻaki mo e taimi ʻe toe hāʻele mai ai ʻa Sīsū ki he māmaní. ʻI hoʻo ako ʻa e ngaahi lea fakatātā ko ʻení, fakakaukau ke hiki ʻa e ngaahi ongo ʻokú ke maʻu fekauʻaki mo e Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí:

  • “Kaihaʻa ʻi he poʻulí”:

  • “Langā ki ha fefine feitama”:

  • Ngaahi lea fakatātā kehe ʻokú ke maʻú:

Ko e hā ha toe ngaahi moʻoni kehe ʻokú ke ako mei he 1 Tesalonika 4:16–18; 5:1–10; 2 Tesalonika 1:4–10? Ko e hā ʻoku ueʻi koe ke ke fai ke tokanga mo teuteu ai ki he hāʻele mai ʻa e Fakamoʻuí?

Vakai foki ki he D. Todd Christofferson, “Teuteu ki he Toe Hāʻele Mai ʻa e ʻEikí,” Liahona, Mē 2019, 81–84.

2 Tesalonika 2

Naʻe kikiteʻi ʻe hoko ha hē mei he moʻoní, pe mavahe mei he moʻoní, kimuʻa pea hoko ʻa e Hāʻele ʻAngauá.

Lotolotonga e fakautuutu ʻa e ngaahi fakatangá, naʻe tui e Kāingalotu Tesalonika tokolahi ʻoku vave ha hoko ʻa e Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa e Fakamoʻuí. Ka naʻe ʻiloʻi ʻe Paula ʻe kimuʻa pea toe hāʻele mai ʻa Sīsū ki he māmaní ʻe hoko ha hē mei he moʻoní—ko ha fakafepaki pe “liliu kovi” mei he moʻoní (vakai 2 Tesalonika 2:1–4). Te ke lava ʻo fakaloloto hoʻo mahino ki he Hē Fakaʻaufuli mei he Moʻoní—mo hoʻo houngaʻia ʻi hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí—ʻaki haʻo fakalaulauloto ki ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa ko ʻení:

  • Ngaahi folofola ne tomuʻa kikiteʻi ai e Hē mei he Moʻoní: ʻĪsaia 24:5; ʻĀmosi 8:11–12; Mātiu 24:4–14; 2 Tīmote 4:3–4

  • Ngaahi folofola ʻokú ne fakahā naʻe ʻosi kamata pē mei he kuonga ʻo Paulá ʻa e Hē mei he Moʻoní: Ngāue 20:28–30; Kalētia 1:6–7; 1 Tīmote 1:5–7

  • Ngaahi fakakaukau ʻa e kau fokotuʻu lotu faka-Kalisitiané fekauʻaki mo e Hē Fakaʻaufuli mei he Moʻoní:

    Māteni Lutelo: “Kuo teʻeki ke u fai ha meʻa kehe mei hono fakaleleiʻi ʻo e Siasi [Katolika Lomá] ʻo fakatatau mo e ngaahi Folofola Māʻoniʻoní. … ʻOku ou pehē kuo mole atu ʻa e tui faka-Kalisitiané meiate kinautolu ne totonu ke nau fakatolonga iá” (ʻi he E. G. Schweibert, Luther and His Times: The Reformation from a New Perspective [1950], 590).

    Lousa Uiliami: “Kuo uesia ʻe he hē mei he moʻoní … ʻa e meʻa kotoa pē ʻo aʻu ki ha tuʻunga he ʻikai toe lava ha fakaakeake mei he hē mei he moʻoní kae ʻoua kuo ʻomi ʻe Kalaisi ha kau ʻaposetolo foʻou ke nau toe fokotuʻu ha ngaahi siasi foʻou” (ʻi he Philip Schaff, The Creeds of Christendom [1877], 851).

Vakai foki ki he 2 Nīfai 28; Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Hē mei he Moʻoní,” topics.ChurchofJesusChrist.org.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi ʻi ʻApí

1 Tesalonika 3:9–13.Ko e hā ʻokú ke saiʻia ai fekauʻaki mo e ngaahi ongo naʻe maʻu ʻe Paula ki hono ngaahi kaungāmeʻá? Te tau lava fēfē ʻo “tupulekina lahi ʻi he feʻofaʻaki”? (veesi 12).

1 Tesalonika 4:13–18.Ko e hā ha ngaahi kupuʻi lea ʻi he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e Toetuʻú ʻokú ne ʻoatu ha fakafiemālie kiate koe?

1 Tesalonika 5:14–25.ʻI hoʻo toe vakaiʻi e faleʻi ʻa Paula ʻi he 1 Tesalonika 5:14–25, fakaafeʻi e mēmipa takitaha ʻo e fāmilí ke nau kumi ha kupuʻi lea ʻe lava ʻo tokanga taha ki ai e fāmilí. Kumi ha ngaahi founga kehekehe ke fakaʻaliʻali ai e ngaahi kupuʻi lea ko ʻení ʻi homou ʻapí ko ha fakamanatu. Hangē ko ʻení, ʻe lava ke kumi pe tā ʻe he tokotaha takitaha ha ngaahi fakatātā ʻokú ne fakatātaaʻi pe fakamamafaʻi ʻa e kupuʻi lea naʻá ne filí.

2 Tesalonika 3:13.ʻOku ʻi ai nai ha taimi ʻoku tau ongoʻi ai ʻoku tau “fiu ʻi he fai leleí”—mahalo ʻoku tau ongoʻi lōmekina ʻi he ngaahi fie maʻu ʻo e tuʻunga fakaākongá? Ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ne tokoniʻi kitautolu ʻi heʻetau ongoʻi pehení? (Vakai Kalētia 6:9; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 64:33.) Te tau lava fēfē ʻo fepoupouaki ʻi he taimi ʻoku hoko ai ʻení?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai ki he fokotuʻutuʻu ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Hiva ʻoku fokotuʻu atú: “ʻOku ou Feinga ke Hangē ko Sīsuú,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 40–41.

Ko Hono Fakatupulaki e Ako Fakataautahá

Fekumi fakaʻaho ki he fakahaá “ʻOku faʻa hoko mai e fakahaá ʻi he ‘ʻotu lea ki he ʻotu lea’ (2 Nīfai 28:30), kae ʻikai fakaʻangataha pē. … ʻOua naʻá ke fakakaukau ki he [ako ʻo e ongoongoleleí] ko ha meʻa ke toki fakaʻataʻatā ki ai ho taimí, ka ko ha meʻa pē ia ʻokú ke fai maʻu pē” (Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 12).

ʻĪmisi
Kalaisi ʻi he ngaahi ʻaó

Kalaisi Toetuʻú, tā ʻe Robert T. Barrett

Paaki