Fuakava Motuʻá 2022
Mē 30–Sune 5 Fakamāú 2–4; 6–8; 13–16: “Fokotuʻu Hake ʻe he ʻEikí ha Fakamoʻui”


“Mē 30–Sune 5. Fakamaau 2–4; 6–8; 13--16: ʻFokotuʻu Hake ʻe he ʻEikí ha Fakamoʻui’” Haʻu, ‘o Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“Mē 30–Sune 5. Fakamaau 2–4; 6–8; 13–16,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: 2022

ʻĪmisi
Tēpola mo e kau taú

Fakatātā ʻo Tēpola heʻene taki e ngaahi kautau ʻo ʻIsilelí, © Lifeway Collection/laiseni mei he goodsalt.com

Mē 30–Sune 5

Fakamaau 2–46–813–16

“Fokotuʻu Hake ʻe he ʻEikí ha Fakamoʻui”

ʻOku fakamoʻoni ʻa e ngaahi folofolá kia Sīsū Kalaisi. Fakalaulauloto ki he tokoni ʻa e ngaahi talanoa ‘okú ke lau ʻi he Fakamāú ke ke ofi ange ai kiate Iá.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻOku tau ʻiloʻi kotoa e meʻa ʻoku hoko ʻi ha fehalaaki, ko e ongoʻi taʻe-fiemālie, pea toki fakatomala mo fakaleleʻi pea liliu ʻetau foungá. Ka ʻi he taimi ʻe niʻihi kuo ngalo ʻetau tukupā kimuʻá, pea ʻi heʻetau fehangahangai mo e ʻahiʻahí, ʻoku tau fakatokangaʻi hake ʻoku tau toe fakahoko pē ʻa e fehahalaaki tatau. ʻOku angamaheni ʻaki ʻe he kau ʻIsilelí ʻa e aʻusia fakamamahi ko ʻení ʻa ia ʻoku fakamatalaʻi ʻi he tohi ʻa e Fakamāú. Naʻe tākiekina kinautolu ʻe he tui fakalotu mo e ngaahi founga lotu ʻa e kau Kēnaní—ʻa ia naʻe totonu ke nau tuli mei he fonuá—naʻe maumauʻi ai ʻe he kau ʻIsilelí ʻenau fuakava mo e ʻEikí pea tafoki mei he hū kiate Iá. Ko hono olá, naʻe ʻikai ke Ne toe maluʻi kinautolu pea nau nofo pōpula leva. Ka ko e taimi kotoa pē naʻe hoko ai ʻení, naʻe ʻoange ʻe he ʻEikí ha faingamālie kiate kinautolu ke fakatomala pea tuku mai ha taha ke ne fakahaofi kinautolu, ko ha taki fakakautau ʻa ia naʻe ui ko ha “fakamaau.” Naʻe ʻikai ke angatonu kotoa e kau fakamaau ʻi he tohi Fakamāú, ka naʻe ʻi ai hanau niʻihi naʻa nau maʻu ha tui lahi ke fakahaofi e fānau ʻa ʻIsilelí pea fakafoki kinautolu ki heʻenau feohi mo e fuakava mo e ʻEikí. ʻOku fakamanatu mai kiate kitautolu ʻe he ngaahi talanoa ko ʻení ʻe tatau ai pē ko e hā e meʻa naʻá ne fakaheeʻi kitautolu meia Sīsū Kalaisí, ko Ia ʻa e Huhuʻi ʻo ʻIsilelí pea ʻoku kei finangalo maʻu pē ke fakahaofi kitautolu mo talitali lelei kitautolu kiate Ia.

Ke fai ha vakai fakalūkufua ki he tohi Fakamāú, vakai,“Fakamaau” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakatāutahá

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakatāutaha ʻo e Folofolá

Fakamaau 2:1–19; 4: 1–16

ʻOku fakahaofi au ʻe he ʻEikí ʻi he taimi ʻoku ou hē aí.

ʻE lava ke hoko e tohi ʻa e Fakamāú ko ha fakatokanga kiate kitautolu: neongo haʻatau aʻusia e mālohi ʻo e ʻEikí ʻi heʻetau moʻuí, ka ʻoku faʻa malava maʻu pē ke hoko ha hē. ʻOku toe lava foki ʻa e tohí ʻo ʻomi ha fakalotolahi kiate kinautolu kuo hē atú, he ʻoku ʻomi ʻe he ʻEikí ha founga ke toe fai ai ha foki. Hangē ko ʻení, ʻi hoʻo lau ʻa e Fakamaau 2:1–19, sio ki he ngaahi tōʻonga moʻui naʻe tupu ai e hē ʻa e kau ʻIsilelí mei he ʻEikí mo e founga ne fakahaofi ai kinautolu ʻe he ʻEikí. Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he ngaahi veesi ko ʻení kau ki he ʻEikí? Ko e hā te ke fai ke hokohoko atu ai haʻo tuʻu maʻu ʻo lahi ange kiate Iá?

Te ke maʻu ai ʻa e sīpinga ʻo e fakafepakí, mamahi, mo e fakahaofí ʻoku toutou ʻasi ʻi hono kotoa ʻo e Fakamāú (vakai, pe vahe 3, 4, 6, mo e 13). ʻI hoʻo lau e tohi ʻa e Fakamāú, fakalaulauloto ki he meʻa ne fai ʻe he kau fakamāú ke fakahaofi ai ʻa ʻIsilelí mo e anga hono tokoniʻi koe ʻe he Fakamoʻuí he taimi ʻokú ke fie maʻu ai ha fakahaofí.

Ko e taha e sīpinga maʻongoʻonga ʻo ha taha naʻe tokoni ki hono fakahaofi ʻo ʻIsilelí ko Tēpola. Lau fekauʻaki mo ia ʻi he Fakamaau 4:1–16, pea fakatokangaʻi ʻa e ivi tākiekina naʻá ne fakahoko ki he kakai naʻa nau feohí. Ko e hā ha ngaahi lea pe tōʻonga ʻa Tēpola ʻoku ʻasi ai ʻene tui ki he ʻEikí? Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ki he ʻuhinga e fehuʻi ʻa Tēpola ʻi he veesi 14: ʻ“Ikai kuo ʻalu muʻomuʻa ʻa [e ʻEikí] ʻiate koe?”

Vakai foki, ʻAlamā 7:13Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 84:87–88.

Fakamaau 2:13

Ko hai ʻa Peali mo ʻAsiteloti?

Ko Pealí ʻa e ʻOtua Kēnani ʻo e matangí, pea ko ʻAsitelotí ko e ʻotua fefine Kēnani ki hono maʻu ʻo e fānaú. ʻOku mahino mei he hū ki he ongo ʻotuá ni ʻa hono mahuʻinga ʻo e moʻui lelei ʻa e kelekele ʻo e fonuá mo e kakaí ki he kau Kēnaní. Ko e anga ko ia e hū ʻa e kakaí ki he ongo ʻotuá ni mo e ngaahi ʻotua loi kehé—kau ai, ‘i he taimi ʻe niʻihi, ʻa e angaʻuli fakasekisualé mo hono feilaulauʻi ʻo e fānaú—naʻe fuʻu fakatupu houhau ʻaupito ia ki he ʻEikí.

Fakamaau 6–8

ʻE lava ke fakahoko ʻe he ʻEikí ha ngaahi mana ʻi heʻeku falala ki Heʻene foungá.

Ke maʻu e ngaahi mana ʻa e ʻEikí ʻi heʻetau moʻuí, kuo pau ke tau falala ki Heʻene ngaahi foungá, neongo kapau ʻe ngali kehe hono ngaahi halá. Ko e talanoa ‘o Kitioné, ʻa ia ʻoku ʻi he Fakamaau 6–8, ko ha sīpinga lelei ia ʻo e meʻá ni. Naʻe fakahoko fēfē ʻe he ʻEikí ha mana naʻe hangē ka ʻikai ke hokó ʻo ikunaʻi ai ʻe he kau tau ʻa Kitioné ʻa e kau Mitiané? Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ʻoku feinga e ʻEikí ke akoʻi atu kiate koé? Kuó ke mamata fēfē ki hono fakahoko ʻe he ʻEikí ʻEne ngāué ʻi ha ngaahi founga ʻoku hangē he ʻikai ke malavá?

Russell M. Nelson, “ʻOku ʻIkai ha Meʻa ʻe Taʻe Malava ʻe he ʻOtuá,” Ensign,May 1988, 33–5.

Fakamaau 13–16

ʻOku maʻu e mālohí mei he tuʻumaʻu ʻi heʻeku ngaahi fuakava mo e ʻOtuá.

Naʻe mole lōua e mālohi fakaesino mo e mālohi fakalaumālie ʻo Samisoní koeʻuhi ko ʻene maumauʻi ʻene fuakava mo e ʻOtuá, kau ai ʻa e ngaahi fuakava ʻoku tuku ʻataʻatā pē ki he kau Nasalaité (ki ha fakamatala fekauʻaki mo e kau Nasalaité, vakai, Nōmipa 6:1–6; Fakamaau 13:7). ʻI hoʻo lau ʻa e talanoa ʻo Samisoní ʻi he Fakamaau 13–16, fakalaulauloto ki he fuakava kotoa pē kuó ke faí. ʻOku tāpuekina fēfē ʻaki koe ha mālohi koeʻuhi he naʻá ke tauhi e ngaahi fuakava ko ʻiá? Ko e hā ʻokú ke ako mei he talanoa ʻo Samisoní te ne ueʻi koe ke ke tuʻu maʻu ʻi hoʻo ngaahi fuakava mo e ʻOtuá?

ʻĪmisi
Tekeʻi ʻe Samisoni e ngaahi fuʻu poú

Holoki ʻe Samisoni e Ngaahi Fuʻu Poú, tā ʻe James Tissot mo e niʻihi kehe

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ako fakafāmilí

Ngaahi Fakakaukau ki Hono Ako Fakafāmili ʻo e Folofolá mo e Efiafi ʻi ʻApí

Fakamaau 2:10.Hili e mālōlō ʻa Sōsiuá, naʻe, “ʻikai ke ʻilo ki he ʻEikí ” e toʻutangata hono hokó. Talanoa mo ho fāmilí kau ki heʻenau ʻiloʻi ʻa e ʻEikí mo e “ngaahi ngāue ʻa ia kuó [ne] fakahoko” maʻanautolú. Te ke fakapapauʻi fēfē ʻoku fakatolonga e ʻilo ko ʻení ki he toʻutangata ʻi he kahaʻú?

Fakamaau 3:7–10‘Oku fakamatalaʻi fakanounou ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ha sīpinga ʻoku faʻa hoko ʻi he tohi kotoa ʻa e Fakamāú. ʻI hono lau ʻe he kau mēmipa ho fāmilí ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, te nau lava ke ʻiloʻi e meʻa naʻe fai ʻe he kau ʻIsilelí ʻo nau hē ai mei he ʻEikí mo e meʻa naʻe fai ʻe he ʻEikí ke fakahaofi ai kinautolú. Ko e hā te ne tataki kitautolu ke tau fakangaloki ʻa e ʻEikí? ʻE anga fēfē Haʻane fakahaofi kitautolú? ʻE anga fēfē haʻatau faivelenga lahi ange maʻu pē kiate Iá?

Fakamaau 6:13–16, 25–30.Naʻe fakahā ʻe Kitione ha loto-toʻa moʻoni ʻi he talangofua ki he ʻEikí, neongo naʻe ʻikai ke manakoa ʻene ngaahi tōʻongá. Ko e hā ʻoku kole mai e ʻEikí ke tau fakahoko ka ʻoku ngalingali he ʻikai ke tui ki ai e niʻihi kehé? ʻOku ueʻi fēfē kitautolu ʻe he ngaahi folofola ʻa e ʻEikí kia Kitione ʻi he veesi 13–16 ke tau fai ʻa e meʻa ʻoku totonú?

Fakamaau 7.Te ke lava nai ʻo fakaʻaongaʻi ha fakafaivaʻi pe ʻekitivitī mohu founga kehe ke tokoni ki ho fāmilí ke nau ako mei he aʻusia ʻa e kau tau ʻa Kitioné ʻoku fakamatalaʻi ʻi he vahe ko ʻení? ʻOku fakaʻaongaʻi fēfē heʻetau moʻuí ʻa e ngaahi lea ʻa e ʻEikí ʻi he vahe ko ʻení (vakai, hangē ko ʻení, veesi 2 mo e 15)?

Fakamaau 13:5.Naʻe maʻu ʻe Samisoni ha mālohi mei heʻene ngaahi fuakava mo e ʻEikí, ʻo hangē pē ko ʻetau maʻu e mālohí mei heʻetau ngaahi fuakavá. Mahalo ‘e fiefia ho fāmilí ʻi hono fai ha ngaahi ngāue fakaesinó pea aleaʻi e anga e tokoni ʻa e ngaahi ngāue ko iá ke tau mālohí. Ko e hā te tau fai ke tokoniʻi kitautolu ke tau mālohi fakalaumālie lahi ange? Ki ha ngaahi fakakaukaú, ʻe lava ke lau ʻe he kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻa e Mosaia 18:8–10; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 20: 77, 79. ʻOku tau maʻu fēfē ha mālohi fakalaumālie ʻi hono tauhi ʻetau ngaahi fuakavá?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hono akoʻi ʻo e fānaú, vakai, lēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí.

Hiva ʻoku fokotuʻu atú: “Huhuʻi ʻo ʻIsileli,” Ngaahi Himí, fika 5.

Fakatupulaki e Ako Fakatāutahá

Moʻui ʻaki ʻa e meʻa ʻokú ke akó. ʻI hoʻo akó, fehuʻi pē kiate koe pe teke fakaʻaongaʻi fēfē e meʻa ʻokú ke akó, mo tukupā ke fai ia. Tuku ke fakahinohinoʻi koe ʻe he Laumālié. (Vakai, Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 35.)

ʻĪmisi
Kitione mo e kau taú

Kau tau ‘a Kitioné, tā ʻe Daniel A. Lewis

Paaki