“Na’leb’ re xk’oxlankil: Li loq’laj muheb’aal ut li mayejak,” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: Li Najter Chaq’rab’ 2022 (2021)
“Na’leb’ re xk’oxlankil: Li loq’laj muheb’aal ut li mayejak,” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: 2022
Na’leb’ re xk’oxlankil
Li loq’laj muheb’aal ut li mayejak
Naq naqil ru li Najter Chaq’rab’, wan naq naqileb’ ninqi raqal chirix li aajel ru choq’ re li Qaawa’ sa’ li kutan a’an, a’b’an li chanchan naq maak’a’ aj-e sa’ li qakutankil. Naru rilb’al a’an sa’ Exodo 25–30; 35–40; Levitico 1–9; 16–17. Eb’ li ch’ol a’in neke’xch’olob’ chi us li loq’laj muheb’aal reheb’ laj Israelita sa’ li yamyookil ch’och’ ut chan ru xmayejankileb’ li xul aran.1 Li loq’laj muheb’aal, a’an jun santil ochoch li ke’ru chixk’amb’al sa’ xb’eenikeb’, ut a’an li rochoch li Qaawa’ sa’ xyanqeb’.
Wan xjuntaq’eetil li qasantil ochoch rik’in li loq’laj muheb’aal reheb’ laj Israelita, a’b’an jalan jalanq lix ch’olob’ankil a’an sa’ Exodo. Ut ink’a’ naqakamsiheb’ li xul sa’ li qasantil ochoch—numenaq wiib’ mil chihab’ chaq naq lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel kixk’e xraqik li mayej re xul. Us ta wan xjalanil, toj chaab’il xtzolb’al chan ru naq ke’loq’onin laj Israelita wi taqil a’an jo’ kirileb’ lix tenamit li Dios sa’ lix Hu laj Mormon—jun b’e “re xkawob’resinkil lix paab’aaleb’ chirix li Kristo” (Alma 25:16; chi’ilmanq ajwi’ Jakob 4:5; Jarom 1:11). Naq naqataw ru k’a’ru nareetali li loq’laj muheb’aal ut li mayej re xul, naru taqatzol li musiq’ejil na’leb’ li tixkawob’resi li qapaab’aal chirix li Kristo.
Xjalam-uucheb’ laj Israelita naq ke’xk’am chaq li karneer sa’ li loq’laj muheb’aal, xb’aan laj Robert T. Barrett
Li loq’laj muheb’aal naxkawob’resi li paab’aal chirix li Jesukristo
Li Dios kixtaqla laj Moises chixkab’lankil jun loq’laj muheb’aal sa’ xteepal laj Israelita “re naq taahilanq sa’ xyanqeb’ ” (Exodo 25:8). Sa’ li loq’laj muheb’aal, li kaax re li sumwank taareetali lix wanjik li Dios—a’an jun kaax re che’ ut oor, b’ar wi’ k’uulanb’il li resil lix sumwank li Dios rik’in lix tenamit (chi’ilmanq Exodo 25:10–22). Li kaax kik’ehe’ sa’ li na’ajej q’axal loq’, ut tz’apb’il li rokeb’aal xb’aan jun li t’ikr. Li tz’apleb’ t’ikr nareetali li qajachb’al rik’in li Dios xmaak li T’ane’k.
Ka’ajwi’ laj Moises ut li taqenaqil aj tij ke’ru chi ok sa’ li “na’ajej q’axal sant” (Exodo 26:34). Jo’ xkomoneb’ chik laj tij, re truuq taa’ok, a’an kich’aje’ ut kiyule’ (chi’ilmanq Exodo 40:12–13) ut kixtiqib’ rib’ rik’in li santil t’ikr re lix opiis (chi’ilmanq Exodo 28). Jun sut chiru li chihab’, a’an lix kutankil lix tojb’al rix li maak nayeeman re, li taqenaqil aj tij kixq’axtesiheb’ li mayej sa’ xk’ab’a’ li tenamit, toja’ naq ki’ok xjunes sa’ li loq’laj muheb’aal. Chiru li tz’apleb’ t’ikr, a’an kixk’at li sununkil incienso (chi’ilmanq Levitico 16:12). Li sununkil sib’ li nataqe’ sa’ choxa kireetali lix tijeb’ li tenamit chi taqe’k rik’in li Dios (chi’ilmanq Salmos 141:2). Toja’ naq li taqenaqil aj tij kixxok xkik’el li mayej re xul ut kinume’ chiru li tz’apleb’ t’ikr ut kinach’o rik’in lix k’ojarib’aal li Dios, li eetalinb’il xb’aan li kaax re li sumwank (chi’ilmanq Levitico 16:14–15).
Rik’in li ak nakanaw chirix li Jesukristo ut lix k’anjel sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’, ma nakak’e reetal chan ru naq li loq’laj muheb’aal nokoxjayali rik’in li Kolonel? Jo’ chanru naq li loq’laj muheb’aal ut li kaax re li sumwank neke’reetali lix wanjik li Dios sa’ xyanq lix tenamit, li Jesukristo a’an chaq lix wanjik li Dios sa’ xyanq lix tenamit (chi’ilmanq Jwan 1:14). Jo’ chanru li taqenaqil tij, li Jesukristo a’an aj aatinanel chiqix chiru li Dios Yuwa’b’ej. A’an kinume’ chiru li tz’apleb’ t’ikr re xb’aanunkil quuchil rik’in xkik’el lix mayej (chi’ilmanq Hebreos 8–10).
Maare nakataw ru junjunq reheb’ li na’leb’ chirix li loq’laj muheb’aal reheb’ laj Israelita, q’axal wi’chik wi ak nakatwulak sa’ li santil ochoch re xk’ulb’al laa k’ojob’anb’il k’anjel. Jo’ li na’ajej q’axal sant sa’ li loq’laj muheb’aal, li choxahil na’ajej re li santil ohoch nareetali lix wanjik li Dios. Re ok, xb’een tento tooch’aje’q ut tooyule’q. Naqatiqib’ qib’ sa’ loq’laj t’ikr. Nokotijok chiru jun artal, b’ar wi’ nataqe’ li qatij rik’in li Dios. Ut sa’ roso’jik nokonume’ chiru li tz’apleb’ t’ikr re ok chiru li Dios.
Maare li na’leb’ li q’axal nim xloq’al chirix li qasantil ochoch ut li najteril muheb’aal, a’an naq xkab’ichaleb’, wi naqataweb’ ru chi yaal, neke’xkawob’resi li qapaab’aal chirix li Jesukristo ut nokohe’xnujob’resi rik’in li qab’antioxihom choq’ re lix mayej re xtojb’al qix. Li Dios naraj naq chixjunileb’ li ralal xk’ajol te’ok chiru rilob’aal a’an; a’an naraj jun “awa’b’ejihom re tij” winq ut ixq (Exodo 19:6). A’b’anan, li qamaak nokohe’xram chixk’ulb’al li osob’tesink a’an, xb’aan naq “maak’a’ k’a’ru tz’aj naru nawan rik’in li Dios” (1 Nefi 10:21). Jo’kan naq li Dios Yuwa’b’ej kixtaqla li Jesukristo, “lix yuwa’il aj tij re li sahilal chalel” (Hebreos 9:11). A’an naxte li tz’apleb’ t’ikr chiqu ut naxk’e xwankil chixjunileb’ lix tenamit li Dios “chi jilok chi tuqtuuq xch’ooleb’ rub’el roq wan wi’ li usilal; ut chi jo’kan toxqak’ul li ruxtaan” (Hebreos 4:16).
Anajwan, moko wan ta li santil ochoch yal re xk’ulb’al li taqenaqil loq’al qajunes qib’. Chirix naq naqak’ul li qak’ojob’anb’il k’anjel, naru taqab’aanu ruuchileb’ li qaxe’ qatoon sa’ xk’ulb’aleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel choq’ reheb’. Chi jo’kan naq nokowan jo’ li taqenaqil aj tij re najter kutan—ut li xnimal ru taqenaqil aj tij—re xteeb’al li b’e te’wulaq wi’ li qakomon chiru li Dios.
Li mayejak naxkawob’resi li paab’aal chirix li Jesukristo
Li na’leb’ chirix li tojok-ix ut li k’amok wi’chik sa’ usilal nak’utman sa’ li najteril mayej re xul, li kib’aanuman chalen chaq junxil rub’elaj lix chaq’rab’ laj Moises. B’antiox re lix k’ojob’ankil wi’chik li evangelio, naqanaw naq laj Adan ut xEva ke’xq’axtesi li mayej, ke’xtaw ru naq nareetali lix mayej li Kolonel, ut ke’xk’ut li na’leb’ a’in chiruheb’ li ralal xk’ajol (chi’ilmanq Moises 5:4–12; chi’ilmanq ajwi’ Genesis 4:4).
Li reetalil li mayej re xul q’axal nim xloq’al sa’ lix kutankil lix tojb’al rix lix maak li najteril Israel (“Yom Kippur” xk’ab’a’ sa’ Hebreo). Ki’ajman ru xninq’ehinkil li kutan rajlal chihab’ jo’ naxye sa’ Levitico 16:30: “Sa’ li kutan a’an taawanq xtojb’al rix lee maak, ut saqaq chik eeru chiru li Qaawa’.” Chi jo’kan naq li Dios taawanq sa’ xyanq lix tenamit. Li tojok-ix a’in kib’aanuman sa’ junjunqeb’ li k’anjel. Sa’ jun reheb’, kikamsiik jun li chib’aat choq’ mayej sa’ xk’ab’a’ lix maakeb’ li kristiaan, ut li taqenaqil aj tij kixk’am xkik’el li chib’aat sa’ li na’ajej q’axal sant. Moqon, li taqenaqil aj tij kixk’e ruq’ sa’ xb’een jun li chib’aat li toj yo’yo ut kixxootoni xmaakeb’ li ralal xk’ajol laj Israel—a’an reetalil xk’eeb’aleb’ li maak a’an sa’ xb’een li chib’aat. Toja’ naq te’ralinasi li chib’aat sa’ xyanq xteepaleb’ laj Israel.
Sa’ li k’anjel a’an, li chib’aat kireetali li Jesukristo, li kixb’aanu ruuchileb’ laj maak. Moko naru ta wank li maak chiru rilob’aal li Dios. Sa’ xna’aj xsachb’aleb’ malaj ralinasinkileb’ laj maak, li Dios kixk’e jun chik li b’e—taakamsiiq malaj taa’alinasiiq li chib’aat ruuchileb’ a’an. “Chi jo’kan li chib’aat tixk’am chixjunil li xyib’al ru xna’leb’eb’ ” (Levitico 16:22).
Eb’ li k’anjel a’in neke’reetali chan ru naq li Dios nokoxk’am wi’chik chiru rilob’aal a’an—rik’in li Jesukristo ut lix tojb’al rix li maak. Li Kolonel “xk’uluk re li qayajel ut xkuy riiqaninkil li qarahilal” ut “li qamaak chiqajunilo” (Isaias 53:4, 6). A’an kixb’aanu quuchil, kixk’e xyu’am re xtojb’al rix li qamaak, ut kinumta sa’ xb’een li kamk rik’in lix waklijik chi yo’yo (chi’ilmanq Mosiah 15:8–9). Lix mayej li Jesukristo a’an “li xnimal ru ut rosoʼjikil mayej; relik chi yaal, moko mayej ta re winq, chi moko re xul,” a’ b’an “li mayej chi maakʼaʼ rosoʼjik, ut chi junelik” (Alma 34:10). A’an kixtz’aqob’resi ru chixjunil li eetalinb’il xb’aaneb’ li najteril mayej re xul.
Jo’kan naq chirix naq kitz’aqlo ru lix mayej, a’an kixye, “Moko teeq’axtesi ta chik chiwu li hoyb’il kik’; relik chi yaal, taak’ehe’q xraqik lee mayej. … Ut teeqʼaxtesi choqʼ mayej we jun yotʼbʼil chʼoolej ut jun tuulanil musiqʼej” (3 Nefi 9:19–20).
Jo’kan naq wi nakataw jun raqal sa’ li Najter Chaq’rab’ chirix li mayejak malaj li loq’laj muheb’aal (malaj moqon li santil ochoch)—ut naab’aleb’ li taataw—chijultiko’q aawe naq a’an re xkawob’resinkil laa paab’aal chirix li Mesias, a’an li Jesukristo. Kanab’ naq laa ch’ool ut laa k’a’uxl te’sutq’iiq rik’in a’an. K’oxla li xb’aanu re aak’amb’al wi’chik chiru li Dios—ut k’a’ru taab’aanu re xtaaqenkil.