28 febrero–6 marzo

Genesis 28–33

“Chi yaal wan li Qaawa’ sa’ li na’ajej a’in”

Naq nakawil Genesis 28–33, k’oxla k’a’ru nakatzol rik’in laj Jakob ut lix junkab’al. Tz’iib’a li na’leb’ nachal sa’ laa k’a’uxl.

Tz’iib’a li nakak’oxla

Sa’ li ch’ol 28 ut 32 re Genesis wan resil wiib’ li musiq’ejil na’leb’ kixk’ul li profeet aj Jakob. A’an kixk’ul xkab’ichaleb’ sa’ li yamyookil ch’och’, us ta jalan jalanqeb’. Sa’ li xb’een, laj Jakob yoo chi xik sa’ xtenamit lix na’ re tixtaw jun rixaqil, ut chiru q’ojyin kixsotob’ rib’ chi wark sa’ xb’een jun li pek. Maare maak’a’ sa’ xch’ool naq tixtaw li Qaawa’ sa’ li yamyookil na’ajej a’an, a’b’an li Dios kixk’utb’esi rib’ chiru sa’ matk’ aran, ut laj Jakob kixye, “Relik chi yaal naq wank li Qaawa’ sa’ li na’ajej a’in, ut laa’in ink’a’ xinnaw” (Genesis 28:16). Naab’al chihab’ chik chirix a’an, laj Jakob kiwan wi’chik sa’ li yamyookil ch’och’. Yoo chi sutq’iik chaq Kanahan re xk’ulb’al laj Esau, lix lut, li wan xjosq’il rik’in. Laj Jakob kixnaw naq wi ta naraj jun li rosob’tesinkil, taaruuq tixsik’ li Qaawa’, us ta wan sa’ li yamyookil ch’och’ (chi’ilmanq Genesis 32).

Maare nakattawman sa’ jun li yamyookil ch’och’ ut nakawaj naq li Dios tatrosob’tesi. Maare laa yamyookil ch’och’, a’an li ch’a’ajkilal sa’ junkab’al, jo’ kixk’ul laj Jakob. Maare nakaweek’a naq najt wan li Dios, malaj nakawaj jun laa wosob’tesinkil. Wan naq nachal li osob’tesink chi maak’a’ sa’ qach’ool; wan naq nachal ka’ajwi’ chirix li yalok-u. Maak’a’ naxye k’a’ru nakawaj ru ut b’ar wankat, naru taataw naq “wank li Qaawa’ sa’ li na’ajej’ a’in.”

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes

Genesis 28; 29:1–18

Yeechi’inb’ileb’ we li osob’tesink re laj Abraham sa’ li santil ochoch.

Naq yoo chi xik aran Haran re xtawb’al jun rixaqil, laj Jakob kiril sa’ matk’ jun li taqleb’aal li nawulak toj sa’ choxa, ut li Dios xaqxo chixb’een. Sa’ li matk’, li Dios kirak’ob’resi rik’in laj Jakob li sumwank li ak kixk’uub’ rik’in laj Abraham ut laj Isaak (chi’ilmanq Genesis 28:10–17; chi’ilmanq ajwi’ Genesis 12:2–3; 26:1–4). Li Awa’b’ej Marion G. Romney kixye k’a’ru naxk’oxla naq nareetali li taqleb’aal: “Laj Jakob kixk’e reetal naq eb’ lix sumwank rik’in li Dios ke’reetali li taqleb’aal b’ar wi’ taataqe’q re xk’ulb’al li osob’tesink li yeechi’inb’il—li osob’tesink li tixtenq’a chi ok sa’ choxa ut chi wank rik’in li Qaawa’. … Li naqak’oxla chirix li santil ochoch, a’an li kixk’oxla laj Jakob chirix Betel” (“Temples—The Gates to Heaven,” Ensign, marzo 1971, 16).

K’a’ chik ru nakataw sa’ Genesis 28:10–22 li naxk’ut xjuntaq’eetil li kixk’ul laj Jakob rik’ineb’ li osob’tesink re li santil ochoch? Naq nakawileb’ li raqal a’in, k’oxlaheb’ laa sumwank; k’a’ru li na’leb’ nakak’ul?

Naq nakawil Genesis 29:1–18, k’oxla k’a’ut naq lix sumlajik laj Jakob rik’in li xRebeka nim xwankil sa’ li sumwank kirak’ob’resi li Dios rik’in laj Jakob sa’ Betel (“rochoch li Dios”; chi’ilmanq Genesis 28:10–19). K’oxla li na’leb’ a’an naq nakawil resil lix tz’aqob’ lix yu’am laj Jakob sa’ Genesis 29–33. Chan ru naq li rochoch li Qaawa’ ak xatxjilosi rik’in li Dios?

Chi’ilmanq ajwi’ Yoon Hwan Choi, “Mat-ilok chasutam, chat-iloq b’an taqe’q!” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2017.

Genesis 29:31–35; 30:1–24

Li Dios nikinixk’oxla sa’ lix yalb’al wix.

Us ta jalan jalanq lix kutankil ut lix tenamit li xRakel ut li xLea rik’in li qe, naru naqataw ru li k’a’ru ke’reek’a sa’ xch’ool. Naq nakawil Genesis 29:31–35 ut 30:1–24, k’e reetal li aatin li naxk’ut li ruxtaan li Dios choq’ re li xRakel ut li xLea. K’oxla chan ru naq li Dios “naril xrahil aach’ool” ut “naxtoq’ob’a aawu” (Genesis 29:32; 30:22).

Chijultiko’q ajwi’ aawe naq us ta nokorab’i li Dios, xb’aan xchaab’ilal xna’leb’ ink’a’ junelik naxk’e li k’a’ru naqapatz’. Naru taawil li raatin li Elder Brook P. Hales “Xsumehomeb’ li tij” (Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2019) re xtzolb’al chan ru li qaChoxahil Yuwa’ naxsume li qatij.

Re xtawb’al xkomon chik chirix li seraq’ a’in, chi’ilmanq El Antiguo Testamento, manual para el alumno: Génesis–2 Samuel (1983), 66–68.

Xjalam-uuch laj Jakob ut laj Esau naq neke’xq’alu rib’ chirib’ileb’ rib’, xb’aan laj Robert T. Barrett

Genesis 32–33

Li Kolonel naru tooxtenq’a rik’in li wech’ok-ib’ sa’ li qajunkab’al.

Naq kisutq’i aran Kanahan, “k’a’jo’ naq kixiwak laj Jakob ut ki’ok xk’a’uxl” chirix chan ru taak’ule’q xb’aan laj Esau (Genesis 32:7). Naq nakawil resil laj Jakob ut laj Esau jo’ ajwi’ li kireek’a laj Jakob sa’ Genesis 32–33, maare taak’oxlaheb’ li komon sa’ laa junkab’al—maare wan aach’a’ajkilal rik’in jun reheb’ li naraj ru xtuqub’ankil. Li seraq’ a’in maare tatreek’asi chixye’b’al aawuq’ re li ani naraj ru. Eb’ li patz’om a’in naru tate’xtenq’a:

• Chan ru kixkawresi rib’ laj Jakob re xk’ulb’al laj Esau?

• K’a’ru nakataw sa’ lix tij laj Jakob’ sa’ Genesis 32:9–12?

• K’a’ru naqatzol sa’ lix b’aanuhom laj Esau chirix li kuyuk maak?

• Chan ru nokoxtenq’a li Kolonel chixtuqub’ankil ru li qajunkab’al?

Chi’ilmanq ajwi’ Lukas 15:11–32; Jeffrey R. Holland, “Li k’anjel re k’amok-ib’ wi’chik sa’ usilal,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2018.

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al

Genesis 28–33.Oksi “Jacob y su familia” (sa’ Relatos del Antiguo Testamento) re xtenq’ankileb’ li kok’al chixtawb’al ru li na’leb’ sa’eb’ li ch’ol a’in. Jo’ junkab’al, naru teerileb’ li jalam-uuch ut teeye k’a’ru yoo chi k’utmank aran; maare k’utb’il naq aajel ru li sumlaak, li sumwank, li k’anjelak, malaj li kuyuk maak.

Genesis 28:10–22.Naru taak’ut jun li eeb’ (malaj xjalam-uuch) ut taajuntaq’eeta rik’ineb’ li qasumwank. K’a’ruheb’ li qasumwank ak okenaqo wi’, ut chan ru nokohe’xjilosi rik’in li Dios? Maare laa junkab’al te’raj xyiib’ankil xjalam-uuch lix matk’ laj Jakob, li wan sa’ Genesis 28:10–22.

Li b’ich “Nach’ aawik’in, Qaawa’ ” (Eb’ li B’ich, 54) kimusiq’aak xb’aan lix matk’ laj Jakob. Naru teeb’icha li b’ich a’an ut tex’aatinaq chirix li naxk’ut li junjunq chi raqal.

Genesis 32:24–32.Maare wan ani sa’ laa junkab’al li nawulak chiru xyalb’al xmetz’ew. K’a’ut naq li aatin “yalok metz’ew” naxch’olob’ chi us li tz’aamank chiru li Qaawa’? Rik’in li na’leb’ naqataw sa’ Enos 1:1–5; Alma 8:9–10, k’a’ru naraj naxye li “yalok-u … chiru li Dios”?

Genesis 33:1–12.Chirix k’iila chihab’ re raaxiik’, laj Jakob ut laj Esau ke’xk’ul wi’chik rib’. Wi ta te’ruuq chi aatinak qik’in anajwan, k’a’ raj ru te’xye laj Jakob ut laj Esau re qatenq’ankil naq wan li wech’ok-ib’ sa’ li qajunkab’al?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.

Jun b’ich naru xb’ichankil: “Ex kok’al, li Dios texril,” Eb’ li B’ich, 51.

Xkawresinkil aawib’ chi tzolok

Sik’ li Jesukristo. Li Najter Chaq’rab’ naxch’olob’ xyaalal li Jesukristo rik’ineb’ li seraq’ ut li eetalil. Maare taajuch’eb’ li raqal li neke’aatinak chirix li Kolonel ut li neke’wulak chawu.

Lix matk’ laj Jakob sa’ Betel, xb’aan laj J. Ken Spencer