reetalil li k’oxlak

Na’leb’ re xk’oxlankil

Rilb’al ru li Najter Chaq’rab’

Xtawb’al li na’leb’ choq’ re laa yu’am

Naq nakak’oxla xtzolb’al li Najter Chaq’rab’ chiru li chihab’ a’in, k’a’ru nakaweek’a? Ma yo’on wankat? Ma naka’ch’ino’ aach’ool? Ma nakatxuwak? Naru na’eek’aman chixjunil a’an. Li Najter Chaq’rab’ kitz’iib’aak sa’ najter q’e kutan, jo’kan naq chaab’il xtzolb’al, a’b’an maare ch’a’aj ajwi’. Kitz’iib’aak xb’aaneb’ li najter tenamit li jwal jalaneb’ chiqu, ut wan naq ch’a’aj b’ayaq xtawb’al ru choq’ qe. A’b’an sa’ li hu a’in naqataweb’ li kristiaan li ke’xk’ul li k’a’ru naqak’ul laa’o, ut naqak’e reetaleb’ li na’leb’ li neke’xch’olob’ xyaalal lix choxahilal li Jesukristo ut lix evangelio.

Yaal, jalan jalanq xyu’ameb’ laj Abraham, li xSara, li xAna, ut laj Daniel rik’in li qayu’am laa’o. A’b’an ke’xnumsi li sahilal ut li rahilal sa’ junkab’al, li paab’aal ut li wiib’ank ch’oolej, li chaab’ilo’k ut li majelo’k—jo’ naqanumsi chiqajunilo. Jo’kan ajwi’, ke’xk’anjela xpaab’aal, ke’xjal xk’a’uxl, ke’ok sa’ sumwank, ke’xnumsi li musiq’ejil na’leb’, ut maajo’q’e ke’xkanab’ ab’ink chiru li Dios.

Wi nakapatz’ ma naru laa’at ut laa junkab’al chixtawb’al li chaab’il na’leb’ sa’ li Najter Chaq’rab’ chiru li chihab’ a’in, chijultiko’q aawe naq lix junkab’al laj Lehi ut li xSaria ke’xtaw. Laj Nefi kixye resil lix yu’am laj Moises ut lix na’leb’ laj Isaias naq kixwaklesi xch’ooleb’ malaj naq kixq’useb’ li ras riitz’in. Naq laj Nefi kixye, “nasaho’ li waam rik’ineb’ li loq’laj hu” (2 Nefi 4:15), yoo chi aatinak chirixeb’ li hu sa’ li Najter Chaq’rab’.

Xsik’b’al li Kolonel

Wi nakapatz’ ma texnach’oq jo’ junkab’al rik’in li Jesukristo naq teetzol li Najter Chaq’rab’, chijultiko’q aawe naq li Kolonel naxpatz’ qe naq taqatzol. Naq a’an kixye reheb’ laj Judio, “A’ li Santil Hu na’aatinak chiwix” (Jwan 5:39), yoo chi aatinak chirixeb’ li hu sa’ li Najter Chaq’rab’. Re xtawb’al li Kolonel sa’ li nakawil, maare tento tatk’oxlaq rik’in kuyuk ut taasik’ aab’eresinkil sa’ musiq’ej. Wan naq moko ch’a’aj ta xk’eeb’al reetal li Kolonel, jo’ sa’ li raatin laj Isaias: “Xb’aan naq jun k’uula’al xyo’laak choq’ qe, ut xqamaatani jun ch’ina al: … ut tixk’ab’a’in … Xnimal ru aj k’ehol tutquukil usilal” (Isaias 9:6). A’ut, wan naq naru xtawb’al li Kolonel sa’ eetalil malaj jaljookil ru aatin—maare sa’ resil li mayej re k’atb’il xul (chi’ilmanq Levitico 1:3–4) malaj sa’ li seraq’ chirix laj Jose naq kixkuyeb’ xmaak li ras ut kixkoleb’ chiru li we’ej.

Wi nakawaj naq taanimanq laa paab’aal chirix li Kolonel naq nakawil li Najter Chaq’rab’, naru taak’ul a’an. Maare a’anaq laa wajom naq yookat chi tzolok chiru li chihab’ a’in. Tz’aama sa’ tijok naq li Musiq’ej tatxb’eresi re taataweb’ li raqal, li seraq’, ut li profeetil aatin li tate’xjilosi rik’in li Jesukristo.

jun li najteril profeet natz’iib’ak

Profeet re li Najter Chaq’rab’, xJudith A. Mehr

K’uulanb’il xb’aan li choxa

Li Najter Chaq’rab’ ink’a’ naxsik’ xch’olob’ankil chixjunil li kik’ulman sa’ ruchich’och’ chalen chaq xtiklajik. Moko a’an ta li ke’raj laj tz’iib’anel malaj laj k’uub’anel re. Ke’raj b’an xk’utb’al xna’leb’ li Dios—li na’leb’ kixk’uub’ choq’ re li ralal xk’ajol, li wank jo’ lix tenamit re li sumwank, ut chan ru taatoje’q rix li qamaak naq nokomajelo’ rik’in li qasumwank. Wan naq ke’xb’aanu a’in naq ke’xye resil li k’a’ru nak’ulman sa’ ruchich’och’, jo’ ajwi’ resil lix yu’ameb’ li profeet. Naru xk’eeb’al reetal a’in sa’eb’ li hu Genesis, Josue, Jueces, ut 1 ut 2 Reyes. Ke’wan ajwi’ aj tz’iib’anel li ink’a’ ke’xtz’iib’a resil li nak’ulman sa’ ruchich’och’. Ke’xk’ut b’an xna’leb’ rik’in li jar paay chi utz’u’ujinb’il aatin. Naru xk’eeb’al reetal a’in sa’eb’ li hu Salmos ut Proverbios. Wan ajwi’ li xchaq’al ru raatineb’ li profeet, chalen laj Isaias toj laj Malakias, li ke’xjultika li raatin li Dios chiru li najter tenamit Israel—ut li toj nokohe’raatina laa’o sa’ li kutan a’in sa’ li Santil Hu.

Ma ke’xnaw li profeet, laj tz’iib’anel, ut aj k’uub’anel naq taapuktesimanq li raatineb’ chiru chixjunil li ruchich’och’ k’iila mil chihab’ chirix naq ke’xtz’iib’a? Ink’a’ naqanaw. A’b’an sachso qach’ool naq ki’uxman a’in. Ke’xaqab’aak, ke’t’ane’, ut ke’eechaniik li tenamit, ke’wan ut ke’kam li rey; a’b’an li Najter Chaq’rab’ toj wan, numsinb’il ut jaltesinb’il ru chalen chaq xnumikeb’ li tasal tenamit. Naqanaw naq wan li k’a’ru sachb’il malaj jalb’il, a’ut toj wan naab’al li k’uulanb’il.¹

Naru nakak’oxlaheb’ li na’leb’ a’in naq nakawil li Najter Chaq’rab’ chiru li chihab’ a’in. Maare li Dios kixk’uulaheb’ li najteril tz’iib’ahom a’in xb’aan naq naxnaw aawu ut naxnaw li nakanumsi sa’ laa yu’am. Maare kixk’uub’ jun li musiq’ejil na’leb’ choq’ aawe sa’ li hu li tatxjilosi rik’in a’an ut li tixkawob’resi laa paab’aal chirix lix k’uub’anb’il na’leb’ ut li Ralal raaro xb’aan. Maare tixk’am aab’e chixtawb’al jun raqal malaj na’leb’ li tixtenq’a jun laa komon—jun na’leb’ li naru taawotz rik’in laa wamiiw, laa junkab’al, malaj laa wech aj paab’anel. Maaka’ch’in xk’ihal li naru taa’uxq. Chaab’il ut a’an!

Eb’ li hu sa’ li Najter Chaq’rab’

Sa’ xk’ihaleb’ li Santil Hu reheb’ laj Kristiano, jalan jalanq lix k’uub’ankileb’ li hu rik’in chan ru kik’uub’aman sa’ xtiklajik. Sa’ li Santil Hu reheb’ laj Hebreo k’uub’anb’ileb’ li hu sa’ oxib’ jachal—li chaq’rab’, eb’ li profeet, ut eb’ li tz’iib’ahom—sa’ lix k’ihaleb’ li Santil Hu reheb’ laj Kristiano k’uub’anb’ileb’ li hu sa’ kaahib’ jachal: li chaq’rab’ (Genesis–Deuteronomio), li esilal (Josue-Ester), li utz’u’ujinb’il aatin (Job–Cantares), ut eb’ li profeet (Isaias–Malakias).

K’a’ut naq aajeleb’ ru li jachal a’in? Aajeleb’ ru xb’aan naq wi nakanaw k’a’ru paay chi hu yookat chixtzolb’al, naru taanaw chan ru xtzolb’al.

K’oxla li na’leb’ a’in naq nakatikib’ rilb’al “li chaq’rab’,” a’aneb’ li oob’ hu sa’ xtiklajik li Najter Chaq’rab’. Nayeeman naq a’ laj Moises kitz’iib’ank reheb’ li hu a’in, a’b’an maare ke’wan naab’al li ke’tz’iib’ank ut ke’k’uub’ank reheb’ li hu a’in. A’b’anan, wan sa’eb’ lix hu laj Moises lix musiq’anb’il aatin li Dios—us ta wan ajwi’ xmajelaleb’ li winq, li naqil sa’ chixjunil li yeeb’il malaj tz’iib’anb’il xb’aaneb’ chirix li raatin li Dios (chi’ilmanq Moises 1:41; Eb’ lix Raqalil li Paab’aal 1:8). Li raatin laj Moroni chirix li santil esil li kixk’uub’, a’an lix Hu laj Mormon, naru tooxtenq’a: “Wi wan li majelal, a’an lix sachomeb’ wi’ li winq; jo’kan ut, meetz’eqtaana xloq’al li k’a’ru re li Dios” (perel re xjolomil li aatin sa’ lix Hu laj Mormon). Relik chi yaal, moko na’ajman ta naq taa’isiiq lix majelaleb’ li winq sa’eb’ li loq’laj hu re naq taakanaaq jo’ raatin li Dios.

Li raqalil

1. Li Awa’b’ej M. Russell Ballard kixye: “Moko yal chi jo’kan ta naq wan qik’in li Santil Hu anajwan. Ke’eek’asiik li tiikeb’ xch’ool xb’aan li Musiq’ej chixtz’iib’ankil li k’a’ru sant ke’ril, ut li musiq’anb’il aatin ke’rab’i ut ke’xye. Ke’wan xkomoneb’ chik li ke’eek’asiik chixkolb’aleb’ rix ut chixk’uulankileb’ li tz’iib’anb’il esil a’in (“El milagro de la Santa Biblia,” Liahona, mayo 2007, 80).