Lix yaab’ xkux li profeet aj Jeremias, re jun tz’iib’ahom xb’aan li Escuela Nazarena

17–23 octubre

Jeremias 30–33; 36; Lamentaciones; 3

“Tinsutq’isi lix rahilaleb’ choq’ sahilal”

Naq nakatz’iib’a li nakak’oxla, k’oxla chan ru naq li na’leb’ sa’ Jeremias ut Lamentaciones naxk’am rib’ rik’in li k’a’ru ak xatzol sa’ li Najter Chaq’rab’.

Tz’iib’a li nakak’oxla

Naq li Qaawa’ kixb’oq laj Jeremias jo’ profeet, kixye re naq taak’anjelaq “re mich’ok ut juk’uk” (Jeremias 1:10)—ut sa’ Jerusalen, kiwan naab’al li maak re xmich’b’al ut xjuk’b’al. A’b’an, a’in yal jun raqal lix k’anjel laj Jeremias—kib’oqe’ ajwi’ chi “waklesink ut xaqab’ank” (Jeremias 1:10). K’a’ru truuq taawaklesiiq malaj taaxaqab’aaq sa’ li sachk kikanab’aak xb’aan xpo’jik xch’ool laj Israel? Chi jo’kan ajwi’, naq li maak ut li ch’a’ajkilal naxsachle li qayu’am, chan ru naq toowaklesiiq ut tooxaqab’aaq wi’chik? Naqataw xsumenkil a’an sa’ li ani “q’axal tiikaq xch’ool” (Jeremias 33:15), li yeechi’inb’il Mesias. Li Mesias naxk’am chaq jun “ak’ sumwank” (Jeremias 31:31)—li naxpatz’ x’anchalil qach’ool, ink’a’ ka’ajwi’ li paab’aal li pak’b’il. Tento naq lix chaq’rab’ taakanaaq “sa’ li qak’a’uxl,” taatz’iib’aaq “sa’ li qach’ool.” A’in naxk’ut chi yaal naq li Qaawa’ “a’an li qaDios” ut naq laa’o “lix tenamit” (Jeremias 31:33). A’in na’ux chiru xnajtil li qayu’am, ut toj toomaakob’q ut tooraho’q chi jo’q’ehaq. A’b’an wi taqab’aanu, li Qaawa’ naxyeechi’i a’in qe: “Tinsutq’isi lix rahilaleb’ choq’ sahilal” (Jeremias 31:13).

Re xtzolb’al k’a’ru wan sa’ li hu re Lamentaciones, chi’ilmanq “Lamentaciones (Xhuhil li rahil ch’oolejil)” sa’ li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu.

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes

Jeremias 30–31; 33

Li Qaawa’ taarisiheb’ laj Israel sa’ xpreexileb’ ut tixch’utub’eb’.

Sa’ Jeremias 30–31; 33 li Qaawa’ naxk’e reetal li “yaab’ak ut tz’uyink chi numtajenaq” (Jeremias 31:15) li te’xnumsi laj Israelita naq te’ok chi preexil. A’b’an, kixk’ojob’ ajwi’ xch’ooleb’ ut kixk’e xyo’onihomeb’ rik’in li raatin. B’ar wankeb’ li aatin sa’eb’ li ch’ol a’in li ke’xk’eheb’ raj laj Israelita chi saho’k ut chi yo’onink? K’a’ruheb’ lix yeechi’ihom li Qaawa’ nakataw choq’ re lix tenamit? Chan ru naru te’k’anjelaq aawe li yeechi’ihom a’in anajwan?

Jeremias 31:31–34; 32:37–42

“A’anaqeb’ lin tenamit ut laa’inaq lix Dioseb’.”

Us ta eb’ laj Israelita ke’xq’et lix xsumwank rik’in li Qaawa’, laj Jeremias kixye jo’ profeet naq li Qaawa’ tixxaqab’ wi’chik jun “ak’ sumwank li wanq xwankil chi junelik” rik’in lix tenamit (Jeremias 31:31; 32:40). Li ak’ ut junelikil sumwank, a’an “lix tzʼaqalil lix evangelio li Jesukristo [chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 66:2]. Akʼ nakana rajlal sut naq nakʼutbʼesiman chi akʼil chirix xkutankil li qʼetok paabʼank. Aʼan li junelikil sumwank xbʼaan naq aʼan lix sumwank li Dios, ut kʼeebʼil saʼ li junjunq kʼojlajik naq ebʼ li tenamit wankebʼ xchʼool chixkʼulbʼal” (K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Ak’ ut junelikil sumwank).

Naq nakawil Jeremias 31:31–34; 32:37–42, k’oxla k’a’ru xyaalalil choq’ aawe li okenk sa’ xtenamit li Dios re sumwank. Chan ru naq eb’ li raqal a’in neke’xjal li nakak’oxla chirixeb’ laa sumwank rik’in li Dios? K’a’ru naraj naxye naq lix chaq’rab’ tz’iib’anb’il chiru laa ch’ool? (chi’ilmanq Jeremias 31:33).

Chi’ilmanq ajwi’ Jeremias 24:7; Hebreos 8:6–12.

Li loq’laj hu naru tooxmusiq’a chixjalb’al qak’a’uxl ut chixsik’b’al li Qaawa’.

Jeremias 36

Li loq’laj hu wan xwankil chiwisinkil chiru li maa’usilal.

Li Qaawa’ kixtaqla laj Jeremias chixtz’iib’ankil lix profeetil aatin sa’ “jun b’otb’ookil hu,” ut kixye naq wi li tenamit te’rab’i li profeetil aatin a’in, “maare anchal …te’xyot’ xch’ool te’xjal xk’a’uxl ut laa’in tinkuy tinsach lix maakeb’ ” (Jeremias 36:2–3). Naq nakawil Jeremias 36, maare taatz’iib’a k’a’ru ke’reek’a li kristiaan a’in chirix li profeetil aatin a’in:

Li Qaawa’:

Laj Jeremias:

Baruk:

Laj Jehudi ut li rey aj Johakin:

Laj Elnatan, laj Delaias, ut laj Kemarias:

K’oxlan chirix li nakaweek’a chirix li loq’laj hu ut lix wankil sa’ laa yu’am. Chan ru naq ak xatxtenq’a chixtz’eqtaanankil li maa’usilal?

Chi’ilmanq ajwi’ Julie B. Beck, “Mi alma se deleita en las Escrituras,” Liahona, mayo 2004, 107–109.

Lamentatciones 1; 3

Li Qaawa’ naru chixk’osb’al li rahilal naqanumsi xb’aan li maak.

Li hu re Lamentaciones, a’an jun ch’uut chi utz’u’ujinb’il aatin li kitz’ib’aak chirix naq kisachman li tenamit Jerusalen ut li santil ochoch. K’a’ut naq aajel ru naq ke’k’uulaman ut ke’oksiman xhuhil li rahil ch’oolejil sa’ li Najter Chaq’rab’? K’oxla chan ru naq li jalajookil ru aatin sa’ Lamentaciones 1 ut 3 nakatxtenq’a chixtawb’al ru lix rahil xch’ool laj Israel. Ma naru nakataw li esil li naxk’e li yo’onihom sa’ xk’ab’a’ li Kristo? (Chi’ilmanq Lamentaciones 3:20–33; chi’ilmanq ajwi’ Mateo 5:4; Santiago 4:8–10; Alma 36:17–20).

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al

Jeremias 31:3.Chan ru naq li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo neke’xk’ut lix “rahom li wank chi junelik” choq’ qe? Xk’utb’al xjalam-uuch lix yo’ob’tesihom li Kristo choq’ qe, malaj lix b’aanuhom sa’ ruchich’och’ naru tixtenq’a laa junkab’al chireek’ankil li “ruxtaan.”

Jeremias 31:31–34; 32:38–41.Naru teetz’iib’a k’a’ru naxyeechi’i li Qaawa’ sa’eb’ li raqal a’in naq noko’ok sa’ sumwank rik’in. Jo’ k’utb’il sa’eb’ li raqal a’in, k’a’ut naq aajeleb’ ru li qasumwank?

Jo’ junkab’al, naru ajwi’ teetz’iib’a (malaj teeyiib’ xjalam-uuch) chiru huhil aamej li naxk’ut k’a’ru nekereek’a chirix li Kolonel. K’a’ru naraj naxye naq tz’iib’anb’il lix chaq’rab’ chiru li qach’ool? (chi’ilmanq Jeremias 31:33). Chan ru naqak’ut chiru li Qaawa’ naq naqaj wank jo’ xtenamit.

Jeremias 36.Chan ru taawoksi Jeremias 36 re xtenq’ankil laa junkab’al chi tzolok chiri xnimal xwankil li loq’laj hu? (che’ilmanq li raqal 1–6, 10, 23–24, 27–28, 32). Naru taapatz’ re jun aakomon naq tixyaab’asi jun raqal sa’ li ch’ol a’in naq jun chik li komon naxtz’iib’a, jo’ kixb’aanu laj Baruk choq’ re laj Jeremias. K’a’ut naq naqab’antioxi xk’anjeleb’ li kristiaan jo’ laj Baruk, li ke’xtz’iib’a li raatineb’ li profeet? K’a’ru naru taqab’aanu re xk’utb’al chiru li Qaawa’ naq nim xloq’al li raatin sa’ li loq’laj hu choq’ qe?

Lamentatciones 3:1–17, 21–25, 31–32.Jo’ junkab’al, naru teeye chan ru naq li eek’ahom li k’utb’il sa’ Lamentaciones 3:1–17 juntaq’eet rik’in li naqeek’a naq nokomaakob’. Chan ru naq li aatin sa’eb’ li raqal 21–25, 31–32 taawanq xwankil sa’ qayu’am?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.

Jun b’ich naru xb’ichankil: “Ninnaw naq raab’ilin,” B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 42–43.

Xkawresinkil aawib’ chi tzolok

Sik’ li k’utb’esinb’il na’leb’. Naq yookat chi k’oxlak chiru li kutan, naru taak’ul xkomon chik aana’leb’ chirixeb’ li raqal xatzol. Maak’oxla li xtzolb’al li evangelio jo’ jun k’anjel taak’e aahoonal chixb’aanunkil, a’ b’an jo’ jun k’anjel junelik yookat chixb’aanunkil. (Chi’ilmanq Li k’utuk jo’ li Kolonel, 12.)

Laj Jeremias naraho’ xch’ool chirix lix sachlijik Jerusalen, xb’aan laj Rembrandt van Rijn