Vakasama me Nanumi Tu

O ira na Parofita kei na Parofisai

Ena ivakarau iwasewase ni Lotu vaKarisito ni Veiyalayalati Makawa, na iotioti ni iwase (mai vei Aisea ki vei Malakai) e vakatokai “o ira na Parofita.”¹ Na iwasewase oqo, rauta ni dua na ikava ni Veiyalayalati Makawa, e tiko kina na nodra vosa na italai vakadonui ni Kalou, ka ra a veivosaki vata kei na Turaga oti era qai vosa ena Vukuna, ka wasea na Nona itukutuku vei ira na tamata ena maliwa ni 900 kei na 500BK.²

Era qarava na parofita kei na parofisai e dua na itavi bibi ena Veiyalayalati Makawa. O ira na peteriaki o Eparaama, Aisake, kei Jekope era a raica na raivotu ka vosa vei ira na italai vakalomalagi. A veivosaki ena matana votu kei na Kalou ko Mosese ka vakasavuya na Lomana vei ira na luvei Isireli. Na ivola ni iMatai kei na iKarua ni Tui era tukuna na nodra cakacaka vakairogorogo kei na nodrau itukutuku na parofita o Ilaija kei Ilaisa. Na Veiyalayalati Makawa e tukuni ira talega na parofita yalewa me vakataki Miriama (raica na Lako Yani 15:20) kei Tepora (raica na Dauveilewai 4), vata kei ira na marama tale eso era vakalougatataki ena yalo ni parofisai, me vakataki Repeka (raica na Ai Vakatekivu 25:21–23) kei Ana (raica na 1 Samuela 1:20–2:10). E dina ga ni a sega ni volai na ivola ni Same mai vei ira na parofita, o ira talega era sa vakasinaiti ena yalo ni parofisai, vakabibi ni ra sa nanamaki tiko ki na nona lako mai na Mesaia.

E sega ni dua vei ira oqo me ra kurabuitaka na Yalododonu Edaidai. Na ka dina, na kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito e vakavulica vei keda ni ra sega walega ni tiki ni itukutuku talei na parofita ia e dua na tiki bibi ni ituvatuva ni Kalou. Eso beka e rawa ni ra raica na parofita e semati vakatabakidua ga ki na gauna ni Veiyalayalati Makawa, eda raici ira me vaka e dua na ka eda tautauvata kina kei na gauna ni Veiyalayalati Makawa.

Ia, na wiliki ni dua na wase mai vei Aisea se o Isikeli ena duidui beka mai na kena wiliki e dua na itukutuku ni koniferedi raraba mai vua na Peresitedi ni Lotu ena gauna oqo. Eso na gauna ena dredre me da raica ni o ira na parofita makawa e tu na ka me ra tukuna vei keda. Na vuravura sara mada ga eda bula tiko kina nikua e duidui sara mai na kena era a dau vunau ka parofisai kina. Kei na ka dina ni tiko e dua na noda parofita bula e rawa ni vakavurea na taro: na cava na vuna e ganita beka na kena sasaga—e ka ni sasaga—me wiliki na nodra vosa na parofita ni gauna makawa?

E tiko e dua na ka me ra tukuna vei keda

Ena dua na tikina, e sega ni vakanamata vakatabakidua ki na kawa tamata edaidai na parofita ni Veiyalayalati Makawa. O ira na parofita oqori a tu na kauwai era sotava ka vosa tiko kina ena gauna kei na vanua oya—me vaka ga na nodra vosa tiko na noda parofita nikua me baleta na leqa sara ga eda sotava tiko nikua.

Ena gauna vata oqori, sa rawa talega vei ira na parofita me ra raisivita na kauwai sa sotavi tiko. E dua na ka, era na vakavulica na dina tawamudu, ka veiganiti kei na itabayabaki kecega. Kei, na veivakalougatataki ena ivakatakila, era raica tiko na iyaloyalo levu sara, na rai vakarabailevu ni cakacaka ni Kalou. Me kena ivakaraitaki, o Aisea e sega walega ni vunauci ira na tamata ena nona gauna ena vuku ni nodra ivalavala ca—sa vola talega na nodra vueti na kawa Isireli era na bula tiko 200 na yabaki e muri ena gauna vata ga vakavulica na veivueti era vakasaqara na tamata kece ni Kalou. Me kena ikuri, e rawa ni vola o koya na veiparofisai, era se waraka tiko ga me yacova mai nikua, na kena vakayacori taucoko—me vaka na yalayala ni “dua na vuravura vou” (Aisea 65:17) ka na “roboti vuravura kina na veikilai kei Jiova” (Aisea 11:9), ena vanua era sa soqoni vata kina na yavusa i Isireli era sa yali tu vakakina ni ra na sega tale ni “vulica nai valu” na “veimatanitu.” (Aisea 2:4). E tiki ni reki kei na veivakauqeti e yaco mai ena noda wilika na nodra vosa na parofita ni Veiyalayalati Makawa me vakataki Aisea sai koya me kilai ni da sa qarava tiko e dua na itavi ena siga lagilagi era a raitayaloyalotaka tu.³

O koya, ena gauna o wilika kina na parofisai ni gauna makawa, ena veivuke mo vulica na ituvaki era a volai kina. Ia e dodonu mo raici iko talega kina, se “vakatautauvatataka vei [iko],” me vaka a tukuna kina o Nifai (raica na 1 Nifai 19:23–24). Ena so na gauna e kena ibalebale mo raici Papiloni me ivakatakarakara ni veika vakavuravura kei na dokadoka, sega ni dua walega na koro makawa. E rawa ni kena ibalebale na nodra kilai na Isireli ni ra tamata ni Kalou ena itabagauna cava ga ka kilai o Saioni me inaki ni gauna oqo era sasagataka tiko na tamata ni Kalou, ka sega ni dua walega na yaca e dau vakatokai kina o Jerusalemi.

E rawa ni da vakatauvatana na ivolanikalou baleta ni da kila ni sa rawa ni vakayacori na parofisai ena sala e vuqa.⁴ E dua na ivakaraitaki vinaka ni ka oqo na parofisai ena Aisea 40:3: “A domona e dua sa kacikaci e loma ni vanua, dou Caramaka na sala i Jiova.” Kivei ira na Jiu bobula mai Papiloni, na itukutuku oqo e rawa ni kena ibalebale vei ira ni Turaga sa vakarautaka tiko e dua na sala me ra drotaka kina na tiko vakabobula ka lesu tale ki Jerusalemi. Kivei Maciu, Marika, kei Luke, sa vakayacori na parofisai oqo mai vei Joni na Dauveipapitaisotaki, o koya sa vakarautaka na sala me baleta na veiqaravi ni iVakabula ena bula oqo.⁵ Ka ciqoma o Josefa Simici na ivakatakila ni sa vakayacori tiko na parofisai oqo ena veisiga e muri oqo me vakavakarau ki na veiqaravi vakamilineumi nei Karisito.⁶ Ena sala sa yaco tiko me da kila, era sa vosa vei keda na parofita ni gauna makawa. Ka ra sa vakavulica e vuqa na veika talei, ka dina tawamudu ka sa ganiti keda sara vakavinaka me vaka ga vei Isireli ena gauna makawa.

Fulness of Times, mai vei Greg K. Olsen

Era vakadinadinataki Jisu Karisito

E rairai bibi cake sara mai na nomu raici iko ena veiparofisai ni Veiyalayalati Makawa na nomu raici Jisu Karisito kina. Kevaka o vakasaqarai Koya, o na kunei Koya, kevaka sara mada e sega ni cavuti na Yacana. Ena veivuke beka meda nanuma tiko ni Kalou ni Veiyalayalati Makawa, na Turaga ko Jiova, sai Jisu Karisito. Ena veigauna eso era vakamacalataka kina na parofita na veika e cakava tiko na Turaga se na ka ena cakava o Koya, era sa tukuna tiko na iVakabula.

O na kunea talega na idusidusi vua e dua na iLumuti (raica na Aisea 61:1), na Dauveivueti (raica Osea 13:14), ka na Tui ena gauna mai muri mai na kawa i Tevita (raica na Aisea 9:6–7; Sakaraia 9:9). Oqo era sa parofisai kece baleti Jisu Karisito. Vakararaba, o na wilika me baleta na veisereki, veivosoti, veivueti, kei na veivakalesui mai. Ni tiko na iVakabula ena nomu vakasama kei na yalomu, ena dusi iko na veiparofisai oqo vua na Luve ni Kalou. Ia, na sala vinaka duadua ni kena kilai na parofisai sai koya me tu vei keda “na yalo ni parofisai,” ka tukuna vei keda o Joni ni “itukutuku kei Jisu” (Vakatakila 19:10).

iDusidusi

1. Eratou dau vakatokai o Aisea, Jeremaia, Isikeli, kei Taniela me ratou Parofita Lelevu me baleta na balavu ni nodratou ivola. O ira na vo ni parofita (Osea, Joeli, Emosi, Opetaia, Jona, Maika, Neumi, Apakuki, Sefanaia, Akeai, Sakaraia, kei Malakai) era vakatokai na Parofita Lailai baleta ni sa rui lekaleka na nodra ivola. E okati na Lele i Jeremaia me tiki ni Volavola, ka sega ni Parofita.

2. Eda sega ni kila na sala era a biu vata kina na ivola vakaparofita. Ena so na gauna, sa na raica beka e dua na parofita na sokumuni ni nona volavola kei na veiparofisai. Ena so tale na gauna, a sa volai ka kumuni vata ni oti na nona mate.

3. “Vakasamataka mada na marau kei na kena maqusa: era sa raica mai na parofita tekivu mai vei Atama na noda gauna oqo. Ka ra tukuna tiko na parofita na noda siga, ena sokumuni kina o Isireli ka vakarautaki ko vuravura me vakavakarau ki na iKarua ni Lako Mai ni iVakabula. Vakasamataka mada! Vei ira kece na tamata era a bula e vuravura, sai keda eda na vakaitavi tiko ena iotioti, ni sokumuni cecere oqo. Sa ka marautaki dina!” (Russell M. Nelson “iNuinui nei Isireli” [lotu e vuravura raraba ni itabagone, 3 ni June, 2018], ikuri ki na New Era kei na Ensign, 8, ChurchofJesusChrist.org). Raica talega na Ronald A. Rasband, “Vakayacori ni Parofisai,” Ensign se Liaona, Me 2020, 75–78.

4. Na iVakabula, ni vosa tiko baleti Aisea, e kaya, “Ia na ka kecega e a vosataka ko koya era sa yaco oti se era na qai yaco, me vaka na vosa sa vosataka ko koya” (3 Nifai 23:3; vakuri ena matanivola kala).

5. Raica na Maciu 3:1–3; Marika 1:2–4; Luke 3:2–6.

6. Raica na Vunau kei na Veiyalayalati 33:10; 65:3; 88:66.