volavola na parofita ena gauna makawa

E a Vakaraitaka o Aisea na Sucu ni Karisito, mai vei Harry Anderson

5–11 ni Sepiteba

Aisea 1–12

“Sa Noqu Vunibula na Kalou”

Vakasaqara na veidusimaki vakayalo ni o vuli tiko. Na vosa nei Aisea ena kilai vakavinaka sara ni da “vakasinaiti tu ena yalo ni parofisai,” me vaka e vakavulica o Nifai (2 Nifai 25:4).

Vola na Veika o Vakauqeti kina

Kevaka mada ga oqo na imatai ni gauna mo wilika kina na ivola i Aisea, o na raica beka ni vaka mo a sa rogoca oti eso na malanivosa. Oqori e baleta, mai vei ira kece na parofita ni Veiyalayalati Makawa, o Aisea sai koya e dau cavuti vakawasoma ena ivola tale eso ni ivolanikalou, oka kina na iVakabula vakataki Koya. E vakawasoma talega ni dau basika na vosa nei Aisea ena sere kei na ivakatagi tabu tale eso. Na cava e dau cavuti wasoma kina na vosa nei Aisea?

E dua dina na vuna ni tiko vei Aisea e dua na isolisoli me tasereka na vosa ni Kalou ena vosa e matata, ka dau guiguilecavi dredre. Ia e levu cake sara. O Aisea e vakauqeti ira na parofita ena veitabatamata baleta na dina a vakavulica o koya e uabaleta sara na nona itabatamata—o ira na Isireli era a bula ena maliwa ni 740 kei na 701BK. Na nona itavi me dolava na matada ki na Nona cakacaka cecere ni veivueti na Kalou, ka levu cake sara mai na dua na matanitu se dua na tabagauna. Mai vei Aisea, a vulica kina o Nifai ni o koya kei ira na nona tamata, e dina ga ni ra tawase tani mai vei ira na Isireli, era se nona tamata tiko ga ni veiyalayalati na Kalou. Ena Aisea, era kunea kina na dauvolaivola ni Veiyalayalati Vou na parofisai me baleta na Mesaia ka sa vakayacori sara tu ga e matadra. Ena Aisea, a kunea kina o Josefa Simici na veivakauqeti ki na cakacaka ni gauna oqo ena nodra vakasoqoni vata na Isireli ka tarai cake ko Saioni. Ni o wilika na Aisea, na cava o na kunea?

Ena vuqa tale na ka baleti Aisea kei na nona volavola, raica na “Aisea” ena iDusidusi ki na iVolanikalou. Me baleta na itukutuku tale eso ni gauna a bula kina o Aisea, raica na 2 Tui 15–20 kei na 2 Veigauna 26–32.

Learn More image

ivakatakilakila ni vuli ni tamata yadua

Vakasama ni Vuli iVolanikalou ni Tamata Yadua

Aisea 1–12

Ena rawa vakacava niu kila vakavinaka cake na ivakavuvuli i Aisea?

Ni tukuni na volavola nei Aisea, a kaya na iVakabula, “Dou vakasaqaqara vagumatua ena veika oqo; ni sa ka levu na vosa i Aisea ” (raica na 3 Nifai 23:1–3). Ia vei ira na lewevuqa, na Aisea e rawa ni dredre mera kila. Oqo eso na ivakasala me vukei iko mo kunea na ibalebale levu cake ni vosa nei Aisea:

• Vakasamataka vakatitobu na ivakatakarakara kei na vosa vakaibalebale e vakayagataka o Aisea. Me ivakaraitaki, vakasamataka vakatitobu na veika o nanuma ni a via tukuna o Aisea ena nona vola baleta e dua na were ni vaini (raica na Aisea 5:1–7), na wai mai Sailoa (raica na Aisea 8:5–10), e dua na ivakatakilakila (raica na Aisea 5:26), kei na dua na kuila (raica na Aisea11:10,12).

• Ni ko sa wilika na wase yadua, tarogi iko, “Na Cava Au sa vulica tiko baleti Jisu Karisito?” (raica 1 Nifai 19:23).

• Vakasaqara na ulutaga e vakaibalebale vakalevu ki na noda gauna oqo, me vaka na bula kei na ilesilesi i Jisu Karisito, na veiseyaki kei na vakasoqoni vata nei Isireli, ena veisiga e muri, kei na Mileniumi. Sa rawa talega mo maroroya tu na veidusidusi eso mai vei Aisea ka vakavulica na veiulutaga oqo.

• Vakayagataka na veivuke ni vuli ena vanua e rawa kina, me vakataka e dua na ivolavosa, na ivakamacala e ra ni iVolatabu, na ulutaga ni wase, kei na iDusidusi ki na iVolanikalou.

Raica talega na 2 Nifai 25:1–8.

Aisea 1; 3; 5

“Muduka na caka ca.”

E tomana tikoga o Aisea na nona vunauca na matanitu i Juta me baleta na nodra ituvaki vakayalo. Ni wiliki oti na Aisea 1, 3, kei na 5, o na vakamacalataka beka vakacava na kedra ituvaki vakayalo na tamata? Na ivakasala cava soti o raica ni yaga ki na noda gauna oqo?

Me ikuri ni ivakasala oqo, sa rawa mo vola talega na itukutuku ni inuinui me baleti ira na Isireli ivalavala ca (raica, me ivakaraitaki, Aisea 1:16–20, 25–27; 3:10). Na cava eda sa vulica me baleta na Turaga mai na veitikina oqo?

Aisea 2; 4; 11–12

Ena cakava na Kalou e dua na cakacaka cecere ena gauna oqo.

E vuqa vei ira na volavola i Aisea era parofisai e tiko kina na ibalebale matata ni noda gauna oqo. Na ivakamacala cava nei Aisea me baleta na veisiga e muri oqo mai na wase e 2; 4; 11–12 era sa rui veivakauqeti vakalevu vei iko? (Vunau kei na Veiyalayalati 113:1–6 e vakarautaka na vakasama Veivukei me baleta na Aisea 11.) Na cava o vulica me baleta na vakasoqoni vata nei Isireli kei na vueti kei Saioni? Na cava o vakauqeti kina mo cakava ni o wilika oti na veika oqo?

Raica talega na Aisea 5:26; 10:20.

Aisea 6

Era sa kacivi mai vua na Kalou na parofita.

Ena wase e 6, a taleva lesu kina o Aisea na nona veikacivi me dua na parofita. Ni o wilika na wase oqo, na cava e vakauqeti iko me baleta na veika a sotava o Aisea? E veivakauqeti vakacava na iwase oqo ki na ivakarau ni nomu vakasama baleta na Turaga, o ira na Nona parofita, kei na cakacaka era kacivi me ra cakava?

marama roqota toka e dua na gone

“Ni sa sucu mai e dua na gone me noda, sa soli mai vei keda e dua na gonetagane” (Aisea 9:6).

Aisea 7–9

O Aisea e parofisaitaki Jisu Karisito.

Ena gauna taumada ni veiqaravi nei Aisea, na matanitu o Isireli (ka vakatokai talega o Ifireimi) a semata me rau tovata kei Siria me taqomaki kina mai vei Asiria. E rau vinakata o Isireli kei Siria me rau vakasaurarataki Easi, me to vata kei rau. Ia a parofisaitaka o Aisea ni na rusa na tovata oya ka vakasalataki Easi me vakararavi vua na Turaga (raica na Aisea 7–9, vakauasivi na Aisea 7:7–9; 8:12–13).

Ni sa vakasalataki Easi kina o Aisea, a cakava e vica na parofisai kilai levu, me vaka na kena e kunei ena Aisea 7:14; 8:13–14; 9:2, 6–7. E dina ni se sega ni matata sara na ibalebale ni veiparofisai oqo ena gauna i Easi, e matata ni baleti Jisu Karisito (raica talega na Maciu 1:21–23; 4:16; 21:44; Luke 1:31–33). Na cava eda sa vulica baleta na iVakabula mai na veitikina oqo?

ivakatakilakila ni vuli vakamatavuvale

Vakasama baleta na Vuli iVolanikalou Vakamatavuvale kei na Lotu Vakamatavuvale

Aisea 1:16–18.Me vukei ira na lewe ni matavuvale me ra kila na veitikina oqo, sa rawa mo wilika na iwasewase “Eso Vei Keda Eda Nanuma Tu ni na Sega ni Rawa ni da Vinaka Cake” mai na itukutuku nei Sisita Sharon Eubank “Karisito: Na Rarama sa Cilava na Butobuto” (Ensign se Liaona, Me 2019,75). Se e rawa ni o vakaraitaka na kena rawa ni vagalalataki na duka mai na isulu. E duidui vakacava na itukutuku ni Turaga ena veitikina oqo mai na veika e vinakata o Setani meda vakabauta?

Aisea 2:1–5.E rawa ni ra digitaka na lewe ni matavuvale e dua vei ira na tikina oqo ka droinitaka na ka e vakamacalataki kina. Na cava e vakavulica vei keda na valetabu me baleta na sala ni Turaga? Eda vakalougatataki vakacava ni da “lako voli ena rarama ni Turaga”? (Aisea 2:5).

Aisea 4:5–6.Na cava e yalataka vei keda na Turaga ena veitikina oqo? Na cava beka na ibalebale ni veiyalayala oqo? Sa vakayacora tiko vakacava o Koya? (Raica talega na Lako Yani 13:21–22.)

Aisea 7:14; 9:1–7.Ni o vakayagataka na droini se iyaloyalo mai na mekasini ni Lotu, sa rawa mo cakava e dua na ivolakabi me vakaraitaka eso na ka eda vulica me baleti Jisu Karisito mai na veitikina oqo.

Me ikuri ni tukutuku ni vakavulici ni gone, raica na idusidusi ni macawa oqo ena Lako Mai, Mo Muri Au—Me Baleta na Lalai.

Sere vakaturi: “E Ulunivanua,” Sere ni Lotu, naba 4.

Vakavinakataki ni Vuli Yadua

Kerea vua na Turaga me vukei iko. Me kilai vakavinaka na ivolanikalou, eda gadreva na ivakatakila yadua. E yalataka na Turaga: “Dou kerekere ka na soli vei kemudou; dou vakasaqara ka dou na kunea; dou tukituki ka na dolavi vei kemudou” (Maciu 7:7).

Valetabu e Idaho Falls Idaho ena cava

E vakavuvulitaka o Aisea ni na “dua na idrodro” ka “ivakavakaruru mai na cava kei na uca” na valecavu (Aisea 4:6).Valetabu e Idaho Falls Idaho